Zaterdag 29 Augustus 1908.
23ste Jaargang N°. 1376.
w
ndsm^
voor lie Zniiiliollanilselie en Zeenwiche Eilanden.
EERSTE BLAD.
k -
11
I
Antirevo lutionair
Orgaan
m
w
H
RTE Sz.
püte, Gaas,
zekering
IN HOC SIGNO VINCES
T. BOEKHOVEN,
EIK, TEER,
ren, Vernissen,
eui en, enz.
ene
fl
3S
SOMMELSDIJK.
Alle stukken voor de lledactle bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te zenden aan den Uitgever.
ONGE.
idres voor
ierverkoopers rabat.
A •r
op binnen- en
;n en Landerijen
•anken.
5.
5h.
ïen in zijn eigen
ük
neerd handelsmerk
Tob y. Ballegooij.
C. A. Poots.
van Eesteren.
"W. Zaaijer
van Oostenhrugge
A3
cS O
03
t5C
a
03
<-H
jS
HO
O
<D <D
S"5
-O "S
a
o S
"O
5P-® -2
O ri
a 3
g o ^2
g
t: s 8.8
I'S
.3 -tf
a 2
:a> 3 öo
S3 AJ «r-T
CD +-»
.5 ou
fl b£ W3
G *53 .2
O L «-G -M
0 'H rj
u .G
c
-4-3 f. O
O §3 N
O ÖC m h
n3 CS r2 O
3D
S 5lW
N O T3 N
u
G
O
a
in
O
O
O
-G
C3
O
«P-I
u
-+J
'■a
.3
"o
G
O
H-3
r, ÖD
o cd
C3 S3
P «3
50 m
G
o
G
G
03
O
ÖD
G
G
_o
"S
u
p-
o
b£
O
S3
CD
pG
:G>
u
o
S3
G
03
Q
3 w
S§rö
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
UITGtEVER
Telefoon Intercom». So. 2.
Advertentiën 10 Cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en ijs maal.
Bienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
*:f£* Geen wegmoffelen.
Nog vanwege Oorlog, noch vanwege
Marine, noch vanwege eenig Departe
ment moet de waarheid verbloemd
worden.
Koloniën gaf van die zucht naar
Openbaarheid een krachtig bewijs in
't publiceeren van 't Aïjehrapport door
den Gouverneur-Generaal VanHeutz
en nog pas door 't Verslag van den
Atjehschen Legercommandant. Zoo
behoort 't ook te zijn. Wanneer de
Natie geen gevaar loopt, door onge
honden publiciteit in gevaar te komen,
moet alles wat Oorlog, Marine, Kolo
niën enz. betreft, bekend gemaakt
worden.
Zoo wordt nu gemeld, dat de Gelder
land in de buurt van Venezuela vast
gezeten heeft en de aandacht is er al
opgevestigd, dat dat nu waarlijk niet
zoo aangenaam ismaar tevens is de
vraag reeds gesteld Laat Marine nu
openlijk zeggen, wat ervan aan is. In
de vergadering der Eerste^amer van
6 Febr. 1906 heeft de heer Rahusen
bij gelegenheid van de stranding der
Evertsen tegen de geheimhouding van
het desbetreffende rapport van onder
zoek geprotesteerd en de heer Van
Löben Seis liet na die redevoering dit
woord hooren eln het bijzonder trof
het mij, dat de heer Rahusen zoo
krachtig als fier in de Staten-Generaal
opkwam tegen het systeem, dat de
militaire departementen, helaas, zich
weer burgerrecht schijnen te willen
heroveren om critieke zaken onder
de roos af te doen.«
ïs de Gelderland gestrand, dan is
dat een critieke zaak, waarvan mis
schien de bevelhebber part noch schuld
heeft't is best mogelijk een ongeluk
kan ieder bootsman overkomen maar
laat Marine dan klaren wijn schenken
en 't zaakje niet onder zich houden
of wegmoffelen.
