SUNLIGHT-
EERSTE BLAD.
Zaterdag 19 Januari 1907.
218te Jaargang 1208.
Orgaan
Antirevo lutionair
voor de Zuidliollandselie en Zeenwiche Eilanden.
isterï.
IN HOC SIGN O VINCE S
ALS GOUD
T. BOEKHOVEN.
Alle stukken voor de üedacile bestemd, Adverteiitiën en verdere Administratie ïrasseo toe te «enden aan den Uitgever.
Sommelsdijk.
Wie kan ons inlichten?
Tuin- en SLandliouw.
Vraagbaak.
ISïisteiïlantl.
ELHARNIS.
icliappij „Padang XII."
t Maaskade W.Z.
Sept. 190$ tot 1 April 1907.
MiddelharnisSeptember 1906
andag en Dinsdag ym, 5 nur.
r.
RotterdamSeptember, Maan-
80 uur. October, Nov. Decem-
Nm. 2 nur. MaartNm. 3 uur.
BOMMEL.
chappij „Den Bommel".
Maaekade W.Z.
1906 tot en met 30 Maart 1907.
au Den BommelMaandag en
Donderdag, Vrijdag enZater-
n Rotterdam: Maandag, Dias-
ag en Zaterdag nm. 1,30 uur.
12e Kerstdag en Nieuwjaardag.
,LENI) AM.
tschappij Maasnymph."
1906, tot en met 31 Maart 1907.
Maaekade WZ.
Rotterdamdagelijks, vm. 1,30
an StellendamMaandag en
;e dagen vm. 6 uur.
Zondag, le en 2e Kerstdag an
(Amsterdamsche tijd.)
aaawaal, Numansdorp-
2.02
4.10
6.—
8.52
2.28
4.40
6.25
9.18
2.47
5.03
6.48
9.36
5.08
6.49
1.27
5.45
7.29
1.45
6.04
7.52
8.20
5.25
7.40
3.46
5.45
7.58
1.53
5.56
8.07
9.38
1.30
6.34
8.38
10.16
:.50
6.55
8.55
10 33
>17
7.22
9,20
11.—
nengelegen halten.
i
4.05
5.50
i
4.23
6.09
3
4.44
6.30
5.17
7.22
2
4.10
6.—
-
A47
6,51
1
5.08
7. IS
0
5.27
7.34
akschedijk, Rotterdam
3.45
4.01
4.08
4.13
4.25
5.17
5.55
6.10
6.16
6.20
6.31
7.33
4.10
5,02
6.14
5.19
5.26
5.43
6.50
7.02
7.07
7.15
7.33
gelegen hallen.
- 5,05
5,16
5,28
5,56
6,05
7,22
5,08
5,19
6,49 8,07
7,— 8,18
8,50
9,01
9,15
9,38
9,49
9,20 11.—
4,10 6,— 8,52
7 5,21 6,12 7,06 8,20 9,64
3 5,32 6.23 7,17 8,31 10,05
7,43
- 7,53
- - 8,06 -
ichengelegen halten,
2
4.10
a.—
6.27
8.—
6.40
8.13
2.47
4.40
7.15
3
4.53
7.88
5.17
7.32
9.20
Willemstad.
3,50
6,10
8,-
4,05
6.25
8,15
2,15
5,05
7,06
2,30
5,20
7,20
trein.
pe (Zeeland.)
ek
7,05
11,55
5,60f
ink. 8,50
1,40
7,S5f
egen hallen.
07
4.10
7.50
11.05
17
4.20
8—
11.15
25
4.2S
8.10
11-33
53
4.52
8.33
11.40
14
5.12
8.51
13.01
05
5.60
9.25
13.31
6.—
9.50
-
6.42
10.27
-
7.10
10.50
4.15
8.15
11.10
-
4.39
8.39
11.34
6.20
9.20
13.14
18
5.47
9.45-
12.84
12
6.12
10.07-
12.57
6
6.36
10.28-
1.20
6
6.66
10.47-
1.38
2
7.06
10.56-
1.46
8
7.16
11.03-
1 54
ansdorp af.
iting groote boot op trein 42
geiegen halten.
