Co voor «Ie Znidliollanilsclie en Zeeuwsclie FJlandfn. Centrale Mtir. Kiesrereeaipi. Zaterdag 7 Maart 1908. £3ste Jaargang N°. 13&6. Antirevolutionair J V" IN HOC SIGNO VINCES V/- or hkü iiitüijm. aw*w.- T. BOEKHOVEN, ii( hun krii?^ veidwijnt de Godsdienst. Voor Muis en Hol. JK- - Y en Ovsrfiakkse. iber 1907. e« Hellereetsluie. nm. 1,uur. m. 1,— uur. llevoetsluie. n nm. 2,— uur. a nm. 2,— uur. ddelharnis. nm. 3,uur. ïm. S,uur. tellendam. ur. 'ellendam. r. euwjanrsdag is als l. nasnymph." •Z. >ber 1907. am Maandag e» vm. 6,— uur. dagelijks nm. 1,8» s t op Zondag. L in Bommel". W.Z. :ober 1907. unaei: Maandag en Vrijdag en Zater- Maandag, Dlns- rdag nm. 1,30 uur amsche tijd.) alten. 6.05 7.28 9.30 6.29 7.53 9.54 6.43 10.07 6.46 7.13 7.30 14 7.20 31 7.36 40 7.39 10.05 08 8.10 10.40 $23 8.23 10.53 48 8.45 11.16 0. 4.23 7.17 4.45 7.39 5.03 7.57 5.48 8.45 4.36 7.28 5.20 8.20 5.38 8.34 6.— 8.50 4.25 7.30 4.38 7.42 4.50 7.52 5.05 8.05 6.48 8.45 6.05 7.28 6.43 8.10 6.57 8.23 7.07 8.31 7.18 8.40 U. - 6.50 9.16 - 7.04 9.30 - 7.16 9.42 3 6.46 7.39 19.05 3 6.56 7.60 10.16 8.45 11.16 6.05 9.30 6.58 7.55 10.23 7.09 8.05 10.33 7.34 7.45 7.58 4.36 6.05 6.20 7.35 6.30 7.45 3.42 7.06 1 3.52 7.15 5.48 8.45 i. 6.20 7.35 6.35 7.60 3.55 7.— 4.10 7.15 5.30 (5 2.45 7.15 ten. 7.40 11.— I 7.52 11.10 f 8.22 11.35 3 8.45 11.53 0 9.23 12.22 0 9.35 7 10.12 3 10.35 8.— 8.22 9.10 9.25 9.50 10.14 10.42 10.55 11.10 11.36 12.29 12.35 12.58 1.14 1.44 1.56 'en Halten. 6.18 6.53 7.10 7.23 7.38 7.51 7.59 8.03 8.52 9.23 9.37 9 49 10.05 10.18 10.26 10.30 6.34 6.39 6.46 7.— 7.20 7.28 7.40 8.10 9.— 9.05 9.11 9.25 9.45 9.52 10.03 10.35 >n. 7.23 7.37 7.41 7.50 8.04 8.15 6.25 6.37 6.50 6.58 7.03 7.15 9.49 10.— 1.05 i9.12 10.23 ..0.33 ÖTös 9.06 9.17 9.25 9.29 9.40 Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag. Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent. Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar. Afzonderlijke nummers 5 Cent. UITGEVER SOMMELSDIJK. Telefoon Intercoinm. So. 2. Ad verte ntiën 10 Cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel. Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/3 maal. Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing. Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan. Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 unr. lile «tukken voor de lledaetie bestemd IdverleuSiëfi ess verdere VilïBiiiiisfralic franco loc Ie Kenden aasi den Uitgever. Vrienden we herinneren er u aan, dat 't Woensdag a s. Vergadering is der Centrale. In'delZondagsschool, om 2 uur Mooie gelegenheid om nog contributie's af te dragen De Secretaris J. V. D. WAAL Godsdienst is privaatzaakuiten- treure wordt deze stelling geopperd en naar den voorgrond gedrongen. Vooral de Socialisten, meer nog dan de Liberalen, hechten er groote waarde aan, dat ze ingang vinde in de arbei dersklasse. Ook Liberalen zeer zeker, staan op dienzelfden bodemmaar toch is bij hen nog een zekere drijfkracht naar een algemeene Kerkbelijdenis. De Kerk der «Vaderen,er dat voelen ze, moet een belijdenis hebben en in die Kerk der Vaderen, die een orgaan vormt van 't volksleven, moeten heb ben alle personen, één belijdenis, één geloof, één hoop en één liefde. De godsdienst is privaatzaak deze stelling wordt door tal van liberalen niet aanvaard, zoodra ge met hen spreekt over de Ned. Herv. Kerk, waar in 't I iberalisme nogal belangstelt, indien het uit »Kerken« een keuze moet doen. Wel is die stelling hen goud waard in 't politieke leven, hoe wel ze er tegenwoordig