Zaterdag 20 Juli 1907
22ste Jaargang JNi". 1260.
voor de Znidhollandsehe en Keenwichr Eilanden.
EERSTE BLAD.
Antirevolutionair r" "VT Orgaan
IN HOC SIGN O VINCES
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franoo per post 50 Cent.
Buitenland Mj vooruitbetaling f 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
Advertentiën 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en */s maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Alle stukken voor de Hedactie bestemd, Advertentiën est verdere Administratie franca toe te zenden aan den Uitgever.
Bet rapport over de verbetering
der Gasfabriek.
„'t Stinkt naar de Afgescheijen.''
Kwaad bloed gezet.
Aan de Weledele Heeren
Jac. van der Koogh c. s.
UITGEVER
T. BOEKHOVEN.
ëOMMEEiSMAH.
Telefoon Intercomm. So. 2.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsraimte die zij beslaan
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
Er is iets, dat we niet begrijpen.
In de circulaire, die eind October '00
aan de Raadsleden van Sommelsdijk
en Middelharnis is gezonden en ter
tafel gebracht in de Raadkamer stond,
dat de noodzakelijke verbeteringen
kosten zouden f 36000. Daarom ook,
zoo werd in de circulaire gezegd, mag
de oude gasfabriek maar f 30000
kosten, want een nieuwe kostte, vol
gens de toen gegeven cijfers f 66000.
Maar hoe komt het dan, dat de
noodzakelijke uitgaven, nu de fabriek
eenmaal uit handen van den vroege-
ren eigenaar is, maar ruim f 16000
bedragen P
Burgemeester en Wethouders schij
nen er ook verbaasd over geweest te
zijn, want in het raadsverslag vanjl.
Maandag staat: »0w 'tgeheel echter
zijn de kosten heel wat minder dan bij
aankoop werd gedacht.Ja, heel wat
minder; maar effentjes f 20000 min
der dan gezegd was in October.
Hoe is dat nu mogelijk, dat de heer
Sneep, toen technisch-adviseur (raad
gever) zulk een reusachtige vergissing
maakte
Als de heer Adriaans naar denzelf
den maatstaf moest worden uitbe
taald, als aangelegd werd in October,
zou hij nu recht hebben op f 66000
min f 16000 of f 50000doch hij heeft
maar f 43000 ontvangen, zoodat de
gemeenten nog f 7000 aan den oud:
eigenaar schuldig zijn. Die f 7000
komen hem eerlijk toe.
Maar nog eens, vanwaar dat enorme
verschil van f 20000.
Er zijn drie gevallen mogelijk.
Eerstensde heer Sneep heeft zich
in de f 16000 vergist en ze zijn te
laag. Maar dat kan weer niet, omdat
die cijfers ook door twee deskundigen
zijn gecontroleerd en op fabrieks
prijzen berusten. We mogen dus ver
onderstellen, dat ze juist zijn.
Tweedensde reparaties worden
nu maar voor de helft uitgevoerd
in October kostten ze f 36000 en nu
f 16000. Maar ook dat is niet waar,
want in October sprak de circulaire
van noodzakelijke uitgavenen nu
spreekt 't rapport over de verbetering
dity>dat aldus met de geringste kosten
het bedrijf voor de naaste toekomst ver
zekerd is en aan redelijke eischen voldoen
kan.a Met die f 16000 is dus de «nood
zakelijke® uitgave voltooidmet die
f 16000 voldoet de fabriek aan de
redelijke eischen, die men stellen mag
ja, het rapport voegt er nog bij, dat
de fabriek gedeeltelijk zelfs voor een
verdere toekomst met meerder gas
verbruik gereed is.
Kant en klaar kost de fabriek aan
verbeteringen voor de naaste toekomst
f 16000, maar in de circulaire stond,
dat er t 36000 noodig was, en daarom
mocht de heer Adriaans maar f 30000
ontvangen voor zijn fabriek wat, het
blijkt nu f 20000 te weinig was.
