522s,c Jaargang JV'. 1285.
voor de Zuidliollaiiü*clie en Keeawsche Eilanden.
Woensdag 16 October 1907.
Orgaan
JLn lirerolulionair
IN HOC SIGN O VINCES
UITSLAG-
Loting Nationale Militie.
T. BOEKHOVEN.
ëOIHliïEij SMiMJMi
A He el uk It en veer «Se KetSadle bestemd, Adverten&iën en verdere Administratie franco toe te zenden aan den Uitgever.
Salaris van hel hoofd der Open
bare school te tier king en, dat
niet klopt,
i .3
W Uien wij Kerkelijke over-
heersching
Zal men 't kapitaal zóó steunen
De revolutionaire Socialist.
De vaderlandslievende Socialist.
Tuin- en Landbouw.
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER
Tcleioos Iniercowm. No. 3.
Advertentiën 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en */s maaL
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- ei Vrijdagmorgen 10 uur.
85de LIJST
van de 29ste Jaar collectie voor de Scholen
met den Bijbel.
Transport f 43.073,99
Boerakker14,70
Oldekerk met Niekerk en Faan 125,
Wildervank183,50
Zandt met Zijldijk, Leermens, Garst-
huizen en Zeerijp (per lijst) 114,—
Bolsward 111,55
Idsegahuizen met Piaam 23,63
Nurmerwoude m. Akkerwoude (p. 158,
Scharnegoutuni m. Loënga, Lutke-
wierum en Rien 102,75
Tzum 132,11
Isbrechtum met Tjalhuiznm, Tirns
en Roodhuis9,95
Gees met Oosterhesselen en Zwinde
ren (G. K.) 14,20
Srnilde156,32'/2
Den Ham met Linde, Daarle, Egede
en Marie (G. K.) 33,14'/,
Wij he (H. en G. K.) 60,—
Zalk met Veecaten 50,
Aalst (O. K.)12,17'/,
Beekbergen74,45
Velp bij Arnhem 249,27
Rotterdam I, (Oud Rotterdam zon
der Feijenoord) 1,863,94
Rotterdam II (Oud Kraiingen) 297,11
Rotterdam III (Oud Deifshaven) 340,97'/,
Rotterdam IV (Oud Cbarlois) 215,46'/,
Rotterdam V (Oud Katendrecht en
Hillesluis) (G K.) 229,—
Rotterdam VI (Feijenoord) 250,07'/,
Rotterdam VII(Kraliiigsche Veer c a.)^ 36,25
Totaal van 375 Locale Comités f 47,837,56
Waar niets staat aangegeven is de Collecte aan
de huizen gehouden.
Behalve de Unie-collecte is te Bolsward nog
f 7000 verzameld voor schoolstichting.
Behalve de Unie-collecte is te Den Ham in het
afgeloopen jaar voor de school nog gecollecteerd
in de Ger. Kerk de som van f 482,46'/,. Daaren
boven zijn nog f 600 aan contributies en giiten
ontvangen.
De Unie-collecte te Rotterdam I bestaat uit-
f 79,10 aan voorgil'ten, t' 1559,29 collecte aan de
huizen en f 225,55 aan nagiften.
Onder de Unie-collecte van het L. C Rotterdam
VI (Feijenoord) zijn f31,38 aan nagiften begrepen.
Bij de 7 Locale Comité'» te Rotterdam worden
nog meer nagiften ingewacht, lie 7 corresponden
ten kunnen nog niet op hunne lauweren rusten
al is bet bedrag bij die 7 Locale Comite's reeds
f 82,84 lrooger dan in bet vorige jaar.
Nog 12 lijsten kunnen verwacht worden. Wij
rekenen op nog vele nagiften.
R. DERKSEN,
Secretaris der Unie.
In. de »Vacature« van 11 Oct. jl.
staat de volgende advertentie
»Aan de o. 1. school te Her kin-
gen wordt gevraagd een hoofd
der schooi op een jaarwedde van
950 gld.na tien dienstjaren 1000
gld.na 15 dienstjaren 1050 gld
benevens vrije woning en tuitf.
