roor de Knidhollnncl^clie en Keeatiielie Eilanden.
TWEEDE ML
Vrijdag 1 Januari 1909.
a
An tirevolu tionair
23",e Jaargang N°. 1412.
Orgaan
IN HOC SIGNO VINCES
T. BOEKHOVEN,
SOMMELSDIJK.
Alle ukken voer «le Medactfe bestemd, Advertentiën eis verdere Administratie franco foe fe zeilden aan den li tare ver.
2Vste LIJMT
Sieuws.
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER
Telefoon Enfercomm. Mo. 'I-
Advertentiën 10 Cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/3 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën wovdeD ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
van de 30ste Jaar Collecte voor de Scholen
met den Bijbel.
Transport f 87,591,12
Marum met Nuis,'Noordwijk en
Niebert4q?'40
Overschild94>—
Hijum met Pinkum oo,ao
Ureterp met Siegerswoude en Frie-
sche Wilp
Nieuw Amsterdamion,
Ruinen met Kralo
Balkbrug (gem. Avereest) JI'
Dalfsen c. aldt''
Lutten a/d. Dedemsvaart -
Doesburg met Angelo, Lathum, Ilahr,
Bingerden en Giesbeek 1-6,71
El burg°d=64
Haarloo (per lijst) 141>
Steenderen met Bronkhorst, Baak,
Olburgen, Vierakkers, Toldijk en
Hoefkens71,84
Doorn met Maarn185,87
Jutphaas met Het Gein 7,50
Broek in Waterland met Uitdam en
Zuiderwolde (giften) 44,~
Haarlem682,03
Haarlemmermeer o/z193,32
Schoten (bij Haarlem) 33,50
Hillegersberg (dorp)102,
Katwijk a/Zee (G. K.) 150,
Piershil
Tholen met Schakerlo 40-38
Wolfaartsdijk (gift) 2>50
Vrijhoeve-Capelle met 's Grevelduin-
Capelle, Loonschendijk en Waspik 28,30
Totaal van 675 Locale Comités f 90,101,9872
Waar niets staat aangegeven is de Collecte aan
de huizen gehouden.
Behalve de Unie-collecte is le Sleen (zie lijst 23)
nog ontvangen voor schoolstichting de som van
f272,65, zijnde eene collecte gehouden te Hooge-
veen.
Door bijzondere omstandigheden kon de Unie
collecte dit jaar niet gehouden worden te Lui ten
en te Piershil. -
Behalve de Unie-collecte is te Katwijk a/Zee
in 1908 in de Geref. Kerk nog een bedrog van
f150,voor de Chr. school gecollecteerd.
Het wachten is nu nog op de af te halen
nagiften en op de laatste 25 circulaires. Zullen
deze op 31 December a.s. in ons bezit zijn
De ontvangst van 50 circulaires tusschen 11 en
21 Dec, geeft hoop op de vervulling van onze
wenschen. Ook de penningmeester verwacht
spoedig de nog toegezegde bijdragen voor de
Uniekas.
R. DERKSEN,
Secretaris der Unie.
UP UK A L1THIJM.
Het was een »misselicke« vertooning.
Toen Troelstra, de vorige week naar de
Kamer-tribune stapte, cm daar te »getui-
gen« van zijn anti-monarchale gezindheid
en dat op het minst geschikte oogenblik,
dat zich sinds de Kroning onzer Koningin
heeft voorgedaan.
't Is goed dat we 't niet vergeten.
Mits we een rechtvaardiq oordeel vellen
over Troelstra's daad.
In hoeverre hij zich, bewust of onbewust,
liet voortjagen door de zweep der Tribune-
menschen in zijn eigen partij, is moeilijk te
beslissen, maar we hebben daar ook minder
mee te maken, dat behoort tot de rubriek
ibinnenlandsche zaken« der S. D. A. P.
Wij beschouwen de daad van protest, na
de mededeeling der ^blijde verwachting^,
waarin H. M. de Koningin zich verheugen
mag, op zichzelf en dan zijn we 't volkomen
eens met het Handelsblad, dat deze daad
noemdeinkonsekwent, ontaktisch, onbe
leidvol en overbodig.
