v®®r de Zui(lli®lland*che est Zeenwsclie Eilanden.
ING
ledden,
Dr. B. P. OFFRINGA
ItasphiiL
Zaterdag 24 October 1908.
ers
3
Antirevolutionair
23sle Jaargang V. 1392.
Orgaan
raard.
>lic.
if
Advertentiën.
den
IN HOC SIGNO VINCES
PUDE TONCrE.
DIEKSLAND.
T. BOEKHOVEN.
SOMMELSDIJK.
Dirkslanrf.
Ai Ie sSiikfeen voor «Be Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te asenden aan den Uitgever.
Uit de Pers.
prteering
yg- elas -
schoenen
im, box-
iaf f4.00
Ruiten land.
ENGELAND.
Ui oud- en Tandarts,
(Kunsttanden en gebitten.)
Stationsweg 25, ROTTERDAM.
Spreekuren eiken werkdag 1—B.
Voor on- en minvermogenden 10.
ig1
ihaai
Eendracht
aliek
f 0,10 zijn
terwijl fie
bden inge-
'iisbci' 11108
liden Circus
pij
Iflie worden
]is een proef
jor de firma
I Amsterdam
)eze koffie is
feehappelijke
|nd, dat alle
|i, die anders
i vervliegen.
i de inwer-
rnden i)eze
tan de boon j
en daar de j
I die van ge- J
gebruiker
taring Want!
MElJER'sl
Ir als met 5
D se Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Aionnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Biitonland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar.
41 Kinderlijke nummers 5 Cent.
18ÏEBDAM
ippel, prijs
co door ge
it van post-
be:
UITGEVER
Telefoon Intercom*». No. f
Advertentiëïi 10 oent per regel en 3/i maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/s maak
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
B m
i
chade
rij zen bij
TTERDAM.
)r. Kuyper weer in de Kamer.
Iet lijdt o i. geen twijfel, of Dr. Kuy-
zal, nu hij in Sneek en Ommen ge
en is, wel weder zitting nemen in de
ede Kamer.
)at is een heugelijk feit.
roor de antirev. in de eerste puais, die
Diemand liever dan hun leider de be-
iging der belangen van land en volk
ïvolksvertegenwoording zien opgedragen,
/oor de antiiev. kamerclub, die, na de
putatie van twee harer beste leden bij
i optreden van dit Ministerie, zich weer
jijkt zal zien met den beste onder de
Sten, met den stoersten strijder voor de
ha' r heilige beginselen, met den generalis-
sin is onder de hoofdofficieren.
loor het Ministerie, dat, levende uit de
inselen van de partijen der rechterzijde
zoi als die door Kuyper, Lohman en Schaep*
man zijn vertolkt en voorgestaan, de tweede
dit krachtig trio tot de verdediging
l dier beginselen in de Kamer tot zijn steun
zal zien optreden.
Voor de Tweede Kamer in haar geheel,
die met het optreden van een zoo intelligent
denker, hoog begaafd spreker en stoere
werker als Dr. Kuyper, haar peil zoozeer
zat zien verhoogd.
Tenslotte voor geheel ons Christelijk
Nederland, dat aan den organisator van
ons Christelijk volksdeel, den kampvechter
voor de vrije school, den ontwerper van
vele sociale wetten, den bedwinger der
staking in 1903, in één woord den Chiis-
teri-volksleider en Christen-staatsman zoo
ODDoembaar veel is verplicht.
Een groote eer voor ons volk zulk een
man als zijn vertegenwoordiger te mogen
bezitten! Hilver en Vechtbode.J
a
«dellen.
GE.
ch rij ven
1 e r 1 ij k
ïen clen-
a c h t i g
daar het
kleine
op mijn
n, maar
s, is nu
vrijheid
:n lande
Echt liberalistisch.
Door den Minister van oorlog is dezer
dagen een order uitgevaardigd waarin het
veitplichtend gesteld wordt, vóór het eten in
de kazerne een oogenblik stilte te gebieden,
teil einde hen, die dit wenschen, gelegenheid
te geven een gebed te doen.
