vooi* lie Zuidhollandsclie en ^eenwüche Skilanden.
Woensdag 14 October 1908.
Antirevolutionair
23sle Jaargang N°. 1389.
Orgaan
IN HOC SIGNO VINCES
T. BOEKHOVEN.
SOMMELSDIJK.
Alle siiiiiltesi voor de Stedaef.ie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te zenden aan den Uitgever.
15de LIJST
Tuin- en Landbouw.
Vraagbaak.
Uit de Per§.
Binnenland.
Plaatselijk Aieuws.
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Buitenland bij Yooruitbetaling f 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER
Telefoon Intercowm. So. 8.
Advertentiën 10 cent per regel en i/i maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en V3 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
van de 30ste Jaar Collecte voor de Scholen
met den Bijbel.
Transport f 43,082,53
Godlinze u 90,75
't Zandt met Zijldijk, Leermens,
Garsthuizen en Zeerijp (p. 1.)// 115,
Boxum met Blessum, Jellum
en Deinumtl 132,10
Burum met Pieterzijl, Warfster-
molen De Kolk en De Leegte120,
Exmorra met Allingawier en
Tjerk werdII 86 80
Ferwerd met Hoogebeintum
(per lijst) li 227,70
Gauw met Goënga, Sybranda-
buren, Ter Zool, Olfingawier,
Deerzum, Poppingawier, Rau-
werd en IrnsumII 161,65
Idscgahuizen met Piaam 21,73
Joure c. ali 245,19
Stavoren4,65
Beilen e. ou 125,
Enschedé met Lonneker 423,34
Zwolle met Zwollerkerspel n 309,46^
Harscamp (gem. Ede) 141,—
Heerde met Wapenv. en Veessen132,78
Oldebroek382,71|
Andijk G. K68,95
Uithoorn I met Kwakel en de
Mennonietenbuurt 1/ 112,
Overschie met Schiebroek u 303,26^
Tinte bij Brielle met Oostvoorne 67,38|
Woerden met 's-Gravesloot ged.
B. Waarder en ged. Rietveld,
Kromwijk en Breeveld u 304,56
Kloetingeu 36,25
Middelburg154,56
Dussen G. K8,25
's-Gravenmoer met Dongen-
sohenvaart en Oosterhout 54,69
Totaal van 375 Locale Comités f 46,912,25£
Waar niets staat aangegeven is de collecte
aan de huizen gehouden.
De Unie-collecte te Ferwerd bedroeg bij de
Gereformeerden f 120 en bij de Hervormden
f 107,70.
De Unie-collecte bedroeg te Gauw f31,75,
te Oppingawier f 9,25, te Goënga f 28,75, te
Ter Zool met Sybrandaburen f 36,90, te llau-
werd met Deerzum en Poppingawier 1 55.
De Unie-collecte bedroeg te Oldebroek aan
de huizen der Hervormden f 342,54| en bij
de Gereformeerden f 40,17.
Te Dussen is in het afgeloopen jaar in de
Geref. Kerk aan sohoolcollecten ontvangen de
som van plm. f 150.
De circulaires worden ten spoedigste inge
wacht bij den secretaris en de gelden voor
de Uniekas bij den penningmeester Mr. T. P.
baron Mackay, Nieuwe Uitleg 28, te 's-Hage.
Op de 20e lijst worden ook nagiften ver
meld.
R. DERKSEN,
Secretaris der Unie.
Het ontslag van drie Ambtenaren.
Amsterdams ambtenaarscorps is in
rep en roer. Dat is niet de eerste maal.
Traanberg en Edelmans ontslag
brachten ook roering in gemoederen
toen was 't een tweetal onderwijzers,
nu zijn 't een drietal ambtenaren bui
ten 't onderwijs, die als redacteuren
in hun vakblad nogal scherpe woor
den richtten tegen hun patroons, in
dezen Burgemeester en Wethouders
en daardoor zijn ontslagen.
