ens.
Zaterdag 18 Mei 1907.
22sle Jaargang IS". 1242,
voor de Zuidliollandsclie en ieenwsche Eilanden.
EERSTE BLAD. fe
1
Antirevolutionair w'|F Orgaan
\H
.RDAM,
!TE Sz.
esse
IAM.
1 J I JÜIjK I
IN HOC SIGN O VINCES
es'k:
Linde.
ismarkt.
tere.
[REL.
)PERS
UITGEVER
%I6e stukken voor de Redactie ibestemd, Adverteutiën eu verdere Administratie franco toe te «enden aan den Uitgever
tis.
99
Co., gevestigd
tegen BRAND-
op vaste premie.
uiicSsiiijk
uano gelieven ver-
echte opgeloste
eeren.
ind bij
ten, Rotterdam.
ITGE. s-
fes tear
aolie, Verfwaren,
Spijkers, Gaas,
enz.
\erTcooperg rabat.
Ijzen vlugge,
[TI KELEN.
tappen, Lam-
AGES,
r qualiteit, lichte
het eenig adres
N li L
X STEM Ut,
merk.
>foon
r-
HINES.
gsconditiën.
SOIIELSBIJK.
efoon 47341.
el ge
•peiScEi
prijzen.
PFKERDEKIJ.
!Wf
vt WW.
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Csut-
Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar.
Ifzonderlijke nummers 5 Cent.
T. BOEKHOVEN.
SOMMELSBSJH
Telefoon Intercomm. So. 2.
Advertentiëc 10 cent per regel en s/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regol en */a maal.
Bieustaaiivragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent por plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsraimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
yer
WSÊËE^ Wegens den invallenden aar
feestdag verschijnt het num- rag
mer van Woensdag a.s, ril IET. sje,
1 er-
>or-
ij die zich nu abonneeren, ont-iven
vangen de nog in deze maandver
verschijnende nummers gxa-^de
z
eer-
wij
iar-
f .1 I ,1 1^. - S
n .nuwt tegen een der middelen, dat levens-
gevaar oplevert. Maar de viaag is toch
gewettigd, of de Bond zelf niet de aan»
leidende oorzaak is van deze gemeene
reclame. Hij toch heeft het eerst deze
smerige kunst om het menschenras uit te
roeien uit de wereld der geneeskundigen
naar die der leeken overgebracht. Hij kon
dus verwachten, dat vroeg of laat specu
lanten zich van deze kunst zouden bedienen
om geld te maken.
Intusschen opent dit ingezonden stuk
onze oogen voor een groot gevaar onzes
volks. Als deze moordkunst ongestraft toe
neemt, zal ons volk, gelijk het Fransche
volk straks gaan afnemen in aantal en
invloed, het huiseliik geluk worden onder
mijnd, het ongehuwd samenleven worden
bevorderd, en wat wel het ergste kwaad
is, het huisgezin, het schoonste product
der schepping Gods ons bewaard door
Zijne gemeene genade, zal ophouden te
bestaan. En los van het gezin worden Kerk
en Staat en maatschappij tot verdwijning
gedoemd. Wij staan hier dus voor een
der afgrijselijkste pogingen des Satans om
deze aarde tot een hel te maken.
Uit het ongestraft voortbestaan van deze
gezinsbeperking blijkt hoe noodig het is,
dat allen, die nog iets gevoelen voor
Christelijke zeden zich vereenigen om onze
Wetgeving op dit punt te wijzigen.
Mocht de rechterzijde nog eens weer
aan het roer komen, zoo zijn strenge straf
bepalingen te wachtenlinks heeft men
hiervoor geene ooren, uitgezonderd eene
kleine groep van mannen, die eigenlijk
rechts hooren, maar uit dogmenvrees niet
willen strijden onder Christelijke banier.