Naar aanleiding van die dienstorder schrijft
een inzender in de »N. Crt.« het volgende
»Een order, zeer eenvoudig in zijn toepassing,
dofch van ingrijpenden aard wat betreft het
grondbeginsel waarvan wordt uitgegaan, is
defer dagen door den Minister van Oorlog
uilegeven De commandeerende officier treft,
in verband met de locale gesteldheid, de ver-
eifèhte maatregelen, dat bij de gemeenschap
pelijke maaltijden, door het inachtnemen van
eejlige oogenblikken van stilte, aan de aanzit-
tetden behoorlijk gelegenheid worde gegeven
trfbidden.a
'Vc bedoeling is blijkbaar geweest, dat iedere
goBsdienstige overtuiging in de kazerne vrij
irt et zijn en dat de gewoonte van bidden voor
:1 ook door andersdenkenden behoort te
'den geëerbiedigd.
werkelijkheid is juist het omgekeerde
hetgeen is bedoeld het geval,
let zoo hooge beginsel dat het leger in dit
cht volkomen neutraal moet zijn door geen
rlijke godsdienstplechtigheden in de kazerne
verplichte tegenwoordigheden van anders-
kenden toe te staan is thans voor het eerst
getast ter wille van de veelal »naam«-
stenen, die een uiterlijken vorm wenschen
;even aan hun gevoelens, voordat zij hun
tltijd gaan nuttigen.
laartoe worden die andersdenkenden ge-
>ngen het aan te zien, dat door een bepaalde
agorie van geloovigen een uiterlijk bewijs
1 hun godsdienstige richting mag worden
t toongesteld, waarvoor zij verplicht worden
te in acht te nemen. Dit kan niet anders
ergernis verwekken. Onder die anders-
<1 ikenden reken ik niet de onverschilligen
ii mers die denken in het geheel niet doch
ii >de eerste plaats de ongeloovigen, die evenals
anderen recht hebben op eerbiediging van
n beginselenten tweede sommige ware
C ristenen, die in het volle vertrouwen op de
liefde en almacht van het Opperwezen het niet
noodig, ja zelfs verkeerd achten om dagelijks
voor tafel de zegening van spijs en drank af
te smeeken ten derde degenen die zulks wel
noodig achten, doch het gebed te heilig vinden
om daarbij een uiterlijke vertooning te maken
tegenover anderen, die daarvoor niets gevoelen
ten vierde zij, die heel goed begrijpen, dat de
waarde van een gebed niet afhangt van het
vouwen van handen en het sluiten van oogen
en die dit daarom liever in stilte doen als zij
alleen zijn al is het middageten dan nog niet
opgedischt.
Doch niet alleen voor de andersdenkenden,
ook ter wille van hen, die gewoon zijn thuis
voor tafel te bidden, acht ik den maatregel
niet aangenaam. Te moeten bidden, wetende,
dat tegelijkertijd allerlei andere manschappen,
die dat gebed onnoodig achten en die naar
hun eten verlangen, daarop staan te wachten
en denkensis het haast uit ?<t dit moet,
dunkt mij, de harmonische stemming die bij
een gebed noodig is en den diepen zin daarvan
storen en het maken tot een soort uiterlijke
belijdenis van zekere godsdienstige opvattingen.
En nu de practische toepassing en de gevol
gen. Hoe lang moet die stilte in acht worden
genomen Er zijn menschen, die gewoon zijn
vrij lang te bidden voor tafel, andere slechts
enkele woorden te prevelen.
Waar blijft de grens van deze godsdienst
plechtigheden nu de eerste schrede is gedaan
De Christelijke verecnigingen, die de bepaling
hebben uitgelokt, zullen nu'gaan aandringen
om stilte na den maaltijd, om stilte 's avonds
bij het naar bed gaan en 's morgens bij het
opstaan, teneinde een gebed te kunnen doen.
Andere godsdienstige richtingen zouden even
veel recht hebben op de invoering van hun
godsdienstige uitingen in de kazerne. Ergernis
en partijgeest zullen het gevolg zijn.
De godsdienst is een zaak van het hart, de
meest persoonlijke zaak, die men zich kan
indenken. Alle oprecht gemeende godsdien
stige overtuigingen moeten in het leger, waar
ieder zonder onderscheid van geloofsrichting
verplicht is te vertoeven, worden gerespecteerd.
Geen geloofsdaad van een enkel persoon of
van enkele personen mag hinderlijk zijn of
ergernis kunnen verwekken bij anderen.
