Woensdag 3 Juni 1908.
33sle Jaargang N°. 1351.
A n tirevo lutionair
Orgaan
tic Znidhollandsclie en Keenw§che Eilanden.
IN HOC SIGNO VINCES
T. BOEKHOVEN,
Christelijk- Historische Unie.
Is er nog plaats
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER
SOMMELSDIJK.
Telefoon ïutercomm. So. 2.
Advertentiën 10 Cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/3 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën wordeD ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
Alie stukken voor «le iledaetie bestemd, Adves*ieïitiëia en verdere Jifinsintstr&tle franco toe te zenden aan den Uilgever.
Staatsexploitatieeen beginsel
onzer partij
Onzes inziens drukt de «Standaardei
op 27 Mei zich over Staatsexploitatie
op antirevolutionair standpunt wat
duidelijker uit dan in een vorig artikel.
Ze schreef op 25 Mei
Zeer juist heeft de heer van Citters
het uitgedrukt, dat de antirevolutionaire
partij van oordeel is, dat de Overheid
de beschikking moet hebben over de
groote spoorbanen, die als de anderen
zijn, waarlangs het leven zich uit het
centrum naar de grenzen beweegt, en
die alzoo de eenheid van het nationale
leven realiseertmaar ook, dat dit wel
tot Staatsexplaitatie noopt bij nieuwen
aanleg, doch geenszins tot het ijlings
overnemen van een spoornet, dat his
torisch op gansch andere wijze is tot
stand gekomen.
We zagen de noodzakelijkheid van
de Staatsexploitatie om die reden
geenszins in, want, zoo schreven we
het Rijk kan aan de particuliere
exploitatie allerlei eischen stellen, zoo,
dat dat »leven« zich snaar 't centrum«
beweegt Wijziging of aanvulling der
Spoorwegovereenkomsten kan tot doel
uitnemend leiden. Staatshulp, staats
steun kan de particuliere exploitatie
daar zeer gemakkelijk toe brengen.
Eenige posten op de Staatsbegrooting
meer en de zaak komt kant en klaar.
In de »Standaard« van 27 Mei drukt
ze zich duidelijker uit en zegt
Ten onrechte verwijt men aan de
antirev. parrij, dat ze in zake de motie
Bos het vroeger door haar ingenomen
standpunt heeft laten varen. In ons
program van beginselen heeft de antirev.
partij zich over dit vraagstuk ganschelijk
niet uitgesproken en evenmin in eenig
program van actie. De partij als zoodanig
heeft zich alzoo- ten deze nimmer uitge
sproken noch gebonden. Wel daarentegen
is in de toelichting van ons Program
van beginselen, dat echter geen officieel
karakter draagt en later in de Pers en
in de Kamer deze kwestie va 1 antirev.
zijde behandeld en dan steeds in dezen
zin, dat de Overheid de vrije beschikking
moet hebben over de groote spoorlijnen
die 't land tot eenheid verbinden en
contact met het buitenland geven. Op
bldz. 175 van ons Program is dat zelfs
exclusief (uitsluitend) uitgedrukt i »Zoo
rekenen we, dat onder het Rijksbestuur
alleen moeten vallen de spoorlijnen, die
gansche landsdeelen verbinden.
Omtrent de wijze van aanleg of van
exploitatie zegt dit niets. Alleen eischt
het, dat het Rijksbestuur steeds het
onbelemmerd verkeer op deze spoorlijnen
verzekeren kunnezoo voor zich zelf
als voor het volk. Geen privaat belang
mag hier het landsbelang keeren kunnen.
Er mag geen gaping of leemte zijn.
De overheid moet er vöor kunnen instaan,
dat deze groote lijnen, als de hartaderen
van het landsverkeer, steeds onbelemmerd
de gemeenschap van de verschillende
landsdeelen werken laten. Al wat daaraan
in den weg staat, moet uit den weg
worden geruimd, en blijkt het, dat dit
doel niet naar behooren te bereiken
iszoo de Overheid de exploitatie niet
unificeert en onder haar rechtstreeksche
controle neemt dan moet hiertoe worden
overgegaan.
Maar rechtstreeksche Staatsexploitatie
kan hierbij dan eerst eisch worden
zoo blijkt, dat de unificatie en controle
niet op andere wijze te bereiken is.