Intusschen wachte men niet op 't geen
de Staat doen zal, maar betrekke ieder
huisvader de wacht, om slechte zeden uit
zijn gezin te weren, door gemeene boeken
en couranten te houden buiten bereik der
huisgenooten. Ook zie men toe welke artsen
in de huizen komen, want deze hebben in
menig gezin het kwaad ingevoerd. Allereerst
leere men op God te vertrouwen, die de
jonge raven voedt, en ook onzen kinderen
het brood niet zal onthouden, als ze op
Hem wachten, die spijze geeft te zijner
tijd. Hilver- en Vechtbode.
„Weg niet Gods Woord4'.
De groote politieke worsteling gaat alle
eeuwen door tusschen geloof en ongeloof.
In elk kerkgebouw, waar 's Zondags een
orthodox prediker optreedt kan men het
hooren.
Ook geven de vrijzinnigen in hun ernstige
oogenblikken toe, dat het al of niet rekenen
met de Heilige Schrift de scheidslijn
tusschen de Christelijke partijen en de vrij
zinnige richtingen aangeeft.
Maar bij verkiezingen wordt dit meer
malen betwist.
Zoo schreef in 1905 de Nieuwe Rotter-
damsche Courant»geloof of ongeloof heeft
met den politieken strijd niets te maken*.
Tal van vrijzinnige schrijvers als Buys,
Van Houten, Coit van der Linden, Treub,
enz. hebben dit echter wel anders gezegd.
Tlians schrijft weer V. D., in de Arnhem'
sche Courant van Vrijdag 10 Mei:
-4.-
Van een boksen hengst.
De minister van Marine zal het denke
lijk wel bij de socialisten verbruid hebben!
De »Matrozenbond« waarin de mannen
van de S. D. A. P op 't fluitje spelen, is
blijkbaar bij den minister uit de gunst De
gemakkelijke manier, om van den dienst af
te komen, als de man er geen zin meer in
heeft, is vervallen. De minister houdt het
gezag hoog en doet dit blijkbaar krachtiger
dan in den aanvang van zijn loopbaan.
Als het waar is, wat De Tijd, vertelde,
dat hij zelfs weigerde, met den heer Troelstra
in zijn kabinet over een ontslagen werkman
te spreken, dan kan men wel zeggeD, dat
het tafellaken tusschen hem en de S. D. A. P.
voorgoed is doorgesneden.
Dat kan ook niet anders.
Een van tweeën: of de Regeering moet
bukken voor de anarchie en 't roer laten
glippen, of ze moet het gezag handhaven
inzonderheid over allen, die in Staatsdienst
zijn maar dan komt ze ook vast in
conflict met de sociaal democratie.
Zoowel in Frankrijk, als in Nederland.
Voor een Kabinet van rechts levert deze
keuze geen moeilijkheid op. Ieder weet,
dat de Rechterzijde een krachtig gezag
voorstaat.
Maar voor links is dat lastiger.
Noch in Frankrijk, noch hier, noch in
België kan een Kabinet van links opstaan
zónder den steun der sociaal-democratie.
Als Troelstra of Jaurês den stijgbeugel
niet vasthouden, komt een liberaal of radi-
kaal bewind nooit te paard.
Dat geeft verplichtingen.
Zulke vrijzinnige ministers beginnen dan
ook, net als ónze minister van Marine, met
den socialistischen springhengst liefkoozend
op den nek te kloppen.
Om hem rustig te houden.
Maar 'n poos aan 't bewind, beginnen
zulke ministers te bemerken, dat die hengst
als ze hem z'n vrijheid laten, 't gezag onder
den voet trapt r
En dan moeten ze van houding ver
anderen.
Een hengst 'n stevig gebit in den bek
wringen. Waarover hij snuift en schuimt
en trappelt
Daaraan zijn we bij ons ook weer toe,
schijnt het wel,! Gelukkig, dat de mannen
van rechts er óók nog zijn, om dien hengst
te helpen bedwingen, als de minister 't niet
af kan! [Onze Courant ff
de drie vrijzinnige partijen,
is een verbond ter bekamping
van
het
een gemeenschappelijken vijand,
gevaar is in laatste instantie het kwes
van drijvers door het alleen zaligmak
geloof. Tegenover dien vijand zijn
vrijzinnigen gedwongen ons te weren
openlijk te getuigen, dat wij ons
eigen levensbeschouwing willen opbouv
zonder gebonden te zijn aan uitspra
van Kerk of Heilige Schrift.
