EERSTE BLAD. Zaterdag 22 Augustus 1908. 23ste Jaargang N°. 1374. Antirevolutionair Orgaan voor de Zuidliollandsclie en Zeenwsehe Eilanden. IN HOC SIGNO VINCES T. BOEKHOVEN, SOMMELSDIJK. Alle Makken voor de Kedactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te zenden aan den Uitgever. Het verslag van den Com mandant uit Andie. ui. Het Rapport van den Legercom mandant heeft eerst verslag uitge bracht over het rekwireeren van voedingsmiddelen en de lezer merkte, dat onze soldaten daarin niet kies keurig warendat ze in sommige gevallen roof en diefstal pleegden Ook sprak het verslag over het zonder sommeeren beschieten van schuil plaatsen en het schieten op vrouwen en kinderen en ook daarin gaan onze soldaten niet vrij uit. Laten we nu den Commandant hooren over het dooden, 't afmaken van gidsen enz. Hij schrijft Het afmaken van gidsen en spi onnen om redenen van krijgsverraad is feitelijk niet geoorloofd, tenzij zij zich vrijwillig, met oi zonder be taling, hebben aangeboden, om die diensten te verrichten. Op grond van het oorlogsrecht mag toch de bevolking niet geprest worden vijandelijke daden tegenliet eigen volk te plegen, waaronder ongetwijfeld zijn te rangschikken diensten als gids ol spion. Wij handelen dus eigenlijk onrechtmatig door ons van Atjehers, tegen hun zin, als gidsen te bedienen. Zie Den Beer Poortugael, Oorlogsrecht, blz. 179 en volgende en 103 onderaan. Het oplichten van personen met het doel deze uit te hooren, soms zelfs een scherp verhoor te doen ondergaan (zie ter zake nota oor logsrecht, blz. 35 onderaan en 36) en daarna als gids te gebruiken of door hen aanwijzingen omtrent de schuilplaatsen van benden of bende leden te laten doen, kan dus alleen verdedigd worden uit een oogpunt van oorlogsfpacificatie Jnoodzaak, d.w.z. wanneer alle andere oriënteerings- middelen zijn uitgeslotenzie Den Beer Poortugael, Oorlogsrecht, blz. 180, 2e alinea. Eenmaal echter over de onrecht matigheid heen zijnde, is van toe gevendheid geen sprake meer. Het doel moet bereikt worden, goed- of kwaadschiks. Men schiet dus een gids of spion dood, die door opzet telijke nalatigheid het doel doet mislukken, of door zijne handelingen doet falen, of door teekens of ge luiden de aanwezigheid van de patrouille verraadt. Zoo'n man offert zich voor zijn landgenooten op, verdient allen lof, maar bekoopt zijn vaderlandsliefde met den dood. Ik acht deze tragedie van verdacht allooi, maar kan niet aangeven welke middelen daarvoor in de plaats zouden moeten worden ge steld, wanneer wij inderd ad ernstig meenen ten slotte den vrede te Atjeh te willen bereiken. Te beproeven ware om voor elke landstreek waar geageerd wordt, vrijwillige gidsen en spionnen tegen goede betaling aan te nemen. Het komt mij voor, dat men te Atjeh huiverig is voldoende fondsen voor gidsen en spionnen beschikbaar te stellen. Het afmaken van gevangenen is volgens den Gouverneur van Atjeh nimmer veroorloofd, noch nood zakelijk. Ik breng gaarne hulde aan deze opvatting, maar deel haar niet geheel. Het lezen van de proces stukken inzake de Iste luitenants Schneider en Sloos heeft mij de overtuiging gegeven, dat er wel degelijk gevallen zijn, dat een aan voerder, hoe hard dit ook moge schijnen, tot het doen afmaken van zijn gevangenen moet overgaan. Uit den aard der zaak moet deze handeling volkomen gedekt zijn door oorlogs(pacificatie)noodzaak, waar uit vanzelf volgt, dat zij hoogst zelden zal voortkomen. Het schieten op weerloozen (on- gewapenden) behoort uitgesloten te zijn en is ook te Atjeh verboden. Wil de afgevaardigde jhr. De Stuers, bij vergelijking van het aantal geweren dat buit wordt gemaakt, met het totaal aantal dooden de gevolgtrekking maken, dat de niet van geweren voorziene Atjehers ongewapend waren, dan dwaalt hij. Alle mannen, die bij de bende