Een staaltje van die geheimzinnig
heid of onvolledige openbaarheid geeft
ook 't Anker, 't orgaan van den Ma-
trozenbond. Nadat 't cijfers gegeven
heeft over de provooststraffen ni. hoe
vaak die worden toegepast, schrijft
het
maar we missen nog altijd een
specifieke opgave pér schipzelts
een verdeeling der straffen in Hol
land en in 't buitenland en Oost
en West-Indië.
Ieder zal moeten toegeven, dat dit
factoren zijn, die bij de beoordeeiing
der straffen en strafredenen een
woordje meespreken. We vreezen
echter, dat een specificatie per schip
nog lang op zich zal laten wachten.
De huidige opvatting over tucht en
discipline in verband met de positie,
welke de commandeerende officieren
als zoodanig innemen op de vloot,
weerhoudt alles, wat maar eenigs-
zins kan medewerken, dat tot beoor
deeling van die commandeerende
officieren zou kunnen leiden.
Toch zal ook hier openbaarheid
alleen het middel blijken te zijn,
waardoor toestanden, die thans nog
bestaan, op den duur beter kunnen
worden.
We zijn 't met dezen laatsten regel
vooral geheel eens.
Openbaarheid kan slechte toestan
den verbeteren. En houdt de Natie
met onrustig, als er eens iets bijzon
ders voorvalt.
Dat dan Marine ook in deze publi-
ceere, hoe 't geval met de Gelderland
zich heelt toegedragen.
't Is daar in de buurt van Venezuela
vooral eisch om waakzaam te zijn.
t Blijvend gedeelte.
Hoe wil de Minister dit inkrimpen?
AldusDe militie bij de onbereden
korpsen zal in twee ploegen opkomen.
Voorloopig wordt dit tweeploegenstel-
sel niet toegepast dan op de infanterie,
die ter volledige oefening worden
ingelijfd.
Valt dit stelsel goed uit, dan wordt
ook zoo gehandeld met de andere
onbereden korpsen van artillerie en
genie
Hoe zal 't nu met dit ploegenstelsel
gaan Elke ploeg zal bestaan uit 4000
man, d. i. dus de halve lichting in
fanterie achtmaanders. Haar eerste
oefening duurt van 15 Maart tot 1
December. Dan twee maanden blijvend
gedeelte. Voor hen die er inloten. Met 1
Februari gaat dus die halve lichting
met groot verlof, terwijl een deel, de
uitgelotenen, reeds 1 December naar
huis gekomen zijn.
De tweede helft of ploeg dier in
fanterie moet dienen van 30 Septem
ber tot half Juni. Dan twee maanden
bljvend gedeelteook weer voor de in-
gelotenen.
Van 1 October tot 1 Februari is er
dus een blijvend gedeelte plus een
halve ongeoefende lichting, welke
laatste dan ongestoord kan worden
geoefend zonder voor wacht- of corvee
diensten te worden gebruikt.
Dan is er dus ook een voldoend
aantal manschappen onder de wape
nen om te voorzien in de eischen van
den dienst; voor handhaving van orde
en rustvoor 't verloop der mobili
satie en voor kadervorming.
Met 't Voorloopig Verslag zijn we
't eens, dat van 't kader zwaar werk
wordt geëischt. Eerst moet het van
31 Mei al de viermaanders oefenen;
in October is 't daarmee klaar en dan
wordt de tweede ploeg ontvangen tot
half Juni van 't volgende jaar in dien
lusschentijd nl. van 15 Maart af is de
eerste ploeg ook alweer verschenen,
zoodat het kader dag aan dag in 't
getouw is.
Zeer zeker zijn er ook andere be
zwaren, maar het feit is niet te weer
spreken, dat aan de kwestie van 't
blijvend gedeelte een minder scherpe
zijde is geslepen.
