SUNLIGHT-
EERSTE BLAD.
Zaterdag 2 Februari 1907
21slc Jaargang N". 1212.
I
Orgaan
An tire volu ti on air
1
drie
3MMELSDIJK.
ndsm^
;ORTE Sz.
|fen MMMADE.
IN HOC SIGN O VINCES
voor de Zuidhollandsche en Zeenw§che Eilanden,
T. BOEKHOVEN.
Sommelsdijk
'M Aanbod.
5:5
s
ft
ALS GOUD
A lie stukken voor «te üedactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te zenden aan den jJifgrever.
Verbetering1 door de
Socialisten
Wat is de oorzaak
Obstructie afbreken.
Aiin «Ie Arbei«Iersver-
eenig-ingen op l'lakkee,
in* OKA (1ITHIJH.
Uit «le Pers.
i'V
?r te Sommelsdijk.
op het zaad geteeld
pwas."
ïalte uit suiker bie-
voedzamer soort
tkomsten en groote
sponeerd handelsmerk
pij Joh v. Ballegooij
A. van EeBteren.
L. W. Zaaijer
A. van Oostenbrugge
K. J. Spee.
TONGE.
adres voor
sr, Lijnolie, Verfwaren,
fiwerk, Spijkers, Gaas,
p, enz. enz.
Wederverkoopers rabat.
)NGE Co., gevestigd
■rzekert tegen BRAND-
iing en op vaste premie.
LGENT
s vorige jaren, zoolang de
ELFPALÉN, HEINPALEN,
POKKEN, ook nog 1000 stuks
tNS en A. BUIJS, Mr. Bak-
O) -O
O.
:—P
l QT
ÖC O
03
03 -7-J
03
O»
X
03
C3
Q-
G
03
03
G
03
O)
N
G
03
•3 0,
a .2
cd .3
-*->
03 G
G i—
-iC G
r-1
03
o x
o
JO
c3
O
T3 G
G
-2
O- 03
1 fcC c
o cd
O
v.
B 03
O X
a
CD
eo a
03 03
a
:h»
C-.
co ÜX,
03 60
-3 s
S
03
rH
c O- c
S[ -ê
E 8,
2 ie
jr E-« o
.fi 03
c c
.2
E-
-O
O -
CD X
3 '2
-S H -3
-3 f o
c3
93 Cb
Pd
a
-2'
"C
c3
G
O)
-4-3
c3
O
"C
c
f— +3
03
2 S -
03
03
-O
03
G
O)
"C
0>
£x
03
bC
o
G
0)
-G?
fc -O
D
X
"S
Q£
G
"53
u
03
O)
tSJ 3
o»
-o
b£)
s
p c
"S
X N
.SPTS
tn
33
c 2
S-3
03 35
o
G
03
a
o3
c3 G
ti o
l-X
C/3 (D
§3 03
T3 o)
3£
<33
Q-
r—t
Q
G
03
"C
fu
03
•r--^
O
ÖC
w
r-l
a
u
c
S
4-3
4-3
O
93
03
53
G
X
NJ
t—
03
TJ
93
a
B
53
^4
93
c3
:ep is zoo H
ZUIVER I
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER
SONtMEijSMtiJH.
Telefoon Intercomm. No. 3.
Advertentiën 10 cent per regol en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en */s maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing,
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsraimte die zij begaat;.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 nar.
IV.
Voor Nederland vooral is de actie
der Socialisten door hun Klassestrijd-
leer gevaarlijker dan voor eenig ander
Land. Waarom
Nederland is dicht bevolkt en die
bevolking neemt snel toede bereke
ning is van 30,000 mensehen per jaar.
Maar dit dichtbevolkte Land is maar
voor een gedeelte vruchtbaar. Wie
maar eenigszius de kaart kent en zich
voorstelt hoe in Drente, Friesland,
Overijsel. Gelderland, Utrecht, Lim
burg en Brabant, dus in de meeste
Provinciën groote oppervlakten lands
zand en hei zijn, zich voorstelt hoe
luttel in getal de dorpen en steden
zijn in die onvruchtbare streken, ^die
begrijpt ook, dat maar een klein ge
deelte der bevolking (3/10) die streken
bewerken en vruchtbaar maken moet,
terwijl zelfs in vruchtba e streken het
aantal inwoners niet zoo bijster groot
is. Door drie tienden der bevolking
wordt bijna geheel Nederlandbewerkt.