Het oordeel over dit ontslag is niet
gelijkluidend, wat vanzelf gevolg is
van de idee, die men zich maakt van
de «vrijheid des woords« en het ge
voel van medelijden.
De vrijheid des woords is voor nie
mand onbeperktvrijheid is geen
losbandigheiden niemand heelt het
recht maar te zeggen, wat hij denkt,
al waarborgt een Grondwet de vrijheid
van spreken en schrijven, als ze zegt
in art. 7n «Niemand heeft voorafgaand
verlof noodig om door de drukpers
gedachten of gevoelens te openbaren,
behoudens ieders verantwoordelijkheid
voor de wet.«
Vrijheid om te spreken en te schrij
ven in zijn vakblad wordt door de
Grondwet gewaarborgd, maar de mate
dier vrijheid wordt bepaald door de
wet en de levensverhoudingen.
In het Amsterdamsche conflict is
geen landswet geschonden beleedigd
en gehoond in den zin der strafwet
is noch de Burgemeester, noch eenig
Wethouder; maar de levensverhou
dingen spreken hier een kras woord
mee.
De ontslagen ambtenaars hebben in
een stuk op laatdunkende wijs over
hun superieuren geschreven en daar
om, om den toon, om den inhoud, om
het beleedigende in het artikel zijn
ze ontslagen.
Nu moet men hier wel onderschei
den. Men kan het stuk af keuren, maar
toch ook het gansch oneens zijn met
B. en W. dat een bittere, onaangena
me toon tot ontslag moet lijden.
Men kan zich ook op een ander
standpunt plaatsen en zeggen: Waar
de Raadsleden meer dan eens zich
publiek beklaagd hebben over den toon
der ambtenaren in hun stukken, is het
niet ondienstig, dat er] een kras voor
beeld gesteld worde. d
Men kan zich ook op een derde
standpunt plaatsen, dat echter voor
't Gezag vernietigend is nl. ditlaat
die Ambtenaars schreeuwen, maar
luistert nietontslaat ze niet, want
zoodoende, maakt ge nog martelaars
dat geschreeuw zal uit zich zelf wel
ophouden, als de geopperde wenschen
toch onbevredigd blijven. Het komt
ons voor, dat B. en W. van Amsterdam
wel een allerkrast voorbeeld gesteld
hebben; de debatten in den Raad
zullen aanstonds wel leeren, of dit
ontslag oorzaak is van slechts dat
eene of tweetal artikelen, waar we
aan twijfelen het debat zal ook leeren,
hoe vaak de redactie is gewaarschuwd
en wat tot hen is gezegd.
We zijn na het Raadsdebat]]pas in
staat een juist oordeel te vellen maar
zoo op 't eerste gezicht, nog maar
wetende, wat we nu weten, zeggen
we: Het oordeel over die Redactie is
te strenghet ontslag is te zwaar. En
schorsing zou schijnbaar milder ge
weest zijn en toch waarschuwend
genoeg.
Hoewel aan de andere zijde vooral
in onzen tegenwoordigen tijd ook wel
een open oog mag zijn voor het niet
te ontkennen feit, dat het Gezag
ondermijnd wordt en de eerbied voor
de Overheden in Gezin, School, Kerk,
Gemeente en Koninkrijk veel te wen
schen overlaat.
Er is weinig Ontzag en Gezag meer
te bespeuren en dat begint reeds
duidelijk zichtbaar te worden bij onze
Jeugd, die de perken der weibetame
lijkheid soms verre overschrijdt.
Onrust in Europa.
De gebeurtenissen kent men. Op
het Balkanschiereiland is roering,
omdat Bosnië en Herzegowina door
Oostenrijk zijn ingepalmd en Bulgarije
zich onafhankelijk heeft verklaard van
Turkije.
Wat de gevolgen zullen zijn voor
den Europeeschen vrede valt nog niet
te zeggenmaar er is toch een les
te putten uit deze zaak nl. dezedat
elk Land en elk Volk gereed moet
zijn om zijn onafhankelijkheid of neu
traliteit te handhaven ook Nederland
moet dat wezen.