Velen, die het lazen, zullen hebben ge
trild van verontwaardiging en 't was vol
komen begrijpelijk, dat ook uit den boezem
der Kamer kreten van hefiige afkeuring
werdc-n gehoord
Toch moeien we hier dieper graven.
En dan stellen we op den voorgrond,
dat in deze daad van Troelstra zich óók
uitspreekt een zedelijken moed die
ik hem niet benijd eeD treurige, een
droeve moed, maar toch ondanks alles: moed
Er behoort moed toe, om op zulk een
oogenblik, te midden van die vergadering
voor déze zijne overtuiging, ten aanhoore
van 't gansche land, uit te komen. Al
kon hij van welopgevoede mannen niet
verwachten, dat ze met hun tegenstander
handelen zouden als des heeren Troelstra's
partijgenooten arbeiders vaak de ge
woonte hebben met hun tegenstanders te
doen, door aan den lijve te argumenteeren
't neemt niet weg, dat het moed
vereischt in zoo vijandige omgeving, op dit
oogenblik te spreken als hij deed.
En nog meer moed was er voor noodig,
ziende op de partijverhoudingen in den
lande en op de stembus van 1909.
Natuuilijk zal er bij die stembus niet
over Troelstra's uitlating gezwegen worden
De S. D. A. P. heeft door haar tartend
optreden dit zelf uitgelokt. Daar is de
stembus juist voor, om wat er in de Kamer
is gesproken, gestemd en gepleit, te bren
gen onder de aandacht des volks, dat mee
naar aanleiding daarvan zijn stem uitbrengt.
Wie wat in de Kamer zegt, wil juist,
dat het volk daarover oordeelen zal. De
socialisten hoeven ons nooit te verwijten,
dat wij hun optreden tegen de mededeeling
des ministers »exploiteerenc te hunnen na-
deele. Wij zullen er eenvoudig de kiezers
bijroepen en hen in kennis stellen óók van
de wijze, waarop de socialisten zich gedra
gen hebben, toen de minister namens Hare
Majesteit mededeelde, dat er gegronde hoop
is, om de voortplanting van ons Vorsten
huis te mogen verwachten.
Dat zal de S. D. A P. geen goed doen.
Al moet men daar niet te veel van ver
wachten de menschen vergeten zoo gauw
in 1905 wisten ze niets meer van de be
nauwde dagen van '03 Maar dit alles
nu daargelatenTroelstra kon op z'n
vingers uitrekenen, dat hij door zijn speechje
tegen den nationalen stroom inzwom en dat
de publieke meening hem kras veroordeelen
zóu. Dat hij desondanks sprak, is een daad
van moed, van iemand, die zijn overtuiging
niet onder stoelen of banken steekt en er
als 't moet met blijdschap de nadeelige
gevolgen van dragen wil.
Ah eerlijk man meende hij te móéten
spreken en als een moedig man volbracht
hij 't geen hij meende zijn plicht te zijn.
Wat we hem verwijten is, dat hij dien
moed wijdde aan een zaak, die wij ver
foeien en dat hij smadelijk sprak over het
ons van God gegeven Oranjehuis.
Hij toont daardoor duidelijk, niet te
verstaan de leiding Gods met ods volk en
niet te begrijpen de lessen onzer landshis-
torie,
Zullen wij ons nu tegenover de S. D. A. P.
op onze Oranjeliefde verheffen
Me dunkt, dat we daartoe al heel weinig
reden hebben
Voor het overgroote deel van ons volk
geldt, dat de liefde tot het Oranjehuis zich
grondt op zeker nationaal ïinstinct,« dat
thans krachtiger werkt nog dan voorheen,
nu de Kroon gedragen wordt door een
lieftallige Vrouwe, die reeds als kind aller
hart won en die wij straks hopen te zien,
door Gods goedheid, als jeugdige, blijde
moeder.
Dat is een stuk volks-poëzie.
Ge kunt daar uit zien, hoe een volk niet
is een losse hoop van toevallig naast elkan
der geworpen eenlingen, maar een organisch
geheel, waarvan de wortelen heel diep
zitten in de eeuwen, die zijn voorbijgegaan
en waarin de band tusschen Oranje en
Nederland steeds hechter werd.