En zeven tienden doen dus aan die
bewerking niet direct mee.
Maar die drie tienden zijn niet in
staat om die grondstoffen te lever n
voor kleeding en woning.
Die drie tienden zijn niet in staat
om Nederland te voeden.
Hoe intens (flink den grond bewer
kend) de landbouw ook mag zijn of
nog worden, hoe de veeteelt zich
door voortdurende ontwikkeling van
den veestapel, de fabricatie van boter
en kaas, ook moge verheffenfeit
blijft: dat èn landbouw èn veeteelt
tekort schieten om Nederland te voe
den, kleeden en huisvesten.
Het Buitenland moet dus voorzien.
Maar dat moet juist tegegaan worden
De toeleg van Regeering en Voile, van
Staat en Maatschappij moet juist zijn
om van 't Buitenland zoo weinig af
hankelijk te zijn.
Niet alleen uit 't oogpunt van eigen
welvaart, maar ook met 't oog op oor
log en buitenlandsche onlustenals
algemeene werkstakingen, oproeren.
Ieder begrijpt toch, dat als we met
onze voedingsmiddelen geheel afhan
kelijk zijn van Duitscblandeen oorlog
van Duitschland met Frankrijk, een
algemeene werkstaking in Duitschland,
oproeren en onlusten in Duitschland,
onmiddellijk invloed kunnen gaan oefe
nen op den invoer dier artikelen naar
Nederland.
't Is dan ook een onverantwoorde
lijke Regeering, die de bronnen van
bestaan niet uitdiept; die niet door
wettelijke, door sociale maatregelen
de bestaansbronnen beschermt; die
door zware of door onoordeelkundige
belastingen een of andere firma met
al haar fabrieken over de grenzen
drijftin één woord die er niet voor
waakt, voor zoover dit op haar weg
ligt, om de bestaansmiddelen van het
volk uit te breiden.
Zijdie voorstanders zijn van Bescher
mende rechten, meenen, dat hierin
juist een weg gelegen is om tot, uitbrei
ding te komen.
Het ligt niet in 't bestek dezer arti
kelen om nu over een Regeering, die
het vrijhandelsstelsel handhaaft en
daarmee de bestaansmiddelen en
bestaansbronnen doet uitdrogen, een
scherp afkeurend oordeel te vellen,
maar ieder weet, dat de Vrijhandel
in geen geval de Nederlandsche be
staansbronnen heeft vermeerderd, wel
verminderd.
Maar onverantwoordelijk handelt
ook een Partij, met name de Socialis
tische, die door haar Klassenstrijd die
uitbreiding tegenwerkt het bestaan dier
bronnen (fabrieken en ondernemingen)
aantast en weerhoudt het opkomen van
nieuwe, rentedragende, arbeidgevende
inrichtingen.
En hoe gewichtig ook de vraag is,
die de Socialisten op alle vergaderingen
den arbeiders "oorhouden, nl.Of de
verdeeling van geld en goed wel behoor
lijk geschiedt, of er niet te veel armen
zijn en te groote rijkdommen opeen
gehoopt veel gewichtiger dan die
vraag is deze, die daaraan vooraf gaat
hoe moet de arbeid zelf bevorderd worden.
Hoe de bestnansmiddelen uitgebreid?
De voorraad voedsel vergroot
Die vraag is de hoofdvraag
Geeft werk dat is de vraag. Bebouwt
't land Sticht fabrieken
Daarna komt pas hoe moet de winst
verdeeld worden.
Geeft werk Weg met de werkeloos
heid, die kanker van 't sociale leven 1
dat diene voorop te staan, maar de
Socialist houdt door zijn opdringenden
strijd over loonen, tegen Kapitalen,
tegen Ondernemers enz. het rustig
opkomen en groeien en bloeien van
Bestaansmiddelen tegen.
Is door hem dan verbetering te
wachten Wordt vervolgd)
Verslage».
Zooveel slaag heeft de Socialistische
Partij in Duitschland nog nooit gehad.
Er is daar eene algemeene verkie
zing geweest.
En de Socialisten hebben een twin
tig zetels verloren
Twintig van de ruim tachtig.
't Is een voor hen verpletterende
dag geweest.
Niet, dat ze het verwacht hadden
Ze roemden, dat er wel een 20 te
winnen waren, en ze verloren
er evenveel.
