Woensdag 25 September 1907.
A. nUre vo on ai r
22sle J aargang N". 1279,
Orgaan
IN HOC SIGN O VINCES
4lie «bukken voor (ie Hedaelie bestemd, Advertenties) en verdere Administratie franeo toe te zenden aan «ten Uitgever.
9(1 e LIJëT
De Gemee»tebe^iro»üii^
van Somniel§(fijk.
Tuin- ees Landiiouw.
Officieel €*e(leelle.
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent-
Buitenland bij voornitbetaling 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER
T. BOEKHOVEN.
b&MMMiLSngJK.
Telefoon Intercoms». Al®. 3.
Advertentiën 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/s maal.
Dienstaanvragen eri Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
[Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaap,
j Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
van de 29ste Jaarcollecte voor de Scholen
met den Bijbel.
Transport f 13,832,89'/.,
Ten Boer mét ged. Garmerwolde,
Woltersum en 8t. Annen 208,00
Grootegait met Doezum en Sebal-
deburen116,—
Winsum met Obergum 157,80
Achlum (Q. K.) 29,—
Heerenveen met 't Meer, Nieuwe-
brug, Nijehaske, Haskerdijken,
Terband, Luinjebert, Tjallebert,
ged. St Jobannesga, Rotster-
gaast, Oranjewoud,Katlijk, Rot
tum en Brongerga 168,07
Hommeta met jutrijp 50,90"
Leeuwarden met Huizum, Lekkum
en Snakkeburen (per lijst 403,99
Oosterend (Fr.) 61,40
Oosterbierum met Lidlum 40,24'/,
Nieuw-Weerdinge (G. K.) 8,15'/,
Zuid-Wolde (Dr.) 46,27
Oldemark met IJselham, Paaslo
en Ossenzyl 98,39
Apeldoorn met Het Loo, Hoog-
Soeren, Wiesel, Wenum, Broek
land, Beemte, Enklaar en Oorden 395,81
El burg93,83'/,
Wezep46,51
Asperen met Heukelon (G. K.) 7,87'/,
Heerjansdam met Kijfhoek 184,36
Hoek van Holland 91,47
De Lier met Burgerdijk. 215,35
Nieuwerbrug a/d Rün 65,35
Nieuwkoop150,—
Vianen met Helsdingen, Everdin-
gen en Hagestein 153,76'/,
Warmond (H. K12,10'/,
Arnemuiden met Kleverskerke 23,39'/,
Koudekerke, 't Zand (W) 47,13'/,
Totaal van 175 Locale Comités f 16.701,68
Waar niets staat aangegeven is de Collecte aan
de huizen gehouden.
R. DERKSEN,
Secretaris der Unie.
De Inkomsten worden geraamd op
f 28000; de uitgaven op bijna even
veel; zoodat als batig slot op een
100 gld. gerekend wordt, wat, als er
geen bijzondere omstandigheden van
branden, watersnood, of andere treu
rige wederwaardigheden voorvallen
wel meer zal worden. Afwachten is
de boodschap.
Hoe worden die f 28000 ontvangen.
Ten eerste door de Gemeenteeigen
dommen, die een goede 900 gld. op
brengen: 255 voor huur van huizen
en gebouwen; 152 als pacht; 8 voor
gras verpachting; 9 voor visscherij-
pacht; 436 voor erfpachten en dan
nog een paar posten. Een ding is ons
niet duidelijkde post Verkoop Oude
materialen staat als Memorie; maar
Nieuwe Tonge heeft toch de straat
lantaarns en palen en petroleumlam
pen gekocht, reeds in Augs., en die
aom kon toch nu als Inkomsten zijn
geboekt,
Ruim 4400 gld. worden ontvangen
uit brug-, kaai-, haven-, markt-, weeg
en kermisgelden, helaas, dat ook deze
laatste post er op voor moet komen.
Onder die 4400 gld. zijn ook begrepen
de begratenisrechten, de schoolgelden
voor lager onderwijs en bewaarschool
en nog een postje van f25. Maarmetdie
schoolgelden staat het treurig: zegge
f 500. Rijk en arm betaalt dus voor
de opvoeding zijner kinderen op de
school; do heele Sommelsdijksche be
vol king geeft niet meer uit dan f500.
