ES
i
Zaterdag 14 Maart 1908.
23sle Jaargang N°. 1328.
voor ie Zuidliollamtlsclir en Zeeawselie Eilanden.
EERSTE BLAD.
Antirevolutionair
Orgaan
IIN HOC SIGNO VINCES
SDIJK.
T. BOEKHOVEN,
SOMMELSDIJK.
%iie stukken voor «Ie Itedaetie bestemt!,
Udvertentiën eis verdere %draiinisiratie franeo toe te zenden aan den Uitgever.
Waste itinera voor «ie
Defensie.
op ui riiiJii.
¥oor Hof era IInis.
Buitenland.
HET VERRE OOSTEN.
Sigaar.
SER
ereede en Overflakkse.
October 1907.
harnis en Hellevoetsluis.
10 en nm. 1,uur.
en nm. 1,uur.
|w Hellevoetsluis.
8,40 en nm. 2,uur.
',50 en nm. 2,uur.
tr Middelharnis.
fö en nm. 3,uur.
en nm. 3,uur.
jtar Stellendam.
1,15 uur.
'taf Stellendam.
30 uur.
en Nieuwjaarsdag is als
DAM.
Maasuymph."
iade W.Z.
Ootober 1907.
bllendam Maandag eD
lagen Tm. 6,uur.
rdam: dageiy'ke nm. 1,3a
dienst op Zondag.
FmëlT
„Den Bommel",
lade W.Z.
1 3 Ootober 1907.
BommelMaandag en
lerdag, Vrjjdag enZater-
terdamMaandag, Dins-
Zaterdag nm. 1,30 aur
bt.
laterdamsche
halten.
tijd.)
6.05
6.29
6.43
6.46
7.13
7.30
7.2» 9.30
7.53 9.54
10.07
3 4.14
7.20
5 4.31
7.36
4.40
7.39
10.05
3 5.08
8.10
10.40
||1 5.23
8.23
10.53
5 5.48
8.45
41.16
aahen.
1.42
4.23
7.17
■.04
4.45
7.39
■22
5.03
7.57
.37
5.48
8.45
.58
4.36
7.28
■•27
5.20
8.20
!.45
5.38
8.34
1.07
6.—
8.50
latten.
1.52
4.25
7.30
J.05
4.38
7.42
2.17
4.50
7.52
■2.32
5.05
8.05
B.37
5.48
6.45
1.58
6.05
7.28
•32.37
6.43
8.10
2.52
6.57
8.23
■3.04
7.07
8.31
3.17
7.18
8.40
halten.
.12
1.22
Lu
1.50
5.23 6.46
5.33 6.56
6.50 9.16
7.04 9.30
7.16 9.42
7.39 10.05
7.50 10.16
ö.4o 11.16
4.36
5.34
bAo
6.10
6.21
6.34
6.05
6.58
7.09
7.34
7.45
7.58
9.30
7.56 10.23
8.0a 10.33
1.10*
4.36
6.05
4.15*
6.20
7.35
4.25*
6.30
7.45
2.35
3.42-
7.05
2.45
3.52
7.15
4.15
5.48
8.45
emstad.
3.30
6.20
7.35
3.45
6.35
7.50
2.30
3.55
7.—
2.45
4.10
7.15
ijpe.
8.—
1.—
5.30
ik. 9.45
2.45
7.15
3n hanen.
3.45
3.57
4.27
7.40
7.52
8.22
11.—
11.10
11.35
4.50
8.45
11.58
5.30
9.23
12.22
5.50
9.35
6.27
10.12
6.50
10.35
4.10
8.—
11.10
4.32
8.22
11.36
5.15
9.10
12.29
7 5.80
9.25
12.35
2 5.56
9.50
12.58
•6 6.19
10.14
1.14
>5 6.48
10.42
1.44
J7 7.—
10.55
1.56
mgeiegen halten.