Vanzelf onaannemelijk is het wets
ontwerp voor hem, die door dik en
dun met 'tVolksleger dweept enden
kazernetijd met zes maanden al lang
genoeg acht De eerste oefentijd wordt
nu immers tien en een halve maand.
Maar verkorting van diensttijd, dit
dient zulk een tegenstander toch te
overwegen, is dan toch beter dan de
huidige toestand is.
De Openbare School.
De heer Roodhuyzen, 't bekende
Kamerlid, schrijft dit over de ver
houding der Liberalen tegenover de
Openb. School:
Behalve eenige laatsten der
Mochicanen, wordt van links al
gemeen toegegeven, dat de Upenb.
School als onderwijsinstituut voor
gansch de natie eene mislukking
is geweest en niet anders zijn
kan dan dat.
O, wat moet dat dien frontmaker
uit de pen gewrongen zijn.
De Openb. School door de Liberalen
erkend als mislukt.
En nog geen drie jaar geleden
schetterde het door heel Nederland
door diezelfde mannenWeg met
Kuyper, dien doodvijand der Openb.
School. Weg met hem, die geld uit
de schatkist gaf aan Kloosterscholen.
Wat werd er ook door de Liberale
penvoerders op Flakkee in de Juni
dagen van 1905 tegen die verhoogde
subsidie, ook voor Roomsche scholen,
gezwetst.
Wee hem, die die subsidiewet ver
dedigde; die de Openb. School aan
viel die haar ondergang profiteerde.
En nu, na al die reusachtige front
makerij, na al dat Kabaal, komt de
Unie Liberaal-Secretaris, de hoofdman
der vooruitstrevenden 't den volke ook
als zijn meening meedeelen, dat de
Openb. School mislukt is en het sub
sidiestelsel van dr. Kuyper door hem
wordt aanvaard aanvaard geheel en
al; aanvaard voor die toen verwenschte
Kloosterscholen.
Wat omkeering in de begrippen
Och neenin '1905 zag men de
mislukking net zoo goed als nu maar
't waren verkiezingsdagen en dan
durft de Liberaal er wel op raak te
liegen. Dat heelt hij toen in andere
zaken ook gedaan. Denk maar om de
dure petten en klompen. Denk maar
om de bezuiniging
Aan de Christen-Democraat.
In het artikel »Dat is toch geen
bewijs«, waarin U erkent voor dit
geval van de goede vormen af te wijken
om U niet te mengen in een polemiek
tusschen twee bladen dus niet in onze
polemiek met «Nederl. Stemmen«; (en
wat we voor dit geval ook volstrekt
niet kwalijk nemen) schrijft U over
het Kuyper-Kabinet:
Want juist het feit, dat de
steven van het schip niet meer
op de wateren der democratie
gericht was, deed de vrienden
van den heer Lohman juichen.
Het conservatisme, het gevaar
lijk Christelijk Conservatisme
vindt in Lohman een vurig kam
pioen.
Wil ons dan eens toelichten; waarin
dr. Kuyper niet stevende op dewateren
der Democratie.
In de Onderwijswetten Voor ons
is dat Christelijke-Democratie.
In de Stakingswetten
In de Pensioenontwerpen
In de Drankwet?
In 't Arbeidscontract
In de Ongevallenverzekering voor
landbouw en visscherij.
In 't ziekte ontwerp P
't Is voor ons alles Christelijke-
Democratie. We zien er geen grein
Christelijk-Conservatisme in.
Welnu dan! mr. Lohman steunde
dat toch alles.
We zien nog niet in, dat we mr.
Lohman een overbodige pluim op den
hoed hebben gezet, toen we schreven
dat hij in 't Kuyper-Kabinet de Chris
telijke-Democratie van dr. Kuyper
volgde.
Of was 't Kabinet-in die zoo even
genoemde ontwerpen dan niet demo
cratisch. Dan begrijpen we er niets
meer van. Dan eischt de Christen-
Democraat van de Democratie meer
dan wij.