Treurig toch 1 Brood en ander voedsel
kost duizenden; maar het even brood-
noodige onderwijs betaalt men met
een schamele 5 «bankjes Maar zie
daartegenover wat het onderwijs kost:
Jaarwedden f 6530
Huishuur 100
Herhalingsonderw. 200
Onderhoud 250
Schoolmeubelen 250
Leermiddelen 350
Verlichting 400
Samen f 8080
De School kost dus t 8000 en de
ouders betalen daarvoor f 500. Als
dat geen »bedeeling« is, wat is het
dan wel. Die f 8000 zijn zoo ongeveer
één derde der heele begrootingalles
wat het Rijk aan de Gemeente geeft
aan opcenten en subsidies gaat met
die 8000 gld. strijken, 't Ware te
wenschen, dat er betere toestanden
op dat punt intradenen de ouders
betaalden, wat het kind aan school
geld kost; in elk geval, dat de gegoede
burgerij dat deed. De armen konden
vrij gesteld wordendan kon de
hoofdelijke omslag verlaagd worden
en de opcenten op het personeel ver
minderd; dan konden ook de 5 of
600 gld. staangeld van de kermistenten
verdwijnen van een begrooting. Maar
nu deugt de toestand niet.
Van net Rijk ontvangt de Gemeente
aan opcenten op de gebouwde en
ongebouwde eigendommen en 't per
soneel: f 4000; aan subsidies f 8000;
terwijl de hoofd.omslag f 5000 be
draagt. Al deze posten, plus de geld-
leeningen bedragen dus te zamen
28000 fgld.
Hoe worden die uitgegeven? Aan
Burgemeester, Secretaris, Wethouders,
Raadsleden, Ontvanger, Gemeente
bode, Veldwachter, Nachtwaker, te
zamen f 3000; aan onderhoud van
't Raadhuis en de administratie ruim
f700; voor Burg. Stand en bevolkings
register, kiezerslijsten, kosten stem
bureau: f 400; brandspuiten verlich
ting f 1000; medische hulp: f 1000;
openbare werken, straten, pompen,
begraafplaats, gemeentewerklieden enz.
f 5000; 't onderwijs f 8000 plus de
bewaarschool, die f 750 kost en maar
f 400 aan schoolgeld opbrengt. Een
met 't ander is samen f 21000; nu
komen daar nog allerlei posten bij
van aflossingen, grondlasten, renten,
pensioen, samen een f 7000.
Herhalen we dus nog eens kort, dan
zien we, dat het onderhoud van 't dorp
f 5000 kost en dat wordt door den
Hoofdomslag opgebracht. De School
kost t 8000 en dat betaalt het Rijk.
De f 3000 der Gemeenteambtenaren
wordt bekostigd uit de haven- èn markt-
èn kermisgelden. De medische hulp
van dokter, veearts en vroedvrouw
ad f 1000 kunnen worden betaald uit
de schoolgelden. En de legio kleinere
uitgaven worden betaald uit legio
kleine inkomsten.
Eere, wien eere toekomt.
De Landbouw-Consulent van Flakkee
verdient, neen krijgt een pluimpje in
de »N. R. Ct van 21 Septwaar
in verband met de Nationale en In
ternationale Landbouwtentoonstelling
dit staat
Eu zoo willen wij nu even een
uitstapje maken naar 't Eiland Goeree
en Overflakkee. Dit eiland heeft zich
zóó kraDig gehouden, dat men waarlijk
eerbied voor de landbouwers aldaar
krijgt. Om aan te toonen, hoe be
langrijk de inzendingen van dit eiland
zijn, hebben we eens nagegaan, hoe
veel van de geheel# Zuid-Hollandsche
étalage op rekeniDg komt van Flakkee,
Van de 22 tarwevatiëteiten komen
er i2 uit Flakkee; de 8 rogge- en
12 haver- uit F1 2 van de 3 gerst
soorten; 36 van de 52 aardappel
soorten 18 van de 25 maDgelsoorten
14 van 16 erwtensoorten en verder
alles wat hier in de afd. Z.-Hol. ligt
aan paardepeen, vlas, uien en zaden.
Dat is dus inderdaad zeer mooi.
Het restant van de inzending komt
uit de Hoeksche Waard, Voorne en
Pulten lieten niets van zich hooren,
zelfs 't Dortsche eiland niet.