Traktaten en Verbonden hebben nog
wel waardemaar ten slotte stoort
men zich er niet meer aanen een
brand in 't Oosten kan oorzaak zijn,
dat er vonken vliegen over't Westen
en niemand zal ontkennen, dat
juist in 't Westen van Europa brand
stoffen liggen opgestapeld.
We twijfelen, ondanks alle berichten
aan de welwillende verhoudingen der
West-Europeesche StatenEngeland
en Duitschland mogen elkaar niet
Duitschland en Rusland leven niet
vriendschappelijk adres aan de Pool-
sche toestanden Frankrijken Duitsch
land kijken elkaar zoetzuur aan adres
aan MarokkoItalië, Oostenrijk en
Duitschland vormen een nieuw trio
tegenover Frankrijk, Rusland en Enge
land en zoo zien we een verschuiven
van, een losmaken van banden de
Mogendheden vertrouwen elkaar niet
meerzijn afgunstig op elkaar
bespioneeren elkaarstoken tegen
elkaar.
Schijnbaar heerscht er sympathie;
schijnbaar zoekt men steeds langs
diplomatieken weg, datiszonderoorlog,
de rust te handhaven en de eenheid
te bestendigen; maar onze indruk is:
Europa leeft op een vulkaan.
En daarom moet ook elk klein Land
zich goed bewust zijn van zijn roeping
in dezen en zonder het militairisme
te voeden, toch klaar staan, als de
groote Mogendheden zich tegenover
elkaar gaan roeren. Een vonk in
't, Oosten kan een vlam doen uitslaan
in 't Westen; daarvan moge men zich
wel overtuigd houden.
OVER HET GEBRUIKEN VAN CHILI-
8ALPETER IN HET NAJAAR.
't Schijnt wel, dat men 't daarover nog altijd
niet recht eens is.
„Het neemt toe," zoo lazen we dezer dagen.
Of 't waar is? We weten het Diet. Wel is 't ons
bekend, dat sommige boeren er niet aan denken,
chili in 't najaar op hun land te strooien, op
hun wintergewassen.
„Chilisalpeter is voor het voorjaar" zeggen ze
en daarmee basta.
Vraagt ge hen, of ze 't al eens geprobeerd hebben
met een enkel baaltje, zoo luidt huu antwoord:
„neen".
En toch toch verkondigen ze, dat chili
salpeter alleen voör 't voorjaar is.
Wij achtten zoo iets niet goed, niet in 't belang
van de praktijk.
Deze heeft tot heden nog geen voldoend ant
woord gegeven op de vraag, ol het gebruiken van
wat chilisalpeter in 't najaar al of niet aanbe
veling verdient. Wel zijn hier en daar proeven
genomen met blijkbaar goeden uitslag, wel heeft
men tarwe en koolzaad gezien, die in den herfst
met wat chili bemest, den winter prachtig door
kwamen; maar 't is ook gebeurd, dat men|van
het „krachtig maken" tegen de slechte invloeden
van den winter weinig bespeuren kan. We .her
halen de poakty k heeft de vraag nog niet afdoende
beantwoord.
Met het oog op het belang van de zaak zouden
we wel willen, dat vele boeren zelf eens de proef
namen. Een proefveldje van 10 are is groot ge
noeg. De te maken kosten zijn dus niet groot,
want daarop heeft men aan 10 K.G. een vol
doenden voorraad ohili. En de moeite
Och, die is immers ook slechts gering. Bovendien
zullen we dan na afloop van zoo'n proef de
resultaten aan elkaar meedeelen en op die wijze
tot een juiste conclusie geraken.
Vragen en Antwoorden worden kosteloos geplaatst
Antwoorden of mededeelingen
z|jn met hetzelfde nummer gemerkt als de vragen
waarop ze betrekking hebben.
Vragen.
226. Is lysol een goed middel tegen kippen-
luis
227. Wat is kompost?
228. "Waar kan men schuimaarde koopeu
Antwoorden en mededeelingen.
