Zaterdag 17 October 1908. 28ste Jaargang N°. 1390. A n tirevo lu tionair vo»r «le ZnidliollaiMlMrlie en Zeeowsche Eilanden IN HOC SIGNO VINCES T. BOEKHOVEN. SOMMELSDIJK. Alle staikkeBi voor de Medaetie teestemd, Adverleiitiën ess verdere Administratie franco toe te zenden aan den Uitgever. De Christus Consolator en het Sociale leven. Een woord, dat goed doet. Hoe droef Reactionair? Speculatie en werkeloosheid. Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag. Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent. Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar. Afzonderlijke nummers 5 Cent. UITGEVER Telefoon Intercomm. So. 2. Advertentiën 10 Cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel. Boekaankondiging 5 Cent por regel en 4/3 maal. Dieustaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing. Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan. Advertentiën worden ingewaeht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur. Consolator Trooster. Het was de Christus, die met deernis bewogen, armen en eilendigen ontving en, ze niet alleen troostwoorden toe sprak, maar ook de hand der redding uitstak. Hij is rondgegaan, goeddoende en behalve predikende en openbarende Zijn Vader aan de schare, ook han delde en optrad met daden van teedere liefde. Deernis was in Zijn hart; deernis in Zijn oog; deernis in Zijn werk. En al heeft Hij bij zijn rondwandeling op aarde geen sociaal of economisch pro gram in eenige punten opgesteld, toch is er dat program. Zeker Hij is Zalig maker, Redder van zondarendat was Hij toen en is Hij nogmaar de zalig heid van zondaren is de reddingsplank eener zinkende maatschappij Sodom en Gomorra zouden ge spaard zijn, indien het aantal geloovi- gen niet te weinig ware geweest. Nineve bekeerde zich en 't was gered. Jeruzalem bekeerde zich niet en 't volk kruisigde den verworpen Messias en Jeruzalem werd door Vespasïanus en Titus tot een schaduw en geraamte van macht en heerlijk heid. Maar de Christus Consolator deed anderzijds nog meer; niet alleen be werkte Hij de zaligheid van zondaren en daardoor reeds behoud der maat schappij, die alleen op religie en Christusbelijdenis stoelen en bloeien kan; maar ook gaf Hij de teedere beginselen aan, waardoor zelfs zonder particuliere genade dat volk toch in redelijke verhoudingen met elkaar leven en bestaan kan en behouden kan blijven Draagt elkanders lastenGij kunt niet God dienen en den Mamon. Weest jegens elkander rechtvaardig Weest milddadig. Leent weinig, maar geeft veel. Voedt de hongerigen en verkwikt de dorstigen. Richt het neergebogene op en steunt wat dreigt te bezwijken. Het nederige der wereld heeft God uitverkoren. Troost de treurenden en verheugt U met de blijden. De arbeider is zijn loon waardig. En zoo zijn er tal van beginselen door den Consolator neer gelegd in daad en woord, waarmee elke maatschappij voortgaan kan van kracht tot kracht. Die beginselen zijn de grondslag van gezonde actie en wie tegen die beginselen ageert is reactio nair. In den weg door den Consolator aangewezen, is er redding voor onze Maatschappij nl. door persoonlijke wedergeboorte en vernieuwing des harten en door omzetting des ganschen volks tot de beginselen van den Chris tus, die Hij voor 't Sociale leven uit sprak. De ChristusConsolator voor 't ge prangde hart der enkelingenmaar ook Consolator voor de Maatschappij. Jhr. mr. de Savornin Lohman sprak Dinsdagavond te Nij verdal in 't district Ommen om aan te bevelen de can- didatuur van Dr. Kuyper, die en we voegen er dit tusschen haakjes bij aireede gekozen is bij enkele stemming jn 't district Sneek, In het begin zijner rede sprak hij dit woord, dat ons, nu de felle be strijding, die door de Nederlander op dr. Kuyper eertijds gericht was, zeer goed deed: Waarom ik dr. Kuyper heden avond verdedig; den man, tegen wien ik destijds heb gestreden? De politieke toestand eischt, dat er samengewerkt wordt met de A. R. partij. En het belang van het oogen- blik brengt mee, dat thans dr. Kuyper tot Kamerlid gekozen wordt, het eminente hoofd van die partij. Juist! de politieke toestand eischt samenwerking. En dr. Kuyper moet weer in de Kamer. Het is ons een reden van blijdschap, dat de eminente leider der Christ.