Eilanden.
Woensdag 23 October iüü7
22s,e Jaargang IV. 1287,
A_ n lir evo lu Ho ti a ir
roar lie %nidliollaiid§rite en HeeuwM*!
Orgaan
He mukken voor tie Re4«cüe kesdenid, Ad vcrientiën eis verdere Administratie (franco toe te zenden aan de» Uitgever.
16de LIJST
aurooa legen filanco?
Tuin- en Landifouw.
IN HOC SIGN O VINCES
T. BOEKHOVEN.
Deze Coimiïit verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 por jaar.
Afzonderlijke nnmraers 5 Cent.
UITGEVER
Telefoon Intercomiü. Ko. 2.
Advertentiën 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/s maal.
Bienstaan vragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- ex Vrijdagmorgen 10 uur.
van de 29ste Jaarcollecte voor de Scholen
met den Bijbel.
Transport f47,837,56
Aduard met Dokwerd Oostuiu, Fran-
sum en Den Ham (per lijst) 155,85
AppiDgedam met Tjamsweer, Juk-
werd, Solwerd en Opwierda 304,10
Bedum met Onderdendam 434,95
Ulrum met Vierhuizen en Klooster
buren, W. ged. (H. en G. K.) 240,
Hollum op Ameland 38,
Winsum (Kr.)71,87'/2
Kootwijk met Kootwijkerbroek 150,20
Lopik met Cabauw, Lopikerkapel en
Jaarsveld203,15
Polsbroek (per lijst) 108,10'/»
Polsbroekerdam met ged. Binschop
(per lijst)47.40
Utrecht1,278,67
Amsterdam I (Oud Amsterdam). 1,870,78
Amsterdam III (Overtoom en omlig
gende buurten)454,83
Beverwijk met Heemskerkerdam,
Wijk aan Zee, Assum, Castricum,
Uitgeest en Nootdorp 125,60'/,
Edam met Volendam81,64
Bennebroek19,20
Naarden80,10
Uithoorn II (Zuid-Legmeer) 55,—
Benthuizen40,—
Bergambacht met Bergstoep, Zuid
broek en Berkenwoude 152,01
Tinte bij Brielle met Oostvoorne 76,36
Ridderkerk (dorp) 170,
Krabbendijke met Oostdijk (G. IC.) 26,38
Kruiningen, Hansweert en Schore 88,75
Terneuzen140,61'/!
NAGIFTEN.
Kijswijk bij Den Haag 11,60
Arnemuiden2,50
Kollumerpomp 3,
Gerkesklooster15,
De Meern2,51
Ten Boer1,—
Totaal van 400 Locale Comité's f54,286,80
Waar niets staat aangegeven is de Collecte aan
de huizen gehouden.
De Unie-collecte te Utrecht is f298,57 lager
dau in het vorig jaar, wat niet te verwonderen
is als men weet, dat van Gereformeerde zijde
2 nieuwe Chr. scholen in aanbouw zijn cn de
3e eerlang zal gesticht worden. Van Herv. zijde
is 1 nieuwe school in aanbouw en zullen nog 2
nieuwe scholen gebouwd worden.
De Unie-collecte bracht op te Amsterdam I
f 1870,78, te Amsterdam II f60,621/, en te Amster
dam III f 454,83. Totaal f 2386,23'/,. Dit is
f233,50'/, meer dan in het vorig jaar. En nog
worden er nagiften verwacht.
Met blijdschap kan geconstateerd worden, dat,
ondanks het lager bedrag te Utrecht, bet bedrag
der Unie-collecte bij de 400gepubliceerde Locale
Comité's nog f100,hooger is dan bij die zelfde
Locale Comité's in het vorige jaar.
R. DERKSEN,
Secretaris der Unie
Ons Centraal-Comité sprak het
»tegen« op dezen grond uitI )e grond-
regeling van de wederzijdsche machts
verhoudingen in den Staat, behoort
np de Grondwet en niet in de Gewone
W et thuis, ten eerste om aan die
regeling der machtsverhoudingen
zekere vastheid en duurzaamheid te
verleenen. Ten tweede om te voor
komen, dat niet de waan van den dag,
of opgekomen uit een revolutionaire
beweging het gezag aantaste, of ge
wekt door daaropvolgende reactie de
rechten en vrijheden van het volk
aantaste langs formeel wettigen weg.