geen kiezers meer mede lokken kunnen, zooals eertijds. Bij de Socialisten is ook dat idee van saamhoorigheid en eenheid van kerkelijk geloof geheel uitgesloten en uitgesleten. Ieder kan belijden welk geloof hij wil; hoe hij wil en waar hij wil. Hij kan gelooven of nietin of buiten de Kerk staan er mee spot ten of niet: zijn godsdienst is een zaakje van eigen priveehij regelt dat met zichzelf en als de «wijze* kent hij «tijd en plaats,waar hij al of niet godsdienstig moet zijn. ten profijte van zijn Partij en zijn Socialistische begin selen. lossen van vee a|jn erkend.© Ohrisfceljjke Godsdienst is privaatzaak en de Socialist stoort u niet, als ge naar de Kerk gaat en stoort u nog minder als ge thuis blijftmaar .hij erkent wel, dat zijn Socialisme u drijft om God te vergeten. Gij kunt dus voor zijn part Zondags naar de kerk gaan of naar de kroeg; dat staat u vrij; gij kunt Jezus belij den of hem honenook dat staat u vrijmaar wordt ge socialist, dan moet ge er maar op rekenen, dat de gods dienst uit uw hart en hoofd volkomen lijk verdwijnt. Dat zeggen de Socialisten zelf. In een Duitsch Social, blad uit Leip zig, door Het Volk vertaald en opge nomen opgenomen om de lezers aan 't verstand te brengen, waarom Gods dienst toch privaatzaak moet zijn en wat dp mnerlijke beteekenis er van is in die Duitsche krant staat inderdaad ligt voor niet ver lichte hoofden een tegenspraak tusscben dezen praktischen eisen en het feitdat met [t groeien der sociaaldemocratie tegelijk de godsdienst uit de arbeiders kringen meer en meer verdwijnt. Iets verder in dit artikel merkt de schrijver andermaal op, hoe dé leer wel isGodsdienst is privaatzaak maar hoe de praktijk wordtGeen God. Hij zegt «Zoo is geheel de wereldbeschou wing van den klassebewusten pro- «letarier een ongodsdienstige. »Zoo is dus de godsdienstloosheid »van 't proletariaat enz. enz. «Deze oorsprong van't proleta- vrische atheïsme (Godsontkenning) »enz. enz. «Zij, de proletariërs, verliezen y>hun geloof reeds door het oplet tend nagaan van de maatschap- «pelijke verhoudingen. »Onze*;!'theoretische schrijvers «werken dan niet vijandig tegen «den godsdienstwant het geloof nis reeds weg.a Zie, de schrijver erkent das, dat wie Socialist wordt ook een atheist wordt, een Godloochenaar, een ongeloovige. Maar zijn stelling«Godsdienst is privaatzaak« dient volgens hem dan ook maar alleen en eeniglijk om aan te toonen, dat het Socialisme slechts staat op economischen bodem. Niet op religie steunt. Ja, jade arbeiders mogen hun geloof shouden doch worden ze Socia list, dan verdwijnt het. Maar wij kennen een economie, waarbij 't geloof behouden kan blijven: nl. dat de maatschappij zich inricht naar de geboden Gods dat er voedsel is voor den werkman en zegen over allen, die leven naar Gods Woord. Droeve erkenning. Ds. Meynen van Vlaardingen schrijft over de visscherij, naar aanleiding van de schepelingen, die te Lerwick door Hollandsche predikanten worden bezocht Niet het minst tot beteugeling der zonde is deze arbeid zoo dringend noodzakelijktemeer waar, helaasde bandeloosheid en ongerechtigheid op onze sche pen hand over hand toeneemt. Twee Gereformeerde predikanten werkten daar, predikten daar en ver- eenigden de visschers in het zooge naamd Te Huis, waar ze allerlei lectuur ontvingen. (Juni 1907). Wel een droeve erkenning, dat de zonde onder de visscherij bandeloos toeneemt SjC Blijde ervaring. Een dier predikanten schrijft ver volgens in 't Verslag over die Zending der Zeekerken Onze mannen