223. Zwavelzure ammoniak een goede mest
stof voor roode klaver? Zwavelzure amm. geeft
men om do stikstof. En stikstof dient men niet
toe aan slikstofverzamelaars, zooals roode klaver.
224. Dikke kroppoD bij kippen. Wellicht heb
ben ze iots onverteerbaars ingeslikt. Dit zal tot
een soort bal geworden zijn in de krop.
225. Togen gras tussohen straatsteenen. Af
en toe wat kokend water is zeer afdoende en
ook niet duur.
Een stap vooruit.
Stelde Minister Sabron van dit voor
jaar ons teleur, thans heeft hij toch ge
daan, wat verlangd werd.
't Betreft 't gebed in de kazerne. De
Minister van Oorlog heeft in de reglemen
ten op den inwendigen dienst betreffende
de maaltijden de volgende bepaling doen
op nemen.
»De commandeerende officier treft, in
verband met de locale gesteldheid, de ver-
eischte maatregelen, dat hij de gemeen
schappelijke maaltijden, door het in acht
nemen van eenige oogenblikken stilte, aan
de aanzittenden behoorlijk worde gegeven
tot bidden.
Deze bepaling juichen we toe.
Zulk een algemeen voorschrift was noodig
Even noodig is de uitvoering dezer be
paling.
Ook de wijze van uitvoering gaat de re
geering aan.
^Sommige officierenv, zegt de Nieuwe
Prov. Gron. Ct., Heggen hun afkeer van
het gebed, wanneer zij ^Stiltemoeten
bevelen, zoo onbeschaamd (of moeten wij
zeggenonbeschoft aan den dag, dat zij
feitelijk ontnemen, wat de Regeering aan
onze jongens verzekeren wileen passende
gebedsgelegenheid. <t
Dat nu mag niet. (»Getuige«)
De toon iu de onderwijzersbladen.
»Het Vaderlands vermeldt het bericht,
dat den voorzitter en den secretaris van de
Afd. Rotterdam van den Bond van Ned.
Onderw. door den wethouder van onderwijs
aldaar aangezegd is, dat zij in het vervolg
aansprakelijk zouden worden gesteld voor
de stukken in het orgaan der afdeeling en
het op openbare vergaderingen gesprokene.
Was dat weer zoo s>onwaardig« als in den
laatsten tijd dikwijls het geval was, dan zou
ontslag volgen. Het blad voegde erbij dat
de secretaris zijne functie als zoodanig reeds
heeft neergelegd, de voorzitter nog niet
maar deze zal 't op den duur waarschijnlijk
ook wel doen.
Het zou vooral Mr. Zimmerman, de bur
gemeester, zijn, van wien dit optreden uit
gaat
Sommelsdijk. Van den landbouwer L.
van Driel brandde Vrijdagavond j.l. om
streeks 8,30 ure een klamp met tarwe stroo
vertegenwoordigende eene waarde van circa
f 200 geheel af. De klamp was niet ver
zekerd.
De landbouwer P. Kievit Dz. werd
Zaterdag door een paard zoodanig op den
voet getrapt, dat hij zich onder geneeskundige
behandeling moest stellen.
Door L. v. d. Sluijs alhier, werd
Zaterdagmorgen een postduif gevangen
dragend een ringentje aan haar poot waarop
6762 q 8 wijk Anvers. Het beestje werd
Zondagmorgen weer vrijgelaten.
Middelharnis. Woensdagavond 14
Oct. om 6,30 uur zal de zangvereen. in
het Vergaderlokaal haar gewone winter
repetitief houden.
Zondagavond zat men tijdens de
Godsdienst-oefeningen in de Geref. Kerk
alweer zonder licht. Plotseling gingen al
de lichten uit, en was men genoodzaakt
om de godsdienst-oefeningen voort te zetten
zich van huiplicht te voorzien.
Maandag kwam de landbouwer J.
Vermeer bij zijn varkenshok, waar hij tot
de onaangename ontdekking kwam, dat een
zijner varkens dood lag.