Akte Fransch vereischt.s
Dat is een opgave, die niet overeen
stemt met den geest der wet op 't
L. O., zooals dr. Kuiper die veranderde.
Waarom niet?
Herkingen staat in de 8ste klasse
van de Tabel behoorende bij de Per so-
neele belasting
Het aanvangssalaris moet dus zijn
750 gld. In Herkingen is 't er 200
gld. boven of 950. Uitstekend.
Maar dan moet volgens de wet
Kuiper het salaris om de 5 jaar met
50 gld opklimmen en na tien dienst
jaren moet het dus niet zijn 1000 gld.
zooals de advertentie zegt, maar 950
gld, plus 2 maal 50 gld. of 1050 gld.
en na 15 dienstjaren moet het zijn
1100 gld.
De toestand is dus zoo, dat de Raad
van Herkingen te weinig geeft. Zeker,
we geven' toe, het aanvangssalaris is
200 gld, hooger dan de wet eischt
maar als het benoemde Hoofd er 15
jaar geweest is. heeft hij maar 150 gld.
meer dan de wet eischt; en is hij er
20 jaar, dan heelt hij maar 100 gld.
meer dan de wet eischt. Het hoefd
gaat dus in salaris betrekkelijk ach
teruit, hoe langer hij hoofd is. Dat
klopt toch niet
Zie hier een overzicht
O
O
A
M
O O O O O
IO O O O lO
O O O
-r-i
on fs
O O o
Q O IQ o
i-O r CN
O O O O O
LO lO lO lO ÏO
O O OJ O) O)
O O O O O
o m m io o
M TH -i V
a O O O O O
H s in o in o tn
t- 00 M O O
O O O O O
lO ffl O'IO ra
'•*- 07 07 O O <0
a *2 ti s- s-»
d cj d cö oj
M cj d d d d
W 5
.3 m
bO
.2
M G
W
O lO O
-^1 CN
cd e3 'c3 cd
cd Z Z 2 2;
In Franeker is, zooals de lezers
weten, tengevolge van het afsterven
van den bekwamen Socialist Tak een
nieuwe verkiezing uitgeschreven. Onze
Oandidaat werd o. a. aldus bestreden
door de lib. Leeuw. Crt.
Wilt gij Kerkelijke overheersching,
kiest dan J. v. d. Molen.
Hoe komt dit Blad er toe, om zulke
dwaasheden neer te schrijven!
In de eerste plaats weet iedereen,
dat in de antirev. partij heelemaal
geen kerkje wordt gespeeld dan zou
men dat bij de Christ.-Historischen,
vooral van den ouden Frieschen Bond
meer moeten zoeken dan bij ons
daar doet en laat men wat bij de
politiek ter wille van de Ned. Herv.
Kerk. Maar in onze partij zijn Her
vormden, Gereformeerden, Christ.-
Geref, Lutherschen, Darbisten enz.
enz. op hun plaats. Onze partij zet
haar deuren wijd open en »kerkelijk«
zijn we niet.
En dan spreekt het lib. Friesche
Blad van kerkelijke overheersching. Be
doelt het gewetensdwang Maar
grooter vijanden daarvan zijn er niet
dan de antirevolutionairen, die toch
waarlijk door hun schoolstrijd enz
zulk een onrechtvaardig oordeel van
dwang over het geweten niet verdiend
hebben. Wie den strijd voor vrijheid
van geloof en geweten en voor ver
draagzaamheid ooit hebben aange
bonden de antirevolutionairen hebben
in alle Landen van Europa daarin
aan de spits gestaan. In Nederland,
Engeland en Amerika wonen nog de
nakomelingen van hen, die door dwang
des gewetens van anderen, "Volk en
Vaderland verlieten om God te kun
nen dienen naar de inspraak van 't
geweten.
Kerkelijke overheersching Maar wie
moeten we dan overheersehen De
Roomschen Die met ons in coalitie
zijn Die toch zeker niet, want dan
lag de band ook gauw -verscheurd.
De modernen in de Ned. Herv.kerk?