Waarom Flakkee zoo kranig uit
komt
Daar heerscht een krachtig opgewekt
leven op agrarisch gebied. In 1892
is op dit eiland opgericht een Ver-
eeniging ^Landbouwonderwijs", ge
vestigd te Middelh. Met behulp van
rijkssubsidie en anderen steun kwam
en komt zooveel bijeen, dat daarmee
een speciale landbouwonderwijzer kon
worden bezoldigd en er nog een en
ander overschiet voor andere nuttige
doeleinden, leesmiddelen, proefnemin
gen enz. Wat in geen enkele strejk
wordt waargenomen, is hier te con-
stateerendoor middel van het par
ticulier initiatief hebben de landbouwers
zelf een ambulante landbouwschool
gesticht, die over het geheele eiland
trekt. Als landbouwleeraar is in 1893
aangesteld de heer M. W. V. van
Bijlevelt en pog steeds is deze be
kwame onderwijzer met ijver en lust
aan 't werk. Zijn arbeid is een groote
weldaad voor het eiland, wat aan de
inzendingen hier wel blijkt. De gewas
sen zijn waarlijk overschoon en ver
kondigen luide den lof van den landbou
wer uit Flakkee. De bevolking leent ge
willig het oor aan de mannen der
wetenschap.
Een pluimpje aan de Vereeniging
dusaan de boeren en niet 't laatst
aan den Consulent.
Des te aangenamer is dit voor den
heer Bijlevelt, waar in het Verslag
der Vereeniging «Landbouwonderwijs®
op bldz 1, (gesproken door den Voor
zitter, den heer v. d Broek) zulk een
onaangename toon wordt aangeslagen.
Daar wordt over den Consulent minder
lofuiting gehoord integendeel een
misprijzing is daar zijn deel. Het stuk
den lezers voo leggen, is onnoodig
maar nog eens, tegenover die bladzijde
waarin gelaakt wordt, staat hoog en
van veel beteekenis wat de »N. R Ct
in -haar verslag meldt.
Eere. wien eere toekomt.
KLAVERRUITERS.
Daarover wordt in de jongste aflevering van
het „Tijdschrift der Nederlandsche Heide-Maat-
schappij" heel wat gezegd, 't Betreft vooral het
gebruik er van en het afzetgebied. In verschil
lende landbouwbladen vonden we er melding
van gemaakt. En dat is heel natuurlijk, 'tl Des
betreffende geschrijf verdient ten volle de aandacht
onzer landlieden. Vooral in die streken, waar
men klaver verbouwt en erwten, vlas, stamboonen
etc. Dus ook op ons eiland. Daarom meenen we
(en ock in verband met vraag 98) bedoeld opstel
hier gevoeglijk te kunnen laten volgen.
De uit zes stokken bestaande, in den vorm van
een pyramide opgebouwde klaverruitcrs, niet
te verwarren met de in Limburg, Noordbrabant
en enkele andere streken gebezigde, welke uit
één stok bestaan met of zonder dwarsstokken
worden voornamelijk gebruikt in de geheele pro
vincie Groningen, in de IJpolders, den Haarlem
mermeer, den Anna Paulonapolder de Wieringer-
waard, den Waard- en Groetpolder en den
Wijkermeer in de prov. Noordholland, en in den
Wilhelminapolder en nog enkele andere gedeelten
van de prov. Zeeland. Zij dienen voor het drogen
van klaver, erwten, stamboonen, vlas, enz. en
worden in de meeste d«r genoemde streken,
(uitgezonderd de prov. Groningen) nog maar
sedert 3 ft 6 jaar voor dit doel aangewend. Zij
zijn hiervoor evenwel uitermate geschikt, zoodat
de landbouwer, die ze heeft leeren kennen, ze'in
zijn bedrijf niet meer kan missen. Het gebruik
dezer ruiters is dan ook in korten tijd zeer toe
genomen en zeker zal dit in de toekomst nog
meer het geval zijn, daar nog verschillende andere
gewassen, zooals lupinen, wikken enz. met voordeel
op ruiters gedroogd kunnen, worden, en in natte
zomers ook het drogen van gras op ruiters aan
beveling verdient, daar dan hooi van veel betere
kwaliteit kan worden verkregen.
Het voordeel van het gebruik der ruiters be-
staat hierin, dat de te drogen gewassen geheel
van den grond komen, zoodat ook de onderzijde
van de drogende massa aan de lucht is bloot
gesteld.
Verder behoeft in de drogende massa niet
gewerkt te worden, wat vooral bij klaver het
verlies van een groot gedeelte der voedzame
blaadjes voorkomt, terwijl mede de stoppel niet
lijdt door het anders soms lang daarop liggende
gewas.
Ook het in vochtige jaren vaak bijzonder groot
verlies aan erwten en boonen kan bijna geheel
worden voorkomen, indien deze zoodanig op
ruiters worden gestapeld, dat de topeinden naar
binnen zijn gekeerd en een goede luchtcirculatie
door den hoop mogelijk blijft.
Bovendien is het gebruik der ruiters niet kost
baar, daar zij bij goede verzorging wel 10 jaar
en langer mee kunnen.
