voor de Knidh«lland§ehe en Zeeawsehe Eilanden»
Woensdag 28 October 1908.
23ste Jaargang N". 1398
Antirevolutionair
Orgaan
IN HOC SIGNO VINCES
Uit Hoofdstuk I der Staatsbe-
grooting.
Nieuw-Malthusianisme.
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Buitenland bij vooruitbetaling 4,50 par jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER
T. BOEKHOVEN.
SOMMELSDIJK.
Telefoon Interconm. Mffl. 3.
Advertentiën 10 osnt per regel en 3/2 maal. Reclames 20 par- regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en */s rjaal-
Bienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cant per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen iQ uru*.
Alle Makken voer «e Herfactie bestemd, Advertesilïën ea verdere AdmlnlMratle irww toe te gearfew mom den «Mitever.
■Ode LIJST
van de 30ste Jaar-Collecte voor de
met den Bijbel.
Transport f 61.
Boerakker e.an
Spijk (Gron.) met Losdorp u
Garijp met Siegersvvolde en
Eernewoude
Hemelum met Bakhuizen, Minis
en RijsH
Pingjum met Zurioh n
Veenwoudsterwal met Harde-
garijp, Rijperkerk en Vem,-
woude
Winsum (Er.) met Wijtgaard
en Swicham11
Eefde met Gorsei, Almen en
Harfsen
Neede
Zeihelm met Wittebrink en
Hummelo
Tienhoven met Breukelerveen
en Maarsseveen
Vijfhuizen (Haarlemmerm.)
Nederhorst-den-Berg met An
keveen
Asperen met Heukelom (G.K.)
Hillegom
Hoog-B;okland
Lange-Ruige-Weide met Drie-
brugge
Moercappelle (per lijst)
Schiedam
Ter Aar met Langer-Aar,
Korter-Aar en Aardarn
Vlaardingen
Brouwershaven (G.K.)
Colijnsplaat m. Kats (per lijst) n
's-Gravenpolder (G. K.)
Sleeuwijk n
ii
li
li
li
li
ii
ii
n
li
ii
ii
li
Scholen
353.38
13.50
159.25
161.88*
24.80
44.50
90.65
59.—
214.49
220.90
196.53*
72.62*
92.—
85.25
10.14
177.—
26.50
122 62*
122.50
198.—
82.13*
305.96
29.03
179 45
6.70
76.70
Totaal van 475 Locale Comités f 64.125.50*
Waar niets staat aangegeven is de collecte
aan de huizen gehouden.
Onder de Unie-collecte van Zelhem c.a. is
begrepen f 46 05 uit Wittebrink en ged.
Hummelo.
Op de 20ste Lijst worden ook N a g i f t e n
vermeld. Gelieve de opgaven spoedig ie zen
den aan
R. DERKSEN,
Secretaris du- Unit.
Het afdeelingsonderzoek heeft aan
leiding gegeven tot de volgende be
schouwingen en opmerkingen.
Vele leden verklaarden met inge
nomenheid gezien te hebben, dat het
Kabinet zich onthoudt van voorop
stelling der antithese tusschen geloof
en ongeloof. Zij herinnerden, dat die
vooropstelling tijdens het bewind van
het Ministerie van 1901 in den lande
tot groote verdeeldheid aanleiding had
gegeven en de oorzaak was geweest
van de nederlaag, bij de verkiezingen
van 1905 door dat Ministerie geleden.
Het in dat jaar opgetreden nieuwe
Kabinet de Meester trachtte zooveel
doenlijk rekening te houden met de
wenschen van alie groepen des volks.
Deze gedragslijn vermocht intusschen
de groepen der rechterzijde niet te
bewegen ook harerzijds een tegemoet
komende houding aan tenemen. Mocht
uit de wijze van optreden van het
tegenwoordige Ministerie zijn af te
leiden, dat ook zijn politieke vrienden
inzien, hoe schadelijk het vooropstellen
van die antithese werkt, zoo ware,
naar men meende, een belangrijke
frontverandering te constateeren.
Hoe knappe mannen als vele Ka
merleden zijn, toch zoo iets kunnen
zeggenzooveel zinnen, zooveel on
juiste beschouwingen.