Vooruitonjuist!
In haar artikel «Dringend noodig«
schrijft »Vooruit«j:
Onder het Kabinet de Meester
brachten de antirevolutionairen
moedwillig een staak tusschen de
wielen.
Bedoeld wordt waarschijnlijk: zij
deden het Kabinet vallen.
Maar die voorstelling is dan gansch
onjuist.
Neen! de regeering is gevallen door
dat tegenstemden:
Antirevolutionairen plus Vrijz.-De-
mocraten plus Socialisten enz
Die vier groepen staken samen de
spaak in 'twiel.
Of ze dat nu moedwillig deden weten
we |niet.
Er waren 53 tegenst. en 38 voor
stemmers.
Tegen ook uw par tij genooten: Kete
laar, ;Van Deventer, Treub, Nolting.
Tegen ook de Unie-Liberaal: Thom
son.
Tegen ook de Socialisten.
Stemden nu de anti's alleen moed-
wiliig tegen?
Maar de andere dan toch zeker
goedwillig
Het resultaat was 't zelfde.
Maar daarmee is uw beweren gan-
schelijk onjuist.
OP OEA UITfilJH.
Wie op den Uitkijk staat, heeft ook
zelf bekijks.
En zoo werd ik dan ook op de vingers
getikt in De Banier, een Friesch blad,
dat de Chr. Hist, beginselen dient en ook
in de overige provinciën, naar we meenen,
nogal lezers vindt.
Ik had >meer licht* gewenscht over het
program der Christ. Hist. Unie, de rede
van mr. Lohman en de onderwijs-plannen
der saamgesmolten partij enfin, de
getrouwe lezer herinnert zich dat nog wel
'k Begreep niet goed, waar dat heen
moest, en 'k begrijp het nóg niet.
Daarop antwoordde De Banier als volgt
»Wij zouden nu maar liefst vragen
schort uw oordeel alsdan voorloopig
maar op, en denk, ook te dezer opzichte,
maar stillekens>met begrijpen zal 't
niet gaan, op 't gelooven komt het
aan,* Want niet waar van den heer
Lohman, om nu maar niet te spreken
van tal van namen in de Chr. Hist,
partij, te veel om te noemen, die in den
strijd voor Chr. Nation, of Volksonder
wijs hun sporen sinds langs hebben
verdiend, mag men waarlijk wel ver
onderstellen, dat zij, wijl onverzwakt
staande op den ouden, beproefden bodem
en daarvan allerminst bekeerd, niet zullen
overgaan op den on vasten bodem van
het wonderwijs met een Christel, tintje
ot een omwisselen van het met zóóveel
strijd en offers verkregene voor een
Overheidsgift van twijfelachtig allooi
Voor een trits van dergelijke veteranen
wgeloof* te vragen, achten wij allerminst
arrogant te zijn. Wij zouden aan jongere
mannen wop den Uitkijk* een arrogantie
verwijten, indien zijn te dezer opzichte
niet-onschuldiger twjfel gingen ver
kondigen, en hun vragen die woverbodige
zorg* wat in te binden.*
Wat moet die Banier toch zwak staan
Om dat tegen ons te schrijvenwMet
begrijpen zal 't niet gaan, op 't gelooven
komt het aan.*
Dat is waar als 't Gods Woord.geldt.
Maar dat mag voor eens menschenwoord
nooit als eisch gesteld.
Dat wij gaarne mr. Lohman de eere
geven, die hem als veteraan en Kampioen
toekomt, is bekend. Maar hy zelf zal de
laatste zijn, om te zeggenAls ge me
niet begrijpt, moet ge maar op goed geloof
meegaan
Ja, nog sterker
Van Chr. Historische zijde is ons altijd
voor de voeten geworpen, dat wij op die
manier met dr. Kuyper wdoor dik en dun*
gaan, onverschillig of we 't begrijpen of
niet, op goed geloof, dat zoo'n beproefde
leider ons niet van 't rechte pad zal
voeren.