Bijna overal gingen ze in stemmen-
cijfer achteruit.
Op ons heeft de Socialistische partij
in Duitschland altijd den indruk ge
maakt veel beloven, weinig doen
atbreken, maar niet opbouwen.
En wij zullen dat bewijzen in onze
rij artikelen over: „Door Socialisten
verbetering.
Beloven, is wel aardig.
Maar uitvoeren, daar komt 't op
aan.
Obstructionitische politiek poli
tiek, die op alles wat de wetgever
doet, allerlei aanmerkt, maar onder -
tusschen de arbeiders laat wachten op
verbeteringen. En daar hebben de
Socialisten een handje van gehad iu
Duitschland.
Vraagt gewat doen ze dan in
Nederland voor den werkman op
wetgevend gebied Wij weten 't niet.
En zoo'n handelwijze wreekt zich
ten langen leste.
Daarbij komt, dat in Duitschland
onophoudelijk twisten tusschen de
twee fractien deelen) der socialis
tische partij aanhangig zijn. Net als
in Nederland
Doch zulke kibbelingen en vijand
schappen breken een partij af.
't Volk, de kiezers stellen geen ver
trouwen meer in de voormannen,
die in plaats van »leiden« elkaar
onophondelijk bekampen.
Jong bloed bruist
Maar de ouderdom is bezadiger,
gematigder, meer kalm.
Hoofdzaak is dus, dat in elke Arbei-
dersvereeniging moeten zitten, jonge
mannen en ouderen.
De ouderen gorden zich met de
jongeren aan ten actiewant de jon
geren zijn te vurig, overmoedig soms,
te dartel. Ze geven zich vaak weinig
rekenschap van de gevolgen hunner
woorden en daden.
Het ligt in hun aard, natuur, aanleg,
karakter, om in hun jeugdigen durf
te veel te willen, te veel te eischen,
te ver te gaan.
Ze zien geen gevaar, kennen geen
vrees, want immers de heele wereld
ligt daar nog voor hen!
Juist daarom is 't noodig, dat bij de
actie der jongeren, die onmisbaar is,
omdat ze vooruitbrengt, vooruitstuwt,
omdat ze wat durft, zich noodzakelijk
pare de actie der ouderen.
De getrouwden, de huisvaders, die
verantwoordelijkheid en zorg kennen
die de gevolgen dadelijk veel beter
overzien van een ot anderen stap, zij
moeten als lid ook toetreden.
Neenniet de kat uit den boom
kijken
Dadelijk lid worden is de eisch.
Hun invloed moet aanstonds beginnen
te geldenniet, als 't te laat is.
Onverstandige, te haastige maatre
gelen moeten, zoo enkele jongeren die
soms zouden willen invoeren, aan
stonds den kop ingedrukt worden.
En daarom aan alle Besturen roe
pen we toe Zoekt veel jonge mannen
tot uwe Vereeniging, maar zoekt niet
minder veel ouderen. En laten deze
laatsten begrijpen, dat juist hun beza-
digden raad, hun kalm woord, hun
rijper en verstandiger inzicht, de heele
Vereeniging ten zegen kan zijn.
Zoo af en toe bekruipt mij de dwaze
gedachte Och, kon ik al het kromme hier
op aarde eens recht maken En van dag
tot dag word ik meer overtuigd, wat een
groot menschenkenner de wijze Koning
was, toen hij het neerschreefWie weten
schap vermeerdert, vermeerdert smart.
Daar hebt ge nu b.v. wat in de laatste
weken door den bekenden schrijver in de
N. Eott. Courant werd gezegd over de
»keeten in den Biesbosch.-r Ik lag de vorige
week tegen den morgen 'n poos wakker in
m'n bed warm en verkwikt door den slaap,
te luisteren naar 't gegier van den strijden
den oostenwind, die ons striemend afstraffen
kwam, omdat we het waagden in Januari
met 'n demi te loopen toen ik
opeens die keeteu voor me zag, de ver
molmde stulpen uit die waterwereld, waar
de wind doorgaat als het molm door een
vergane turfmand en waar de hakkers in
hun hokken de rotten tot vast gezelschap,
den nacht moeten doorkleumen.