- Hist., nl. mr. I.ohman met dit woord van Aaneensluiting zijn rede opende en ze»r zeker zal de politieke toestand zuiverder worden, als deze twee groote mannen na scheiding, waarin soms bittere woorden werden gesproken, elkaar in de Kamer zullen ontmoeten. Dat is beslist winste voor het poli tieke leven des volks en der twee partijen. Zoo gaan we met de Christ. Hist, en de Roomschen in bond bij moedig de toekomst tegen. Het kerkje spelen in de politiek heeft al wat narigheid verwekt. Men- schen, die belijden denzelfden God, den Almachtige, Schepper des hemels en der aardedie belijden Zoon en den Heiligen Geestdie belijden, dat Gods ordinantiën op alle terrein ge- eerd moeten worden die men- schen werken elkaar bij politieke verkiezingen tegen, omdat zij niet van 't zelfde kerkje zijn. Zoo weer lezen we uit Ommen, waar dr. Kuyper gecandideerd is en door mannen uit de Ned, Herv. kerk tegengewerkt wordt. Het was trouwens (zoo schrijft de Voorzitter der Nijverdalsche Chr. Hist. Kiesv. Red. M. en S.) van ons Chr. Hist., allen leden en voorstan ders der Herv. kerk ook niet anders te verwachten, want als wij maar even indenken hoe dr. Kuyper in 1886 de groote doleantie in onze Herv. kerk bewerkte, dan hebben wij al meer dan genoeg om nooit aan iemand, die zoo wreed onze Vaderlandsche kerk v.aneen scheur de, onzen steun te geven Wat droef toch, afgedacht nog van den bombast, welke die Voorzitter opstapelt. Dat liberalen dr. Kuyper op dien grond afbreken, zou onvergeeflijk zijn, maar begrijpelijk. De Kuyperhaat zit er bij die menschen zoo diep in, dat ze de meest onredelijke wapens sme den om hem aan te vallen. En 't kerkje is een probaat middel. Adres aan 1905 zelfs en* ook op Flakkee, toen de doleantie ook als strijdmiddel gebruikt werd. Maar dat Chr.-Hist., die toch dezelfde belijdenis hebben als wij antirevolutionairendat zij, met wie we nota bene in coalitie zijn dat die menschen zoo bekrompen zijn om kerkje te gaan spelen in de politiek, dat is toch wel zeer verregaand.- Kerk en Staatszaken zijn toch gansch ver schillend, niet waar? Ze willen dr. Kuyper niet. Ont houden ze zich dan van stemming Neen, ze plaatsen een ander tegen over hem, en brengen zoo scheuring in de gelederen Wat bijeen behoort nl. de mannen der Geref. en Herv. kerk; wat samen moest gaan; wat op eenheid is aan gelegd het splitst zich door 't kerkje. Treurig, zooveel bekrompenheid. Als er ooit rnet een woord gesold wordt, dan is met 't woordreacti onair. Wat heet tegenwoordig in den mond van echt of kwasie-vooruitstrevenden in den mond van Socialisten en daar naast slaande beginseldragers zoo al niet reactionair. Reactionair heet de Burg. van Rot terdam, die aan de redactie van een openbaar-onderwijzersblad aldaar een ernstige waarschuwing deed toekomen om in haar artikelen gansch anders op te treden jegens de autoriteiten dan zij tot heden deed. Reactionair heet de Raad van Rot terdam, die gehuwde onderwijzeressen ontslaat evenals Helften Hilversum enz. Reactionair heet de Burg van Am sterdam, die ontsloeg drie ambtenaren der Gemeentereiniging. Reactionair was de Minister van Marine, die streng naging, wat er in den Matrozen bond werd gezegd en geschreven. Reactionair was dr. Kuyper in 1903 bij de Spoorwegstaking, bij deSpeetwet, bij de Onderwijswetten. Reactionair was Minister Rink die het gebed op de Openb. School wet tig achtte. Reactionair zijn .ja, wat, is en wie is in deze laatste jaren al niet reactionair verklaard. En het antwoord is kort en goed Wie niet denkt als