EERSTE BLAD.
Zaterdag 14 September1907.
Antirevo
22ste Jaargang JY'. 1276,
Orgaan
voor de Kiiidhollandselie en Zeeuwsche Eilanden.
IN HOC SIGN O VINCES
T. BOEKHOVEN. 1
Alle sfsaiiliesê voor de Kedacfle foestemd, Advertentiëi» ess verdere Administratie franco toe te «enden aass den Uitgever
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Buitenland bij TOOrnitbetaling f 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER
Telefoon Intercom». No. 2.
Advertentiën 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regol.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en */g maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsraimte die zij beslaa
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- ei Vrijdagmorgen 10 uur.
Ken I rpitmijre Cen
trale op Klakliee.
In Vooruit wordt aangekondigd de
morgenstond van eenen nieuwen
Vrijzinnig-democratischen dag, die in
glans van roserood opgaan zal en
wegvagen de mistige nevellucht, die
over 't Flakkeesche Vrijzinnigdom al
jaren in grijzen waas zwaarmoedig
neerhangt.
De Vrijzinnig-democraten hadden
jaren geleden de pretentie, de glin
sterende pretentie op te treden als
de verlossers van Flakkee. Hunner,
zoo schalde hun woord en schetter
den hun klanken, was de voorbe
schikking om Flakkee op te wekken
uit zijn liberalen slaap en aan te
gorden tot den heiligen krijg, die van
üuddorps haaigemeten tot de Plaat-
sche gorzen zou gestreden worden
tegen de «klerikale benden®, die als
«Farizeeën® zich den (Jhristennaam
alleen waardig keurden, en als brie
schende leeuwen te keer gingen, zoo
kende het Vrijzinnigdom te verslinden
De Vrijzinnig-democraten kregen
bekwame woord- en penvoerders
maar de heilige oorlog bracht niet
aan de afgematte strijders de lauwe
ren, waarop ze hoopten; wel wap
perde het vaandel der »Democratie«
en klapperde in den stormwind, die
over den legertros soms loeide maar
slechts een paar officieren vermeiden
zich in het streelend tak-tak van het
fladderend rozeroode dundoek, ter
wijl de mindere strijders zich in hun
tenten terugtrokken, en het noodlot
verwenschten, die hen zooveel onheil
stichtte.
Zelfs kwam er muiterij onder de
eertijds zoo idealistisch aangeschoten
baardvolle en baardelooze jonchelin-
gen en ouden van dagen. De officie
ren raakten handgemeen velen dei-
soldaten, roer en stuur en leiding
kwijt, dwaalden her- en derwaarts
en werden opgepikt door de socialis
tische wachtposten, die vooiuitge
schoven, reeds lang geloerd hadden
om uit bet verwarde en verspreide
en uiteengeslagen en innerlijk ver
deelde. gescheurde, hopelooze Flak
keesche corps nog eenigen te redden
en ze rust te schenken onder de
bloedrooae vaan, die van victorie en
onuitwischbare zege sprak.
Die tijd van Vrijzinnige malaise,
van crisis, van inzinking is volgens
Vooruit, nu voorbij. Want uit de
weeën van politieke desorganisatie
staat geboren te worden (en 16 Oct.
is 't de dag, waarop de moedervreugd
gesmaakt zal worden) een Centrale
Vrijzinnige Kiesvereeniging Goedereede en
Overflakkee.
Lang bad Vooruit er omgeroepen;
het huwelijk tusschen haar en de
Democratie was pas gesloten of ze
telde de maanden, dat haar dat zaad
zou geboren warden. Helaas! On
vruchtbaar was haar smeeken ijdel
haar wensch. maar de zoo vurig
begeerde, de afgebeden Centrale zal
nu na zeven jaar vruchteloos wachten
eindelijk het levenslicht aanschouwen,
mits geen politieke abortus de ge
streelde verwachtingen de bodem in
slaat
Wee nu ons! Anti-liberalen 1 Want
die vrucht zal een Enakskind zijn,
en opgroeien tot een Simson, die met
een ezelskinnebak wel duizend man
versloeg.
Nu zal de Democratie, de Vrijzin
nige, die krast als een raaf, aanzwel
len tot 't gebrul van een leeuw, die
zijn prooi niet spaart.
Daar vallen ze, de Anti's, onder de
geweldige slagen der Centrale Vrij
zinnig-Democratische Kies vereeniging,
die als een zeer zwaar heir optrekt
als sprinkhanen in menigte, om de
Flakkeesche clericalen te verwoesten
neer te werpen alle clericale wallen
te vernagelen alle clericale geschut.