Ik kan geen hand uitsteken om hen te
helpen, en dan zoudt ge waarlijk wel willen
dat ge al die ellende niet wist, omdat ge
er persoonlijk tóch niets aan doen
kunt
Maar dat is een dwaze wensch.
Wat openbaar maakt is licht, en wie
weet of de slavernij in Amerika niet nóg
zou bestaan, als mevr. B. Stowe haar
»NegerhuU niet geschreven had. Zoo schijnt
ook Heijerman's »Op Hoop en Zegen« de
aandacht voldoende gevestigd te hebben op
de meer-dan-doorluchtige visscherssrhuiten,
de ^drijvende doodkisten«, waarop sommige
reeders toch hun volk maar wagen as
surantie dekt immers schip en inventaris
Het is nu eenmaal een feit, dat dp
^publieke openiet machtiger is dan een
wetboek met tien titels en honderd artikelen.
Een onzer rechterlijke autoriteiten heeft er
nog onlangs een teekenend bewijs van ge
geven. De Wet moge met zooveel woorden
zeggen hoe lang nog dat het onder
zoek naar het vaderschap verboden is,
zoodat de ongehuwde moeder weerloos staat
tegenover den vader van haar kind
de ^publieke meeningt onzer dorpelingen
denkt er anders over. Zij doet wel degelijk
onderzoek naar den vader en als deze de
moeder van zijn kind Diet trouwt of een
flinke geldsom ter vergoeding geeft, dan
ondervindt hij op zeer onaangename manier,
wat het is de publieke meening te trotseeren.
Die openbaarmaking van misstanden die
nen we op prijs te stellen.
Zelfs als ze geschiedt op de bekende
socialistische manier, met vlijmende satyre,
in de meest krenkende bewoordingen, als
wapen in den klassenstrijd, dan hebben we
nóg niet het aecht, ons daarom van de
zaak af te maken, wat openbaar
maakt is licht. Of dat licht nu al door een
rood glas valt, dat moet ons wel tot voor
zichtigheid manen, dat we ons niet met de
kleuren vergissen, maar daarom hoeven we
onze oogen voor 't licht zélf nog niet te
sluiten.
Als we maar voor één zaak oppassen.
Zoo licht wordt bij het openbaar worden
van sociale misstanden geweldiglijk getoornd
tegen de verantwoordelijke personen, wier
gevloekte schraapzucht en hartelooze onver
schilligheid op 't scherpst worden doorge
streken.
Ik vind, daar moet men voorzichtig mee
zijn
Onder die wraak-schreeuwers zijn, om
maar iets te noemenmenschen die hun
dienstbode in een vochtig, dompig sous
terrein laten slapen, zeer ten nadeele harer
gezondheidmenschen, die den bakker
afzeggen, als hij niet zorgt, dat zijn knechts
's nachts werken en zij dus warm-versch
brood bij 't ontbijt hebben menschen, die
hoewel ze 't geld.hebben liggen, au grand
sligneur, jaar en dag hun schulden onbetaald
laten menschen, die allerlei andere sociale
ongerechtigheden bedrijven omdat
ze er zoo geen erg in hebben
maar die dan ook niet al te bar moeten
uitvaren, wanneer anderen op dergelijke
ongerechtigheden worden betrapt.
Ook op sociaal terrein struikelen wij allen
over stronken en steenen en moet ons oordeel
over wie tegen den grond viel, niet te
hard zijn.
De gewoonte, de kwade gewoonte is zoo'n
leelijke strop.
Zie het b.v. weer in die keeten-kwestie.
In de Nederlander kwam een inzender
vertellen, dat er, vergeleken met vroeger
al van verbetering kon gesproken worden.
Waarschijnlijk was 't dan vroeger zóó, dat
de rotten af en toe met de keet aan den
haal gingen, terwijl zij ze tegenwoordig dan
toch op d'r plaats laten
Maar dat daargelaten,' typisch vond ik van
dien inzender het volgende, dat ik letterlijk
afschrijf: >De arbeiders zelf nemen het
overigens niet zoo nauw Er zijn
in ons land trouwens meer gebrekkige toe
standen. De turfgravers in de Peel moeten
zich des zomers ook met zeer gebrekkige
slaapplaatsen behelpen, een heele rij naast
elkandermenschen van beider kunne, op
planken en stroo uitgestrekt, was enkele
jaren geleden iets heel gewoons, en komt
misschien nog wel voormaar de menschen
zelf vinden dat niets erg t
Zoover ik heb kunnen nagaan, heelt »Het
Volk« in dit stuksken geen erg gehad
men kan ook niet alles lezen anders
zou het er met de eetwoede van wie dagen
lang, zónder knakworstjes honger leed, op
aangevallen zijn. Het kon dan den arbeiders
weer eens laten zien, hoe de »kapitalisten«
wel over hen dachten. Terwijl als bijkom
stig fortuintje nog dienst kon doen het feit,
dat dit stuk voorkwam in een »christelijk«
blad, aan welks hoofd staat niemand minder
dan »jonkheer« Lohman.
