SUNLIGHT- EERSTE BLAD. Zaterdag 13 April 1907. 22s1" Jaargang M". 1232 ■"■"aSa Orgaan voor de SBuidliollandsciie en leenwiche Eilanden, IN HOC SIGNO VINCES SNEEUWWIT T. BOEKHOVEN. %lïe slakken voor de itedacfie öestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te sendees aars den Uitgever Idealen en cijfers der Vrüz -Democraten. De Vrijzinnig Democratische Bond vergaderde Zaterdag en Zondag jl. te Zaandam. De Voorzitter hield er, zoo als dat gewoonte is, een rede en zei »De Vrijz. Dem zijn in het afgeloopen jaar vooruitgegaan. Behalve het kies- rechtcomitee is opgericht de Vereen van Vrijz.-Dem gemeenteraadsleden; het aantal aangesloten vereenigingen en personeele leden gaat vooruit. Er is een dagblad als partijorgaan ver kregen maar van de gunstige om standigheden is op verre na niet genoeg geprofiteerdo. a. vindt 't orgaan niet den steun, waarop was gerekend. Dat ligt aan de Vrijz. Dem zelt. Ze twijfelen niet aan de deugdelijkheid van hun beginselen; er is onder hen geen tweedracht, geen gemis aan idealen. De Vrijz.-Dem. hebben dus ook idealen. Trouwens welk mensnhenkind heeft die niet: en welke partij heeft die niet. En een nog jonge partij als de Vrijz.-Dem. moet er heel wat hebben, anders heeft ze ze verloren eer ze vijfentwintig jaar oud is. Maar aan zulke mooie betuigingen van idealen te bezitten heb je niet veel, als de praktijk er niet mee klopt. En zien we nu, dat 't Dagblad niet gewild is, geen steun ontvangtzien we dat volgens het Jaarverslag het aantal afdeelingen maar steeg van 52 op 55het aantal leden van 4220 tot 4200 en het aantal personeele leden van 472 tot 498, dan moet toch erkend, dat 'ter met deidealen droef bij staat. Wie zich dan ook nog herinnert, hoe treurig de Vrijz.-Dem bij de verkiezing op 28 Juni'05 uit de stem bus kwamen, stemt toe, dat de idealen voor de heeren heel mooi mogen zijn, maar dat ze den kiezers toch te hoog zitten en ze er niets van moeten hebben. Idealen der Demo craten en de cijfers over hun leden, abonnementen en medestanders bij de stembus kloppen niet. Idealen hebben 't zwak, dat ze nooit te bereiken zijn. En de vrasg is dus gaan de heeren niet te ver in hun wenschen, of om schrijven ze wel precies genoeg wat ze willen. Hebben de kiezers er hou vast aan Juiste formuleering, af bakening 4er grenzen is voor elke kiezer noodig. Is dit bij de Vrijz.- Dem. wel 't geval? Weten ze zelf wel precies hoever ze gaan moeten Of gaat 't bij de heeren ook bij opbod en afslag, al naar de Socialisten bieden en loven, of al naarmate de Eolitieke thermometer staat in den ande. Zoo iets van een lokvogel systeem-met-netten-en-kooien Loven en bieden al kijkend naar Oud- Liberalen en Socialisten om van elk wat te krijgen? Huilen met de wolven in 't bosch En dus wel idealen heb bend, maar vooral om door veel ge schreeuw de weinige wol te vermeer deren Nuin zoover kan zelfs gezegd, dat 't ideaal der Vrijz-Dem. met dat der Socialisten precies overeenstemt. Want ook die hebben maar een 7400 leden, en maken een kabaal alsof ze de heele politieke en sociale wereld in één ommezien zouden omkeeren. Maar vraag je nu eens naar \rijz- Dem. dadennaar daden op sociaal en politiek gebied, ochdan is de oogst zoo poover, zoo armoedig. Op niet één terrein kunnen ze op iets flinks wijzen. Wetgevende talenten zijn er bijna geen onder henop sociaal en economisch terrein vindt ge ze nergens dan in kleine zaakjes; ae Antirevolutionairen, de Roomsch- Katholieken, de Socialisten hebben overal een krachtige actie op 't terrein van onderwijs, coöperatie, vakbewe ging, en arbeidsbwetgeving, maar waar kunnen de Vrijz.Dem. op wijzen; niet te vergeten de Antirev. op het terrein der filantropie, die machtige factor in 't Volksleven. Met al hun idealen komen ze geen stap vooruit. Ze wrochten niemendal. Dit staat in hun program, en dat, en ginds, 'en zooveel meer, ja zelfs zei de voorzitter te Zaandam, dat de Vrijz.