Het is een kostelijke zaak dat volks
instinct
En lang zeer lang zullen de Troelstra's
en de Hugenholtzen het ons volk moeten
inprenten, dat we toch eigenlijk mets te
maken hebben met het Huis van Oranje
eer zij werkelijk gehoor krijgen zullen
Maar toch bestaat dat gevaar.
»Instinct« op zichzelf is een wonderlijk
schoone trek, die God ia zijn schepselen
gelegd heeft, maar het staat verre beneden
de volle, rijpe, bewuste liefde, die wéét,
waarom zij bemint. En die liefde kan alleen
rijpen, als er kennis is van onze schoone
historie, die nu drie en een halve eeuw
lang de geschiedenis was der onderlinge
verhouding tusschen Nederland en Oranje.
Want ach wij vergeten zoo licht.
Het trof me dezer dagen, toen ik in een
correspondentie uit Pretoria las van de aan
staande komst van dr. Leyds in Transvaal.
Leyds die wel niet eens geestes was met
den ouden Staatspresident, maar toch jaren
lang Kruger's rechterhand is geweest in de
politiek Hij is, in Transvaal vergeten.
Hij komt er als een vreemde in een vreemd
land. Het volk weet niet, wat het aan hem
te danken heeftenkelen slechts, die zich
zijner herinneren.
En terecht schreef die correspondent dit
daaraan toe, dat men in dat land niet aan
geschiedeuis doetmen kent er zijn eigen
historie niet.
En nu zal dat volks instinct dat thans
de natie doet opspringen van verontwaar
diging bij Troeltra's smadelijk woord, op
den duur onmachtig blijken, om de wigge
te kunnen uitdrijven, die de S. D. A P
tusschen Nederland en Oranje poogt in te
drijven, indien het niet wordt gevoed en
voortdurend gesterkt door de kennis der
histoiie, zoo van het Nederlandsche volk
als van het Huis van Oranje.
Die kennis wordt aangebracht op onze
christelijke scholen Maar als onze knapen
en meisjes volwassen worden en meeleven,
dan lezen en onderzoeken ze zeer veel,
doch onze historie blijft grootendeels een
gesloten boek voor hen.
Dat móét anders worden.
Sinds Groer. van Prinsterer, met goedvin
den van Koning Willem I voor 't eerst
de archieven des Oranje's ontsloot, zijn tal
van bijdragen geleverd tot de kennis van
hun leven en arbeid en verhouding tot ons
volk.
Maar uiteraard komt deze studie slechts
weinigen ten goede,
Onder óns moeten de mannen opstaan,
die deze bouwstoffen zelfstandig weten te
verwerken en van onze Oranje's een getrouw
beeld schilderen voor 't oog van ons volk.
Zóó moet het »instinct« des volks worden
ontwikkeld en veredeld tot een helder
weten een weten bovenal van het feit, dat
het geweest is het mysterie des geloofs,
dat zoo menige Oranjevorst bond aan het
beminde volk van God. Een s>God van
Nederlands kennen we niet, maar de God
der natiën heeft aan Nederland en Oranje
groote dingen gedaan.
Die groote daden Gods moet ons volk
kennen
En laat dan Troelstra c.s. maar praten
UITKIJK.
Kind ernstig gebrand.
Etm treurig ongeluk had Maandag te Eerde
bij Vechel plaats.
Een kind van den landbouwer S., een
driejarig ventje, viel al spelende in een ketel
kokende soep. De rug en de eene bovenarm
waren ijselijk verbrand en stonden dadelijk
vol groote brandblaren. In deerniswaardigen
toestand werd de kleine opgenomen en
dadelijk werd geneeskundige hulp ingeroepen.
De kleine is niet buiten gevaar.
's-Hert. Ct.")
Een lieve dochter
Vrijdagmiddag ontstond te Amsterdam ruzie
tusschen beurtschipper D. liggende aan de
Zwanenburgwal en zijn 23-jarige dochter.
In woede ontstoken -wierp dochterlief haar
vader eon kokende ketel koffie over het hoofd.