245*
4.07
6.28
3.03*
4-44
6.51
8.22*
5.04
74*
3.50*
547
729
4.20*
5.36
7.49
4.43*
5.55
8.01
4.58*
Ö.C4
8.08
5,05*
6.10
844
1.10
3.60
6.84
1.16
3.56
6.40
1.35
4.03
6.47
1.43
4.20
7.03
2.05
4.40
7.22
2.14
4.49
7 31
2.30
5.04
7.46
3.05
5.40
8.22
halten.
5,13
7,29
6,25
7,42
5,81
7,46
5,40
7,54
5.54
8,06
6,08
8,30
3.41
6,28
3,55
8,37
4,09
4,18
6,51
t\~
4,22
7,05
4,35
6,19
ran Tee zijn de rjjtjjdan b|j
r(jden de markttrelnen «lét
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER
Telefoon Intercomm. No. 3.
Advertentiën 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en k/3 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinadag- en Vrijdagmorgen 10 uur.)
Er komt wat beweging in de arbei
derswereld op FJakkee.
Te Stellendam is een veldarbeiders-
vereeniging.
Te Nieuwe Tonge idem.
Te Sommelsdijk idem.
Maar nu komt het hinkende paard
achteraan.
Wie zijn de leden
't Zijn vaste en losse werklieden.
De meeste zullen »los« zijn, want
het weinig aantal boeren heeft ook
maar weinig vaste arbeiders noodig.
Het grootste deel der leden is dus
los en heeft een gedeelte van het jaar
niets te doen.
Nu staat men dus als Vereeniging
al dadelijk voor een onoverkomelijke
zwarigheid, die niet is weg te ruimen,
nl. dat de Vereeniging geen anderen
dan een zomerloonstandaard kan
overwegen, of wilt ge.het zoo: een
loontarief van den wietijd at tot aan
het eind van de bietenteelt.
In die 7 a 8 maanden is zoowat
alleman in de weer.
Over die 7 of 8 maanden kan dus
de Vereeniging met de boeren, wat
'tloon betreft, een regeling treffen.
Over de andere 4 maanden, den
wintertijd, valt minder te bedisselen.
Hoogstens kan dan door de Vereeni
ging een poging aangewend worden,
om voor gezinnen harcr leden die
werkeloos zijn, werk te krijgen bij
dezen of genen werkgever.
Ze kan een verzoek indienen, om
werkis 't niet voor alle leden, dan
voor de armsten.
Ze kan ook voor de vaste arbeiders,
haar leden, een verzoek doen aan de
boeren, om 't winterdaggeld te ver-
hoogen.
Maar overigens is er voor zoo'n
schare van losse werklui, mannen, en
jongens, geen werk genoeg in den
wintertijd
De loon-actie van de veldarbei ders-
vereeniging loopt dus hoofdzakelijk
over de 7 of 8 maanden.
Wat kan dan door de Vereeniging
nog meer gedaan worden?
Dat hangt nu geheel at van 't doel,
dat ze beoogt.
Ze beoogt betere levensvoorwaar
den Goed, dat sluit dus in
hooger loon
overwerk
Zondagswerk
vrouwenarbeid
kinderexploitatie
verpachtingsvoorwaarden
huurvoorwaarden
woningtoestanden
coöperatie's om levensbehoeften te
krijgen
verzekering tegen werkeloosheid,
'tls geen klein beetje, maar alles
is bereikbaarzoo'n veldarbeiders-
vereeniging beslaat zoo een heel stuk
sociaal terrein, zonder nog aan politiek
en godsdienst direct te raken; 'tis
alles neutrale zone d. w. z. alles kan
door voor- en medestanders van het
Christelijk beginsel, door lezers en
niet-belijders van Gods Woord saam
behandeld worden
Dat kan alles, zeggen we.