Dit Kabinet onthoudt zich van voor
opstelling der antithese. Is dit waar 7
En het verklaarde na 10 Maart, na de
Troonrede, te leven uit de beginselen
der Rechterzijde. Nu zijn de beginselen
der Rechterzijde die der Openbaring.
Die der Linkerzijde zijn de beginselen
der Rede. Ziedaar de antithese. Hoe
kan men verklaren, dat dit Kabinet
zich onthoudt van vooropstelling. Ze
onthoudt zich er volstrekt niet van,
maar de gelegenheid om ze met kracht
te ontplooien is er niet; de samen
stelling der Kamer is van dien aard,
dat het Kabinet zich onthouden moet
van zeer principieele ontwerpen en
daarom is er ook een verlangen naar
een groote Rechtsche meerderheid;
dan zullen gewis deze Ministers, waar
onder een Heemskerk, Talma en Iden-
burg, die altijd beginseldragers van
beteekenis zijn geweest, dat voorop-
stellenniet nalaten, 't Is nu meer
praktische voorzichtigheid.
Doch nog iets. Wat bedoelen die
Kamerleden met dat «vooropstellens:
der antithese. Ze plaatsen of beoogen
te plaatsen het Kabinet Kuyper (tegen
over het Kabinet Heemskerk; het
eerste, zoo bedoelen ze dan, scheidde
het volk in geloovigen en paganisten
en dit verscherpte den strijd. Dit
Kabinet doet dat niet.
De oude leugen in een anderen
vorm. Nooit heeft dr. Kuyper dat
gedaan. Hij heeft nooit gezegd, dat
Rechts de geloovigen waren en Links
de üngeloovigen of Paganisten; wel
heeft hij gezegd, dat er in onze maat
schappij heidensche openbaringen
zichtbaar waren. En daarin had de
Oud-Minister volkomen gelijk.
Dat er verdeeldheid kwam door het
Kuyper-Kabinet is ons slechts in zoo
ver bekend, dat de Linksche groepen
vanTroelstra tot Karnebeek door laster
en verdachtmaking de Rechtsche groe
pen prikkelden en dus de oppositie
niet door Rechts, maar steeds door
Links is geforceerd. Van Links werd
het een aanval tegen den persoon
Kuyper, en dat verscherpt een strijd
altijd.
Was het Kabinet de Meester ver
zoeningsgezind 7 Waarin dan?
Kwamen we dat Kabinet niet te
gemoet 7 Steeds, maar niet meer, toen
het zijn ware gedaante liet zien in
Oorlogszaken en Grondwetsherziening
met haar Algemeenkiesrecht enz.
De Antithese schadelijk? En de
frontverandering als gelukkig te con
stateeren 7
Ze is noodzakelijk, de antithese, in
het gewone leven; ze uit zich in dat
leven; ze uit zich en zal zich steeds
openbaren in de Kamer en in de Re-
geeringszakenhoe driester 't ongeloof
optreedt, des te krasser het geloof.
Actie der ongeloovigen dwingt tot
actie der geloovigen. Alleen als het
ongeloof gaat kwijnen, en de over
winning is aan 't Geloof, vermindert
de strijd. Dan ontmoeten Rechts en
Links elkander in allerlei zelfde actie
voor alles wat nuttig, edel, schoon en
voor Volk en Vaderland bevorderlijkis.
Moge die heerlijke tijd van eendracht
komen; zeer spoedig komen.
En ook de Liberaal 'tuit jubelen:
Soli Deo Gloria: Aan God alleen de
eere.
Dan is 't vrede.
de Afdeeling
Door het bestuur van
Amsterdam van den Nieuw-Malthusi
aanschen Bond, kennis genomen heb
bende van de voorstellen van het
raadslid mr. S. de Vries, betreffende
het verbieden van »het openlijk aan
kondigen, openlijk aanprijzen of op een
van den openbaren weg zichtbare
plaats tentoonstellen van middelen,
ter voorkoming van geboorte of zwan-
gerschapa, is opnieuw een verzoek
gericht tot den Raad om toch bij het
zeker heilzaam streven tot tegengang
van misbruiken, vooral niet
de nuttige, noodzakelijke verspreiding
van ruimere kennis op sexueel gebied,
te belemmeren. Juist in den laatsten
tijd, hebben de omstandigheden ertoe
meegewerkt om nog meer algemeen
te maken en te versterken den wensch
om het gezin te houden binnen dik
wijls door de noodzakelijkheid bepaal
de en, zoowel voor het gezin als voor
de gemeenschap, nuttige grenzen.