De itaak der Vrijzinnigen* is dus ii
kort deze, dat ze de nu reeds herhaa
malen doodverklaarde antithese weer
springlevend gebruiken, natuurlijk tot I
groot leedwezen, dat begrijpt iedereen
want alleen zóó doende kunnen ze bije
blijven en hebben ze kans op een overw
ning. Het oude liedje dus.
Laat V. D. zich nu eens verdienste
maken door te gaan schrijven over de i>ta
De Antithese moet weg, zeggen de
Liberalen, en dat kati niet anders,
beweren ze, dan door Rechts in de
minderheid te brengen voor goed en
in alle Colleges.
Ons oordeel is, dat, als men de
antithese weg wil hebben, de kiezers
ook wel eens beginnen kunnen om
Links in de minderheid te houden
overal en in alle Colleges.
Als de kiezers voor de Tweede
Kamer, Eerste Kamer, Prov. Staten en
Gemeenteraad Rechtsche mannen kie
zen, dan kunnen deze zulke wetsont
werpen voorstellen, dat de Linksche
partijen, zoo ze ten minste niet al te
partijzuchtig zijn, ze kunnen steunen.
Welnu, dan is de antithese al weg.
Rechts trede Christelijk op in alle
Regeeringszaken en Links, dat geene
vijand zich noemt van 't Christendom,
der Vrijzinnigen* na de S afenverkxezmg J meehel Wat is daar oplegen'
Dat .s wel zoo interessant. 0ng k V V
Tot zoover »de Standaard.* wmen de Li5eralen dug de antithese
Het ^Huisgezin* zegt er vanweg hebben, dan moeten ze ons ver-
Of V. D. niet al te optimistisch oorde nieti8en; maar dat zal nooit gelukken
over het ineenstorten der Christelijke coalj ze moeten de Rechtsche mannen
voor het geval zij in beide Kamers miiidi steunen, als dpze in alle Colleges de
heid werd, laten wij voorhands daar. meerderheid hebben. Natuurlijk de
Het interessante in de voorstelling v Riberalen redeneeren anders, ze willen
V. D. is dit, dat de oud liberalen thj ons in de minderheid brengen, liefst
moeten meehelpen om rechts in de mind< doen verdwijnen en dan, in volkomen
heid te brengen, maar straks zelf door e heerschappij, de lakens uitdeelen Ons
1 ten nadeele! Maar onze oplossing dunkt
ons de beste. Rechts de baas, en Links
moet steunen!
samengaan van een deel der overwinnal
en een deel der overwonnenen zullen word
verslagen.
Zoo denkt zich althans V, D. in d
loop der zaken.
Wat zeggen nu de oud liberale blad
daarvan
f?
Bezuiniging.
De motie-Talma, om het vraagstuk
Be. uiniging inzake de Defensie door deg
lijk onderzoek tot klaarheid te breng
blijft nog steeds op de griffie rusten
Er schijnt geen haast bij te zijn.
Men schijnt er niet aan te willen.
En ook het Kabinet schijnt er
schroef achter te zetten.
Dit achten we een veeg teeken.
Allerlei program's en plannen van Le(
formatie zijn in de lucht, maar de ai
ontbreekt, om eens in duidelijke cijfers
de natie voor te rekenen, wat deze plac
kosten zouden. Van alle kanten rijst
vermoeden, dat het op schatten te st
zou komen.
Ed inmiddels wordt het volk misleid
gevleid met valsche voorspiegelingen.
Nationale politiek is dit zeker niet.
In Frankrijk hebben zelfs de socialis
het anti- militarisme als onvaderlandsliev<
gebrandn erkt.
Ten onzent doen zelfs niet-socialisten 1
dit anti-militarisme mee. Standaard
De tank der Vrijzinnigen.