4.20
6.18
$.52
4.49
6.53
9.23
5.02
7.10
9.37
5.14
7.23
9.4»
5.26
7.38
10.05
5.38
7.51
10.18
5.44
7.59
10.26
5.48
8.03
10.30
3.35
6.34
3.40
6.39
9.05
3.47
6.46
9.11
4.03
7.—
9.25
4.25
7.20
9.45
4.33
7.28
9.52
4.49
7.40
10.03
5.25
8.10
10.35
1 halten.
5.14
7.23
9.49
5.27
7.37
10.—
6.31
7.41
10.05
5.39
7.50
10.12
5.51
8.04
10.23
6.02.
8.15
10.33
3.30
6.25
8.55
3.43
6.37
9.06
3.66
6.50
9.17
4.02
6.58
9.25
4.08
7.03
9.29
4.20.
7.15
9.40
adeu en losieu van vee zijn
gemeen erkende Christelijke
W)
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnemeatspi'ijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER
Telefoon Intercomm. No. 2.
Advertentiëu 10 Cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/3 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tol Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
Niets, wat meer de onrust wakker
houdt, dan de onbestemdheid en on
bestendigheid van ministerieele plan
nen. Ge'dt dit op elk terrein, niet
het minst is alzoo de ervaring, waar
de Defensie onderwerp van overden
king of bespreking is. Een Oorlogs
minister, die niet weet, wat hij wil
en 't eene jaar goed praat, wat hij
't vorige jaar in zeer beslisten zin
afkeurde, kan geen vertrouwen wek
ken en versterkt den indruk, dat de
Oorlogskwestie in een moeras is aan
geland Immers om een Bijbelsehe
uitdrukking toe te passenals de
herder vlucht, verstrooien zich de
schapenals de Minister weifelt en
»draait«, wat zullen dan het gros der
onderdanen wel heen en weer geslin
gerd worden.
Eisch aan het Departement van
Oorlog is: trek vaste lijnen; houd
koersricht uw werk naar één doel
Zeer zeker ook dat doel kan onjuist
zijn. en verloren is het nationale leven,
wie een al te blijden en vroolijken,
al te optimistischen kijk heeft op de
wijze, waarop de vrijheid, onafhan
kelijkheid, neutraliteit des Lands moet
bestendig blijvenwiens blij- en
vrijheid, wiens legerorganisatie aan
roekeloosheid grenst De legerorgani
satie is met geen fraseologie in elkaar
gezet; wel spoedig-ontwricht.
Maar toch: e^n vast doel te hebben
(en we veronderstellen, dat niet één
Minister van Oorlog zulk een on
nationaal spel zou spelen om er wat
al te lucht en te licht over heen V
gaan) zulk een vast doel te hebben,
al vindt het niet overal instemming
en ingang, ja zells tegenwerking en
afbreuk, staat toch nog veel hooger
dan geslingerd te worden van de eene
gedachte naar de anderevan het eene
plan naar 't anderedan te dobberen
tusschen stelsels zonder ooit tot een
vast inzicht te komen.
Vaste lijnen voor de Defensie
Ziedaar waar we behoeften aan heb
ben. En 't schijnt, dat we in dezen Mi
nister zulk een man gevonden hebben
Trouwens, toen zijn benoeming
vermeld werd, waren de deskundige
bladen allen ervan overtuigd, dat hij
de man was, die, vertrouwen volop
genietende in 't leger, de geschikte
man zou zijn om in de disorde weer
eenheid te brengen.
Dat zijn eerste ontwerp (de f 120)
die richting uitgaat, is buiten kijf. Hij
herstelt de fout van Minister Rappard
eq zet zich door zijn wetsontwerp al
tamelijk vast in den beugel. Hij ver
wijdert 't puin en bouwt op de wet
telijke fundamenten En sekuur.
V Weinig aantrekkelijks.
Het liberale bloc, of wilt gede
liberale concentratie biedt weinig
aantrekkelijks. Succes heeft zenaden
zoogenaamd gewonnen slag in Juli
'05 zelden meer gehad. De Provinciale
Statenverkiezing in '07 viel haar bijster
uit de hand De Eerste Kamer bleef
vaster in 't zadel dan ooit. Tusschen-
tijdsche verkiezingen (pas weer in
Rotterdam in district 4) bracht ver
lies en versterkte ons aantal van
Rechts weer met één man, zoodat
het, nu in de Staten van Zuid-Holland
is 52 Rechts tegen 30.