Maar hoever de samenwerking tus-
schen de Christusbelijders en de
Godsdienstonverschilligen bij [al zulke
sociale vragen zal gaan, dat zal de
toekomst moeten leeren.
Dat zal er van afhangen, of er
Bijbelhaters of Bij bel miskenners op
treden tegen de ordinantiën Gods,
die Hij in Zijn wijsheid ook voor 't
sociale leven heeft bevolen.
Treden ze op onredelijk, tegen Gods
Woord in, dan is de scheuring aan
staande.
Blijven ze in 't redelijke, geleid door
hun natuurlijk inzicht en hun verstand,
dan is samenwerking op alle punten
mogelijk.
Daarom is veel takt en wijsheid
noodig, om in zulk eene vereeniging,
die zegt godsdienst en politiek er
buiten te laten, en toch alle arbeiders
onder één hoed wil vangen, de lijn
recht te houden.
Want natuurlijk op 't rechte lijntje
komt 'taan. Geen bokkensprongen.
Onze verwachting is dan ook, dat
de Sommelsdijksche Vereeniging dat
rechte lijntje in "toog houdt en de
voorstanders van Gods bevelen het
meewerken zeer gemakkelijk maakt.
Te Wolvega vergaderde de Land-
arbeidersbond.
Besloten werd onder meer zoodra
mogelijk weer De Landman* uit te
geven en tot zoolang de bladen De
Klok (redacteur het socialistische Ka
merlid van der Zwaag) en De Arbei
der (anarchistisch) te beschouwen, als
de organen, waarin men de mede-
deelingen plaatst.
Wie kan ons nadere inlichtingen
verschaffen over dien Landarbeiders-
bond, die in socialistische en anar
chistische bladen zijn nieuws aan de
leden en de belangstellenden doet
coekomen
Is de Landarbeidersbond socialis
tisch
Wie weet er wat van Dat hij 't
eens zegge.
Dit weten we voorts van hem wel,
en daarin dient hij nagevolgd, dat hij
over 't geheele land onder de land
arbeiders een actie voor loonsverhoo-
ging in 't leven zal roepen, en voorts
ijveren zal voor vakonderwijs in land
bouwaangelegenheden, dai ook voor
arbeiders toegankelijk is.
Loonsverhooging, vatten we
Vakonderwijs in landbouwzaken,
dus land- en tuinbouwonderwijs voor
arbeiders, begrijpen we ook en prijzen
het aan.
Maar we weten niet, of die land-
arbeidersbond puur anarchistisch is;
en toch met 't oog op zijn actie voor
beter loon, en het vroeger staken van
de landarbeiders te Meeden in Gro
ningen en te Weststellingwerf, zouden
we van bevoegde zijde daarwel eens
wat van willen weten, ook met 't oog
op de Afdeelingen te Stellendam,
Nieuwe Tonge en Sommelsdijk.
OP DKA UITKIJK.