Deze uitlatingen laten aan duide
lijkheid niets te wenschen over. Staats
exploitatie als zoodanig ligt volstrekt
niet op de antirevolutionaire lijn. Eerst
dan, als eenheid en controle door de
particuliere exploitatie mislukt. Maar
die behoeft niet te mislukken, als de
Staat de Spoorwegmaatschappijen
maar in hare overeenkomsten de bil
lijke wet voorschrijft. En zooals we
schreven bij mobilisatie is immers
thans reeds de Staat gedekt.
De Unie is op 25 Mei te Utrecht
tot stand gekomen. Ze is eene samen
smelting van de Vrij-Antirevolutionaire
partij, met den Christelijk-Historischen
Kiezersbond en den Bond van Kies-
vereenigingen op Christelijk-Histori-
schen Grondslag in de provincie
Friesland.
Wij zijn belangstellend in het
program.
Hoe dit er ook uit moge zien, dit
is zekerhoe grooter de partij wordt,
hoe meer zij moet organiseeren en
hoe minder de Nederlander zijn
schimpscheuten schieten kan naar
onze organisatie.
Het is onmogelijk, dat van die
ontstane Unie flinke kracht kan uit
gaan als de organisatie niet goed op
haar beenen wordt gezet. En dan
zal die Unie-organisatie ook fouten
gaan aanklevengeen andere, maar
waarschijnlijk wel meerdere en ern
stigere dan de onze.
Onze mannen kennen partijdisci
pline.
Maar de Christelijk-Historischen
moeten dat nog wat aanleeren.
En we vreezen, dat dat aanleeren
lang zal duren.
Maar dan verliest de Unie ook iets
van haar kracht.
Met ongeorganiseerde kiezers is bij
de stembus geen accoord aan te gaan
of geen contract te sluitendaarvoor
is een organisatie noodig en op welke
men kan vertrouwen.
De toekomst zal uitwijzen, of de
»vrijheid« der Historischen niet voor
de »Unie« doodelijk zal zijn.
't Zou ons zeer spijten.
Is er nog plaats in Uw hart voor
medegevoel, voor barmhartigheid,
voor naastenliefde, voor pracktisch
Christendom 1
De uitzending van zwakke kinderen
naar buiten is begonnen. Reeds hebben
we verschillende aanbiedingen van
barmhartige Christenen om één of meer
kinderen kosteloos gedurende 3 ot 4
weken in hun gezin op te nemen.
Doch vijftig kinderen wachten er
nog
Vreest niet, dat ze U veel last
zullen berokkenen. Deze vijftig zijn
uit veel talrijker aanvragen uitge
kozen, omdat van hen door hunne
onderwijzers kon worden getuigd, dat
ze gehoorzaam en gezeggelijk zijn.
Vreest evenmin, dat ze misschien
ziekelijk zijn. Geen ziekelijke, alleen
zwakke kinderen worden door ons
uitgezonden. Alle worden ze eerst
geneeskundig onderzocht. Dit onder
zoek geldt tevens de lichamelijke
reinheid Alleen als de verklaring van
onzen dokter in beide opzichten
gunstig is, komen de kinderen voor
uitzending in aanmerking.
Vijftig wachten er nog.
Ze hebben het zoo noodig, deze
teere plantjes, om eens te genieten
van licht en lucht.
Hoe glommen die gezichtjes ver
leden jaar, toen we konden zeggen
aan die kleinen»Gij moogt naar
buiten, uit logeeren, voor drie of vier
weken.
Hoe dankbaar waren de arme
ouders.
Hoe menigmaal had de dokter reeds
gezegd »Uw kind moest eens naar
buiten«. Maar helaashet geld ont
brak En nu, door tusschenkomst van
»Vacantie Buiten« werd hun stille
wensch, de bede huns harten vervuld.
Hoe tevreden waren ook allen, die
gastvrijheid hadden bewezen. Is het
niet heerlijk, barmhartigheid te kun
nen betoonen
«Zalig zijn de barmhartigen, want
hun zal barmhartigheid geschieden«.
Vijftig wachten er nog. Is er nog
plaats in Uw huis voor één dezer
kleinen Wij zenden uit in Mei, Juui,
Juli, Augustus en September.
Voor versterkende middelen, als
die noodig zijn, wordt desgewenscht
door ons vergoeding gegeven. Wie
heeft er plaats Die meldde zich aan
bij den Secretaris (C. Muijs, Marnix-
kade 31 Amsterdam), die tevens alle
inlichtingen geeft.