Die Vrijzinnige Centrale zal nu eens
bijlichten en toelichten en inlichten,
wat Flakkee noodig heeft in 't ster
ven, dat ons nu reeds is geprofeteerd,
nu, d. w. 7. van 16 Oct. af, als Enak
zal geboren zijn.
Zoo is dan de dag der eerstelingen
van een nieuwen politieken oogst op
ons Eiland aanstaandezóó, dat is, op
16 October, als Simsons haar zal
beginnen te wassen.
Maar wij, de «Farizeeën,de «Chris
telijke Broeders«, de «Huichelaars.®
wachten in kalme berusting het wereld
wonder af. De Vrijzinnigen op Flakkee,
ze mogen en moeten zich organiseeren
dat is hun plicht; dat is eisch des
tijds en der omstandighedenmaar
we voorspellen aan de Centrale een
kwijnende ziekte want wat het cement
van elke partij is nl. een zelfbewust
streven naar een vast doeleen steun
punt hebben, dat niet in drijfzand
ligteen welberaamd plan bezitten,
dat het geestelijk en stoffelijk leven
van het Flakkeesche Volk beoogt; dat
cement, dat doel, dat steunpuut, dat
plan mist Vooruit en de heele vrij
zinnige Centrale. En daarom wachten
we haar, bij luide fanfares ingehaald,
af en aanvaarden den eventueelen
strijd.
Verandering van W ethouders op
Flakkee.
In Sommelsdijk was gestorven de
Wethouder J. B. Mijs (lib.)gekozen
werd de heer Van Beek (antirev.)
In Middel harnis trad af de heer
Kolff (lib);.in zijn plaats werd ver
kozen de heer Born (antirev.)
In Stad aan 't Haringvliet bleven
de heeren van der Gevel en de Rui
ter beiden (antirev.)
In Den Bommel trad af de Wet
houder J. Mijs (lib.)gekozen werd
de heer Borgdorff (antirev.)
In Ooltgensplaat trad af de heer
Hobbel (lib.)gekozen werd de heer
Jacobs (Roomsch-Kath.)
In Oude Tonge werd niet herkozen
de heer Van Es, maar de heer Oomens
als de aftredendeliberaal
In Nieuwe Tonge werd herkozen
de heer Breesnee, aftredend liberaal.
In Herkingen bleven idem de af
tredenden Munters (lib.) en Kastelein
(antirev.)
In Dirksland kwam geen verande
ring en bleven de Wethouders (antir.)
In Melisssant idem de heer L. van
Beek (antirev.)
In Stellendam bleven Wethouder
de aftredende antirev. Nagtegaal en
Meijer.
In Goedereede bleven de heeren
Vogel en Troost beiden (Vrijz. Dem.)
Ook in Ouddorp geen verandering
de heeren S. van der Wiele en T.
Hameeteman beiden (antirev.) bleven.
Mogen we de heeren Wethouders
gelukwenschen met hunne benoemin
gen, en den wensch uitspreken, dat
ze de geestelijke en stoffelijke belangen
met flinkheid mogen behartigen.
Was taxatie zoo dom? In Helle-
voetsluis dan?
In de kwestie der Gasfabriek hebben
we steeds in onze artikelen gevraagd
om taxatie.
Wel neen, zeiden zelfs onze antirev.
Raadsleden (op één na)geen taxatie
dan geeft de Gemeente haar macht uit
handen.
Daartegenover hebben wij weer
staande gehouden, ten eerste, dat de
Gaszaak geen machts-, maar een
rechtszaak was; ten tweede, dat de
Gemeente kon accordeeren om, als de
taxatieprijs te hoog was, men tot ge
meen overleg kon komen tot zoodanige
overdracht der fabriek, die én voor
de Gemeente èn voor den eigenaar in
beider belang was.
Doch neen! wij waren onjuist, zeiden
de vrienden.
Maar wat lezen we nu indeBrielsche
Crt. van 8 Septb., over Hellevoetsluis,
waar ook sprake was om de fabriek
der Vennootschap over te nemen.
Met ingang van i Octb. 1902 werd
concessie verleend voor 't exploiteeren
eener gasfabriek.
En dan volgt:
In 't contract komt o a. de bepaling
voor, dat de gemeente 't recht heeft
met 1 Octb. 1907 de fabriek over le
nemen tegen 10 °/0 boven de taxatie
waarde (te bepalen door drie des
kundigen) plus vergoeding van even
tueel minder dan 6 °,0 gesloten dividend
gedurende die 5 jaar.
Erge:.!In Hellevoetsluis handelde
men zooals wij 't ook hier graag gezien
hadden.