Derdensde reparaties in October
door den adviseur voorgeteekend aan
B. en W. en Raadsleden waren veel
te talrijk en te kostbaar, en B. enW.
zijn naderhand van die al te weel
derige plannen afgestapt, ingelicht,
beter ingelicht wellicht door de twee
deskundigen. Trouwens, wie het rap
port onbevooroordeeld leest, merkt
wel, dat de toestand zoo slecht nog
niet was, als waarschijnlijk door den
adviseur aan B. en W. is uitge
stippeld.
De heer Sneep zag, om welke
redenen doet er niet toe, den toestand
te donker in, of had meer nieuwe
bouwplannen in 't hoofd. Burg. en
Weth. en Raadsleden kregen nu van
zelf den indruk, dat heel die tabriek
een rommeltje was, goed voor afbraak,
geschikt om gesloopt te worden. En
een nieuwe fabriek aan den haven
kant was daar allicht 't gevolg van,
als de heer Adriaans nog meer durfde
vragen dan f 300Ö0.
Wij gelooven, dat de derde conclusie
de juiste isde adviseur wou weel
derig vernieuwen, wat door de beide
deskundigen nu nog waard gekeurd
wordt tot gebruik. Üf hij daarmee
beoogde het bedrag voor de nieuwe
fabriek omlaag te drukkenof hij
beoogde door de hooge opgave van
f 36000 een nieuwe fabriek te krijgen
en den heer Adriaans tegen te wer
ken of hij, als een koopman het
voorwerp tot aankoop zoo laag moge
lijk wegzette om voor weinig geld
het zaakje in bezit te krijgenwe
weten 't niet.
Maar dat er zeker wel iets gewron
gens in de cijfers zitdat er iets scheef
zit in die f 36000dat men daar niet
zeer vereerende besluiten uit kan
trekken, is onmiskenbaar.
Zoo was de uitspraak van vijanden,
in de dagen na de verkiezing van den
heer Van der Sloot voor den Gemeen
teraad te Middelharnis.
Die uitspraak, getuigenis van haat
jegens ons, laten we voor wat ze is.
Men heeft de afgescheidenen met veel
vuil overgoten in vroeger dagenhet
Liberalisme liet ze in 1830 in gevan
genissen opsluiten, boeten betalen en
heeft steeds vooral hen grooten haat
toegedragen.
Wat men dus thans nog raast en
tiert tegen ons, is nog zacht en liefelijk
tegenover wat onze ouders en groot
ouders hebben moeten verduren, en
dus is 't voor ons gemakkelijk te dra
gen.
Maar we bedoelen wat anders.
Indien de leden van de Hervormde
Kerk (Voorstraat) bezwaar maken
tegen de 4 geretormeerden in den
Raad, moeten zij lid worden van onze
Kieavereeniging. En dan zal deze gewis
en zeker ook wel candidaten stellen
van Hervormde antir. richting trou
wens de heeren Bom en Van der Baan
zijn Hervormd, en we respecteeren ze
daarom niets minder dan de onze,
omdat ze antirev, zijn.
't Is ons, Gereformeerden, totaal
hetzelfde, of we naar 't stembureau
gaan vooreen Hervormde of een Gere
formeerde: we stemmen toch rechts,
als 't een flinke candidaat is. Kerkje
spelen in de politiek kennen we niet.
Maar de Hervormden (de Voorstraat)
zijn voor 't meerendeel liberale men-
schen. Wat hebben we er aan voor
onze beginselen. Totaal niets. Ze bre
ken onze beginselen af.
Wil men meer antir. Hervormden
in den Raad, goed! we willen graag
meewerken om de linksche leden van
den Raad door Antirevolutionairen te
vervangen. Wat ons betreft is heel
de Raad van Menneerse, alle elf, vol
bloed anti-liberaal. En men heeft van
Hervormde zijde (Voorstraat) maar één
woord te kikken of we zullen de han
den ineenslaan, en alle Hervormde
liberalen gaan dan uit den Raad.
Nemen de heeren dat voorstel aan
Dan valt de heer Kruithof,
Nipius,
Kolff,
Van der Koogh,
Slis,
allen liberaal en Ned. Herv.