Het Bestuur der Vereeniging van
»Vacantie Buiten«.
raagbaak.
Vragen en Antwoorde n gorden kosteloos geplaats.
Antwoorden of mededeelingen
zijn met hetzelfde nummer gemerkt als de vragen
waarop ze betrekking hebben.
Vragen.
182. Bestaan er hekkepalen van beton?
183. Wanneer Asters zaaien?
Antwoorden en mededeelingen.
179. Legpoeder Voor een paar jaar werd
daarover' druk geadverteerd. Een onderzoek aan
't proefstation te Hoorn bracht aan 't licht, dat
het een waardeloos goedje was.
180. De beste tijd van maaien? Volgens tal
van onderzoekingen doet men wel, niet met
maaien te wachten tot alle grassen uitgebloeid
zijn. De voedzaamheid der planten neemt n a
den bloeitijd sterk af. 't Is beter te vroeg dan
te laat te maaien. Te vroeg is natuurlijk wel
schadelijk min of meer, maar 'tetgroen loopt
dan ook weer zooveel te gauwer uit. En dat is
voordeel.
181. Turfmolm ook plantenvoedsel? Dat zal
'n beetje zijn. Turfmolm staat niet eens op het
zeer uitgebreide lijstje in Rijnders Handboek.
Als 't verbrandt blijft er niettemin een beetje
asch over, welke altijd wat kali, kalk en phos-
phorzuur bevat. In 100 KG. turfasch zit 1,2 KG.
phosphorzuur, 0,5 KG. kali en 45 KG. kalk (vol
gens Emil Wolff).
Tuin- en ILaf&döoaw.
„LANDBOU W-ONDERWIJS."
X.
Op 26 Mei j.l. vergaderde de vereeniging „Land
bouw-Onder wijs'' en verscheen de traditioneele
verslagenreeks. In de eerste plaats 't Verslag van
het Bestuur. Gelijk wij verwachtten is 't al weer
ver van bemoedigend. Oordeel maar zelf, lezer,
't Volgt hier in z'n geheel.
„Het hierna volgende Verslag van het Bestuur
is de laatste uitiDg van eene Vereeniging welke
hare algeheele hervorming te gemoet gaat.
De Vereeniging gaat hare werkzaamheden be
krimpen en van het Bestuur mag dan wel, in dit
pijnlijk oogenblik, eene uiting van spijt en wee
moed verwacht worden.
Niettegenstaande de aan duidelijkheid niets te
wenschen overlatende waarschuwingen in de
Verslagen over vorige jaren voorkomende is er in
den kring der rechtstreeks betrokkenen geen
spoor van meerdere belangstelling.waargenomen.
Integendeel is de eenige uiting van de zijde
der leerlingen eene poging om ook nog vrijgesteld
te worden van betaling van leergeld voor een
onvolledigen cursus.
De omstandigheden, niet het minst de lang
durige ziekte van den Consulent en de Veearts
hebben bovendien nog gewild dat een voornaam
gedeelte van onzen arbeid (het geven van onder
wijs) op treurige wijze in het niet verliep.
Blijve dus ook de Vereeniging bestaan, gelijk
wij zullen trachten te bewerken, dan moet men
zich toch voorstellen dat de poging om, naar
onze inzichten een middelpunt voor wetenschap
pelijk Landbouw-Onderwijs te vormen, door ge
brek aan steun en waardeering der omwonenden,
gefaald heeft.
Wij verhelen ons niet dat wij liever, aan den
ingang van een nieuw tijdperk, het Bestuur aan
anderen overgaven. Maar waar nog zelfs niet van
eenig streven bij de betrokkenen bleek om onzen
arbeid over te nemen, zullen wij voorhands de
leidsels in handen houden tot er betere en meer
bekwame voerlieden optreden.
De Verslagen van Consulent en Secretaris der
Commissie v. Toezicht, welke volgen, spreken ook
voor zich zelve."
Voelen de boeren van Elakkee wel, wat ze gaan
verliezen, wanneer „Landbouw-Onderwijs" eens
mocht ophouden te bestaan? Wij gelooven van
niet. Want zoo dit wel 't geval ware, zoo zouden
ze voorkomen hebben, zoo zouden ze geluisterd
hebben naar de herhaalde waarschuwingen van
verschillende kanten geuit. Doch 'tzal ook hier
gaan als met 't verdronken kalf en de put. Tenzij
maar hoe zou me» durven denken, dat er ter
elfder ure nog een licht opging voor onze boeren.