-Dem.bond de eenige partij is, die een behoorlijk defensie program heeft en vraagt ge danmaar wat wil je nu eigenlijk toch met je defensie ont werp Wil je 't leger goedkooper hebben dan wij, dan zeggen ze »neen, want 't Volksleger dat wij willen is net zoo duur, zoo nog niet duurder vraag je dan wil je minder mannetjes in dienst hebben, dan zeggen ze ja, laten er maar veel meer militaire oefeningen plaats hebben in de dorpen en steden zelfmaar wijst ge ze dan op Minister Staal, met wien ze zoo dwepen, hoe die in plaats van 17000 er 21000 wilde inlijven, dan zwijgen ze weer, beschaamd natuurlijk, dat ze om de politiek iemand steunen moesten die 4000 jongens meer uit de maatschappij rukt. Zie, dan ligt der program tegen den grond, want ze roepen bravovoor Staal, die, we herhalen het, 4000 mannetjes meer noodig had, wat weer idem zooveel meer kostte, al zei de Minister, dat het zoo ongeveer evenduur bleef als thans En zoo sjachert dat Als 't op zelfstandige actieve politiek, op eigen daden aankomt, zit de Vrijz.- Dem partij verlegen. Dan weet ze niet waarheen, bij al haar idealen en mooie programs. Met de Socialisten steeds meegaan durft ze niet, om niet al te veel in de kijkers te loopen. Ze blijft dus bij die partij een paar stappen achter. Te ver van de Oud Liberalen af durft ze ook nieten daarom maar een paar stapjes voor. En zoo laat ze zich maar meedrijven drijvende idealen en daden; die den waterspiegel nog niet doen rimpelen, ziedaar de beteekenis der Vrijz.- Democraten als politieke partij. Ja. op papier 1 dan is ze een heele baas 1 Maar 't papier is goedkoop 1 Doch practisch belijnd, optreden ten behoeve van de maatschappij en van alle sociale leven, steeds weten, wat men wilen uitvoeren, waarover men met zooveel kabaal spreekt I Zie dat moet de Vrijz.-Democraat nogleeren. lie hoitende wogen. Door de benoeming van den heer W. F. Ridder van Rappard, generaal- majoor, commandant van de stelling van Amsterdam, bevelhebber in de eerste militaire afdeeling, tot Minister van Oorlog is 't Kabinet weer compleet. Een week zeven, acht zijn voorbij gegaan, vruchteloos. In een oogenblik van onbegrijpelijke manmoedigheid boden de heeren Mi nisters hun ontslag aan. Ieder vond het dwaas, omdat al 't gebeurde met de begrooting en 't blijvend gedeelte, volstrekt dat ontslag niet wettigde. En toen begon net gehaspel om nieuwe ministers te krijgen, wat mis- lnkte, totdat nu 't Kabinet weer op zijn ontslagaanvrage is teruggekomen en inplaats van den heer Staal nu gekomen is de heer Ridder van Rap pard. Welke gevolgen zal deze keuze heb ben De benoemde was commandant van de Stelling van Amsterdam, vermoe delijk zal dus voor die zaak wel de noodige finantieele zorg worden ge dragen. Wel is er van radicale zijde steeds geroepen: geef toch bijna geen geld uit voor die Stelling, 't is geld weg gooien in een bodemloozen put; wel staat in de Defensieparagraaf der Vrijzinnig-Democraten»de vesting werken te beperken tot de hoogst noodige permanente verdedigingsmid delen in eenvoudigen zin,« maar na tuurlijk als de Commandant der Stel ling van Amsterdam, nu Minister, de zaak aanpakt met bekwamen spoed en gesteund door de zooveel toegestane miüioentjes, dan hoort ge niet één radikaal kikken of mikken, In dien bodemloozen put mag een Minister uit dit Liberale Kabinet gerust de kolos sale sommen neergooienvroeger onder 't Kuiperkabinet zou men daar, uit politiek alleen, bezwaar tegen gehad hebben en toen kon je ook in de kranten dier menschen van »bo- demlooze putten« lezennu hoor je dat zoo niet meer. Oud-Minister Staal vroeg duizenden voor de Stelling en 't was in al die bladen»mondje dichtZoo zal 't nu ook weer gaan. Wanneer aan de stelling met zilveren en gouden ijver gewerkt wordt, hoor je niets van dien geld verkwistenden Minister En de Minister kan er tegen de radicalen altijd uitspelen met te verwijzen naar de Defensieparagraaf. Immersde vestingwerken moeten beperkt worden tot de hoogst noodige verdedigingsmiddelen» en de Minister zal ze wel zeer goedmoedig lijmen, en de lijm zal houden ook, met de opmer king Heeren ik beperk heusch zoo veel ik kan, maar goedkooper dan de nu aangevraagde millioenen kan 't niet, en dan knikken de heeren Demo craten met heel hun Paragraafaan bidders ja en amen Welke gevolgen zal de keuze van den nieuwen Minister hebben P Dat de zaak op denzelfden voet wordt voort gezet P Wat de doode weermiddelen