Deze belangrijke titel staat boven
artikel dat de man, wien is opgedragen
Vrijzinnig Democratische pers van hoofda
tikelen te voorzien, en die zich V. D. te
kent) de wereld heeft ingezonden. Het blij
»De Rotterdammer* bespreekt ook
uitlatingen van V. D. en zegt
Het is toch merkwaardig
De heeren wenschen verwijdering van
^Christelijke* politiek.
Ronduit wordt het gezegd.
Eerst daarna willen zij een splitsing
»behoudenden« en »vooruitstrevenden.«
Laten zij zich intusschen maar niet te z
verheugen, dat de Christelijke partijen
ooit toe zullen komen hun ^Christel
politiek* te laten varen.
Dat geschiedt nimmer.
Ook laten de Christenen zich niet verde
in conservatieven en democraten.
Wii. A- 1
Rechts moet verdwijnen.
Wel neen, 'kgeloof er niets van!
'k Geloof er niets van, dathet blij vend
gedeelte weg gaat, als Links bij de
Prov. Staten wint.
De bedoeling is alleenRechts moet
uit de Staten; Rechts moet uit de
Eerste Kamer, zooals het ook uit de
Tweede Kamer gewipt is door de
valsche, leugenachtige leuzen.
Zou Links dan Rechts niet meer
kunnen dulden. Wil Links ons dan niet
'tleven gunnen?
Ja, mits Rechts machteloos lam ge
slagen wordt.
Als Links zijn zin krijgt, mogen we
nog wel bestaan, maar niemand poli
tieken hinder of overlast aandoen; we
moeten over ons laten loopenen als
wij getrapt worden, mogen we in stilte:
0wee! roepen.
Nu is 't misschien een zwak, maar
dan toch een edel zwak der Rechtsche
mannen, dat ze zoo maar niet getrapt
of in een hoekje gezet willen worden.
Voordat Links dus aan de amputatie
onzer ledematen begint, schreeuwen
we reeds wat luid, en daarna slaan
we van ons at.
En zoo moet het er nu bij den aan
staanden strijd ook naar toe.
m» DE9T UITKIJK,
Er ligt ergens in Nederland een welvarend
dorp.
De bevolking, op godsdienstig gebied is
tamelijk eensgezind. Men vindt er enkele
roomschen en ook een paar joden, maar
die zijn van buiten ingekomen; de eersten
als bewoners van pachthoeven, die bij open
baren verkoop in handen hunner geestver
wanten waren geraaktde laatsten, om door
negotie hun brood te winnen,
Invloed op den gang van zaken hebben
ze dus niet en willen ze niet een zeer on
aangenaam leven hebben, dan moeten ze
zich, zoo immer mogelijk, voegen naar de
groote meerderheid der bevolking.
Die groote meerderheid is van den
protestantschen godsdienst.
De s.gereformeerden« hebben er eenige
verspreide leden, die bij geuabuurde kerken
inwonen*, maar hun aantal is te gering,
dan dat zij zich zouden kunnen doen gelden.
Ze hebben daar trouwens ook niet veel zin
in, want door hun isolement wonnen ze
niet aan ikracht*, terwijl door gemengde
huwelijken enz. hun aantal eer af- dan toe
neemt.
Overigens, behoort de gansche gemeente
tot de Hervormde Kerk.
Deze heeft, hier ter plaatse, steeds
orthodoxe predikanten gehad. Voorheen
waren ze ^gematigd* orthodoxelang
zamerhand werden ze sgoed* orthodox en
sinds eenigen tijd staat er zelfs een predikant
van confessioneele richting.
Zooals ik zei, het dorp is welvarend. Er
zitten boeren, die voor een ton niet behoeven
op te staan en er zijn er velen, die een
bankje van honderd gulden geven kunnen,
zonder dat ze er feitelijk iets van merken.
Een merkwaardigheid van deze orthodnxe
gemeente is, dat ze geen christelijke school
heeft. De openbare school heeft zes lokalen,
werd voor 'n paar jaren nieuw gebouwd, is
naar de eischen des tijds ingericht en bijna
al de kinderen uit het dorp gaan er school.
Ook die der gereformeerden voor 't grootste
gedeelte; zeer enkele bezoeken een christe
lijke school in de omgeving.