Zuilen de militaire autoriteiten thans recht
vaardig hierover kunnen waken
De onlangs uitgegeven order zal zulks belet
ten. Moge deze daarom spoedig wederom
worden ingetrokken.»
Heeft men ooit hooghartiger liberalistisch
geschetter gehoord.
Wie bidden zijn de >naam-christenen<
die aan anderen met huil schijnvroomheid
maar ergernis geven.
De niet-bidders daarentegen, dat zijn de
echte Christenen, de ware vromen. En deze
moet de Overheid altijd en overal de hand
boven 't hoofd houden, 't Zou toch onver
antwoordelijk zijn, als de Regeering de niet-
bidders met hun teere vroomheid en hun
gevoelige harten maar steeds zich liet ergeren
aan de onoprechtheid van die vormendie-
naars
Hetzelfde hooghartige standpunt, dat
steeds door een groot deel der vrijzinnigen
wordt ingenomen.
Tracht niet met uw godsdienst in het
openbaar leven te kernen. In de kerk en
in de binnenkamer gaat het nog even
wel haalt men dan meelijdend de schouders
over u op, maar daar blijft het in den regel
dan ook bij. Maar op het openbaar terrein
moet ge met uw godsdienst wegblijven,
want dan ergert ge de vrijzinnigheid met
deze, zooals zij het noemen, sschijnvroom-
heid.c
Dat terrein eischt de vrijzinnigheid voor
zichzelf op.
Of de christen door het vloeken en zweren,
het ontheiligen van den dag des Heeren
enz. door het openbaar leven geërgerd wordt,
daar stoort men zich niet aan, als de
vrijzinnigheid maar niet door uw vroomheid
>geërgerd« wordt.
En dan wordt dat z>neutraliteit« genoemd.
(Wageningsch Nieuwsblad.)
Optimi corruptie.
De wijze van optreden van den candidaat
De Meester in het district Ommen heeft
teleurgesteld; althans zoo wat de hem geest
verwante bladen hem in den mond legden,
werkelijk aizoo door hem gesproken is.
Iemand die nog kort geleden geroepen
werd tot de gewichtige taak van Voorzitter
van den Ministerraad staat te hoog, om
zich in het debat met politieke tegenstanders
te veroorloven, wat zelfs in de dii minores
niet verschoonlijk is.
Bij een politieken strijd te grijpen naar
de doleantie van voor ruim twintig jaar, en
ter winning van stemmen te speculeeren op
de kerkelijke vinnigheden, die sommige Her
vormden ontsieren, had een man als De
Meester beneden zijn waardigheid moeten
achtenen we durven bijna voor zeker
uitspreken, dat hij er nu reeds leed over
draagt.
Vermoedelijk heeft hij zich, in het district
aangekomen, in een onbewaakt oogenblik
laten prikkelen en benevelen door locale
geestverwanten, die hem den beker van
fanatiek venijn aan de lippen hebben gezet.
Doch ook dit moest hem als gewezen
Minister niet overkomen zijn. De eere van
den Staatsman is het juist, door breedte
van blik en ruimte van opvatting boven de
plaatselijke grootheden van zijn partij ver
heven te zijn, en daardoor niet te vallen
in den strik, waar zij keer op keer in ge
klemd zitten.
Juist omdat we hem steeds hoog stelden,
deed deze uitglijding van den tegen-candidaat
ons pijnlijk aan.
Optimi corruptio pessima, orakelden de
Romeinen reeds, en hier was bederf.
Het zou winste zijn, als de heer De
Meester, dit van achteren zelf inziende, zijn
giftig woord openlijk herriep.
Standaard
S'aganistische factoren.
De rede van Mr. Lohman, te Nijverdal
gehouden, waarvan we gisteren ook in ons
blad iets konden lezen, was stellig zeer in
teressant.
Ook om de wijze waarop Dr. Kuyper
door Mr. Lohman als candidaat voor Om
men werd aanbevolen,
Wij kunnen natuurlijk niet alles nog eens
aanstippen wat mr. Lohman behandelde.
Toch wijzen wij op de weerlegging die
Mr. Lohman gaf van het oude praatje, dat
Dr. Kuyper het volk zou willen verdeelen
in Christenen en paganisten.