zijn, zijn gewapend, maar niet alle met geweren deze beginnen zelfs zeldzaam te worden doch steeds met een gliwang of sikin pandjang en deze zijn niet de minst gevaar lijke. Zoo werden op 4 Mei 1905 bij een gliwangaanval van 50 Atjehers, waarbjj er 14 werden neergelegd, alleen blanke wapens buitgemaakt, bij den overval van een Iadang op 3 Juli 1905, waarbij 5 vijanden sneuvelden, maar 1 geweer, overi gens blanke wapenen vermeesterd van 6 tot 14 Juli 1905 3 kwaadwil ligen gedood, waarvan slechts 1 voorzien van een geweer. Bij de patrouiles van 20,26 en 27 Juni 1905 van uit Babah Kroeëng Mangi en van 20 en 30 Juli 1905 van uit Djeuram werden respectievelijk 1, 5, 8, 8 en 12 man neergelegd, waarvan slechts 2 een geweer, de overigen blanke wapens droegen, en zoo treft men telkens in de pa trouillerapporten de meldingen aan mannen met blanke wape nen, die bij verzet dan wel bij pas- sencontróle werden neergelegd of die wegliepen en na aanroepen niet stil wilden blijven staan, of wel die gewapend op de patrouille afko men, ook wel wachtposten met een gliwang, doch zonder geweer die overvallen worden. A propos redacteurwaar is Uw stukje over «geschikte® burgemees ters? We hebben Uw opmerking in Uw kopstukje van 't artikel »Geen maatstaf® besproken en gevraagd als slotWat noemt U geschikte burge meesters; aan welke voorwaarden moeten die voldoen We vermoedden toen wel, dat ge zoo maar wat neergeschreven hadt en onze gedachte is juist geweest. U weet niet aan te geven, wat nu eigen lijk »geschikte« burgemeesters zijn, en welke maatstaf de Overheid moet aanleggen om zulke te krijgen. Bewijs dus, dat uw opmerking»die heeren moeten geschikt zijn«, een niets zeg gende gemeenplaats iseen holle frazeen dat dus dr. Kuyper 't bij 't rechte eind had. Het doet ons léed, dat U niet weet, wat nu eigenlijk «ge schikte is, want we zijn daardoor be roofd van 't genot om 't lezend publiek eens eenige voorbeelden voor te hou den van die »geschiktheid«. Wellicht, dat de gelegenheid zich nog wel eens spoedig voordoet, dat we over »geschikte« burgemeesters een en ander in 't midden brengen. Tegen ons artikel«mr. Patijn als Volk vertegen woordiger« komt Vooruit op. Maar hoe Alweer met nietszeg gende praatjes. Eerst een aanloopje natuurlijk over onze den lezers reeds bekende slape- looze nachtende »schitterende« re devoeringen van mr. Patijnover booze geesten en giftig venijnachter docht en wraakzucht en dito, dito praatjes, welke een mensch eens har telijk doen lachen. Dan komt een opmerking over ónze zenuwen, die door den redacteur, ook zenuwlijder, zullen gekalmeerd wor den. Dat zal me dus een prachtig consult worden 1 Daar mag de foto wel bij! Dan een ijdeltuiterij, dat »dagelijks« en «wekelijks® antirevolutionairen bij de redactie van Vooruit komen om «steun® en «voorlichting.® Hmhm dat moet je niet uitvlakken. En dan begrijpen we, dat Vooruit zoo vaak zich met uitknipsels moet behelpen om zijn blad te vullen en zoo weinig oorspronkelijke stukken heeft. Dat zit em dan in al die adviezen, die zooveel tijd kosten. In elk geval moet de redactie die anti's in waarde houden; 'tzijn goeie meelijdende menschen. Maar 't zijn toch wel anti's niet waar Ook met 't oog op mr. Patijns aftreden moet de redactie die menschen aan het touwtje houdenelke stem is er een. Maar eilieve, u bedoelt met die anti's, die komen om steun, toch niet die arme menschen, die met het bekende «een aalmoesje asjeblieft® aanbellen of met Nieuwjaarsmorgen voor een cent u heil en zegen toewenschen. Da's ook mogelijk. Ook dat is «steun® Ga dan daarmee voort, collegaGe doet zeer welop die centen zal zegen rusten. Of komen die anti's U steun brengen en U voorlichting geven Ook dat is mogelijkEr is een historie niet waar Doch dan, na die opkammerij of wilt geuiterste nederigheid, komt ons artikeltje