een Socialist, wordt reactionair verklaard Zoo n nmnsch is een achteraanko mer een tegen werker een sta-in-den weg voor 't Sociale leveneen strui kelblok een hinderpaal. Of 't waar is Neen En nog eens neen Niet hij is reactionair, die niet in 't schuitje der Socialisten varen wil, maar wel is hij reactionair, die als de Socialisten, den werkman van den wal in de sloot helpen. Reactionair is elke democraat, die in onverstand zijn eischen veel te hoog stelt en 't volk paait met mooie be loften, die toch niet vervuld kunnen worden. Reactionair tegen de actie tegen de ontwikkeling der levensver houdingen. En tegen een gezonde so ciale ontwikkeling. En dus Reacti onair zijn niet de Anti's en de R. K. maar die vooruitstrevende dwazen, die van 't leven eischen, wat het nu nog onmogelijk kan gevendie daardoor den werkgever als in een corset wil len rijgen en zijn werklieden den baas zouden willen laten spelen die op de Maatschappij het recht van den sterkste zouden willen toepassen. Die menschen zijn reactionair, want zij drijven alle werkgevers en autoriteiten tot een pal staan voor wat men nu heeft en bezit en door dien dwang, door dat stilhouden is de gezonde actie dood gemaakt. Reactionair zijn alle democraten die door hun onbekookte plannen den aard der Sociale verhoudingen met geweld willen wijzigen. Men lacht dus maar eens, als een socialist of dito beginseldragér ons van reactie beschuldige. En steeds houde men in 'toog, en alleende gezonde ontwikkeling der natied. i. een ontwikkeling, die door het bewustzijn der menschen wordt gesteund en gedragen en dus pastin het kader, waarin het leven zich be vindt. De Speculanten hebben heel wat op hun geweten. Zeker: er is onderscheid tusschen een geldcrisis en een economische crisis en we ervaren thans de gevolgen van beide; maar afgedacht van den treurigen economischen toestand, als gevolg van overvolle markten en tot berstens toe volle pakhuizen, heeft de speculatie ons leelijke parten gespeeld. Duizend maal duizenden zijn ver loren. 't Geld is weggerold. En nu is men huiverig om uit te gevenelk dubbeltje wordt tweemaal omgedraaid, voor 't wordt besteed. Inkoopen krimpt men in; nieuwig heden worden uitgesteld; wat oud is verouderd moet nog wat dienst blijven doen. Lust tot koopen is er niet en tot het laten produceeren of repareeren is men niet geneigd. En dat alles bevordert de werke loosheid. De Speculatie heeft de ellende van duizenden gezinnen op haar mamonis- tisch geweten. m* DJEST ÏÏJlTÜIJIi. 't Is een kwestie van nog geen duizend gulden. Negenhonderd vijftig gulden, wèl geteld. Voor een burgermensch een aardig som- metje, maar op een Begrooting van 200 millioen maakt het niets uit. En toch kan er bij zulk een kleine som gelds sprake zijn van beginselen, die er mee gemoeid zijn. In Groningen bestaat sinds kort een ^openbare leeszaal. Die krijgt, als 't gaat naar Min. Heemskerk wil, het volgend jaar geen subsidie en daarover schreeuwt nu reeds de vrijzinnige pers in 't Noorden moord en brand. Zulke ^openbare leeszalen* zijn er nog enkele in ons land, zooals bv. te Dordrecht en op nog zeer enkele plaatsen. Als we ons wel herinneren, werd verleden jaar met een stemming Links tegen Rechts besloten die inrichtingen rijkssubsidie toe te kennen tot een gezamenlijk bedrag van ruim 3000 gulden, dat thans, in zijn geheel door den Minister is geschrapt. Hoe denken wij daar over Daar is in de oprichting van die ^open bare leeszalen* iets, dat ons aantrekt. Dat is vooreerst het doel, nl. om het volk ge legenheid te geven voor een kleinigheid, die ieder missen kan, desnoods voor niets, zich door lezen verder te ontwikkelen. Een volk, dat niet leest, is een dood volk. En ik geef onze lagere volksschool een ganschen kruiwagen vol nuttige kennis cadeau, als ze mijn kinderen maar leert lezen, goed leert lezen, hen zóó leert lezen, dat ze er zelf plezier in