Wie voor 't publiek schrijft, moet zijn
oogen en ooren altijd open hebben. Dat
is 't geheim van 't vak Zooals een koop
man altijd vraagtKan ik hier of daar ook
een zoete winst uithaleD, zoo vraagt de
echte krantenman Kan ik er ook 'n bericht,
'n grap, 'n artikel of zooiets van maken
Op z'n tijd moet hij weten te zwijgen en
dat is 'n moeilijke kunstAls de krant
gevuld wordt en je weet iets ja je kunt er
wat moois van maken, waar de menschen
naar grijpen en je moet je jeukende j
vingers bedwingen, want er zijn redenen, j
waarom de krant ervan zwijgen moet
Ooren en oogen open
En zoo dwaalt m'n blik dan ook weieens
over de rubriek ï-Muziek* in de groote
dagbladen. Anders niets voor ons, opera en
concert bezoeken we nietons muzikaal
genot gaat gewoonlijk niet hooger dan tot
de jaarlijksche uitvoering van ^Excelsior*,
^Hallelujah* en »de Lofstem.*
Om muziek goed te kunnen genieten,
moet men er van den Schepper een goed
oor voor gekregen hebben. Er zijn men
schen die dat oor geheel missen. Naar een
gratis-hondenconcert op de markt, kunnen
ze met innig genoegen staan luisteren, maar
bij 'n orgelbespeling dutten ze genoeglijk in
op de langzame deining van het pianissimo,
om met 'n schrik in hun bank op te sprin
gen, als de trompet door de gewelven
dreunt
Ik heb 'n verslag gelezen, verschillende
verslagen gelezen over de uitvoering van
een nieuw »muziek-drama* Salome geheeten.
Sa ome is, als men weet, de naam, die
de ongewijde geschiedenis geeft aan de
dochter van Herodias, die op aanstoken
haier moeder het hoold eischte van Johan
nes den Dooper.
Ja dat dat drama wordt in die bekende
historie behandeld, maar opdat ze des te
beter pakken zou, wordt ze gewijzigd, opge
sierd en verknoeid Als ik alleen zeg, dat
de Dooper gemaakt wordt tot het middel
punt van een schuldigen minnehandel, dan
is dit reeds genoog, om te doen begrijpen,
op wat profane wijze hier met de heilige
bladen is omgesprongen.
Daar komt natuurlijk de vrijzinnige pers
niet tegenop De Bijbel is voor haar niets
meer dan een oude overlevering en iedereen
heeft het recht, die te gebruiken, om er een
roman, 'n drama of wat dan ook van te
maken,
Als de kinderen onzer eeuw maar weer
wat nieuws hebben 1
Dat drama van Johannis den Dooper is
nu op muziek gezet en uit ons land togen
de verslaggevers opzettelijk naar Duitsch-
land om het te hooren.
Hun getuigenis was eenerlei.
Nog nooit hadden ze iets zoo voorver-
scheurende te ^genieten* gekregen. Na
verloop van een paar uren waren ze suf
op, meer dan oververzadigd en liepen ze
als een dronken man hun weg, terwijl de
schrikkelijke muriekuitbarstiDgen nog naplof-
ten en voortdreunden in hun hersenen.
't Was een vmuzikale nachtmerrie* schreef
er een.
De muziek besprong je als 'n wild dier en
kneep je de keel dicht.
't Moet zoo iets geweest zijn, als wanneer
de moderne oorlogsschepen die 20 KM.
ver de bommen slingeren, al hun kanonnen
tegelijk afvuren.
Een nachtmerrie is geen begeerlijke zaak
ze zij dan al of niet muzikaal. Men zou
dus mogen meenen, dat die arme verslagge
vers met hun verscheurde ooren, hun krant
gebruiken zouden, om te zeggen Menschen
als je rust, je slaap en je trommelvlies je
lief zijn en die honderd en zooveel man
komen met hun instrumenten ook hierheen,
ga ze niet hoorenSpiegel u aan ons en
loop geen nachtmerrie op
Maar wie zoo denkt, is niet op de hoogte
met de kunst,
Die muziek is heerlijk, denken zulke
verslaggevers, 't Zal wel aan ons liggen.
Wij zullen ons nog niet tot de hoogte
opgericht hebben, waar men staan moet,
om zulke hooge vkunstopenbaringen* te
kunnen smaken.
En dus waarschuwen ze de menschen niet.
Die moeten zelf maar komen hooren, of ze
in staat zijn tot deze allerhoogste kunst
met hun muzikale zintuig in te gaan.
De menschen komen Het ongewone trekt
hiin aan.