Och, dat luttele groepje is 't niet meer
waarddie sterven hun eigen dood.
Maar over wie moet dan de Kerk gaan
heerschen? Over den Staat? Dan
Of deze salarisregeling billijk is,
wordt aan B. en W. aan den Baad in
ernstige overweging aanbevolen, maar
wij achten ze onbillijk. Zoo heeft dr.
Kuiper dat niet bedoeld.
stond er in Nederland een revolutie
voor de deurwant eer liberalen en
socialisten enz. zich daaraan onder
wierpen, zouden er wel straatgevech
ten plaats hebben. Stel je voorde
socialisten onder j'tjuk der kerk, al
is 'took een zacht juk.
Maar wie moeten wij dan door de
Kerk toch overheersehen We weten
't niet. Wel weten we, dat de Kerk
nog een deel is van 't Volksleven en
een hoofddeeldus moet ze geëerd
worden met liefde en hoogachting.
't Is behoorlijk als in sommige ge
vallen het kapitaal gesteund wordt
door den Staat nl. wanneer het al
gemeen belang of een*groot arbeids-
belang er bij betrokken is. Aanleg
van stoomtrams met hulp van Staats
subsidies is dan ook aan de orde van
den dag, omdat daarbij algemeene
belangen en bijzondere van provinciën,
eilanden enz. mee gemoeid zijn. Droog
legging van meren, graven van ka
nalen, ontginning van woeste gronden
hier kan de Staat als steun en helper
optreden. Zoo ook bij woningbouw enz.
Maar dan moet de ontworpen
zaak ook levensvatbaarheid bezitten
en de mogelijkheid moet bestaan, dat
in de toekomst de Staat zich finan-
tieel wat los kan gaan maken van de
onderneming en er in elk geval vrucht
zij van den verleenden steun.
In de Tweede Kamer is gesproken
van Rijkssteun aan de Zuid-Amerika-
stoomvaart lijn maar de indruk, dien
de debatten over deze zaak nalaten,
is bij ons geen andere, dan dat het
hier is »goed geld« gooien naar sslecbt
geld,« ót met andere woordendat
de subsidie en protectie hier niet
gunstig besteed is. De lijn kwijnt door
de sterke concurrentie; door de ge
ringe hoeveelheid passagiers en goe
deren door minder goede admini
stratie enz.
Wij meenen, dal in zulk een geval
de Staat zeer voorzichtig diene te zijn
om eenige millioenen cadeau te geven
of liever voorschotten te verleenen.
Was er levenwekkende kracht in die
lijn, dan was 'twat anders; maar 't
staat er naar, dat ze haar eigen dood
zal sterven, omdat ontbreekt het
materieel tot verdienste nl. goederen
vervoer.
En om dan zulk een zwakken
patiënt nog wat millioenen te laten
slikken, als bijna vaststaat, dat ze
toch sterft, is voor den Staat wat al
te barmhartig. Dan moeten particu
lieren er hun schouders eerst maar
eens onder zetten. Doch deze doen
het niet genoeg en roepen nu den
Staat te hulp, wat wel makkelijk is,
doch voor de Staatskas onprofijtelijk.
Te Leipzig is het geding begonnen
tegen den jongen Liebknecht, wien
op grond van een anti-militairistisch
geschrift, hoogverraad ten laste wordt
gelegd. Volgens de acte van beschul
diging heeft hij in geval van oorlog
met Frankrijk het üuitsche leger tot
desertie aangespoord en tot omverwerping
met geweld van de Duitsche grondwette
lijke instellingen.
Zulke mannen zijn voorzeker een
gevaar voor den Staat en dienen den
mond gesnoerd te worden met een
gevangenisstraf van eenige jaren, om
hun haat tegen 't Vaderland wat te
laten bekoelen.
Gansch anders dan Liebknecht sprak
de socialistische leider V. Vollmaruit
Beieren. Men moest het Vaderland
niet verwarren met zijn regeerders.