Ziedaar een bericht, dat pijnlijk
aandoet. Niets nieuws, 't is zoo maar
weer een bewijs, hoe de Nieuw-M.
Bond niets onbeproefds laat om zijn
middelen aan te presenteeren.
Nochtans vermelden we ook van
een andere actie en deze mannen
onze hulde.
Er is dezer dagen te Parijs een
internationaal congres van verloskun
digen gehouden, dat de abortus pro-
vocatus (moord op de ongeborene)
in den breede besprak. Besloten werd,
dat er een blijvende commissie in het
leven zou worden geroepen, samen
gesteld uit verloskundigen van ver
schillende landen, die zich belasten
zou met het overwegen van maatre
gelen tot bestrijding van het kwaad.
Het congres verklaart in zijn motie
diep onder den indruk te verkeeren van
de toeneming van het misdrijf der afdrij
ving in alle landen. Tal van gegevens,
verstrekt door verloskundigen toonen
ontwijfelbaar aan, dat in de groote
meerderheid der gevallen lange en
ernstige plaatselijke ziekten op de afdrijving
volgen dat er in twee derde van de gevallen
levensgevaarlijke aandoeningen optreden
die de vrouwen ongeschikt tot eenigen arbeid
maken gedurende een tijdperk van
verscheiden maanden tot eenige jaren
en die een levenslange verminking te weeg
brengen; en tenslotte, dat die afdrijving
in 6 percent van de gevallen den dood
veroorzaaktof onmiddelijk of kort daarna.
Verschrikkelijk toch in het licht der
woorden dezer verloskundigen de ad
vertenties van »Mevrouwenc(, zooals
die helaas, dagelijks te lezen zijn in
allerlei liberale organen, die waar
schijnlijk alleen uit finantieel oogpunt
de schadelijke mededeelingen opne
men.
Ook hier kan de wet paal en perk
stellen En de Gemeenteraden kun
nen ook op dit terrein heel wat goeds
bewerkstelligen door te gaan in de
richting mr. S. de Vries te Amsterdam
Twin- en ILanciboiiw.
HOE GEWAAR TE WORDEN, OP EEN GROND
BEHOEFTE HEEFT AAN KALI.
In z'n werkje: „Gebruik van kalimest in den
Nederlandsehen Landbouw" stelt wijle G. Rein-
ders in hoofdstuk 5 de vraag: „Hoe laat zich
dan aantoonen of een grond behoefte heeft aan
kali en het gebruik van kali zal rendeeren
Uit het woordje da» in deze vraag, kan de lezer
al afleiden, dat tenminste één wijze om 't antwoord
te vinden faalde, althans niet die resultaten gaf,
welke men er van verwachten zou. Die wijze was
het scheikundig onderzoek van den bodem. Wel
brengt zulk onderzoek aan 't licht, dat onze zee
kleigronden Jiet rijkst aan kali zijn, dat ook de
rivierklei vrij wat kali bevat, dat de veengronden
en ook de diluviale zandgronden kaliarm moeten
heeten. Maar toch, toch leidt dit onderzoek niet
tot het antwoord op de gestelde vraag.
Hoe laat zich dan aantoonen, of een grond
behoefte heeft aan kali, of een kalibemesting zal
rendeeren
Wij moeten 't aan de planten zelve vragen.
Wij moeten bemestingsproeven nemen. En dat
gaat al heel gemakkelijk-
De heer J. W. Spek te Streefkerk bv. nam in
1904 en in 1906 zulk een proef op schraal hooiland.
Hij verdeelde z'n veld in vijf perceelen.
I bleef onbemest.
II kreeg 800 KG. kaïniet en 800 KG. Thomas-
phosphaat en 150 KG. Chilisalpeter.