daarentegen, hebben we als ernstige, degelijke mannen leeren kennen en waar- deerenmannen, die de kern vormen in de vlootdie hun eigen zieleheil zoekend, ook voor ande ren trachten ten zegen te zijn mannen, die meeleven op elk gebied. Dat bleek ons duidelijk, toen de uitslag der Staten-ver- kiezingen, die in Holland plaats hadden, bekend werden gemaakt. Met betraande oogen hoorden ze voorlezen van de overwinningen die behaald waren in het Anti revolutionaire kamp. Met vreugde en geestdrift werd de totale uit slag door hen vernomen en met ons hebben ze den Heere er voor gedankt. Gewisook onder de visschers heeft de Heere zijn getrouwe volk Met Oud-Liberalen. Sommigen vreezen, dat ons Kabinet wel eens naar de Oud-Liberalen zal kijken. Welnu, wat kwaad steekt daarin Als Oud-Liberalen onze beginselen willen aanvaarden, zouden we dan niet hen tegemoet gaan Konden we ze er maar toe lokken? 't Gevaar steekt pas hierin, als wij verkeerde oud-liberale meeningen zou den aanvaarden of naar den voor grond schuiven. Maar zoo na is het nog niet. *H<* Macht van een kiezer. In Frankrijk, het democratische land bij uitnemendheid volgens de «ken- nersa, is leerplicht. Maar ze is een doode letter, daar de Gemeentebestu ren geen enkel huisvader, die kiezer is, wegens overtreding van de wet durven vervolgen. Het algemeen stemrecht maakt den leerplicht tot een wassen neus. Sinds 1882, toen de wet is ingevoerd, is nog geen huisvader gevangen ge zet wegens het uit school houden van zijn kinderen. Of de kiezers daar ook macht be zitten Ze beïnvloeden de Overheid, die de wet aan haar lot overlaat. Alles even democratisch of bandeloos en gezagloos Praktijk. Deugt de Woningwet of deugt ze niet Er worden harde noten gekraakt. En 't beweren is geuit, dat er om politieke redenen een wedstrijd wordt gehouden, wie toch wel het meest democratisch zal zijn bij de uitvoering dier wet De bouwverordeningen wor den zoo democratisch mogelijk gemaakt zoo, dat er geen huizen meer worden gezet. De bouwers danken er hartelijk voor om onder zulke strenge voorwaarden te gaan bouwen En de oude huizen worden afgekeurd, en echt democratisch worden de inwoners op straat gezet ofverhuizen naar andere krot ten of verdwijnen naar elders; adres de 3b Amsterdamsche gezinnen, die zoek zijn. Als de mannen van de prak tijk zich eens wat meer lieten hooren, en de theoretische politieke bouwlieden eens hun mond hieldenzou er dan van die wet nog niet wat beters te maken zijn We gaan loch wel iets vooruit. De ouderen onder ons herinneren zich den tijd nog wel, dat het een ergernis was, als men Vaderlandsche Geschiedenis moest studeeren. Ik heb intertijd nog moeten leeren uit een boek, waarvan de schrijver zijn spotzucht botvierde, waar 't maar even mogelijk was. Zoo bv. als hij verhaalde dat in de 18e eeuw de paalworm onze zeeweringen danig teisterde en opgeteekend heeft, dat met het oog op deze bezoeking door de Overheid biddagen uitgeschreven werden, laat hij er smalend opvolgen, met tergend 1 ppen-krul- len 't Mocht niet baten Van een ander herinner ik me, dat hij sarrend opmerkte, hoe de Engelschen en de Schotten, met elkander in strijd, beiden God om de overwinning a nriepen, om dan bijterig op te merken >Doch de Heer der legerscharen was natuurlijk aan de zijde van de sterkste partij Men kan zich voorstellen, hoe partijdig zulke mannen de historie verhaalden en hoe onze geestverwanten, in wat eeuw ze ook leefden, geen goed bij hem konden doen. Welk een uitkomst voor onze kringen was toen het »Handboek« van