Niet wij, maar de vrienden waren
onjuist.
Politieke weerhaan
gin »Vooruit« wordt een der Raads
leden, die met Rechts menigmaal
samenwerkt een politieken weerhaan
genoemd.
Nu moest »Vooruit« zeer voorzichtig
zijn in het aldus veroordeelen van
menschen, waar z1 zelf nooit die poli
tieke zelfstandigheid heeft bezeten, die
de lezers van dat Blad recht hadden
te vragen.
Het feit is, dat »Vooruit« doorzijn
zwijgen, als bet soms spreken; en
spreken, als het zwijgen moest, veler
vertrouwen als politiek zelfstandig
orgaan verloren heeft en om dan aan
anderen te verwijten, dat zeweerhanen
zijn, valt bij weinigen dunkt ons, in
goede aarde.
Het bedoelde Raadslid is gekozen
als «Liberaal» zegt het Blad en woont
nu toch trouw de Clubvergaderingen
der Anti's bij.
Maar dan schijnt de liberale kies
vereeniging te Middelharnis toch
eigenaardige Candidaten te stellen.
Harer was ook de heer Kardux, die
door zijn thuisblijven, een paar jaar
geleden, de gelukkige oorzaak was, dat
de heer Korvink werd gekozen en de
wethouder Slis viel. Nu weer is het
een Candidaat dier zelfde Liberale
Kiesvereeniging, de heer v. d. Baan,
die de niet minder gelukkige oorzaak
is, dat de heer Born wethouder wordt
en de heer Kolft valt.
Twee liberale wethouders, twee kop
stukken uit die liberale kiesvereeniging
worden gewipt door twee Candidaten,
welke ze zelf stelde. De kinderen ver
slonden de moeder.
Maar zit cm dan de fout niet bij de
liberale Kiesvereeniging De fout dat ze
maar candidaten stelt ter wille van
een oogenblikkelijk succes bij de stembus,
om dan die «gelijmde# leden aan haar
liberale snoer te krijgen voor vast, wat
die candidaten ten slotte weigeren,
naar eed en geweten.
Is de heer v. d. Baan liberaal, dan
is hij dit onder pertinente weigering
om mee te werken aan een finantieel
beheer, dat in zijn oog en van vele
anderen niets anders dan noodlottige
gevolgen hebben kan voor de welvaart
der Gemeente.
De heer v. d. Baan is door de
praktische politiek der liberale partij
van Middelharnis tot de overtuiging
gekomen, dat zijn liberaliteit hem
dvungen en dringen moet meer de
samenwerking van Rechts dan van
Links te zoeken.
Is de heer v. d. Baan liberaal, dan
is die liberaliteit van gansch anderen
aard en karakter dan door de kop
stukken der liberale partij te dezer
plaatse wordt opgevat
Over de kwestie der Club vergadering
der Antirev. wenschen we de volgende
maal iets in 't midden te brengen.
OP DEI KIT HIJ Si.
Ter inleiding geef ik eerst een zin uit
Het Volk:
«Na eenige plichtplegingen en eenige
gelegenheidsmoties ging het parlement der
Internationale uileen, om in ieder land het
ontvangen zaad te strooien óp den door
het kapitalisme gemesten akker.«
't Is de slotzin van een artikelenreeks
over het onlangs te Stuttgart gehouden
internationale Congres der Sociaal-Demo
cratie.
't Moet zijn een soort van pederalie.
D. w. z. een verheven slot aan een schoone
rede, waarin de spreker op den wiekslag
zijner stoute verbeelding ver de toekomst
indringt. Erg verheven is nu de beeld
spraak van dien «gemesten akker« juist
niet, maar de S. D. A. P. is de partij
van het «historisch materialisme,-! en houdt
er zoodoende ook een eigen beeldspraak
op na, die in mijn «kapitalistische-! ooren
'k heb ook m'n weinige spaarduitjes op de
R. P. S. staan weieens wat plat klinkt.
Zulk een socialistisch Congres doet me
altijd denken aan de Conciliën of kerk
vergaderingen uit de eerste eeuwen na
Christus.
Tusschen Congres en Concilie is groot
verschilèn groote overeenkomst.
Ook dat laatste.
Vergelijk ze maar eens met elkander.
De Kerk van Christus trad op in de
wereld, met het zeggen, dat bij haar, en
haar levensmilieu, alleen te vinden was het
ware geluk voor tijd en eeuwigheid.
De sociaal-democratie zegt hetzelfde, met
dit verschil, dat ze echt materialistisch,
alleen spreekt van tijdelijk geluk.