betreft, zeer zeker. En wat de levende weermacht aangaat zal er waarschijn lijk verandering komen, maar eene die met groote behoedzaamheid con form de wet zal worden uitgevoerd. Er is dus met de verwisseling van Minister iets gewonnen Moet er in krimping plaats hebben van een blij vend gedeelte, moet de dienst voor den een verlicht of voor den ander ver zwaard worden, het zal niet meer zoo onbekookt er naar toegaan als onder Minister Staal, die zelfs bij de cijfers niet eens secuur was en moest betui gen, dat hij zich hier en daar vergist had en dan bij een zaak, die, dat wist Minister Staal toch ook, zooveel stof opjoeg en die uiteraard allernauwkeu rigst liad moeten zijn voorbereid. En zijn cijfers waren niet in orde, wat met de stukken is aan te toonen. Zulke staten en cijfers zullen nu wel wegblijven rijp kan worden over legd na degelijk onderzoek. En dan, (trouwens, welke partij is tegen ver mindering van lasten als de dienst en de onafhankelijkheid des Lands dat toelaten) kan hetzelfde bereikt worden als nu een afschaffing zoo noodig van een blijvend gedeelte; een volkomen organisatie der Landweer; een flink in mekaar gezette mobilisatiemacht een niet verzwaren van des eenen dienst door een ander naar huis te sturen. De gevolgen kunnen goed zijn. Geen onbezonnen plannen, maar alles gedekt door de wet en het Parlement. Wat de andere Ministers betreft; we hopen, dat ze met stalen ijver den verloren tijd zullen zien in te halen opdat er nog wat goeds binnenkomt voor 't getob met de Grondwetsherzie ning begint. Nochtans! hoopvol zjjn we niet ge stemd. En 't i3 nog geen 1909er is niet veel noodig om weer in 't politieke moeras te zitten. OP DEH UITKIJK. A n tire vo lu ti onair Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag. Abonnementsprijs per drie maanden franoo per post 60 Cent, Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar. Afzonderlijke nummers 5 Cent. UITGEVER Telefoon Intercom». Mo. 'i. Advertentiën 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel. Boekaankondiging 6 Cent per regel en y,maal. Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing. Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan. Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- eu Vrijdagmorgen 10 uur. Odzc »vierjaarlijksche« kwam ter sprake. De >Deputaten-vergaderingc, welbekend. De kinderen Israels vroegen om een koning ^gelijk de andere volken* hadden en zoo komt onder ons de wensch op naar een »landdig« oftewel, »jaarlijksch congres*, gelijk de »andere partijen* hebben. Verder werk ik natuurlijk de vergelijking niet uit: ze zou aan alle zijden mank gaan! Thans is zelfs door de centrale kies- vereeniging in het district Hilversum de zaak bij het Centraal Comité ter sprake gebracht. In een, vrij warm gesteld, hoofdartikel heeft de Standaard het voorstel met sympathie begroet, maar tegelijk, als ik het goed begrepen heb, den volke duidelijk gemaakt dat er niets van komen kan. Zoodat het kans loopt »cum lande* begraven te worden. Eer 't zoover komt, zal het toch goed zijn, er nog een woord met elkander over te wisselen, 't Is, ondanks de crisis en niet tegenstaande de komende, de dreigende Staten-stembus zoo stil op 't politieke meer, dat we ons veilig een klein uitstapje kunnen veroorloven. De >Standaard< heeft volmaakt gelijk, door te zwijgen op al wat onze partij aan die vierjaarlijksche samenkomst te danken heeft. De Deputaten vergadering bracht ons vóór elke stembus worsteling in de juiste stemming van bezieling, geestdrift, ver trouwen. Na maanden, na jaren soms, komt het gesprek onder de broederen nog terug op deze of die Deputaten dag, welken zij bijwoonden. De eenzame strijders in dorp en gehucht, die altijd weer in hun kring moeten vooraan staan; steeds moeten geven en zoo zelden iets ontvangen; die altijd weer moeten worstelen tegen lauwheid, onbeslistheid, dwarsdrijverij wat van de opwekkende wapenschouw te Utrecht niet telkens voor hen een dag van blijdschap en verheuging des harten, waar ze weer maanden op teren konden! Wie wat missen kan voor lectuur kan voor zijn verstand thuis het noodige wel krijgen. Hij abonneert zich op enkele bladen, koopt