Een halve eeuw geleden stond aan 'thoofd
der openbare school een godvreezend man,
wien3 nagedachtenis door de oude inwoners
nog in eere wordt gehoudeD.
Na hem zijn er verschillende hoofden
geweest en 'tis langzamerhand minder ge
worden. Eerst werd er gebeden en gedankt,
'n psalmvers gezongen en Vrijdags uit den
Bijbel verteld. Later, onder een nieuw hoofd,
werden Bijbel en psalmboek opgeborgen en
bleef alleen een iormulier-gebed gehand
haafd.
Toen kwam er een, waarmee de gemeente
^bekocht* was.
Men had hem benoemd; zonder goed
te weten, wat men aan hem had, maar
toen hij eenmaal ter plaatse was en in de
school stond, ontpopte hij zich als een
echte Dageraads-m^n, dat z'n ideëen niet
onder stoelen of banken schoof.
't Gebed werd afgeschaft en at en toe
kwamen de kinderen thuis met dingen, die
ze in school gehoord hadden en waarmee
de ouders gansch niet waren ingenomen.
Er kwam beroering in de gemeente.
Zelfs werd er een vergadering gehouden,
waarop in beginsel tot de oprichting ran
een christelijke school werd besloten. Een
der meest gegoede boeren zegde dadelijk
500 gulden toe zoodra men zou rondgaan.
De zaak scheen beslist.
Maar even later krijgt het hoofd, die
den grond onder zijn voeten voelt branden,
een benoeming naar elders, die hij aan
neemt.
Door samenwerken van den schoolop
ziener, den burgemeester en den toenmaligen
»gematigd* orthodoxen predikant, werd een
opvolger gezocht, die ^gematigd* modern
was in zijn godsdienstige opvattingen.
't Gebed bij 't begin van den morgen, en
't einde van den middagschooltijd werd in
eere hersteld; de psalmen bleven wel ge
bannen, maar enkele liederen, waarin bezon
gen werd de grootheid en goedheid Gods,
aller schepselen Vader, vestigden den indruk,
dat men toch op de openbare school wel
weer van godsdienst weten wou.
De beroering werd gerust
De vereeniging voor Chr. Nation. School
onderwijs kwam niet tot stand.
Weldra keerde de rust weder
Tevreden waren velen niet.
Wel zag men 'thoofd der school om de
14 dagen eens in de kerk, maar het onder
wijzend personeel was, op zeer zeldzame
uitzonderingen na, kerkschuw, las op Zondag
liever romans, wandelde en fietste.
Maar de beroering van voorheen was
voor allen min of meer een les geweest,
en ze wachtten zich wel, door hun doen
en laten bepaald aanstoot te geven. De
dorpelingen werden 't gewoon. Zeer stelden
ze 't op prijs, dat de confessioneele pre
dikant in de school godsdienstonderwijs
ging geven, waarbij hij door het personeel
zeer voorkomend werd behandeld.
Van een Christelijke school werd niet
meer gerept. De weinigen, die er nog voor
zouden willen ijveren, vonden geen gehoor.
Toch bemerkte de predikant, dat het
godsdienstig gehalte er niet op vcoruit
ging. Vooral over de jeugd en jongeling
schap moest hij zich bedroeven. Wel was
hun leven meestal onbesproken, maar er
was zoo weinig ernst in hun leven en ze
waren zoo onverschillig voor den godsdienst.
Erger nog was de onwetendheid, waarvan
hij op de catechisatie soms ongeloofelijke
staaltjes te hooren kreeg. Dan was het in
de naburige gemeente, waar hij als con
sulent catechiseerde en waar een Chr.
school was, toch anders. Daar wisten de
jongens en meisjes ietssoms véél van den
Bijbel af.
Het doet er niet toe, waar deze ge
meente ligt of hoe haar naam is. Dit is
zeker, men vindt ze in alle provinciën
boven den Moerdijk. Wie een weinig in
zijn omgeving rondkeek, kan een heel ristje
namen invullen.
A i I