Wat is de bedoeling van deze ge
dachten Dit. b
[let Staatsleven heeft zoo goed als
het Gezinsleven, als dat in de Maat
schappij, in de Kerk, in de School
meerderen en minderen hoofden en
ondergeschikten; hec-ren en dienst
baren. Er is een Hoofd van den Staat
en er zijn onderdanen; er zijn colleges
met groote macht en gezag bekleed
en er zijn er wier invloed klein is.
Er is een regeerende macht, een uit-
voeiende macht; en een omderwor-
penheid aan beide. De verhoudingen
vyaarin die machten tot eikaar staan,
liggen voor een deel vastin de Grond
wet.
Vandaar dat in die Grondwet
geregeld is in het Eerste Hoofdstuk
het »recht« aller onderdanen
a. dat elke Nederlander tot elke
landsbediening benoembaar is.
b. dat een vreemdeling hiertoe niet
benoembaar is, dan volgens de
bepalingen der Gewone Wet
c dat er vrijheid is van drukpers
voor iedereen.
d. dat ieder het recht heeft om
verzoeken, mits schriftelijk, aan
de bevoegde macht in te dienen
e dat ieder het recht heeft om te
vereenigen en te vergaderen.
f dat ieder gelijke aanspraak heeft
op bescherming van persoon en
goederen.
Maar dan volgt in de Grondwet in
het Tweede Hoofdstuk Van de Troon
opvolging. Van 't Inkomen der Kroon.
Van de Voogdij des Konings. Van het
Regentschap. Van de Inhuldiging.
Van de Macht des Konings. Van den
Raad van State en de Ministorieele
Departementen.
Vooral de onderwerpen Macht des
Konings en de beteekenis van den
Raad van State. enz. zijn van hoog
gewicht. Elk artikel heeft daarin bij
zondere kracht.
Dan volgt in het Derde Hoofdstuk
Van de Samenstelling der Staten-
Generaal. Van de Tweede Kamer.
Van de Eerste Kamer. Van beide
Kamers. Van de Wetgevende Macht.
Van de begrooting.
In het Vierde HoofdstukVan de
Samenstelling der Provinciale Staten.
Van de Macht der Provinciale Staten.
Van de Gemeentebesturen.
In het Vijfde HoofdstukVan de
Justitie. Van de Rechterlijke Macht.
In het Zesde HoofdstukVan de
Godsdienst.
In het Zevende: Van de Finantiën.
In het AchtsteVan de Defensie
(Landsverdediging.)
In het Negende Van Jden Water
staat.
In het TiendeVan het Onderwijs
en Armbestuur.
Wie nu dezen inhoud, al zijn het
maar titels, leest, zal aanstonds be
grijpen, wat er bedoeld wordt, als
onze partij spreekt van ixgrondregeling
van wederzijdsche machtsverhoudingen in
den Staat a
En die begrijpt ook, dat zulke fun-
damenteele stukken moeten vaststaan
in een Grondwetdaar moet weinig
en hoogst voorzichtig aan gestooten
worden, schreven we verleden week.
En nu is het kiesrecht een der hoek-
steenen, waarop de wederzijdsche ver
houdingen en machten gebouwd zijn.
Het kiesrecht heeft invloed op het
heele, volle Staatsleven. Het kiesrecht
brengt leden naar de Tweede en
Eerste Kameren deze beslissen weer
over weiten en Grondwet. Ze kunnen
die aanvullen en verbeteren, maar
ook wijzigend verslechteren, waardoor
de machtsverhoudingen gansch anders
worden, als we dat al een 50 jaar
gewoon zijn te aanschouwen.