De Kerk van Christus in die eerste eeuwen
was in alle landen in de minderheid en
moest zich tegen het heidendom, zoowel
als tegen de joden verdedigen. Toch had
zij het hooge ideaal, om de gansche wereld
te overwinnen en zich uit te breiden tot
aan de einden der aarde.
Met de sociaal-democratie is 't net zoo.
Ook zij is alom in de minderheid tegen
alle «burgerlijke! partijen gaat haar strijd.
En ook zij stelt zich ten einddoel, de
gansche aarde te veroveren.
En steeds gaat de overeenkomst dóór.
In de eerste tijden der Kerk, meenden
veleu, dat de eindtriomf, dc wederkomst
van Christus en de oprichting van Zijn
koninkrijk nabij waren, voor de deur. In
Paulus' dagen vonden sommigen al, dat het
lang duurde, te lang. Ongeduldig gingen
ze vragen naar den dag waarop en de wijze,
hoe die groote ommekeer zou plaats hebben.
Ja, enkelen klaagden alWaar blijft de
belofte Zijner toekomst
Later werd dat anders.
Niet slechts bedaarde de driftige onrust,
maar het besef werd levendig, dat eerst
na langen strijd, na het overwinuen van
duizend moeilijkheden, wellicht over vele,
vele eeuwen, het Evangelie des Koninkrijks
aan alle creaturen gepredikt zou zijn en
de groote Dag des Heeren kon worden
verwacht.
Hetzelfde ziet men in de geschiedenis
der sociaal-democratie.
Voorheen werd de «heilstaat! als aeer
nabij gedacht. Elk geslacht hoopte nog
in zijn dagen le zullen ingaan en wie weg
stierf, vóór dat heerlijk oogenblik was aan
gebroken, ging toch in de verzekerdheid,
dat zijn kindeten na hem zouden ingaan.
Maar ook dat is veranderd.
Zelf erkennen de socialisten thans, dat
die dag en die ure nog verre zijn. Dat
het valsche evangelie der sociaal-
deihocratie nog pas begonnen is de wereld
te overwinnen. Dat die wereldverovering
slechts langzaam voortgaat, schrede na
schrede en dat er eeuwen over kunnen
voorbijgaan, voor de laatste wederstand is
vernietigd.
Ook hierin komen de Kerk van Christus
en de sociaal-democratie overeeD, dat ze
beiden zijn internationaal Dat wil zeggen,
beiden willen omvallen en van hun begin
selen doordringen alle volken, natiën, rassen
en tongen.
De Kerk kent geen onderscheid tusschen
blank en zwart, tusschen man en vrouw,
tusschen rijk er arm, allen zijn haar welkom,
behooren in haar midden, die dit ééne
kenmerk vertoonen Geloof in en liefde tot
den Heete Jezus Christus.
De sociaal-democratie maakt evenmin
onderscheid. Ook niet tusschen rijk en
armde millionair is haar even welkom
als de proletariër, mits ze maar voldoen
aan dezen eisch Geloof in de sociaal
democratie en haat jegens het kapita
lisme.
Ja, ik kan nog verder gaan
Ook de ontwikkeling van de sociaal-
democratie vertoont overeenkomst met de
ontplooiing van de Kerk van Christus, in
de eerste eeuwen van haar bestaan.
Die Ke k had den strijd niet slechts
naar builen, maar ook in eigen boezem
De Brieven der Apostelen getuigen ervan
op vele plaatsen.
De Conciliën zijn daarvan eveneens het
bewijs.
Telkens weer moest ze afscheiden, wie
niet bij haar behoorden. Telkens weer de
leer der waarheid tegen dwaalgeesten ver
dedigen. Telkens teruggaan tot de groote
springbron harer eeuwige beginselen, om
de Waarheid, die zij voorstond, nader te
omlijnen, zuiverder onder woorden te bren
gen, toe te passen op allerlei toestanden,
waarmee ze in aanraking kwam.
Met de sociaal-democratie ging het even
eens.
Haar eerste internationale congressen
waren een zuiverings-proces. Te Londen
verscheen Domela Nieuwenhuis, de anar
chist te Brussel kwam mevr. Drucker,
de burgerlijke «vrije vrouw« op het socia
listisch Congres.
En zoo ging het dan op het Congres,
als op het Concilie.
Door de omstandigheden gedwongen,
kwamen de partijgenooten er toe, om de
zuivere, de orthodoxe sociaal democratische
leer steeds juister en uitvoeriger onder
woorden le brengen, zoodat ter eener zijde
de anarchisten en aan den anderen kant
de burgerliike elementen werden uitgeworpen
of weggestooten.
Maar nu het verschil
De vraag kwam in den laatsten tijd hier