III evenzoo, alleen werd inplaats van Thomas-
phosphaat 800 KG. algiersphosphaat toege
diend.
IV werd bemest als II, doch kreeg geen kaïniet.
V als III, doch ook geen kaïniet.
Ter beantwoording van de vraag boven dit
opstel lette nu de proefnemer slechts op de resul
taten van perceelen II en IVIII en V.
Hier zijn de betreffende getallen:
II gaf (in 1904) 5300 KG. hooi.
IV 4330
Meer door hainiet 970
III gaf (in 1904) 4900
V 4030
Meer door hainiet 870
Voor 1906 vond de proefnemer meer opbrengsten
door hainiet van 700 KG. hooi en 730 KG. Ook
werd in de jaren 1905 en 1907 nog een mooie
««werking bespeurd. Immers in 1905 gaven de
perceelen zonder kaïniet 4120 en 4180 KG. en
oogstte men van met kaïniet 4680 en 5100 KG.
Alzoo meer door kaïniet (nawerking) 560 en 920
KG. Voor 1907 constateerde men achtereenvolgens
door dezelfde nawerking 190 en 1430 KG. meer
opbrengst.
De eenvoudige proef had de heer V d. S. wat
moeite gekost, da's waardoch deze moeite was
niet alleen ruim beloond door de meeropbreng
sten, zij leidde tevens tot beantwoording van de
door den proeinemer gestelde vraag. Zij bracht
aan 't licht, dat z'n proefveld heel dankbaar was
voor kalibemesting.
Wraag'baals.
Vragen en Antwoorden worden kosteloos geplaatst
Antwoorden of mededeelingen
zjjn met hetzelfde nummer gemerkt als de vragen
waarop ze betrekking hebben.
Vragen.
231. Wat is de samenstelling van kompost zoo
ongeveer
232. Is schuimaarde duur
233. Hoe kan men petroleumvlekken uit witte
vloertegels krijgen?
Antwoorden en mededeelingen.
229. Ammoniak? Dat is eene verbinding van
stikstof met waterstof. Met koolzuur of andere
zure lichamen verbonden kan zij zouten vormen.
Deze noemt men ammoniakzouten. Alle ammo-
niakverbindingen hebben bemestingswaarde. Ze
bevatten alle stikstof. Ammoniakverbindingen
moeten evenwel, vóór de plant ze kan opnemen,
in salpeterverbindingen worden omgezet. De plant
lust alleen salpeterstikstof. Daarom werkt chili
salpeter ook sneller dan zwavelzure ammoniak.
Chili bevat de stikstof „voor 't gebruik gereed."
Zwavelzure ammoniak moet eerst nog veranderen.
230. Onderzoek suikerbieten op gehalte, 'k Meen
dat dit aan de proefstations per monster 50 cent
kost.
Plaatselijk jtffeuws.
Honiinelstiijk. In het huisgezin van W.
Vijfhuizen, wijk A. no. 229 is besmettelijke
ziekte (Diphtheritus) geconstateerd.
De inspectie voor de landvveerplichtigen
uit deze gemeente, zal gehouden worden op
3 November a.s. te Middelharnis, waar aan
zullen moeten deelnemen de volgende per
sonen
Teunis van HeemstJakob Troost
Albert v. d. Kroon Jacobus Nelis Izaak
BomHuibrecht v. d. VeerLeendert v,
d. SluijsMarinus GroenendijkWillem
KievitDirk BomCornelis Everaars
Pieter Faasse.
De Rijksveldwachters A. Haaksman
en M. van Es, van de brigade rijksveld-
wacht alhier, zijn gedetacheerd geworden
te Bergambacht voor de aldaar heerschende
wanordelijkheden.
Van den landbouwer D. v. d. Meide
viel Maandag voor den wagen een zijner
beste paarden plotseling dood.
Middelharnis. Een tegenvaller. Vrijdag
j.l. kocht de heer Mans alhier een big, op
Herkingen, en vervoerde het beesje in een
zak. Hier aangekomen bleek bij het openen
der zak dat het dier -gestikt was.