Voor het drogen van een H.A, klaver zijn
ongeveer 40 stuks noodig, maar dezelfde ruiters
kunnen natuurlijk ook dienen voor het drogen
van andere gewassen op andere tijden van den
zomer. Het meest worden de ruiters gemaakt van
ontschorst dennenhout, maar in sommige streken
(IJpolders en enkele gedeelten van Groningen)
dient daarvoor ook schilhout. De lengte van elk
der voor een ruiter benoodigde 6 stokken is 2
meter, terwijl de doorsnee aan het dunne einde
van 37,-4'/, cM. bedraagt. De eiken stokken zij n
echter dunner en meer onregelmatig van dikte;
de minumnmdoorsnee hiervan op het midden
moet zonder schors 3'/, 4 cM. zijn. Een bepaalde
handel in deze ruiters wordt niet veel aange
troffen, behalve in de provincie Groningen, waar
deze hoofdzakelijk door een werkverschafüngs-
vereeniging te Groningen en door enkeie parti
culiere handelaars wordt gedreven. In Noord
holland is het eveneens een werkverschaffing te
Sloterdijk (die echter tegenwoordig weer een
gewone handelszaak is, daar den geheelen zomer
tegen gewoon loon arbeiders in dienst genomen
worden) welke de ruiters in den handel brengt,
terwijl ook in Schagen iemand zich met den
verkoop van ruiters bezig houdt.
Voor Zeeland worden zij betrokken, gedeeltelijk
uit België en gedeeltelijk uit Noordbrabant.
Dat de handel in klaverruiters zeer gebrekkig
is, bewijst wel het feit, dat op sommige der
Zuidhollandsche Eilanden (Hoeksche Waard en
Voorne) de ruiters worden gekocht in Sloterdijk.
De prijs wordt daardoor eerst verhoogd met de
vracht van het hout van Noordbrabant of Gel
derland naar Sloterdijk en daarna met die der
ruiters van [Sloterdijk naar bovengenoemde ver-
bruiksplaatsen, en deze vrachtprijzen zijn niet
gering.
De prijzen, waarvoor de klaverruiters worden
verkocht, wisselen af van 44 tot 50 cent per stuk,
al naar de gewenschte hoeveelheid en de vracht
prijzen tot de plaats van gebruik.
Zeer zeker is de sorteering klaverruiters voor
den boschbouw van grootbelang, omdat de eerste
dunningen veel daarvoor geschikt hout leveren
terwijl de behoefte aan ruiters reeds vrij groot
is, en nog zal toenemen, als de vele landbouwers
die de ruiters nog niet kennen, overtuigd zullen
zijn van de groote voordeelen aan het gebruik
hiervan verbonden.
Alle streken, waar klaver, erwten, stamboonen
enz. in eenigszins groote hoeveelheden worden
geteeld, kunnen een afzetgebied worden voor
klaverruiters. De oppervlakten, met die gewassen
beteeld, bedroegen volgens het verslag over 1905
in het geheele land 81945 HA.
Wat dunkt onze lezers zouden de boeren
hier ook niet aardig kunnen profiteeren van de
klaverruiters Vooral in zomers als de gepasseerde
kan men er veel voordeel van hebben. M.
l'i'aü^baak.
Vragen ©n Antwoorden worden kosteloos geplaatst.
Antwoorden of raededeelingen
zyn met hetzelfde nummer gemerkt als de vragen
waarop ze betrekking hebben.
Vragen.
100. Waar kan ik creoline koopen
101. Hoeveel kaïniet per HA. op een weide?
Antwoorden en mededeelingen.
98. Wat klaverruiters zijn Zie ons opstel in
verband daarmee.
99. Wat is een trieur? Dat is een werktuig,
waaraan men den naam graanzuiveringsmachine
wel zou kunnen geven. Ze hebben vooral ten
doel onkruidzaden te verwijderen. Althans doen
dit de enkelvoudige trieurs. De deubelwerkende
zijn tegelijkertijd ook nog sorteermachines.
IJlt de Pers,
In *De Graafscbapper« wordt gewaar
schuwd legen een gemeen boek.
Onder het hoofde:
„De aiiiHHaitte bijbel
lezen we
Onlangs lazen wij in een paar socialistische
bladen een advertentie, waarin een s-nieuw
boek* werd aangekondigd.
De afwerking, zoo heet het, zal netjes
worden uitgevoerd
Het zal 8oo bladzijden tellen, 430 plaatjes
bevatten en voor 1 2 cent per week te krijgen
zijn
Natuurlijk gaat deze uitgave er in; de
socialistische colporteurs, die ijverig propa
ganda drijven, zullen er wel voor zorgen.