Van Chr. Historische zijde is altijd aan
gedrongen op ruime, openbare bespreking
niet maar zoo meegaan met den leider en
de voorgangers en zietnu komt
De Banier en zegtGij begrijpt mr. Lohman
nietgij hebt bèzwaren"t is in duister,
wat hij zegt en wil, maar ge
moogt zelfs geen twijfel uitspreken of
aanwakkeren, of 't den goeden weg gaat
we vragen voor mannen als mr. Lohman
>geloof.«
Dat had ik nu van die zijde nu eenvoudig
nooit gedachtEn 't is me nóg een
zielkundig raadsel, hoe De Banier zich zóo
verschrijven kan Want mr. Lohman voor
allen zal zeggen Neengeen w geloof*
komt hier te pas Uitspreken uw twijfe
lingen Licht zoeken als 't u duister is
Begrijpen en met uw verstand aannemen of
verwerpen, moet ge.
De Banier was hier, nóch antirevolutio-
naar, nóch Chr. Historisch
Hoe noodig het is, bij de nieuwe Chr.
Hist. Unie aan te kloppen om meer licht,
bleek me, toen ik dat nommer van De
Banier eens verder doorlas (nl, van 15
Aug. jl.) en daarin met instemming vond
overgenomen een stuk van dr. Kromsigt
uit de Geref. Kerk.
Dr. Kromsigt bespreekt daarin ónze
bezwaren tegen den Bijbel op de Openb.
School.
En dan zegt hij o.m. het volgende
Ja maar die openbare onderwijzers
Hoe zullen zij nu de Schrift verklaren
Zij zullen den Bijbel verkeerd uitleggen,
enz.
o, Die, christelijke rekenaarsMoet
de Bijbel dan uit vrees maar van de
Openbare school geweerd blijven
God zal voor Zyn eigen Woord zorgen.
Gods Woord is geen menschenwoord,
maar het is een levend Woord en het
doet wondere kracht
Laat ons toch de hand eens in eigen
boezem steken. Wat hebben wij dikwijls
met den Bijbel gedaan p Wij hebben vaak
dien Bijbel verdraaid en verknoeid, wan
neer wij voor Gods eischen niet bukken
wilden. Maar Gods Woord is meer dan
een menschwoord, God is met Zijn Woord
toch doorgegaan. En toen mochten we
zeggen met den PsalmistUw Woord
heeft mij levend gemaakt
Wie dit eenmaal en andermaal ervaren
heeft, gevoelt zichzelf gansch onbekwaam
om dat Woord te stutten en in veiligheid
te brengen. Hij zegtlaat dat Woord
maar overal gebracht worden. God zal
voor zijn eigen Woord zorgen.
Tot zoover dr. Kromsigt.
Is 't nu wonder, als ons bij zulk een door-
eenhaspelen van rechte waarheden en kromme
toepassingen het licht verandert in duisternis?
Voelt nu iemand als dr. Kromsigt niet,
hoe hij zoodoende veroordeelt den strijd
van zijn eigen gereformeerde vaderen tegen
de Remonstrantie
De Remonstranten van toen spraken net
als dr. Kromsigt nu.
Zij zeiden tot de Gereformeerden Wat
Zult gij voor God strijden?
Moet gij het opnemen voor de zuivere
verkondiging van Gods Woord? Durft gij
dat dan niet aan Gods Woord en aan Zijn
Geest zeiven overlaten
Zeker ook onze gereformeerde vade
ren zeiden met dr. Kromsigt en met ons
God zal voor zijn eigen Woord zorgen
Maar zij schoven niet de Bogerman's
en de Lrigland's en zooveel andere trouwe
X fvff
A
V
0
1J
-■ ---
'_T_