Dan zitten ze daar een paar uur ter
neder, terwijl de allerhoogste kunstopenba
ring in 'n orkaan van geluid over hen heen
stormt, dat ze zich onwillekeurig een kramp
trekken, als ze zoo telkens een stortzee van
klanken vover* krijgen.
Ze begrijpen er niets van. Een zucht van
verademing ontsnapt de schare als de finale,
waarin het gestrijk en geblaas, gedoedel
en gepauk waarlijk angstwekkend wordt,
geëindigd is.
Op straat gekomen, staan de menschen
beduisd, durven hun voeten haast niet neer
zetten, als wie z'n been voelt slapen. Des
nachts zet de muzikale nachtmerrie zich om
in een echte en voelen ze zich aan handen
en voeten gebonden, terwijl de scherprechter
met 'n Mefisto-gezicht nedersluipt en met
tergenden lach het glinsterend lemmet van
z'n zwaard laat zien.
Nee, naar zoo iets gaan ze nooit weer
heen
Moet dat 'n ontspanning heeten, na druk
ken arbeid Dan koopen ze al zoo lief wat
platen bij de gramaphoon
Ze spreken hun oordeel uit tegen ande
ren, vinden medestanders, nachtmerrie-lot-
genooten
Maar dan komen daar enkele »kenners.«
De ^ingewijden,* de ^keurmeesters.*
In ware extase spreken ze over 't genot,
dat zulke kunst hen verschaft. Zooiets is
nooit gehoord. Nieuwe banen zijn geopend.
En in de meest verheven bewoordingen
ontleden ze het muziek-drama, ontleden ze
hun gewaarwordingen, smekken nog na met
hun muzikale tong over zooveel êels
't Is een kleine, maar drukke groep
Elk uur van den dag gereed tot een
muzikaal duel met iedereen, die twijfelen
durft aan de kunstwaarde van die meer dan
aardsche muziek. Zij zijn ontvoerd geworden
aan zichzelfze hebben in een schatkamer
vol geheimenissen mogen rondwandelen al
wat tot op heden gehoord is, verdoft bij 't
bruisen van die klankenzee.
Zoo warmen ze zichzelf op.
Zoo warmen ze elkander op.
En 't groote publiek wordt beschroomd.
Het krijgt een gevoel als iemand, wien voor
't eerst oesters worden voorgezet en die niet
weet, hoe hij ze gebruiken moet. Een gevoel
van achterlijkheid. Die men liefst maar ver
bergt. De meesten praten niet meer over
hun nachtmerrie. Griezelen er alleen in stilte
van, als ze er aan denken.
Zoo heeft dan de kenners-club vrij spel.
Publiek gaat zich schamen over z'n domheid
en gaat wederom luisteren. En ja, dan
beginnen velen zich te verbeelden, dat ze
toch ook het mooie ervan voelen en ingaan
kunnen door de gouden poort der ware
kunst.
De opinie wijzigt zich.
Wat algemeene frasen zijn gauw afgeluis
terd en aangeleerd en de oorverscheurende
nachtmerrie-veroorzakende muziek wordt
door een ieder geprezen, die op de hoogte
van z'n tijd wil zijn.
Was 't Multatuli niet, die het zeiPubliek,
ik veracht u met groote innigheid Ver
achten doe ik het niet, maar ik beklaag
het van harte. Publiek is een goeie lobbes,
die meeloopt, waar je 'm heenvoert.
Zoo gaat het in de muziek. Zoo gaat het
met de letterkunde Met de schilderkunst.
Met de politiek feitelijk ook. Hoe klein is
't getal van hen, die werkelijk ooren hebben
om te hooren, die met eigen oogen zien.
'n Klein, brutaal, schreeuwerig clubje
regeert publiek, zooals een drijver, hoog
op den rug van den kolos gezeten, den
olifant bestuurt.
En wee u, vaak, als ge dat zégt
Dan omvat het u met zijn slurf en werpt
u over de schutting.
De lobbes acht zich 'n vorst.