Zij zal wei weer 2>gaan*.
Het boek heet »de amusante*, dit wil
in het Hollandsch zeggen: de vermakelijke,
de grappige bijbel.
En nu behoeven wij eigenlijk niets meer
te zeggen; de titel is duidelijk genoeg en
spreekt boekdeelen.
Bovendien is de uitgave niet onbekend,
daar zij reeds voor eenige jaren in Frankrijk
verscheen.
Het is een in één woord een giftig boek,
dat geen andere bedoeling heeft dan om
elke geloolswerking te dooden, en het besef
van hoogere dingen uit te spotten.
Waar gaan wij, met zulke pers-produc
ten heen! Wat moet er, onder den invloed
daarvan, van ons arm volk worden?
Durfden wij iets uit de reeds verschenen
afleveringen over te drukken, onze lezers
zouden rillen over al hunne leden
Zij zouden ongetwijfeld dit uummer van
ons blad voor huune kinderen verbergen,
maar zij zouden ook zeker de vraag aan
zich zeiven en anderen stellen wat moet
er gedaan worden om het gif. dat door de
pers onder ons volk wordt verspreid, tegen
te gaan
Maar wij durven niets over te nemen,
niets af te drukken.
Want wij kuunen geen bladzijde vinden,
waarin de belaching van het heilige, van
het Goddelijke zoo is ingeperkt, dat men
het kan laten lezen.
En de plaatjes Zij moeten grappig zijn.
De bijbelsche geschiedenis, zelfs het schep-
pings-verhaal wordt geïllustreerd.
Maar hoe? a-Grappig* b v. wordt de
Schepper van hemel en aarde voorgesteld.
En zoo wordt de spot met het heilige nog
dieper in het menschelijke hart ingedreven
Het is in één woord een Satanisch boek,
dat den Vorst der duisternis dient.
Christenvolk van Nederland, waakt
Gemeenteraadsvergadering.
De BURGEMEESTER der gemeente S o m-
m e 1 s d ij k mankt bekend, dat eene openbare
vergadering van den Raad is belegd tegen VVoens-
dag, den 25 September 1907, des namiddags ten
zeven ure.
Sommelsdijk, den 23 Sept. 1907.
De Burgemeester,
DE GRAAFF.
ISEKENOMAKIAIG.
DRANKWET.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der ge
meente Sommelsdijk, brengen ter openbare
kennis, dat op 16 September 1907 bij hen is
ingekomen een verzoekschrift van Catharina
Geers, van beroep dienstbode, wonende te Oude
Tonge; om vergunning voor den verkoop van
sterken drank in het klein in de navolgende
lokaliteit: de oostelijke voorkamer van het per
ceel, kadastraal bekend gemeente Sommelsdijk,
Sectie B, No. 1806, plaatselijk gemerkt A No. 299
en gelegen aan den Oostdijk aldaar.
Binnen twee weken na de dagteekening dezer
bekendmaking kan een ieder tegen het verleenen
van deze vergunning schriftelijk bezwaren bü
Burgemeester en Wethouders inbreDgen.
Sommelsdijk, den 21 Sept. 1907.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Wethouder, De Burgemeester,
J. TIMMERMAN Mz. DE GRAAFF»
Ver-visie-llgging opgaven van
Candielaten.
De BURGEMEESTER der gemeente Som-
me lsd ijk maakt bekend: dat de bij hem
ingeleverde opgaven van candidaten voor de op
heden gehouden verkiezing, ter vervulling van
ééne plaats in den gemeenteraad evenals het
door hem opgemaakte proces-verbaal van sluiting
der candidatenlijst, ter Gemeentesecretarie voor
een ieder ter inzage liggen
dat afschriften dier stukken aangeplakt en
tegen betaling der kosten verkrijgbaar zijn.
Sommelsdijk, den 23 Sept. 1907.
De Burgemeester voornoemd,
DE GRAAPF.
Stemming voor den Gemeenteraad.
r.,^1 BURGEMEESTER der gemeente Som
melsdijk brengt ter openbare kennis, dat op
Donderdag 3 October aanstaande, van des mor-
geus acht tot des namiddags vijf uren, de stem
ming zal geschieden ter vervulling van ééne
plaats in den gemeenteraad.
De candidateD, in alphabetische volgorde zijn
GRAAFF DE K.
KIEVIET D.
Tevens wordt de aandacht gevestigd op artikel
128 van het Wetboek van Strafrecht, luidende