aan de beurt Neen, dan een tik naar onsde anti's komen naar hem, mijnheer de redacteur van Voor uit niet naar ons, want we zijn onge motiveerd wantrouwend en ongepast achterdochtig. Jawe zijn wel eens wantrouwend en achterdochtigdat is ons door de Liberale actie zoo ge worden; vroeger waren we dat zooniet; maar pas kregen we een kijkje op de Liberale politiek, en kwamen we in aan raking met Liberale groot en kleinhe den en hun actie of ons instinct zei da delijk pasop, daar zit rarigheid achter en 't kwam meest zoo uit ook Dat wantrouwen en die achterdocht kun nen we tot heden nog maar niet kwijt raken 't zal wel komen gewis en zeker; nog wat geduld maar. Doch dan, na dien tik komt ons artikeltje aan de beurt Neen 1 dan een onwaar heid. Bij wien zijn de antirev. Staten leden te spreken, als zij op 't eiland zijn vraagt de redactie. En ze ant woordt, glad mis: «Waar anders dan bij hun partijgenooten Glad mis, redactie nog nooit heeft er een advertentie gestaan in ons Bladdat de heeren Veg- tel en de Wilde te spreken waren bij die of die, op dien dag en zoo laat. Te spreken zijn die heeren natuurlijk altijd, als ze bij een onzer logeeren maar dat is geen officieel spreekuur dat is niet per advertentie gegaan zoo dom zijn deze Statenleden niet. Zij noodigen de tegenstanders niet uit om bij één onzer te komenzij zullen wel wijzer wezen. Wij hebben daar nooit tegen ge schreven, zegt Vooruit. Neen, natuur lijk nietdaar kondt ge niet tegen schrijven; want onze statenleden hebben die onhandigheid nooit begaan om officieele spreekuren te advertee- ren in 't huis van hun vrienden. En dan na die looze opmerking komt ons artikeltje eindelijk aan de beurt. Neendan wordt gezegd dat we insi- nueeren. Waarom Ja, daar gaat het nu over. Maar de reden wordt niet vermeld, waarom we insinueeren. Vooruit moet aantoonen, dat mr. Patijn als volksvertegenwoordiger zit ting mag houden in een huis van een onzer grootste politieke tegenstanders bij een der hoofdleiders der tegenpartij; bij hem, die er met woord en daad op uit is om ons af te breken. Wij hebben aangetoond, dat 't niet magdat 't onhandig en onverant woordelijk is. Vooruit moet aantoonen, dat't wel mag. Maar dat doet Vooruit niet. 't Praat over zijn eigen Redacteur maar over dien gaat 't niet't gaat over mr. Patijn. Ons is medegedeeld door een nogal niet onbeteekenend Liberaal voorman, dat mr. Patijn is gewaarschuwd om niet bij den heer de Jong zitting te nemen, maar voegde onze zegsman er bijmr. Patijn heeft niet willen luisteren, en vervolgde hijhij moet 't zelf weten, doch 't is gansch ver keerd. Neen, redactiegeloof ons, er zijn heel wat Liberalen, die dit afgekeurd hebben. En 't is ook verkeerd geweest. Al komen sommige anti's bij u, wat we nu maar eens zullen gelooven gij zijt mr. Patijn niet! Gij zijt gewoon medeburger gij moogt adviezen geven en je vischt nog eens wat uit ons partijleven op, niet waarmaar mr. Patijn is geen medeburgerhij is volksvertegenwoordiger, die voor ieder te spreken moet zijn. Maar bij U wil niet iedereen komen, dat begrijpt en weet ge toch ook welEn vooral op zulk een dag niet We blijven erbijin 1909 zullen we 't den kiezers herinneren hoe on verantwoordelijk mr. Patijn gehandeld heeft en ons negeerend. In Nederland is het sinds lang niet pluis in de Socialistische partij. Niet alleen-, dat haar in wendig afbreuk wordt gedaan door de zoogenaamde Marxis ten, die zich met 't partij leven niet geheel kunnen verzoenen, maar ook de pas gestichte Socialistenmond van Van der Zwaag en Havers zijn bezig om de S. D. A. P. onder haar vogels te schieten. Zoo is er van binnen strijd en van buiten bestoking. Maar ook in Zuid-Duitschland is de vrede gestoord. De Badensche en Beiersche afgevaardigden hebben ge stemd vóór de Begrooting en nu is 't Hoofdbureau te Berlijn