Hoe slecht het regeerstelsel ook
mocht zijn, Duitschland was en bleef
het land van het Duitsche volk en
der Duitsche beschaving, het land op
welks bodem de sociaal-democraten
leefden en streden om er een vrij en
gelukkig land van te maken. De ar
beiders zouden het meest lijden onder
een vreemde overheersching. En
daarom waren zij gehouden en bereid
om hun land tegen een aanval van buiten
af te verdedigenja dat land en zijn
beschaving tot den laatsten droppel bloeds
te beschermen.
Zulke taal, althans 't cursiefgedruk
te, kan elke antirevolutionair onder
schrijven.
Tot den laatsten droppel bloed
verdedigen het Vaderland Het is de
plicht van eiken NederlanderEen
plicht, die gemakkelijker vervuld
wordt, naarmate de Staat en de Maat
schappij samenwerken om Nederland
te maken tot een vrij en gelukkig
land, waarin het geestelijke leven
niet wordt vermoord door dwang en
het stoffelijke leven niet wordt ver
laagd door onderdrukking van de
rechten van den Arbeid en 't Kapitaal.
Uraag'baali.
Vragen en Antwoorden worden kosteloos geplaatst
Antwoorden of mededeelingen
zijn met hetzelfde nummer gemerkt als de vragcSi
waarop ze betrekking hebben.
Vragen.
106. Wannaer moeten op perken staande Gera
niums en Fuchsia's opgeborgen worden
107. Moeten ze, als men ze opbergt, vöör den
winter afgesneden worden, of pas in 't voorjaar?
108. Is 't voldoende ze in vorstvrijen kelder op
boorden te zetten, of moeten ze nog ergens in
gepakt worden?
Antwoorden en mededeelingen.
104. Hoeveel Thomasslakkenmeel op weilaDd
Men geeft veelal van 6 8 baaltjes soms nog wel
eens meer.
105. Ademen de planten koolzuur in? Neen.
Wel gebruiken ze koolzuur. Dit is een samen
gestelde stof bestaande uit koolstof en zuurstof.
De planten gebruiken de koolstof voor den op
bouw van zetmeel enz. De zuurstof geven ze aan
de lucht terug.
NAAR AANLEIDING VAN EENE TABEL.
Vóór ons ligt eene tabel, waarin staat opgege
ven, hoeveel K. G. stikstof, phosphorzuur, kali en
kalk met een vrij grooten oogst van de voor
naamste landbouwgewassen per H. A. aan de
bouwvoor wordt onttrokken. De desbetreffende
getallen zijn voor:
18
20
13,5
Blijkt uit deze cijfers niet duidelijk, dat de
„kaligestallen" in vergelijking van de andere wel
terdege de aandacht verdienen Voor Rogge b.v,
is de hoeveelheid gebruikte kali zelfs grooter
dan die van stikstof. Mij dunkt dat deze omstan
digheid de vraag aan ons opdringtzou bet be
zigen van eene kalibemesting bij onze graange
wassen geen aanbeveling verdienen? Nu weetik
wel, dat de eene grondsoort van natura rijker is
aan kali dan de andere, maar evengoed weet ik,
dat proeven met kali houdende mestslofFen op ak
kers, die als lang niet kaliarm te boek stonden,
toch gunstige resultaten opleverden. En deze
laatste wetenschap in verband gebracht met de
boven aangehaalde getallen leidt tot het geven
van den raad beproeft eens wat kalimest op uwe
wintergranen in 't algemeen en op de rogge op
lichte gronden in 't bijzonder. Als de grond geen
oude kracht bezit, dan verlangt de rogge een vrij
«terke bemesting. Ze verdraagt den verschen stal
mest zeer goed, lezen we in Bijzondere Planten
teelt van Ten Rodengate Marissen en is vooral
voor Sebapenmest bijzonder dankbaar. Het wil
ons voorkomen, dat hier 't hooge kaligehalte van
laatsgenoemde mest wel eens een rol kon spelen.
1000 K. G. rundermest toch bevat 4 K. G. kali
in dezelfde hoeveelheid j'uardcumH^i zit daarvan
Stik
stof.
phos
phor
zuur.
Kali.