Als zij 't in dezen tijd nog niet voelen, dat wat
vakonderwijs onmisbaar is voor hen dan voelen
ze 't nooit. Edoch waar leven is, daar is ook
nog hoop, niet waar. 't Zal toch wel eens komen.
Vooral nu nu haast de tram de uiteinden
van 't lange Eiland samenbrengt met't midden
wordt de gelegenheid om deel te nemen aan een
cursus b.v. in 't centrum gegeven zóó gemakkelijk,
dat men niet thuis mag blijven. Boeren laat
„Landbouw-Onderwijs" niet los. Zoo gij 't doet,
slaat gij uw eigen glazen in. Ge zit dan op den
tocht. En da's 'n kwaad ding.
Officieel fiedeeHe.
De Gedeputeerde Staten der
Provincie Zuid-Holland,
Gelet op Art. 8 van het Provinciaal Reglement
ter bevordering der veefokkerij
maken bekend:
dat bij de in Maart en April dezes jaars ge
houden stierenkeuringen wegens hunne uitste
kende hoedanigheden zijn bekroond met Provin
ciale en Rijkspremiën van f 150, f 100 en f 50
de stieren van de volgende eigenaren
le District. Keuringsplaats Middelharnis.
J. C. Lodder, H. de Haas van Dorsser, G. Bos-
schieter, J. C. Lodder, J. Timmers, A. J. G. van
Rossem, Fokvereeniging.
2e District. Keuringsplaats Heenvliet.
C. D. Hoorweg, W. H. Westerveld, P. Scheij-
grond, Wed. D. Meuldijk, J. vanProoijen, P. Tol,
Wed. J. van Dintel, A. van Dintel.
3e. District. Keuringsplaats Klaaswaal.
S. Overwater, W. D. Leeuwenburg, W. van der
Griend, J. de Jong, P. den Hartogh, G. Geluk.
4e District. Keuringsplaats Rijsoord.
D. de Lijster, Wed. J. Hordijk, D Dekker, A.
van der Giessen, J. Leeuwenburg, H. Veldhoen,
Wed. P. de Koning, J. Schelling.
5e District. Keuringsplaats Meerkerk.
Wed. J. van IJzeren, K. den Hartog, H. Slob,
Wed. W. Goes, A. de Hoop, A. Verhaar, J. Kuipers.
6e District. Keuringsplaats Brandwijk.
A. Meerkerk, A. Zwijnenburg, J. Spek, C. Schep,
Wed. H. van de Graaf, H. Drinkwaard.
7e District. Keuringsplaats Gouda.
C. Breedijk, D. Hoogenboezem, H. v. d. Broek,
J. A. Rooken, Idem, C. Breedijk, A. Oudijk.
dat de stiereD, waarvoor Provinciale premiën
zijn verleend, met de letters Z. H. op den rech-
terhoorn zijn gebrand en de stieren waarvoor
Rijkspremiën zijn verleend met de letters R. S.
op den linkerhoorn;
dat de bekroonde stieren tot 1 September 1908
in de Provincie Zuid-Holland ter dekking be
schikbaar moeten zijnin het district, waar
in zij zijn gekeurd tegen een springgeld
van hoogstens fl.alsmede dat de eigenaar
van een bekroonden stier verplicht is daarbij
minstens 50 verschillende koeien ter dekking toe
te laten, een en ander op straffe van niet-uitbe-
taling der toegekende premie.
's Gravenhage, den 5 Mei 1908.
De Gedeputeerde Staten voornoemd,
PATIJN, Voorzitter.
F. TA VENRAAT, Griffier.
Plaatselijk MFienws.
Sommelsdijk. Vrijdag viel dhr. P.
Mast Mr. Timmerman alhier, van de tweede
stelling van de aan den Achterweg in
aanbouw zijnde arbeiderswoningen. Bewus
teloos met een gapende wond aan het
hoofd en eenige gekneusde ribben werd hij
opgenomen en naar zijn woning gebracht.
Geneeskundige hulp moest voor hem
worden ingeroepen.
Eene geldelijke vergoeding van f 0,50
per dag is toegekend aan den milicien ver
lofganger H. Vroegindeweij, wegens op
komst onder de wapenen.