Het kiesrecht moet dus, omdat een
Grondwet zoo spoedig niet te ver
anderen is, als een Gewone Wet,
vast liggen in die Grondwet, opdat
die machtsverhoudingen niet al te
gauw veranderd kunnen worden door
oude of nieuwe Kamerleden. Opdat
die nieuwe Kamerleden, of de oude,
de herkozenen, niet, onder den invloed
van en uit vrees vöor volksopruiers,
van demagogen, van onruststokers,
van revolutionaire woelingen en woel
geesten, aanstonds het gezag aantas
ten. En opdat niet weer daardoor, als
diezelfde Kamerleden of de nieuwe,
toornend over het gepeupel, daarna
weer te ver gaan in het teruggeven
van Gezag aan wie het was ontnomen,
en zelfs daardoor weer de rechten des
volks gaan aantastendan weer van
het volk te veel gaan afnemen van
hun rechten en vrijheden omditont
nomene aan het Gezag, het eerst ge
breidelde Gezag, in dubbe'e portie
terug te geven.
Grondwetsherziening
De Regeering wenscht de Grondwet
in enkele artikelen te veranderen.
Laten we het voornaamste opsommen.
Ie. het Blanco van art. 80.
2e. de mogelijkheid tot evenredige
vertegen woording.
3e. Ook vrouwen kunnen kiezèr en
lid der Kamers zijn en der Pro
vinciale Staten en Gemeente
raden.
4e. de leden der Tweede Kamer
worden gekozen voor vijf jaar.
5e. om lid der Eerste Kamer te
kunnen zijn, moet men voldoen
aan de vereischten voor het lid
maatschap van de Tweede Kamer.
6e. Kamerleden, die Minister wor
den, behoeven zich niet meer
aan een stemming in hun district
te onderwerpen.
7e.^De Voorzitter van Eerste en
Tweede Kamer wordt niet meer
door de Koningin, maar door de
Kamers zelf benoemd.
8e. Alleen de Tweede Kamer heeft
het recht om wijziging in een
voorstel des Konings te brengen.
9e. Wordt de Eerste Kamer ont
bonden, dan ook de Prov. Staten.
Wat onze partij besloot.
17 October kwam te Amsterdam de
Deputaten Vergadering bijeen, die
door de afgevaardigden van 440aan
gesloten -kiesvereenigingen, en door
verscheidene antirevolutionaire Ka
mer- en Statenleden werd bijgewoond.
De Voorzitter, Prof. Dr. H Bavinck,
opende de vergadering en bracht een
warm woord van dank aan den heer
Van Alphen, die als Assessor aftreden
wilde en aan den heer Kater, die als
Comité lid ontslag nam, voor den
arbeid, door hen verricht.
Onmiddellijk, na afdoening' van
eenige huishoudelijke aangelegenhe
den, kwam het Kiesrechlvraagstuk ter
sprake.
Aan het debat werd door verschil
lende personen deelgenomen.
Bij de opening der namiddagver
gadering werd mededeeling gedaan
van den uitslag der verkiezingen. Tot
leden van het Centraal-Comité werden
gekozen in de vacature Kuyper de heer
Dr. A. Kuyper; in de vacature Kater
de heer K. A. Grondijs. Tot Voorzitter
werd gekozen in de plaats van Dr.
Bavinck, die bedankt had, de heer Dr.
Kuyper, met 733 stemmen; op Dr.
Bavinck waren 12 stemmen uitge
bracht, op den heer Talma 1 stem;
tot Assessor, in plaats van den heer
Van Alphen, die wenschte af te treden,
de heer Dr. Bavinck.