Groen van Prinsterer Nu nog, dertig jaar na zijn dood, dankt menigeen hem in zijn hart, dat hij den tijd wist uit te koopen en de moeite niet te veel achtte, om dit monumentale werk te voltooien. Maar Groen was partijman. Dat is een partijdig man, lasterden onze tegenstanders, die stokstijf staande hielden, dat men alleen door bij hün partij zich aan te sluiten, onpartijdig zijn kon »Wie onpartijdig zijn wil, moet beginnen met partij te kiezen,zei Groen, Daar begrepen ze niets van. »Wie onpartijdig zijn wil, moet beginnen met vrijzinnig te worden,* zeiden ze. En daarom werd Groen met zijn boeken genegeerd in die kringen. Dat was een partij-boek Toch kwam er een kentering. Mannen als Frou, Bakhuizen, v. d. Brink e.a. stonden op, gansch geen i-GroenianeD,* maar die toch op vele punten den calvinisten uit vroeger eeuwen in bescherming namen tegen de verguizing dezer eeuw. Daardoor trad verbetering in. En thans, nu we het laatste of achtste deel van prof. Blok's >Geschiedenis van het Nederlandsche Volk* doorbladeren, hier en daar aandachtig lazen, zijn we toch dankbaar, ziende hoe we sinds 50 jaren zijn vooruit gegaan Prof. Blok is niet een der onzen. En van de Vrije Universiteit* en uit den kring, dien zij langzamerhand vormt, wachten we, eer we wederom vijftig jaren verder zijn nog een gansch andere »Geschie- denis van het Nederl. volk Terecht heeft dan ook De Standaard*. den hoogleeraar reeds op enkele feiten ge wezen, die een calvinist onmogelijk had kunnen begaan. Doch dat alles neemt niet weg, dat door het gansche werk de zucht straalt, om wer kelijk onpartijdig te zijn, om zich te verplaat sen in den gedachtengang van het zieieleven óók van hen met wie men in zienswijze en beginselen verschilt en dat de hoogleeraar ook tot onze geschiedbronnen is gegaan, om zoekend en vergelijkend, tot de kennis der waarheid in de historie te komen. Dat is een groote vooruitgang Vroeger was d« historie, in de handen van de schrijvers uit het midden der negen tiende eeuw, een karwats, waarmee de >fij- nen« op hun blooten rug kregen, ten spot van al wat ^verlicht* en ^vrijzinnig* was. De kat-in-'t donker-knijpende fijnen, weet ge Maurits, glimmend van pret door 't venster glurend, als 't hoofd van Oldenbarnevelt in 't zand rolt en nog wei meer van dien onzin. Prof. Blok behandelt in dit laatste deel ook de staatkundige en politieke gebeurte nissen der 19e eeuw en daaruit pikten we zoo eenige graantjes op, die 't meenemen nog wel waard zijn. In verschillende geschiedboeken, die bij de openbare opleiding gebruikt worden, kan men lezen, dat de bekende April-beweging vooral uit den antirevolutionairen hoek kwam en Groen als een der aanvoerders had. Ook in het debat met tegenstanders is 't me meermalen overkomen, dat óns dat zaakje in de schoenen geschoven werd. Daarom is 't wel goed, even te noteeren, wat Prof. Blok hiervan zegt »Groen van Prinsterer, hoewel de wijze van de invoering [de, bisschoppen] even scherp hekelend, achtte het recht der Katho lieken >onaantastbaar« en werd daarom door velen als »crypto-Katholièï,« als »ver- rader van Vaderland en Kerk,* als avriend en bondgenoot dar Jezuieten* veguisd. Dat is iets anders dan aan 't hoofd der bewe ging te staan Ziehier hoe Blok met 'n paar woorden Verteerbaarheid van rauw, zacht- of hard gekookt ei. Hierover werd aan vitff hoogle'eraren in ons land hun meening gevraagd. Ziehier hun antwoord; het lichtst verteerbaar was volgens: Prof. 1Sterk gestremd eiwit (dus hard gekookt.) Prof. 2: Hard ei, maar