Op de Vrijdag j 1. gehouden verga
dering van de Vereeniging »PIet Groene
Kruiss zijn tot bestuursleden herkozen de
heeren Dr. S. Knóps en A. A. Mijs en
afgevaardigde Ds. Bruining,
Als een bewijs dat de werkzaamheden
aan de tramlijn goed inkorten dierie vermeld
dat Zaterdag van hier en andere plaatsen
64 arbeiders zijn bedankt, de lijn is nu
klaar van Middelharnis - Ooltgensplaat en
Middelharnis tot Melissant.
Op een daartoe gedaan verzoek is
door Z.Exc. den Minister van Oorlog ver
lof verleend aan den milicien L. W. Boo-
german van de lichting 1906, om zich in
Noord-Amerika op te houden tot 1 Jan.
1910.
Stad aan 't Haringvliet. Bij den
landbouwer L. Braber Bz. is een suikerpeen
gegroeid, die niet minder dan 80 centime
ters lang was.
Van den landbouwer L. Braber L.J.z.
brak de as van een met suikerpeen geladen
wagen. Persoonlijke ongelukken kwamen
niet voor, doch de schade is nogal aan
zienlijk.
Een drie-jarig kind van C. K de
knecht van den landbouwer Bresijn, geraakte
te water. De moeder, die het zag, snelde
toe, sprong tot de borst toe in het water,
en redde het kind van een anders gewissen
dood.
Het kohier no. 5 der Personeele
Belasting is invorderbaar verklaard op 23
Oct, j.l.
Dat de haven dezer gemeente nog
niet zoo betreurenswaardig is, als sommige
schippers wel eens plegen te zeggen, moge
hieruit blijken, dat een met 4000 H.L,
aardappelen geladen schip van 200 last,
bij normaal tij, de kaai en de haven met
gemak verliet.
Den Bommel. Vrijdag j 1. geraakten
2 landbouwers op de kaai mc-t elkander
aan het vechten. Naar men zegt ging het
over het lossen van suikerbieten. Gelukkig
duurde het gevecht niet lang en kwamen
beiden met eenige kwetsuren er af.
In de j.l. Dinsdag gehouden verga
dering van het Groene Kruis is tot afge
vaardigde naar de algemeene vergadering
te Rotterdam benoemd de heer P. Bisschop
alhier.
OoltgenspIlaaL De dochter van H. G.
viel Zaterdagmiddag jl. zoodanig van de
zoldertrap, dat zij een sleutelbeen brak, en
naar men verneemt, vreest den dokter ook
voor hersenschudding.
26 Oct. Hedenavond werden de
koeien van den landbouwer G. H. alhier
uit de weide op de mestvaalt gezond en
wel gebrachtnog geen 5 minuten waren
ze aanwezig, of er viel plotseling een der
koeien dood, die onmiddellijk tot een on
gekende dikte opzwol.
Heden ligt in de baai alhier een
kolossaal groot schip aardappelen te laden,
genaamd ^Elizabeths van Zevenbergen,
Door den Commissionair A. v. Rossum
worden er 4500 H.L. aardappelen ingestort,
Als zulke schepen dikwijls komen laden zal
de voorraad toch wel aanmerkelijk vermin
deren.
In de vergadering van de afdeeling
2>Ooltgensplaat« van het ^Groene Kruis
Donderdagavond in het cafe »de Hoops
alhier gehouden werden tot Bestuursleden
herkozen de H. H. J. G. van Putten J. A.
Hers en Joh. Bol. Tot afgevaardigde alge
meene Vergadering gekozen Ds. Dekker en
als plaatsvervanger den heer W. H. Paeh-
lig-
Nieuwe Touge. Zaterdagmiddag om
streeks 4 uie kwam ons dorp in rep en
roer. Met het luiden der klok werd brand
aangekondigd. Al spoedig bleek dat de
voor zeven jaren gebouwde schuur van den
landbouwer P. Buijs in lichte laaie stond.
Binnen een uur tijds lag de schuur tegen
de grond. Met behulp der brandbluschmid-
delen is het huis hoewel beschadigd behou
den gebleven. Een jonge stier is verbrand.
Oorzaak onbekend. Assurantie dekt de
schade.
Maandagmorgen kreeg de metselaar
J. B. N. een vreemd bezoek in zijn woning.