Nadat Dr. Kuyper met een woord
van warmen dank, aan Dr. Bavinck,
het presidium had overgenomen, werd
de discussie over het Kiesrechtvraag-
stuk voortgezet. Na ampele bespreking
vereenigde de Vergadering zich met
algemeene, d. i. met 746 stemmen op
2 na (slechts één afgevaardigde met
twee stemmen stemde tegen) met de
volgende verklaring, die het Centraal-
Comité ter vervanging van de toege
zonden vragen had opgesteld:
De georganiseerde Antirevolutionaire
partij, op 17 October 1907 te Amster
dam in haar Deputaten-Vergadering
bijeengekomen, spreekt als haar ge
voelen uit:
1°. dat de opneming in Artikel 80
der Grondwet van een blanco
formule niet kan worden aan
vaard
2°. dat zij zich tegen de invoering
van het Algemeen Stemrecht
uit beginsel verzet;
3°. dat zij blijft bij haar steeds
beleden overtuiging, dat de
grondslag van ons kiesrecht niet
mag zijn individualistisch,maar
uioet zijn organisch;
4°. dat, nu hierin voorshands nog
niet verder kan worden gegaan
dan tot invoering van het Ge
zinshoofdenkiesrecht voor de
samenstelling van de Tweede
Kamer, dit Gezinshoofdenkies
recht in Art. 80 der Grondwet
behoort te worden vastgelegd:
5°. dat zij eene toevoeging hieraan
van Capaciteits-kiesrecht liefst
gemeden ziet, maar desnoods
hierin zou kunnen berusten,
mits het zich beperke tot de
manlijke gediplomeerden;
6°. dat zij het begrip van Gezin
alzoo verstaat, dat hier ook
onder mederekenen de onvol
ledige gezinsformatiën;
7°. dat zij het billijk acht, dat de
uitsluiting van bedeelden zoo
veel doenlijk worde beperkt, en
dat er een uitweg gevonden
worde voor hen, die door de
vast te stellen regeling zouden
ontkiezerd worden;
8°. dat zij alle nadere formuleering
en redactie van het door haar
begeerde overlaat aan de Leden
der Staten Generaal van onze
partij, in overleg met de andere
partijen van Rechts, zoo moge
lijk onder raadpleging van het
advies van het Centraal Comité.
Neutraal.
In een der afdeelingen van de Ver-
eeniging »de Post« is gecollecteerd
voor de verkiezing te Franeker, ten
behoeve der Candidatuur Helsdingen,
den Socialist.
Hoe komt men er toe
De Bond heet Neutraal. Maar die
Afdeeling is er dan toch een van
roode kleur. En als de Bond dan ook
niet openlijk zijn afkeuring uitspreekt
over die collecte, en als hij niet alle
Afdeelingen verzoekt streng de hand
te houden aan de Neutraliteit, dan
achten wij het beter, dat alle Chris
telijke postbeambten maar op staan-
den voet de vereeniging verlaten en
een eigen Christelijke organisatie schep
pen.
Collecteeren voor den Socialist, dat
hij gesteund worde! Prachtige neu
traliteit
Mandataris.
De Nieuwe Crt. is scherp over de
ingediende Kieswetvoorstellen. Ze zegt:
Men kan in het kort zeggen, dat de
thans voorgestelde Grondwetsherziening
is, een in den vorm van wetsontwer
pen gegoten stuk politiek program der
Liberale Unie, door de Vrijzinnig De
mocraten mede aanvaard.
Reeds daarom deugt het aangebo
dene, omtrent welks hoofdpunten on
der de staatkundige partijen al te voren
van zoo veelvuldig verschil van inzicht
is gebleken, als regeeringsvoorstel niet.
Minder dan bij eenigen maatregel,
dien zij neemt of voorstelt, moet een
regeering bij een herziening der hoogste
staatswetjoptreden als mandataris (tolk)
eener politieke groep.
Meer dan ooit heeft zij dan te be
denken, dat het haar streven moet
zijn leiding te geven, zooveel moge
lijk in de richting, welke zij de goede
acht, aan de verschillende weoschen
der natie, die zich door middel van
de volksvertegenwoordiging aan haar
openbaren dat zij heeft te zoeken,
naar wat vereenigeu kan, niet trachten
door te drijven wat een minderheid
wil.
Ons dunkt die opmerking juist Elke
Grondwetsherziening is in zekere mate
een Compromiseen samenwerking
van alle Kamerleden, van alle partij
en, van alle fracties. De een moet
wat geven, de andere wat nemen
totdat men ten slotte komt tot eene
entente cordiale, tot een eenheid, waar
in zoo ongeveer zich allen vinden
.kunnen.