Als dus de Hervormden (Voorstraat)
antirevolutionairen willen hebben, die
Hervormd zijn, dan zijn Gereformeer
den van harte bereid om het zooeven
genoemde 5 tal met vlag en wimpel
te laten vallen.
Maar is dat de bedoeling wel Och,
ochdie klagers bedoelen niets anders,
dan dat de Atömife-Hervormden moes
ten gekozen worden. En dat maakt bij
onze Kiesvereen. bezwaar; We willen
ook Hervormden met volle genoegen
maar anti-liberaal I
De voordracht voor Hoofd der
School te Middelharnis is nu eindelijk
aan 't publiek bekend geworden. Ons
Blad noemde de drie heeren, die als
no. 1,2 en 3 op die voordracht stonden.
Ze werd geheim gehouden en lekte
toch uit.
En dat is nu juist het onaangename
in de historie. Niet dat Burg. en Weth
de voordracht geheim hielden, want
er konden daarvoor geldige redenen
bestaan, die te aanvaarden zijn Maar
dat men den heerendie op de voordracht
stonden, ook niet geheimhouding heeft
opgelegd: dat is de fout geweest.
Want zoodra ons Blad een en ander
openbaar maakte, was men natuurlijk
aanstonds geneigd over de «geheim-
zinnigheidc< minder mooie gedachten
te koesteren; en daar was juist hier
geen reden voor.
Over personen werd nu gesproken,
omdat men de zaak niet goed wist.
De «gesloten deuren® van de Raads
zaal, toen de Gaskwestie werd behan
deld werd vanzelf in verband gebracht
met de geheimzinnigheid van de voor
dracht; zoo'n onder-onsje, werd erin
gezien.
Wil men een of andere Gemeente
zaak geheim houden (hoewel we
meenen, dat R. en Wdaar zeerzeer
schaarsch mee moeten zijn) dan moet
men zorgen, dat er ook volkomen af
sluiting is, anders wordt er nog geglim-
en gegrimlacht na de openbaarmaking.
»Nou weten 't toch®, is dan de bitter
geuitte opmerking.
Dat B. en W. zelf de voordracht
geheim hielden was speciaal in dit geval,
onzes inziens uitstekend, maar dat dat
geheim ontvluchten kon was onverant
woordelijk.
Onderstaand ingezonden stuk zagen
we van U in Vooruit van Woensdag
17 Juli jl.6
Middelharnis, 17 Juli 1907.
Geachte Redactie.
De ondergeteekenden achten zich verplicht in
het openbaar getuigenis te geven van de veront
waardiging die de lezing van het hoofdartikel in
de Maas- en Scheldebode van 12 Juli jl. getiteld
„Menheerse om"'bij hen heeft opgewekt. Dat het
antir. orgaan zich verheugt in den uilslag der
laatste Gemeenteraadsverkiezing, is begrijpelijk
en verklaarbaar, doch dat het zich niet ontziet
den persoon van onzen geachten Burgemeester
aan te vallen en het voortestellen alsof de kiezers
rechtstreeks tegen zijn beleid hebben uitspraak
gedaan, is een zaak die ons dan ook met afkeer
en walging vervult. Wij kunnen ons dan ook
niet voorstellen, dat er onder de antirevolutionaire
partij geen weidenkenden zijn, die met ons een
dergeljjke beleediging van de hoogste autoriteit
in onze gemeente in hooge mate aikeuren.
Tegen deze beleediging van het hoofd der Ge
meente, die zeker beter verdiend heeft, sta ons
waardig doch uitdrukkelijk protest.
Wij hebben hieraan niets toe te voegen, en ver
klaren bij voorbaat op hetgeen de Redactie der
Maas- en Scheldebode mocht willen antwoorden
niet met haar in discussie te zullen treden.
JAC. v. d. KOOGH.
De. J. A. db VRIES REILINGH.
J. J. NIPIUS.
T. C. NIPIUS.
C. NUIJ.
K. J. MEIJER.
A. TEEPE.
D. SLIS J.A.z.
BOOMSMA.