Verdeeldheid en wantrouwen
zwaaien den staf.
De Oud-Liberalen hadden 't tafel
laken doorgescheurd tusschen hen en
't Kabinet.
Eenige Vrijzinnig-Democraten stem
den tegen de Oorlogsbegrooting.
De Unie Liberalen hollen naar het
algemeen kiesrechten wedijveren met
de Socialisten in de verst mogelijke
uitbreiding
Het bloc biedt weinig aantrekkelijks.
Liberaal medestander te zijn van
zulk een concentratie kan niet aan
genaam wezen.
Als de Christen onderligt, heeft hij
nog.altoos de kracht van zijn beginsel,
de energie, de toewijding en den hel
denmoed van den verdrukte, maar
een Liberaal, die de macht verloren
heeft, is de treurigste figuur die in
Nederland rondloopt, schreef onlangs
de «Maasbodect.
Ietwat te sterk gezegd, 'tls zoo.
Maar met een kern van waarheid.
Kamerontbinding'i'aandurven.
De 120 gulden.
Dr. de Visser zei dezer dagen als
dit wetje verworpen wordt, zou ik
een Kamerontbinding aandurven.
Precies ons idee.
Trouwens Kamerontbinding zit in
den achterzak der Ministers. Willen
de 51 Links wat al te veel tegen
spartelen, dan wordt ze voorgesteld
en de Kroon zal er wel in toestemmen.
Op conditie van boedelbeschrijving
is dan ook de affaire uit de handen
van 't vorige Kabinet overgenomen.
De aanstaande Testamentair-Exce-
cuteur heeft het heft in handen.
Maar onnoodig gebruik van die
macht schaadt.
Zachtjes aan In gematigd regeeren!
En toch de puntjes op de i
Eu dan wie weerstaat
gewezen
terug-
Geen politiek in de vakbeweging
Wie politiek meeleeft, moet lid
worden der Kiesvereeniging.
Maar in de vakbeweging diene alle
politiek verre te zijn. Daar in de
vakorganisatie worden de vakbelangen
behartigd. En alleen door verzoek
schriften aan de Tweede Kamer kan
en moet men zijn wenschen open
baren mits dat verzoek alleen
loopt over zaken van 't vak.
De Vakbeweging moet zich niet be
moeien met Algemeen Kiesrechtmet
onderwijswetten met Legerwetten
met Justitieele zaken. Ze bemoeien
zich alleen dan met wetten, die haar vak
raken bv. 10 urigen werkdag zon
dagsrust invoerrechten op een artikel
dat in dat vak bewerkt wordtar
beidscontracten of wijziging daarvan.
De rest brengen ze in de Kiesver
eeniging. Maar de algemeene Landspo-
litiekblijke uit haar midden
Zoo'n bemoeizucht scheidt de man
nen die wel van 't zelfde vak, maar
niet eens geestes zijn.
De Engelsche 2>Hooge Commissaris? in
Transvaal heeft onlang» de sBoeren? op
een vermakelijke wijze de les gelezen.
't Was bij gelegenheid van de opening
eener landbouvv-tentoonstelling, dat hij hun
de ooren eens flink inwreef over hun valsch
conservatisme.
De »Boer? op het platteland van Zuid-
Aflrika heeft een groote vereering voor
zijn »vaderen« en men krijgt hem er niet
jicht toe, van de praktijk der vaderen af
te wijken. En toch is dat hoog noodig,
zal Transvaal vooruitgaan dat had die
Engelsche commissaris goed gezien.
't Waren hoogst eenvoudige waarheden,
die hij den Boeren voorhield.