de brochures, die uitkomen, schaft zich de voornaamste werken van onze voor mannen aan en dan komt hij op z'n stoel, 's zomers bij 't raam, 's winters bij de kachel, heel ver. Maar als mensch en als partij hebben we méér noodig, dan verstandelijk overtuigd te zijn van de waarheid onzer beginselen en getramd in de kunst, om tegen de weer partij den strijd te voeren. Daar moet heilige geestdrift zijn, opge wektheid, ijver voor de zaak, die ons lief is en dit alles gaat niet buiten het hart om, Wie onder ons mee genoot van het samenzijn te Utrecht, van het samen bidden, samen zingen, de bezielende rede van den voor zitter indronk, hij wéét het, hoe God door deze middelen, ons den voet licht en de hand vaardig maakte, dat we ons repten met dubbele inspanning, om de overwinning te behalen. Neen daarin heeft de >Standaard< gelijk: Van die Deputaten-vergadering kan geen jaarlijksch congres worden gemaakt! Maar wat ons hoofdorgaan wél wil, om de bezwaarde broederen tegemoet te komen, lijkt me wel ernstig gemeend maar in 't minst niet geschikt, om de ge opperde bezwaren weg te nemen Wat ik nader dien aan te toonen. De discussie over de Deputaten-vergade ring heeft tot ondergrond, durf ik te ver onderstellen, eeilige vreeze over de leiding onzer partij. Zoolang de Heere God dr. Kuyper in 't leven spaart en hem zijn werkkracht laat, is er geen bezwaar. Deze les van Groen hebben wij geleerd en onszelf ingeprent, dat een partij, die haar leider verloochent, zich zelf in 't ongeluk stort. Dat we dr. Kuyper niet slaafs volgen, weet ieder. Maar de leiding laten we in zijn handen. We houden de oogen open, om te zien, waarheen hij ons brengt, maar we laten hem met gerust heid de leidsels, om met de mannen, die naast hem op den bok zitten, den koers te bepalen. Dat hij op 't oogenblik geen voorzitter is van 't Centraal Comité, is een gevolg van zijn ministetschap; dat komt wel weer in orde. En dan ten kwarteeuw ondervinding leerde het, kunnen we over de leiding gerust zijn. Maar dat blijft niet zoo. Dr. Kuyper heeft bijna bereikt den leef tijd, waarvan de psalmdichter zegt, dat we er komen, als we »zeer sterk* zijn. Hoe pijnlijk het moge zijn, erop te zinspelen, 't is toch ook echt calvinistisch met senti menteel te zijn er ons voor tebeieidenop den tijd, dat hij er niet meer zijn zal. Onze vrome vaderen hadden soms vele jaren lang hun lijkwade in de kast liggen, alzoo bij levenden lijve de schikkingen treffend voor den dag huns doods, wat niet wegnam, dat ze zich tot hun laatsten snik met de dingen des levens ernstig bezig hielden, de dingen, die God hun te doen gaf. En nu meenen vele partijgenooten, dat in het volgende tijdvak van de historie onzer partij, de organisatie anders moet wezen dan thans. Stel u eens voor dat er in den boezem onzer partij zeer ernstig verschil van meening opkomt. We hebben daar iets van beleefd in 1894, toen de H.H. Lokman c.s. uit de partij traden en een héél klein beetje, in 1905, toen de heer Staalman eruit ging. Maar dat is toch niet, wat ik bedoel. Beide heeren waren het, de uitkomst leerde het, kleine fracties, die stonden tegen over de meening van verreweg het grootste deel der partij. Bedenk daarbij echter, dat ook beide keeren de persoon van dr. K uyper de oppositie zoo klein hield, 't Gaat ons, als Keuchenius 't eens zei, dat we ons wel tienmaal bedenken, eer we op een belangrijk punt, beslist tegen zijn leiding ingaan. Maar men kan gerust aannemen, dat er in '94 en in 1905 méér waren, die vreesden, 't zij in democratische, 't zij in conservatieve richting uit te glijden, dan er tenslotte met de partij gebroken hebben. Als nu de persoonlijke leiding van dr. Kuyper eenmaal ontbreekt en er is niet dadelijk iemand, die zijn positie vermag in te nemen, dan laat het geval zich zeer goed denken, dat er een zeer ernstig verschil van oplossing vraagt. Daarvoor is de tegenwoordige Deputatie vergadering ten eenenmale ongeschikt Met zoon man er omheen, helpt men geen ver schillen uit de wereld. Dan wordt het een stemmen, een overstemmen, waarbij in de opwinding van zulk een monster-bijeenkomst

Krantenbank Zeeland

Maas- en Scheldebode | 1907 | | pagina 1