't Is bepaald jammer, dat Het Volk dit
kluifje is misgeloopenDaar had wat van
gemaakt kunnen worden
Trouwens, het deed mij ook zéér. Toch
is, dunkt me, die inzender in de Nederlander
niet de onbarmhartige »uitbuiten«, waarvoor
een socialist hem ongetwijfeld verslijten zou.
Ik heb die hakkers en griendwerkers uit
den Biesbosch ook gekend. Jaren lang mid
den onder hen gewoond. Vaak en veel
met hen gesproken. En al heb ik het leven
in die waterwereld nooit meegemaakt of
bespied, 'k heb de vaste overtuiging, dat
van de arbeiders-ellende daar eer te weinig,
dan te veel is gezegd.
Dat die menschen zelf dit »niets erg«
vinden, is niet waar. Maar ze zijn door het
ruwe leven in elk opzicht gehard. Er is
eelt op hun vingers, eelt om hun gemoed
ze voelen niet fijn, naar lichaam noch naar
ziel en in hun treurige positie is dat nog
gelukkig te noemen.
Beklaagt men hen en vraagt men, hoe
ze 't kunnen uithouden ze halen de
sehouders eens op, wrijven de dikke wanten
tegen elkaar en zeggen je mót welGeen
werk, geen eten of eigenlijk ge
bruiken ze heel wat grove woorden.
Men kan den indruk krijgen, alsof ze dit
leven niet zoo »héél erg« vinden.
Maar wat is 't geval
Deze menschen, en ze hebben hun lot-
genooten alom in den lande dien de arbeid
niet adelde, maar degenereerde die door
den harden druk hun geest zagen versuffen,
zoodat ze weinig verder denken dan het
»prakje«, dat ze na moeizamen arbeid
opseuteren en de pruim, die ze achter de
kiezen stekendie, vroeg oud, krom en
verdraaid naar ziel en lichaam door het
slaverig gedoe, dat hen knakte voor hun
tijd, met bruin-verweerd kreukig rimpelvel,
krakende botten en verstramde spieren langs
den dijk strompelend hun eindje wachten
ook zij zijn naar Gods beeld gescha
pen
En dan zou ik zeggenals zij zulke
toestanden, waarbij ze in hun rookhut ver
smoren of als 't redeloos vee mannen en
vrouwen dooreen op planken en stroo zich
uitstrekken, smiets erg« vinden
dan is het ónze dure roeping, dat we hen
uit dien dommel opwekken.
Daarvoor heeft God den mensch niet
geschapen.
Daarvoor hem den arbeid niet tot taak
gegeven.
Daarvoor zelfs den vloek niet over de
aarde gebracht. Ook voor hén deed Hij
uitkomen den zegen der gemeene gratie.
UITKIJK.
De tactiek van links.
Dr. de Visser, de afgevaardigde van
Leiden schrijft in de ^Nederlander
De linkerzijde is meesteres in tactiek.
Dat blijkt vooral uit hare houding tot de
z.g. antithese. Op dit punt aanvaardt zij
geen principieel debat. Noch in noch buiten
de Kamer. Zij doet anders. Zij vervalscht
de antithese tot eene tusschen Christenen
en paganisten, die nota bene niemand voor
zijne rekening neemt. Of zij poogt haar
onder groote woorden of door kleine mid
delen te begraven. En wanneer dit werk
dan een oogenbhkkelijk, schijnbaar succes
heeft, proclameert zij op hoogen toon dat
de antithese dood is, zoo dood als een pier
Ik reken onder die groote woorden de
oppervlakkige verklaring dat het Christelijk
beginsel onbruikbaar is voor de staatkunde,
omdat de voorstanders bij de toepassing
er van menigmaal verschillen. Dit nu is
j|
'1
ti