niet te hard. Prof. 3: Rauw en zacht eigenlyk, hard iets moeilijker. Prof. 4: Rauw ei sneller dan hard gekookt. Prof. 5: Niet zoo in 't algemeen te beantwoorden; raadpleeg uw huisdokter. Nu weet men het. Een zesde professor gaf nog als zijn meening te kennen, dat een hard ei even gemakkelijk en spoedig verteert, mits het goed fijn gekauwd wordt. O de ledige aren ieekent die Van Hall als de oogst van dit holhoofdig anti-papisme bin nenbracht 3.Groot was de teleurstelling der anti- roomschen overdeze Wet, die aan alle kerkgenootschappen volkomen vrijheid van organisatie liet, fmits die organisatie ter kennis der Regeering werd gebracht Och, ja de bisschoppen zijn er gekomen en zitten noggeestelijke wapens helpen in dezen strijd, geen anti-papistisch marktge- ichreeuw. Wil men nog een fijn snuifje van dezen historiekenner, dat velen zijner vrijzinnige partijgenooten de tranen in de oogen bren gen kan? Teeken het aan in uw "notitieboekje als soms d» Roodhuyzen's en dé Reyne's weer mit veel ophef komen eischen, dat uw dominee's zich [toch buiten denj'politieken strijd zullen^ houden en »neutraal« blijven bij de groote worsteling der beginselen, die alle eeuwen door gestreden werd. Zie het hier bladz. 184 en 185 van zijn achtste of laatste deel »Ann de zijde der liberalen stonden alle Kerkelijk modernen, de volgers van Scholten en Keunen, van Opzoomerende Therbuger school, die thans op de kansels van stad en dorp een aantal voorgangers telden, machtig door hun woord, machtig door hun meer tot het"verstand,'jdan tot het gemoed sprekende leerstellingen. Allen te zamen schaarden [zij] zich geestdriftig aan de zijde van de staatkundig liberalen, die hier en daar een oogenblik hun noodlottigen inwendigenj;strijdjtrach- ten te vergeten. Dit waren de. moderne dominees[uit '66 v.v. Toen was 'n predikant, die zich >met geestdrift* in) de politiek mengde 'n gewild artikel En wie tenslotte teekening wil hebben de kracht, de energie, de 3>geestdrift,de zelfopoffering enz. door de vrijzinnige begin selen gewekt, leze hoe prof. Blok het con- terfeitsel geeft van de liberale partij in 1874. de liberale partij, uitgeput en ge sloopt, hoewel nog meerderheid,* in de Ka mers, scheen onmachtig om de regeering nog langer te voeren, oneenig en onsamen hangend als zij na Thorbecke's dood nog meer was geworden, een szelfmoordenaresa die op haar itreurig sterf bed« slechts een schaduw van vroegere kracht had ge toond.» Hoe zal de beschrijving luiden, als de professor nog een tweeden druk mag beleven van zijn standaardwerk en 1908 beschrijven moet p Hij kon dan met een korte verwijzing volstaan. Aldus: Zie bladz. 130! UITKIJK. Cursiveering van mij. -;nd i' >st Drinken bij het eten. In de maag worden de spijzen van maagsap doorweekt. Bespoelt iemand zijn spijs met water, wijn, bier, koffie of thee, dan zal dit voedsel niet meer van zuiver maag sap worden doortrokken gedeeltelijk zal het door de toegevoegde dranken worden doorweekt. Wie veel drinkt verdunt het maagsap op zulk een wijze, dat het geen diensten meer bewijst: bij brengt een' last, in de maag. Nog erger is het, wanneer iemand al drinkende het eten kauwt. Dan spoelt hij het, zoo men zegt, door de keel, en het mondspeeksel, dat het zetmeel in suiker moet veranderen, doet weinig of geen dienst. Ongetwijfeld ontstaan een groot aantal maag kwalen door onmatig driDken bjj het eten. Veel- drinkers klagen in den regel over gebrekkige spijsvertering. J li v «I

Krantenbank Zeeland

Maas- en Scheldebode | 1908 | | pagina 1