krijgen. Daar ontbreekt soms veel aan Ik ben eens geweest op een jonge-meisjes- vereeniging, waar meisjes van 1216 jaar werden opgeleid en daar hoorde ik ze op haar beurt eenige verzen uit de Schrift lezen welk een verschil En opmerkelijk was het, dat de beste lezeressen kwamen van een school met een flinken, doch wat ouderwetschen meester, die aan aardrijkskunde en natuurkunde veel te weinig deed, naar 't oordeel van den schoolopziener, maar die z'n kinderen leerde, of hun toekomst er van afhing. Leer toch de kinderen lezen. Leer ze 't zoo, dat ze gaan hunkeren naar lectuurde stukjes krant gaan weg grissen van den vloer om te kijken of er nog iets van hun gading in staatdat ze bedelen om 'n cent voor 'n boek uit de schoolbibliotheekdat ze 't verhaal waar aan ze bezig zijn, 's nachts onder hun hoofd kussen leggendat ze zich driemaal bij den naam laten roepen, eer ze opkijken van hun boek Zeker men kan zich aan lectuur be drinken, maar tegen ongebreidelde lees- zucht is wel 'n beter middel dan Coza-poeder. En dan nog tienmaal liever een kind, dat boeken verslindt, dan dat er van walgt. Leer toch bovenal de kinderen lezen Als ze ouder geworden zijn zullen ze door hun lectuur in aanraking komen met geheel hun volk, met het gansche mensch- dom, met degenen, die vóór hen geweest zijn, terwijl wie niet leest, slechts kent het enge kringetje, waarin hij zich dagelijks beweegt. Ons christenvolk houdt wel van lezen. We durven best de vergelijking aan. En voor zoover de ^openbare leeszalen* dan ook dit volk in de gelegenheid stellen, de keuze zijner leesstof te verhonderd voudigen, zijn we met deze inrichtingen zeer ingenomen. Ook, omdat ze de vrucht zijn van het particuliere initiatief. De mannen die ze opricht'ten, zijn niet naar de Overheid ge gaan, bedelend om geld en hulp, maar ze zijn zelf begonnen, brachten de zaak tot stand en kwamen toen pas tot de Overheid met de vraag of daar nu wat subsidie bij gedaan kon worden, om die zaak te doen slagen. Maar nu de vraag, hoe wij, antirevolu tionairen, ons tegenover zulke publieke leesinrichtingen hebben te gedragen. Dat is eigenlijk een dubbele vraag. De eerste is deze, of wij aan de op richting en instandhouding zullen meewerken en dus ook van die inrichtingen zullen ge bruik maken. Waarom niet? zou men kunnen vragen. Wel, omdat zulk een schijnbaar on schuldige zaak toch blijken kan, zeer tot nadeel van onze beginselen te werken. In de achttiende eeuw hebben de schijnbaar o, zoo onschuldigeMeesgezelschappen* er zeer veel toe bijgedragen, om de revo lutie in ons vaderland te doen zegevieren Men moet dus wel zorgen, dat de lectuur er in die leeszalen niet op berekend zij, om een bepaalde richting te dienen. En als, wat in een onzer provinciale hoofdsteden gebeurd is, onze richting bij de oprichtings actie geheel genegeerd wordt, en de leiders der beweging van christelijke zijde slechts 'n paar héél makke* chr. historischen nooden, dan is er overvloedig reden tot wantrouwen. Doch niet overal is het zoo. Er zijn ook plaatsen, waar men ons meê zeggenschap geven wil en in den aller- eerlijksten zin van 't woord het elck-wat- wils toepast. Sommigen meenen, ook dan zulk een inrichting uiet te kunnen steunen, omdat er dan, dat spreekt, ook allerlei boeken, kranten en tijdschriften van ongeloovigen, modernen, liberalen en socialisten ter lezing staan en liggen. Met zulke menschen ben ik 't niet eens. Wel zou ik willen, dat het bezoek van jongelieden, die wat hun geest betreft, nog niet »op eigen beenen* kunnen staan, aan vaste regels werd gebonden, zóó dat hun ouders en voogden er toezicht op kunnen houden, wat ze ter hand nemen, om te lezen. Maar een volwassene naar lichaam en ziel, mag men toch genoeg beginselverstand toekennen, dat hij wete wat hem past en niet past, om te lezen, waar dan nog bij

Krantenbank Zeeland

Maas- en Scheldebode | 1908 | | pagina 1