De schipper meest onmiddelijk in het Binnen
gasthuis worden opgenomen. Ook de huis
houdster van schipper D. kreeg brandwonden
en moest in het gasthuis worden verbonden.
Tegen het meisje werd proces-verbaal opge
maakt.
Moord uit hebzucht?
Naar de //Asser Ct" verneemt is eergisteren
de justitie uit Assen naar Vries vertrokken
in verband met het vermoeden, dat aldaar
een man, die ziek op bed lag, door een ander
zou zijn geworgd.
Sedert korten tijd woonde het echtpaar
Biek in bij den 39-jarigen Hendrik N. te
Vries De vorige week Vrijdag nu werd de
67-jarige vrouw van Biek, die overleden was,
begraven.
Dienzelfden avond overleed ook de 53-
jarige Biek zelf. Niemand dacht aan iets
misdadigs en eergisteren zou de oude Biek
begraven worden.
Maandagavond echter kwam de zuster van
den overledene bij den burgemeester en liet
zich er over uit, dat zij de zaak niet ver
trouwde.
De aangifte van bet overlijden klopte niet
met het juiste uur. Dit heeft aanleiding ge
geven tot een onderzoek van politie en jus
titie.
Men vermoedde dat N. het einde van B.
verhaast heeft door hem den keel dicht te
drukken. Dinsdagmiddag hebben de dokters
Aneina uit Assen en Spahr van der Hoek
uit Vries de schouwing verricht in het gemeen
tehuis.
Na 1 floop van het justitieel onderzoek is
N. naar Assen gebracht om in voorloopige
bewaring ie worden gebonden.
Wat N. zou kunnen hebben geleid tot de
daad, waarvan hij verdacht wordt Het ant
woord, dat men daarop algemeen geeft is
hebzucht.
Er zijn aanwijzingen dat een misdaad is
gepleegd, maar N. blijft ontkennen.
Op het Piet Heinplein te Den Haag
wilde Zaterdagavond een ongeveer 25
jarige man op een in gang zijnden motor
wagen van de electrische tram springen.
Hij sprong mis en geraakte onder den
wagen, zoodat deze hem midden over
het lichaam reed en hij zoo goed als
onmiddelljjk dood was. (N. Ct.)
Door een noodlottig toeval is den
middag voor Kerstmis mejuffrouw C.,
hoofd der dagschool van de schoolver-
eeniging te Arnhem nabij Biljoen (Velp)
onder den trein geraakt en gedood.
Te Nieuwbeerta (Gr.) is Vrijdag
avond een oppassend man, H., te Nieuw-
beerta, in een gracht geloopen en ver
dronken.
Te Alteveer (gemeente Onstwedde)
is Zondag de werkman J. Schrik in een
vaart verdronken.
Te Oude Pekela is Zondagavond
vrouw Hammioga verdronken.
Toen Zondagmorgen trein no. 914
te Bussum binnenkwam, bleek dat de
kap van het postrijtnig ernstig brandde.
Met een handbluschapparaat wist het
stationspersoneel den brand te blusschen.
Niettemin moest het postpersoneel ver
huizen in een ander rijtuig. De trein
reed met het beschadigde rijtuig naar
Hilversum door.
Te Gendringen zijn met de Kerst
dagen vier werkmanswoningen afgebrand.
Op den 2en Kerstdag is door de
tram bij de halte Vroenhof (gemeente
Houthem) een man overreden. Het
blijkt te zjjn H. J. V., oud 50 jaar,
gehuwd, vader van 5 kinderen, wonende
te Schimmert. De man was doof, wilde
ter kerke gaan, moest de spoorlijn over
steken en heeft blijkbaar de tram niet
hooren aankomen.
Toen gistermiddag de trein 3,56,
richting Bussum, te Amsterdam voor
kwam, wilde een oude heer zich spoedig
van een plaats in een der compartimenten
voorzien. Hij stapte echter mis, en viel
tusschen treeplank en eerste perron. De
nog in beweging zijnde trein stopte
onmiddellijkeen tweetal lampenisten
zaagden de treeplank af en bevrijdden
hem uit zijn benarden toestand. Bewus
teloos werd hij bij de*n stationchef bin
nengedragen waar hem door een toevallig
aanwezigen geneesheer hulp werd ver
leend. De geneesheer constateerde in
wendige kneuzingen en acht'e overbren
ging naar het Binnengasthuis noodza
kelijk aldus geschiedde,
Nu de loting voor de militie is afge-
loopen, kunnen voor hem, die daarbij geen
vrij nummer heeft getrokken, tal van vragen
rijzen.