Ook te Ommen was deze stembus-leugen
weer verspreid.
Mr. Lohman wees er op, dat er menschen
waren, die het verband tusschen de diepere
beginselen en de staatkuude beseften, en
ook menschen die dat verband ontkenden.
Dienaangaande zeide hij, dat er steeds
een antithese geweest was, en liet voJgeD
»Deze antithese bestaat nog, doch
niet tusschen christenen en paganisten.
Deze onderscheiding heeft Dr. Kuyper
nooit gewild.
Inderdaad is dit de waarheid.
Dr. Kuyper heeft in 1904 geschreven,
dat de Christ, volksgeest reageert tegen het
weer opkomen van paganistische factoren.
Mocht dat niet gezegd worden
Wie o.m. aan vrije liefde, neo-malthusi-
anisme zelfmoord-verdediging, en het brute
materialisme onzer dagen denkt, moet aan
stonds toegeven, dat Dr. Kuyper niets te
veel schreef.
Maar van een splitsing tusschen Christe
nen en paganisten was geen sprake.
Rotterdammer
Blijkens opgaven in de „Labour Ga-
zette" is de werkloosheid in September
sedert de laatste 10 jaren nooit 200 groot
geweest als thans. Werkloos zijn er nu
9,4 proc, terwijl in vorige jaren sedert
1899 het hoogste percentage bijna 7 proc.
was. (1904.)
Het vorige jaar was het werkloosheid
percentage in September 4,6; in Augustus
van dit jaar 8,9.
Evenals Thome, die op Trafalgar
Square zei„als jullie iets bestormen
willen, bestormt dan de bakkerswinkels,"
heelt nu ook Grayson, het dezer dagen
geschorste Lagerhuislidj in een druk
bezochte vergadering de werkloozen aan
gespoord tot stelen als ze brood noodig
hebben. Niet onmogeljjk, dat deze twee
opruiers nog deswege met den rechter
zullen kennis maken.
FRANKRIJK.
Naar aanleiding van de beangstigende
uitbreiding, die de werkloosheid in Enge
land aanneemt, heeft een Parjjseh blad
zicb gewend tot den directeur van de
afdeeling arbeid van het ministerie van
handel, die den toestand in Frankrijk,
hoewel allesbehalve schitterend, toch ook
niet bepaald slecht noemde. De statistiek
van 30 September wijst een gemiddelde
aan van 8 pCt. werkloozen over geheel
Frankrijk, d.i. 2 pCt. boven den normalen
stand.
In 1903 steeg dit gemiddelde tot 10
pOt. in 1904 tot 11 pCt. Dit waren de
twee slechtste jaren sinds de statistiek
werkt. Onder de 4 pOt. is het nooit
gedaald. Bovendien, verklaarde de direc
teur voor den geregelden gang van het
werk is het noodig, dat er een zeker
aantal werkloozen zijn, al was het maar
alleen om de zieke of ontslagen werk
lieden aan te vullen.
De tegenwoordige overschrijding van
het minimum van 4 pOt. weet hij aan
de heersehende industrieele crisis, die
om de tien jaren met een bijna wiskun
stige zekerheid terugkeert. De oorzaak
hiervoor moet waarschijnlijk gezocht
worden in het te groote vertrouwen op
de toekomst, hetwelk zich van de indus-
trieelen meester maakt in de dagen van
voorspoed. De metaalindustrie bv.beleefde
na het einde van den Russischen oorlog
gouden dagen fabrieken rezen toen uit
den grond, banken werden gesticht. Spoe
dig was er overproductie en de ellende
begon.
Te Parijs schatte de directeur het
aantal werkloozen op 60,000 4 70,000.
Maar sinds in 1890 de statistiek werd
ingesteld, heeft de Fransche hoofdstad al
veel ernstiger tijden op dit gebied doorge
maakt.
DUITSCHLAND.