Maar deze Grondwetswijziging snijdt
de samenwerking reeds bij voorbaat
af, door de onaannemelijke artikelen,
die er in voorkomen en die niet ge
wijzigd kunnen worden, omdat het
Kabinet met die voor ons onmogelijke
artikelen, zal willen vallen. Zij zal,
voortgekomen als ze is, uit de Coalitie
der Liberalen in 1905, niet anders
willen dan pal staan bij wat ze nu in
de wetsontwerpen heeft neergelegd.
Maar dan is de klove onoverbrugbaar,
komt er van de Herziening in deze
periode niets en wordt ze de inzet,
het parool, de vlag der Kamerver
kiezingen in 1909. En dan is 't voor
de Lib. coalitie verloren spel
NU DRIE JAAR AL GELEDEN
lazen we in „De Veldbode" in een najaarsopstel
getiteld „Thans nog chilisalpeter onder meer:
„Doch van niet minder beteekenis is een ruime,
doelmatige bemesting. Deze bestaat in bet aan
brengen van voldoende hoeveelheden kali, phos-
phorzuur en stikstof. De beide eerste stoffen
worden aangebracht vóór of bij de grond bewerking.
Doch hoe staat bet met de stikstof? Behou
dens enkele uitzonderingen wordt de stikstofmest
uitsluitend in bet voorjaar aangewend. Wanneer
we bier spreken van stikstofmest, dan bedoelen
we daarmee het bijna algemeen gebruikte chili
salpeter. Is bet juist, het chilisalpeter uitsluitend
in het voorjaar aan te wenden? Wemeenen van
niet. In de eerste plaats hebben de bouwgronden
van Nederland vóór alles behoefte aan direct
opneembare stikstof. In de tweede plaats zal
er in de meeste gevallen van datgene, wat er
in den bodem aanwezig was, weinig of niets zijn
overgebleven, daar een stikstof bemesting gewoon
lijk met zuinige hand wordt aangewend. Onze
wintergewassen zullen -dan wel voldoende kali
en phosphorzuur in den bodem vinden, doch «let
genoeg direct opneembare stikstof.
Het gevolg hiervan zal zijn, dat de jonge kiem-
plantjes zich niet krachtig ontwikkelen entegen
den winter te klein zijn om een goeden stoot te
kunnen lijden. Wil de landbouwer daarom nog
doen, wat hij kan, om zijn pleegkinderen te ster
ken tegen den winter, dau geve hij thans nog
een matige gift direct opneembare stikstof in
den vorm van chilisalpeter. Een hoeveelheid
van 75100 E.G. per H.A. is voldoende. Van
het groote nut hiervan is men in Duitschland
reeds lang overtuigd, terwijl ook op de rijksproef
velden in ons land de groote waarde er van is
gebleken."
Zoo lazen we vóór drie jaar. Maar toch wij
zijn er van overtuigd dat eene najaarsbemes
ting van onze wintergranen met wat chilisalpeter
nog lang niet algemeen plaats vindt. Hoe dat
komt? Wijl nog maar al te weinig boeren er de
proef mee namen. Laten ze dit toch eens doen.
De kosten van zoo'n proef zijn slechts gering.
De moeite is niet groot. Probeer dus eens met
b.v. 10 KG. op 10 are of wilt ge een kleiner
proefveld hebben, ook al goed. Neem dan de
halve hoeveelheid op 5 are. Doch geef acht op
't verloop en stel aan 't eind 't resultaat vast.
Wanneer velen zulks doen, komen we opgrond
van veler ervaringen tot eene conclusie, welke
ongetwijfeld luiden zal: een beetje stikstofmest
in 't najaar maakt de graanplantjes wkt sterk
voor den winter.
OVER HET BEWAREN VAN GERANIUMS EN
FUCHSIA'S.
(Naar aanleiding van de vragen 106,107 en 108
Op perken staande Geraniums en Fuchsia's
moeten nu zoo zoetjes_aan ri3ar binnen toe. De
eerste mogen echter niet in den kelder bewaard
worden. Zoo gemakkelijk en dankbaar de Gera
niums des zomers zijn, zoo lastig zijn ze gedurende