Zal hij 8-maander zijnzal hij nog 4-
maander kunnen worden; zal bij zijn dienst
plicht vervullen door te dienen als milicien,
en in het laatste geval, zal hij dan uitstel
vragen van dienst en voor hoelang kan dit
zal hij zich al of niet opgeven voor kader
opleiding en is er iets aan te doen om in
een bepaald garnizoen en bij een bepaald
wapen te worden ingedeeld.
Welk antwoord op al deze en nog vele
andere te stellen vragen het goede is hangt
uit den aard der zaak af van de omstandig
heden, waarin do loteling of het gezin,
waartoe deze behoort, verkeert. Maar zeker
is het, dat de vervulling van den dienstplicht
in vele gevallen verlicht kan worden door
het goede antwoord te vinden.
Dit is echter slechts mogelijk bij de kennis
van de ter zake bestaande bepalingen en
voorschriften. Wij achten het daarom voor
algemeen belang er op dit tijdstip aan te
herinneren, dat er een boekje bestaat hetwelk
den belanghebbenden in dit opzicht uitnemende
diensten kan bewijzen en van goeden raad
dienen kan.
Dit boekje is getiteld //de Militiegids.//
Het is uitgegeven met //voorkennis van het
Departement van Oorlog// en in den boek
handel overal verkrijgbaar.
Omdat meerdere militaire boekjes in den
handel zijn lette men op den juisten titel.
Slachtoffer van zijn vallende ziekte.
Woensdagmorgen ongeveer 7 uur werd te
Schiedam in een sloot langs de Diefhoeklaan
het lijk van een jongeman gevonden. Het
bleek te ziju de 23-jarige ongehuwde B. L.,
wonende te Vlaardingen. Daar hij aan val
lende ziekte leed vermoedde men dat hij
door een toeval bevangen, te water geraakt
en verdronken is. Sch. C.")
Een post van 1300 zakken.
De dagboot bracht Woensdag te Vlissingen
een post van 1300 zakken aan, tot nu het
hoogst bereikt getal.
Zjjt toch voorzichtig met petroleum t
In den laatsten tijd zjjn bij herhaling
te Amsterdam vrouwen in brand geraakt
door brandende petroleum die zich over
haar kleederen verspreidde.
Woensdagavond heeft zich opnieuw
het geval voorgedaan, dat een vronw,
de wed. Van Dijk, wonende Bootstraat 3,
bij een onbeduidend brandje zulke ern
stige brandwonden bekwam, dat zij niet
buiten gevaar is.
Mejuffrouw v. D. had het ongeluk een
petroleumlamp zonder glas om te stooten.
Bij haar pogingen om den brand te
blusschen deelde de brandende olie zich
aan haar kieederen mede. Met ernstige
wonden aan borst, armen en gelaat werd
de vrouw in het O. L. Gasthuis opge
nomen.
Arbeidsconflict te Breda.
Men schrijft ons uit Breda
De firma Frans Klep (ijzergieterij) had
aan haar werklieden het ontwerp van een
fabrieksreglement voorgelegd, dat dezen
weigerden te onderteekenen. Zij wonseh-
ten met het hoofdbestuur van den Metaal-
bewerkersbond vooraf te confereoreu.
Daags daarna echter werden de werk
lieden onder pressie van ontslag tot on-
derteekening gedwongen, die echter her
riepen en teen werden zij uitgesloten.
Woensdagmiddag om 4 uur was de
stand van dit conflict als volgtHet
hoofdbestuurslid van den Metaalbewer-
kersbond Dekkers is hier aangekomen om
zich op de hoogte der zaak te stellen
ook de Kamer van Koophandel bood haar
bemiddeling aan en de arbeiders hebben
verklaard geen enkele wijziging in het