O. KOLPP A.C.z.
Vergun ons allereerst de opmerking, dat
onder de io namen er, zeer eigenaardig,
een zestal voorkomen, wier dragers door
nauwe bloedverwantschap zijn verbonden
dat U allen onze politieke tegenstanders
zijt; ook dat het grootste deel der mede-
onderteekenaars nooit en nimmer eenig
gezag, noch bij U, noch bij ons, nooh bij
Uwe partijgenooten, noch bij de onze,
gehad heeft. Redenen waarom niet aller
handteekening ons berouwvol stemmen kan
over 't door U bedoelde artikeltje en de
waardij van Uw stuk daardoor eer vermin
derd dan versterkt is.
U zult 't daarom in ons respecteeren,
indien we erkennendat er onder het
tiental namen slechts eenigen voorkomen,
aan wier gunstig of ongunstig oordeel we
in deze polemiek waarde hechten; van
bestrijding der andere heeren wenschen we,
't zij uitdrukkelijk gezegd, ons te ontslaan.
Ter zake dan aan de eenigen van U,
aan wier lof of berisping we waarde niet
ontzeggen. En dan zij hier aanstonds op
den voorgrond geplaatst, dat wij en alle
antirevolutionairen niets onder doen voor
wie ook in waardeering van het goede,
edele en verdraaglijke in een politieken
tegenstanderja zelfs drijft ons beginsel
er toe meer dan dat van den besten libe
raal, 't Gezag hoog te houden en te eerbie
digen, zoolang dat Gezag eerbiedwaardig
is. Maar evenzeer binden we den strijd
aan en getuigen we tegen ieder, die naar
onze overtuiging het ons onmogelijk maakt,
dat gezag naar waarde te eeren.
En waar U protesteert tegen onze z.g.
beleediging van 't Hoofd der Gemeente,
daar zij aan U uitdrukkelijk de vraag gedaan,
of de historie van ons volk op maar één
bladzijde ook maar ergens toont, dat U,
liberalen, het Gezag der Overheid beter
weet hoog te houden dan wij, antirevolu
tionairen. Op dat punt durven wij het
geschiedboek open slaan.
Zelfs is de vraag zeer gewettigd, M. H.,
of de heer Burgemeester niet de schouders
wrevelig ophalen zal, kennende al de onder
teekenaars, die nu in een Ingez. Stuk den
moed hebben ons aan te vallen over Gezags
ondermijning en beleediging.
Maar waar U geschreven hebt en ons
aan 't publiek voorstelt als iemand die zich
niet ontziet de hoogste autoriteit in onze
Gemeente te beleedigen, daar staat tegen
over Uw protest 't onze even waardig, even
uitdrukkelijk, als 't uwe. We protesteeren
er tegen, dat U willens en wetens onwaar
heid spreekt. Wij beleedigen den heer
Burg. niet; willen hem en zullen hem nooit
beleedigen, omdat hij de hoogste Gezag
drager is. Maar iets anders hebben we
gedaanwe hebben weergegeven wat de
publieke meening is in Middelharnis en
Sommelsdijk .we hebben weergegeven, hoe
't gros van meelevende liberalen en anti
liberalen in de beide gemeenten over den
heer Burg. denkt niet alleen, maar ook
spreekt. Dat die openbare meening liever
door U of door Z Ed, Achtb. liever niet
wordt beluisterd, kunnen we begrijpen
maar dat geeft U 't recht niet, om tot ons
te zeggen: Gij beleedigt. Neen! wij spreken
de waarheidniets dan de waarheid, hoe
onaangenaam die voor den heer Burg. en
U wezen mag.
Wil Z.E.A. onze waarschuwing* in den
wind slaan; wil U, M. H, ons daarom
aan de kaak stellen als een redactie, die
beleedigtU allen handelt daarmee on
verantwoordelijk.