Van de koeien sprekende, zeide hij o. a.
een goede melkgeefster en een slechte eten
beide evenveelzie dus, dat ge enkel goede
krijgtEn van de schapen insgelijks een
goed wolschaap en een slecht, lusten als
't op eten aankomt, evenveelzie dan,
dat ge alleen goede overhoudt
't Wil er bij vele Boeren? nog niet
goed in.
Oupa liep ook niet met 'n notitie-boekje
en 'n potlood »achter de oor?, om de
koeien en de schapen te beschrijven?,
denkt of zegt de boer. Hij wachtte maar
stil af, wat God over zijn schapen en
koeien besloten had.
»Gaat tot Salomo en wordt wijs!? zei
toen de Engelschman.
»Salomo woonde toch ook niet meer in
dezelfde tenten, waarin de oupa's Noach
en Abraham gewoond hadden
De »Boer? toont door djt verkeerde
conservatisme alweer, dat hij van echt
Hollandsche afkomst is. In Zuid-Afrika
vriest het niet, tenminste geen tegel dik,
maar men gaat er al evenmin over ijs van
één nacht, als bij ons. Er moeten, ook
daar, eerst balken onder liggen.
Er is in zulk conservatisme iets dat
aantrekt.
Er loopt geen onhebbelijker schepsel op
den aardbodem rond, d^n de jonge wind-
bail, nog nat achter 't oor, die z'n gladde
kin boven de hooge boordpunten tillend,
met 'n gebaar van mieren-majesteit zit te
beweren, dat »de oude? niet meer is op
de hoogte van z'n tijd en dat alleen het
jonge geslacht weet, hoe de zaken aange
pakt moeten worden.
Waarna dan de bierpul geheven wordt
ter nieuwe vulling.
Zich losmaken van zijn voorgeslacht is
ingaan tegen de ordinantiën Gods. De
Schrift trouwens geeft ons heel andere
voorbeelden.
't Verbond met het voorgeslacht moet
gehandhaafd blijven.
Maar ziehier het groote verschil
De een tracht te staan op de schouderen
van het voorgeslachtde ander echter zakt
in zoeten drommel weg, zittende op hun
schoot.
Beiden bindt de band der geslachten.
Maar de eerste steekt boven zijn voor
ouders uit, terwijl de ander, slap wegge
zonken, het niet eens zoo ver brengt als zij.
De eerste is in den levenswortel van zijn
bestaan gezond conservatief en is voor
uitstrevend? tegelijkde tweede kankert
weg in doodelijk conservatisme.
Maar ik sla aan 't filosofeeren
en de lezer mort terecht, dat hij géén
krant ter hand neemt, om met min of
meer wijsgeerige beschouwingen vermoeid
te worden.
Ik breng hem daarom tot de werke
lijkheid terug en plant hem met beide
voeten in de taaie klei van ons Hollandsch
polderland.
't Was 'n dertig jaar geleden, in een
zeer orthodoxe streek.
De groote meerderheid der boeren was
er ^gereformeerd?, om 't even of ze bij
de ^groote? of bij de »kleine? Kerk
hoorden. Tusschen hen in woonden, ver
strooid en buiten invloed op de publieke
zaak, eenige modernen.
Maar het centrum van de gansche wel
varende streek was een plattelandsstadje
van plm. 15,000 inwoners, de marktplaats
voor de gansche omgeving, en daar zat
de ^vrijzinnigheid? ten troon, deelde er
de lakens uit en speelde er in elk opzicht
den baas.
In die polderstreek 't was dertig jaar
geleden kwam de vraag op naar een
stoomgemaal. Voor een flinken, grooten
laag gelegen polder is dat tegenwoordig
een levensvoorwaarde. Dat kon men daar
in den winter goed zien, wanneer een groot
deel der landerijen geregeld blank stond
en soms tot ver in 't voorjaar te drassig
was, om er een voet op te zetten.
Alleen de eerste uitgaaf die drukt
natuurlijk op 't budget van de eerstvol
gende zo a 25 jaren.
Wat zag men nu gebeuren
De orthodoxe bevolking, was over het
algemeen vóór het stoomgemaal en uit
haar midden stonden welsprekende propa
gandisten op, die dorp na dorp afreisden,
om stemmen ts winnen voor deze hervor
ming.