Yan het „Walhalla" bij Regensburg,
waarin Zondag een buste van Bismarck
werd onthuld, werd reeds de eerste steen
gelegd in 1830, maar eerst in 1842 was
het kostbare gebouw klaar. Hoog op
een heuvel staande, met de Donau bene
den zich, schittert de marmeren tempel
in Dorischen stijl den toeschouwer van
verre tegen. Hij is 75 M. lang, 35 M.
breed en 21 M. hoog en heeft 18 mill,
gulden gekost. De tempel ligt in een
eikenbosch en men betreedt het gewelf
in* een bassement, door, boven aangeko
men, een lange trap met marmeren treden
af te gaan. Het inwendige van den
tempel vormt een zaal van 55 bij 16 M.
met een vergulde zoldering. De marmeren
vloer is een meesterwerk.
Langs de waDden van de zaal zijn
de borstbeelden van 102 groote en roem
rijke mannen geplaatstvorsten, leger
aanvoerders, bisschoppen, geloofshelden,
staatslieden, geleerden, dichters, kunste
naars, geneesheeren, uitvinders, enz.
verder 65 marmeren tafels met de namen
van Duitsche heroën, van wien geen
afbeeldingen bewaard zijn gebleven. En
nu is ook het borstbeeld van Bismarck
in dit Beiersche Pantheon bijgezet.
De mooiste versiering van de zaal,
naast de godinnen van de Overwinning
die de lange reeks van eenvoudige borst
beelden breken, bestaat uit een prachtig
marmeren fries (85 M. lang en 1 M. hoog)
van prof. Martin Wagner uit Würzburg
met voorstellingen uit de oudste geschie
denis der Duitschers, van hun volksver
huizing uit Oost-Europa fot aan hun
bekeering door Bonifacius. Wagner heeft
er met twee helpers 10 jaar aan gewerkt.
Men prijst zijn werk als het mooiste
relief, dat in Duitschland te vinden ia.
AMERIKA.
Uit Tokio wordt bericht, dat de oor
logsvloot der Yereenigde Staten in Japan
met zeer groote geestdrift is begroet. In
alle straten der hoofstad zjjn eerepoorten
opgericht en overal ziet men Amerikaan-
sche en Japansche vlaggen naast elkander
wapperen.
In alle couranten staat het Ameri-
kaansche volkslied gedrukt en de voor
naamste bladen wijden hartelijke wel
komstartikelen (in het Engelsch) aan de
Amerikaansche bezoekers. „Japan", zoo
wordt daarin, Diet zonder Oostereche
overdrijving, gezegd, „Japan is eeuwige
dankbaarheid verschuldigd aan de groote
republiek, die het Japansche land naar
het licht der nieuwere beschaving heeft
geleid en die 't altijd vriendschappelijk is,
welke nooit door het kleinste wolkje werd
verduisterd en die, als het kan nu nog
inniger is geworden."
En 't is nog niet eens een jaar geleden
dat men vreesde voor een oorlog om de
„hegemonie in den Grooten Oceaan"
Zondagavond waren de voornaamste
Amerikaansche zeeofficieren de gasten aan
een groot feestmaal, gegeven door den
burgemeester. Bij die gelegenheid gaf
admiraal Sperry, de Amerikaansche vloot
voogd, deze ontboezeming ten beste
„Het doel met dezen tocht van de Ame
rikaansche slagschepen is de ontwikke
ling van de Amerikaansche vloot te
bevorderen voor vredelievende doelein
den."
VAN DEN BALKAN.
Yolgens een te Parijs ontvangen bericht
uit Londen zon de Dnitsche gezant te
Konstantinopel aan een lid der Turksche
regeering en verscheidene aanzienlijke
personen gezegd hebben, dat voor Turkije
de eenig mogelijke oplossing zou zijn den
oorlog te verklaren aan BulgarijeNa
de verklaring der Duitsche regeering, dat
zij met Frankrijk wil samenwerken tot
handhaving van den vrede in den Balkan
vindt men die houding van haar gezant
hoogst zonderling.
Geheel in orde schijnt de zaak overigens
niet te zijn, want volgens berichten uit
Bofia hebben de Bulgaarsche ministers
besloten geen cent aan Turkije te betalen
voor de onaf hankelijkheid en liever oorlog
te voeren. Er is wel een partij, die bereid
is met Turkije te onderhandelen, maar
zij heeft bezwaar tegen een schadeloos
stelling van 200 millioen francs, waarvoor
natuurlijk een leening zou moeten worden
gesloten, wat in strijd is met de politiek
der democratische party welke thans aan
het bewind is.