Want feit is, dat in de Antirev. partij
en bij vele weldenkende liberalen in Mid
delharnis en Sommelsdijk een wantrouwen
heerscht tegen het autoritair optreden van
den heer Burgemeester in elk college, waar
van Z.E.A. deel uitmaakt. Wij en zij zien in
hem den man, voor wien alles bukken moet
voor wien naar verluidt, zelfs sommige wel
en nietonderteekenaars gebogen en gebukt
hebben en nog buigenvoor wien ze zich
wringen en gewrongen hebben in allerlei
politieken bocht. Wij zien en velen onzer
medestanders zien in den heer Burg. den
man, die »komen, zien en overwinnen* wil.
Weet gij dan niet, M. H,, dat in onze
kringen en daarbuiten gezegd wordt»De
Burgemeester staat voor niets en niemand,
als hij zijn doel bereiken wil.*
Zeer zeker 1 't is hard 1 maar de publieke
opinie is over 't Hoofd der Gemeente, naar
wij te hooren krijgenhard. En mogen
wij dan Diet waarschuwen en zeggen
^waarom niet liever Burger-vader dan
Burge-meester geweest.*
Wij nemen 't U niet kwalijk, als U ons,
uit onkunde met 't volk, laken wilwe
gelooven zelfs, dat U dat oprecht meenen
kuntmaar we constateeren dan 't feit, dat
U zeer onvoorzichtig handelt, en niet ten
bate van de Gemeenschap en de Gemeente
optreedt om verkeerd inzicht van den heer
Burg. die toch een publiek persoon is, te
bedekken met den mantel eener voor ons
twijfelachtige liefde.
Hebben de kiezers zich uitgesproken tegen
»zijn beleid* P Over dat punt wenschen we
thans in 't publiek niet met U van gedachten
te wisselen. Ieder mensch heeft over sbeleid*
zijn eigen inzicht, dat nauw samenhangt
met zijn karakter. Een dief kan met s-beleid*
stelen en een lasteraar kan met ^beleid*
zijn vuile doel bereiken en een ontaarde
moeder kan met abeleid* haar zuigeling
ombrengen. Beleid kan gezond verstand
beteekenen, ook slim- en sluw- en listigheid.
En dus valt over beleid niet te debateeren
trouwens reeds daarom is uw Ingez. stuk
geheel misplaatst en waardeloos. We hebben
't niet over 't 2>beleid« van den heer Burge
meester gehad. Wel over zijn optreden in
den Raad als anderszins in de Colleges,
waarin Z.E.A. invloed heeft. Dit optreden kan
zelfs met veel beleid geschied zijn; precies met
zooveel beleid, dat de heer Burgemeester
zijn doel bereikte en zijn plannen kon
uitvoeren maar of dat nu altijd hetzelfde
is als het zoeken van 't welvaren van alle
burgers en burgerlijke zaken, zie, dat is
voor publieke discussie thans niet vatbaar
en de toekomst zal over meer dan een der
door ons bedoelde zaken het oordeel vellen,
wat echter niets weerhoudt om nu reeds
tegen een te onafhankelijk optreden ernstig te
waarschuwen. Er is kwaad bloed gezet 1 Er
is haat geborenEr zijn sympathieën ge
storven en antipathieën levend geworden
M. H. Het doet ons leed, dat wij geen
woord terug kunnen nemen, van wat we
geschreven hebben. Zijn we als Redacteur,
die veel beluistert en de eer geniet met
vertrouwen te worden bedeeld ook door
politieke tegenstanders, te oprecht geweest
't zij zoo. We meenen de taak te hebben
de waarheid te dienen, zoover onze krachten
en gaven dat toelaten. Dwalen kunnen we
zeer zekerin onze meening maar ver, ver
van ons weg, werpen we 't ons door U
toegedachte, 't ons krenkende denkbeeld,
alsof we beleedigen wilden de hoogste
autoriteit uit 't dorp.
We wenschen tegen Z.E.A., tegen U,
tegenover ieder steeds als Red. de waarheid
te betrachten, en zijn van hatelijkheden en
beieedigingen wars, zoolang iren ons ook
daarmede niet lastig valt.