Tarwe
110
44,5
85
Rogge
81
44,5
85
Gerat
80,5
32
72.5
5,3 K. G. en 1000 K. G. schapenmest eindelijk
houdt 6,7 K. G. kali. Dat is 1.4 K. G. meer dan
paardenmest en zelfs 2.7 K. G. meer dan koeien-
mest. Doch hoe dit zij 't nemen van nauwge
zette proeven met kalimeststofifen bij onze win
tergraangewassen dient wel overwogen. M«n kan
dan tevens den invloed nagaan van de kalizonten
op de meerdere stevigheid van den stengel. Som
migen achten kalimeststoffen in dezen van veel
gewicht. Zij herinneren er aan, hoe met kali-rij
kelijk gevoede planten beter de nadeelige invloe
den van den vorst kannen verdragen, hoe bij de
tengevolge van kalibemesting ontstane, dikke
halmen minder gevaar bestaat voor legeren.
Zeker is, dat ook de ondervrucht, b. v. klaver
van de aan de dekvrucht verstrekte kali zal pro
fiteered Van de eventueel te verbouwen stop
pelvruchten geld zulks even goed.
Op lichte gronden neme men 6001000 K. G.
kaïniet; voor zwaren grond worde 150200K.G.
chloorkali of 300400^K. G. patentkali genomen.
Soiiuuelsdijk.
1 Andries van der Aalst 4
2 Gerrit Born broederd. 2
3 Leendert Breeman 1.9
4 Wiliern Breur 20
5 Maltheüs van Brussel 14
6 Joliannis Petrus Buijs 13
7 Willem van der Bij 24
8 Arie Cornelis van Driel 27
9 Jan van Es 12
10 Gilles Franke 29
11 Leendert Adrianus van Gent 28
12 Gornelis Jorinus Groenendijk broederd. 5
13 Cornelis Hanson 10
14 Fran3 Hartensveld broederd. 26
15 Pieler Kievit gebrek 3
16 Jan Knape Ie klein 9
17 Jan Kransse 16
18 Pieter van Lente broederd. 8
19 Leendert van den Meide 23
20 Johannes van den Nieuwendijk 1
21 Willem Polder broederd. 17
22 Jacob van der Sluis broederd. 22
23 Hendrik Snoep 15
24 Pieter van der Stad 7
£5 Gerrit Abram Tiele-man 11
26 Adrianus Troost 6
27 Jan van der Velde gebrek 18
28 Pieter Vijfhuizen gebrek 25
29 Pieter Wielaard 30
30 Adrianus Wielard 21
Nieuwe Tonge.
1 G. Camphens 5
2 A. A. Dekker 4
3 van Driel 6
4 G. J. Fun broederd. 1
5 L. van den Ouden 7
6 P. du Pree 8
7 H. Rozenheek 3
8 P. Vroegindeweij 9
9 J. P. van Zielst gebrek 2
Dirksland.
1 Leenderl Both 6
2 Aren Braber 17
3 Jacob Broosboofd
4 Daniël de Bruin broederd. 19
5 Jan Mattheüs van Dongen 10
6 Cornelis van Dijk 8
7 Johannis Bernardus Grevensluk 4
8 Arie de Groot 12
9 Pieter Jacobus Grootenboer 20
10 Laurens Guldemeester gebrek 15
11 Jan Hof broederd. 16
12 Adrianus Koppelman 14
13 Leendert van der Mast 3
14 Jacob Overbeeke broederd. 5
15 Frans Johannis van Pelt gebrek 13
16 Adrianus de Ruiter broederd. 9
17 Jacob Struik 1
18 Daniël Vijfbuizen broederd. 11
19 Krijn Witvliet broederd. 2
20 Marinus Zoon 18
Herkingen.
1 J. J. Breur 4
2 C. H. van Eek 6
3 J. Huizer broederd. 2
4 A. Mans gebrek. 1
5 J. Nieuwland 8
6 P. H. van Overbeeke gebrek 5
7 M. van Putten 3
8 D. van Rumpht te klein 7
Melissant.
1 Johannis Dingenus van Ast 18
2 Willem van den Bosch 1