Tijdens de dikke mist van Maan
dagmorgen liep de stoomboot Middel-
harniss even voor Vlaardingen een tjalk
midscheeps aan.
Door krachtig achteruit te slaan, werd
de stoot zooveel getemperd dat alleen de
zijwand van het schip werd ingedrukt.
Stad aan 't Haringvliet. M. A. had
het ongeluk om met zijn voet onder het
wiel van een geladen bietenwagen te geraken.
Door spoedig toegeschoten hulp, werd hij
uit zijne benarde positie gered.
Tegen den 19-jarigen M. de W. is
door den onbezoldigd rijksveldwachter Drie
sprong proces verbaal opgemaakt wegens
het maken van nachtelijk straatrumoer.
Een 3 jarig kind van den heer V.
d. S. dat iets uit een sloot wilde halen,
had het ongeluk om daar voorover in te
vallen, waardoor hij een nat pak bekwam.
Deü Bommel. Door den Commissaris
der Koningin zijn tot Zetter der Rijks-directe
belastingen benoemd de heeren P. Vermaas
en T. J. Knoop.
Door den gemeenteveldwachter is
Proces- verbaal Qpgemaakt tegen C. T.
landbouwer alhier.
Op het verzoek van W. van Nierop
om ontheffing van Landweer-oefeuingeu iu
1908 is afwijzend beschikt geworden.
Oude Tonge. Tot leden van het college
van zetters zijn herbenoemd, de heeren
J. Pulleman en M. Mijs.
Door de ziekte van den eigenaar is
de publieke verkoop van 20 Belgische
merrieveulens uitgesteld tot Vrijdag 23 Oct.
a-s. op de kaai alhier.
De Landweerplichtigen W. Los en A,
Hartman, zijn Maandagmorgen tot het hou
den van oefeningen naar hun corps ver
trokken.
Aan Johanna Krouwer D.d. is Vrijdag
1.1. door den Burgemeester een bronzen
medaille met getuigschrift uitgereikt door
H. M. de Koningin uitgelooft, wegens het
met eigen levensgevaar redden van haar
zusje bij de Rhur in Duitschland.
Nieuwe Tonge. Op Vrijdag 16 Oct.
a.s,, zal ieder verplicht zijn om voor, achter
en ter zijde van zijne woningen, pakhuizen,
schuren en stallingen, tuinen en erven de
openbare straten te doen wieden, zullende
op dien dag des nam. ten 4 ure daarover
schouwing worden gehouden.
Dirksland. Het plan bestaat hier, om
een christelijke Meisjes Vereeniging op te
richten. Degene die daarvoor genegenheid
gevoelen worden a s. Donderdagavond ten
7 ure in de Concistoriekamer verwacht.
Met het peen dragen had Maandag
J. Bakker het ongeluk om in de haven te
vallen. Gelukkig kwam hij zonder letsels op
het droge.
Als een zeldzaamheid kan wel
beschouwd worden dat bij den heer H. M.
Roodzand nog vruchtboomen dezen zomer
verpoot zijn, en dood schenen nu in bloei
staan.
Stellendam.** Tot Zetters bij 's Rijks
Belastingen zijn alhier herbenoemd de heeren
H. Kievit en K. A. van Wageningen.
**Door B. en W. dezer gemeente wordt
aanbesteed het maken eener ijzeren voetbrug
met ijzeren leuning en bedekking van Ameri-
kaansch grenenhout.
Inschrijvingbiljetten in te zenden vóór of
op den 27 October a.sbij den heer
Burgemeester.
Goedereede. Het Voorbereidend Militair
Onderricht heeft alhier een aanvang geno
men met 30 jongelingen.
Door den heer Commissaris der Konin
gin in Zuid-Holland zijn tot Zetters bij
's Rijks Belastingen alhier herbenoemd de
heeren C. Lokker Jzn. en J. Koeteeuw.
De Landweer-verlofgangers G. Non
en B. Jongste alhier hebben zich per request
tot den Minister gewend tot het bekomen
eener geldelijke vergoeding.