in rep en roer. Zulk zondigen tegen de discipline wordt in 't Hoofdorgaan der Socialisten duchtig onder handen genomen en de Afgevaardigden zullen voor den Partij dag terecht moeten staan. Natuurlijk de beschuldigden in Ba den en Beieren trekken ook vanleei en zeggen kort en goedGij daar in Berlijn hebt met ons niets te maken wij redderen hier in Beieren onze eigen zaken wij wachten van u geen standje af; zondigen wij tegen de discipline, dan is dat onze zaak, die we tegelegener tijd wel zullen verdedigen. We zullen ons aan de Socialistische kibbelarijen niet verder gelegen laten liggenze komen trouwens zoo vaak voor, dat men er elke week wel over schrijven kan. Maar dit is alleen opmerkelijk, dat in den Toekomstaat de vrijheid van woord en daad zeer zeker wel aan ketenen zal worden gebonden. Zoodra men dan (hoewel men zelf overtuigd is een goede daad te doen) afwijkt van de door 't Centraal Bestuur voor geschreven richting, wordt men berispt en onderworpen aan zijn afkeurende critiek. Eigen werk zal dan niet meer bestaaneigen gedachten mag men niet tot uitvoer brengen mechanisch en machinaal zal dan 't leven zijn en afhankelijk van de eischen en consig nes, die van boven worden gedecre teerd. Lieve staat, de socialistische! Begeerlijk voor slaven In Nederland was een rechterszoon, die zich aan dieverij heeft schuldig gemaakt. Niet eenmaal, maar her haalde keeren. De vader heeft de gestolen fietsen weer terug laten bezorgen aan de be kende adressen de bestolenen teeken den, dat ze zijn zoon niet vervolgen zouden en thans loopt hij vrij rond. Zoo is in 't kort de historie Van uit 't standpunt van vaderliefde is deze gansche toedracht begrijpelijk. Wie houdt zijn kind niet graag uit handen der Justitie of poogt niet de schadelijke gevolgen aanstonds te voorkomen. Toch is er iets, dat minder aange naam aandoet n.l. ondanks de dieve rij, is de zoon vrij. Schijnbaar heeft 't recht zijn loop niet gehad. Niet gehad, onder den invloed van het rechterlijk ambt eens voor zijn zoon optredenden vaders. We zeggen niet, dat aan de wet formeel niet is voldaan de wettelijke voorschriften zullen zeer zeker wel in acht genomen zijn, maar toch de zoon, die veel stal, is vrij, en schijnbaar is er in 't rechtsbewustzijn een wrong aangebracht, want aller- wege is de aandacht op 't feit geves tigd. In elk gevalgeldbezit is soms een machtige factor om uit handen van de politie te blijven en de armen staan in dat opzicht veel achter bij de rijken. De kleinen moeten hangen. Toen dit Kabinet Heemskerk optrad, sprak de Premier op 10 Maart Teneinde aan de bezwaren, voortvloeiende uit de bestaande wettelijke bepalingen aangaande het blijvend gedeelte, zonder te groot nadeel voor andere belangen zooveel mogelijk te gemoet te komen, stelt de Regeering zich voor een wijziging in de Militie- wet aanhangig te maken, welke wordt zij aangenomen, een op komst der Militie bij de onbe reden wapens in twee ploegen mogelijk maakt. Dat woord is dooF 't Kabinet spoe dig ingelost door een wetsontwerp van Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag. Abonnementsprijs per drie maanden franco per poet 50 Cent. Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar. Afzonderlijke nummers 5 Cent. UITGEVER Telefoon Intercoms». iV'o. 2. Advertentiën 10 Cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel. Boekaankondiging 5 Cent per regel en */3 maal. Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing. Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan. Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur. Worden in Atjeh gidsenspionnenge vang men en weerloozen afgemaakt? *jt* Aan Vooruit. Nog eens: Vooruit. Tegen de discipline. Nader onderzoek noodig. De inkrimping van 't- blijvend gedeelte.

Krantenbank Zeeland

Maas- en Scheldebode | 1908 | | pagina 1