Naar men verneemt zal niet de
Brigadier Snoep, doch de rijks-veldwachter
Koppenhol worden overgeplaatst naar
Brielle.
Hliddelharmg. Vrijdag had I. Rood
alhier het ongeluk met het wegbrengen van
een koe dat het beest aan den haal ging
waardoor hij viel en zijn hand bezeerde,
en zijn horloge verloor.
Door de warmte van Maandag had
de Koopman B. van G. het ongeluk toen
hij met zijn kar en honden onderweg was,
dat een zijner dieren bezweek van de hitte
en met een hond de terugreis aan moest
doen.
Stad aan 't Haringvliet. Vrijdag ji.
bemerkten eenige voorbijgangers, dat een
rookwolk opsteeg van achter het zooge
naamde Dijkhof. Het bleek, dat een wasch-
hokje, waartegen een hoopje stroo was
gestapeld, in brand stond. Daar men er
spoedig bij was, werd het vuur spoedig
gebluscht en voorkwam men grooter onheil.
Burgemeester en Wethouders dezer
gemeente maken bekend, dat de lijst van
inkwartiering van krijgsvolk gedurende 14
dagen ter Secretarie voor een ieder ter
inzage ligt.
De knecht van den landbouwer P.
Kardux die op de Kaai alhier een wagen
met grint had geladen, had het ongeluk
om op den Cappelen weg in de sloot te
rijden. Ongelukken hadden niet plaats met
eenige materiëele schade liep dit ongeval
af.
De eer van onze haven gered. Velen
leven in de meening, dat onze haven voor
grootere schepen niet bevaarbaar is. Deze
week bleek weer duidelijk, dat zulks geheel
onjuist is,. De schipper J. C. Keijzer liep
deze week zonder eenige hindernis met
zijn schip vol grint hier binnen. Dit vaartuig
is 2 21/2 voet breed en heeft een diepgang
van 7 voet.
Vrijdagavond kwam een hollend paard
den Achterdijk af. Het dier was geheel
los. Het rende het erf van J. de Wachter
op, waar het kalmpjes voor de staldeur
bleef staan en vroeg om binnengelaten te
worden. Naar wij vernamen had men uit
baldadigheid het hek der wei opengezet.
Voorzichtig met kleine wondjes
Vrouw Van der Valk kreeg door het
klompenschuren iets aan haar hand. Kort
daarna zwol deze zoodanig op, dat men
't ergste vreesde. Reeds verscheidene dagen
moet zij alles laten rusten, ook de klompen
dus.
De steurvangst gaat dit jaar niet
voorspoedig. Verleden week vingen zij twee
stuks, maar in al den tijd, dien zij hier
zijn, gelukte het hen slechts 4 vischjes te
verschalken,
Burg. en Weth. dezer gemeente
maken bekend, dat op 18 Juni a.s. de
collecte voor den gewapenden dienst zal
gehouden worden.
-Tot deelneming aan het Voorberei
dend Militair onderricht hebben zich 23
personen aangemeld.
Den Bommel. W. B. van Ooltgensplaat
viel verleden week onder deze gemeente
met hit en kar in de sloot. Spoedig werd
hij door toegeschoten hulp uit die moeielijke
positie gered. Persoonlijke ongelukken kwa
men niet voor. De oorzaak was dat de hit
schrok van de daar aanwezige materialen
van den tram.
De huisvrouw van M. v. D. had
verleden week het ongeluk van de zoldertrap
te vallen en zich ernstig te kwetsen.
Het zoontje van A. M. viel verleden
week in den kelder met het gevolg dat hij
zijn armpje brak.
Voor het voorbereidend militair on
derricht in deze gemeente hebben zich een
30 tal jongelieden aangemeld.
Oude Tonge. Door het bestuur van den
Heerenpolder is tot tijdelijk Secretaris be
noemd de heer M. Wittekoek, alhier.
Aan de echtgenoote van W. Los, is
voor den tijd dat haar man voor landweer-
oefeningen onder de wapenen is geweest
eene vergoeding toegekend van f 0,50 per
dag.
De verlofganger G, Stoop is voor
herhalingsoefening onder de wapenen geroe
pen tegen 24 Aug. a.s.
Bij publicatie is ter algemeene kennis
gebracht dat de Oostdijk, vanaf 9 Juni a.s.