De vrijzinnigen? in hun midden echter
wilden van die nieuwigheid niel weten
en werkten tegen, zoo hard als ze konden.
Nu woonde 3>in stad? de Dijkgraaf en
hij, benevens zijn vrienden, de vrijzinnige
voormannen van die streek, konden zich
maar niet begrijpen, dat hun geestverwanten
in de landstreek er zoo tégen waren.
Desniettemin konden ze er niets aan
veranderen.
Waardoor hun verwondering nóg steeg.
Toch is dat verschijnsel zeer verklaarbaar.
Wie in de minderheid is, voelt zich van
zelf niet erg op zijn gemak en ziet a priari
met wantrouwen aan, wat de meerderheid
in stad en streek en Staat aanpakt.
Zoo wordt de minderheid uiteraard con
servatief.
Dat conservatisme heeft zijn nut en heeft
soms meermalen van onberaden stappen
teruggehouden. Dat conservatisme was het,
waardoor Groen van Prinsterer in de jaren
na '48 zich tegen de meeste wetten van
Thorbecke verzette.
Alleen hij verwierp ze niet, omdat
ze kwamen uit den hoek der meerderheid,
maar omdat hij ze woog op de schaal der
beginselen en ze daar te licht bevonden
werden.
Daar was hij echter Groen van Prinsterer
voor.
Dat conservatisme kan óók tot gevolg
hebben, dat "werkelijk goede maatregelen
worden tegengestaan, terwijl men later zich
er toch mee moet vereenigen, omdat men
erkennen moet, de schaal der beginselen
niet zuiver gehangen te hebben.
Daarmee boet men natuurlijk iets van
zijn kracht in
Ons past allerminst zulk een houding
Wij vergeten niet, dat er een tijd, een
eeuw geweest is, waarin ónze geestverwanten
geweest zijn de wooruitstrevenden? in den
goeden, waren zin des woords.
Sinds kwam de kentering.
En ik kan het begrijpen, dat in de vorige
eeuw de christen-broeders in ons Vaderland
met wantrouwen toekeken, telkens als hun
aandacht voor iets nieuws werd gevraagd.
Kleine groep, die ze waren, meenden
ze hun taak volbracht, als ze behielden
wat er nog goeds was overgebleven.
Toch is dit niet de juiste houding.
En nu onze groep aan beteekenis wies
en men in allerlei opzicht met ons gaat
rekenen nu moeten wij op elk geb:ed
worden mannen van den goeden, christe-
liiken vooruitgang UITKIJK
Als" er geen vogels waren, zoo verzekert een
Fransch natuurkenner, dan zou de aarde binnen
negen jaren onbewoonbaar zijn voor de mensehen.
De insecten en slakken zouden, ondanks alle
mogelijke verdelgingsmiddelen, zoo schrikbarend
in aantal toenemen, dat alle vruchten en gewas
sen van boomgaard en akker door hen opgevreten
zouden worden.
Zonnebloemen, tegen een huis geplant, moet,
naar men zegt, de mieren verdrijven. Het zaad
van deze bloemen is een uitstekend voedsel voor
de kippen, blijkens onze eigen ervaring. De
hoenders zijn er dol op, krijgen spoedig een beter
ïuiterlijk er van, hun veeren worden glanzend,
de eierproductie neemt toe. Vooral de Russische
zonnebloem laat zieh gemakkelijk aankweeken,
vereischt weinig zorg, tiert welig en geelt een
groote hoeveelheid „pitten".
Hier volgen eenige wenken van pastoor Kneipp
uit zijn werkje „Zoo zult gij leven":
Laat het zonlicht binnenkomen, waar ge kunt
en temperd het licht niet door donkere gordijnen
Zuivere lucht is een hoofdwapen tegen ziekte
Schuw plaatsen, waar de lucht is verontreinigd
Draag altijd ruime kieedingstukken, die nergens
kwellen Hard vooral uw hals. Draag geen zware
warme hoofddekselsHandschoenen zijn eer
schadelijk dan goedNauwsluitende halsboorden
zijn verkeerd De hemdsmouwen moeten kort
en wijd zijn Volg de mode nietNauwe laarzen,
hooge hakken en corsetten zijn bronnen van
alle kwaadGeeft lucht aan uw voeten Loop
nu en dan, in huis of buiten, op bloote voeten
Vilten pantoffels deugen nietVele kleeding-
stukken over elkaar is verkeerdBaad dikwijls,
al uw lichaamsdeelen verlangen naar reinheid.
Rust roest. Zorg bij arbeid voor afwisseling. Op
inspanning volge uitspanning; Uw woning zij
niet vochtigStook echter niet te ha"rdSlaap
met open venster of zorg althans, dat in een
aan uw slaapkamer grenzende kamer het raam
geopend is; Eet volop vruchten; Prikkelends
middelen doen geen goed; Sterke drank is abso
luut nadeelig; Water is de beste drank; Gebruik
niet te veel zout ;Gebruik van alles in matigheid.
Wie een zittend leven biedt, wandele veel in
zijn vrijen tijd, springe eens over sloot of greppel
spitte eens in eigen of in anderen grond. Wees
zedelijk in alle opzichten. OBSERVATOR.
Ofschoon een oorlog tusschen Obina
en Japan niet te verwachten is, zijn de
wolken nog niet geheel van de luch".
De onderhandelingen tusschen Tokio en
Peking duren voort.
Wel heeft China deemoediglijk ver
ontschuldigingen aangeboden, zijn spijt
betuigd wegens de neerhaling van de
Japansche vlag der „Tatsoe Maroe", en
daarenboven beloofd de schuldigen te
straffen (ofschoon de onmiddeljjke losla
ting niet werd toegezegd, waarschijnlijk
omdat de regeering te Peking daarvoor
niet zoo snel kan zorgen) tnaar nu wil
China ook waarborgen hebben, dat Japan
geen wapenen meer aan Chineesche op
standelingen verstrekken zalvoorwaar
een billijke eisch, dien Japan dan ook
in overweging beloofde te nemen.
De meeningen van de Europeesche
bladen over deze quaostie loopen nogal
uiteen.
De Parijsche „Temps" beoordeelt het
optreden van de Japansche regeering in
het „Tatsoe-Maroe"-incident niet gunstig.
Het blad vreest, dat Japan, door een te
zelfzuchtige en te krasse politieke ge
dragslijn te volgen, de kans loopt, iu
Europa ongerustheid te verwekken en in
China meer haat dan dankbaarheid te
oogsten.
Sommige groote Londensche bladen
(o a. vooral de „Daily Telegraph") zijn
van ooreeel, dat Japansck houdiDg vol
komen te verdedigen en te billijken valt.
En ze voorzien, dat China ook op alle
nog openstaande punten volledige genoeg
doening zal schenken.
Is nu hiermee de kwestie zoo goed als
afgeloopen te beschouwen P Verre van
daar.
Te Kanton zijn de Chineezen zeer
opgewonden. Zij houden vergaderingen
en nemen krasse rnotie's aan, waarin de
noodzakelijkheid wordt betoogd van
buitenlandsche hulp. Zij dreigden de
Japaneezen te boycotten en hunne
Japansche leermeesters te ontslaan. Te
vens verzet de onderkoning van Kanton
zich tegen het straffen van den Ohinee-
schen commandant die het Japansche
schip molesteerde.
En als dit alles nu met een sisser
afloopt, dan zijn er nóg zooveel punteD,
waardoor geschil kan ontstaan.
Daar is vooreerst de quaestie van den
spoorweg Sinmintum Fakumem in Mand-
sjoerjje, dien China gaat aanleggen, en
waartegen Japan tot nu toe te vérgeefsch
hoett, geprotesteerd.
Deze lijn zai den door Japan „gecon-
troleerden" Zuid-Mandsjoerije-spoorweg
f I
!c
'"■y