Uit dien waan schudt ge 'm toch niet
wakker! UITKIJK.
OVER COMPOST
beloofde ik eens wat meer te zullen zeggen, dan
dat bet mengmest was. Juist wilde ik aan mijn
belofte in dezen gaan voldoen, toen ik in „De
Boerenstand" van verleden week dit opstel aantrof
over
BEER EN COMPOST.
„Men gebruikt beer ot faccaliën in den oor-
spronkelyken toestand, of vermengd met aarde,
fijne asch, enz. en noemt het dan compost. Beide
staan terecht bekend als uitstekende meststoffen.
Toch vindt menigeen het gebruik van beer vies,
en vreest het overgaan van den stank op de
tuinvrnchten. Door beer vroeg in den winter
over den tuin te brengen, of baar te verwerken
tot compost, verdwijnt de onaangename reuk.
Anderen vreezen bet overbrengen van de kiemen
der besmettelijke ziekten door de beer. Door
composteeren en omwerken, ook door vroegtijdig
onderbrengen in den tuin, wordt dit gevaar tot
een ongegronde vrees teruggebracht.
Waar beer en compost aanbevelenswaardige
meststoffen zijn, moet men er echter weer niet
te veel van verwachten. Want wie ze aanziet
voor volledige meststoffen heeft het mis. Met
een volledige meststof moet men alle stoffen,
noodig voor het plantenleven, genoegzaam aan
voeren. Er zijn voor de planten noodig: stikstof,
fosforzuur, kali en balk. De twee eersten komen
in ruime mate voor in beer, de laatste twee bijna
niet. Door de vermenging met asch of aarde
wordt er wel eenige kalk aangevoerd. Kali komt
echter in beer en compost in volstrekt onvoldoende
hoeveelheid, of bijna geheel niet voor. In tuinen
heeft vooral de overmaat van stikstof bij een
flinke bemesting met beer of compost,schromelijke
gevolgende planten groeien slap op, met veel
blad en weinig vrucht. De aardappelplanten
leveren weinig knollen, de koolplanten geven
losse kooien. De erwten en boonen vormen
onvoldoende peulen. Nu is bet wel mogelijk,
dat men bet eerste jaar deze gebreken sleohtsin
geringe mate opmerkt. Daaruit blijkt, dat da
planten nog eenige kali uit den bodem konden
trekken. Daardoor ontstaat groote kali-armoede
van den grond.
Ten slotte zal men dan zeer veel kalimest
moeten gebruiken, om het groote gebrek van den
tuin te verbeteren. Beter, veel beter handelt
men, door reeds bij de eerste bemesting met beer
of compost, kalimest te gebruiken. Daardoor
worden stevige bladeren aan de tuinplanten
gevormd. De aardappelplanten dragen veel flinke
knollen, de kooien zijn zwaar en stevig, erwten
en boonen geven overvloedig vrucht.
Voor tuinen gebruikt men als kalimest, het
best Pateutkali. Per etre (7 roeden) 4 4 8 K.G.
dus I a I1/, K.G. per roede. Ploe moet men het
Patentkali bij beer of compost voegen Men
kan het uitstrooien over het land en dan licht
onderharken, wanneer men verkiest. Gelijktijdig
met de beer, er voor, of er na,'t is alles hetzelfde.
Uitstrooien in herfst, winter of voorjaar maakt
geen verschil. Laat men den composthoop den
winter overliggen, dan kan men er het Patent
kali mee vermengen en later bij het omzetten
van de compost wordt het kali er innig mee
vermengd. Wie compost, gewoonlijk stadscom-
post, op grasland gebruikt, heeft ook kalimest
er bij noodig. Daarvoor is op deze landerijen,
het goedkoope kaïniet geschikt. Het uitstrooien
moet dan echter vóór Maart plaats hebben en
wel 500 4 1000 K.G. per Hectare. Beer en compost
werken het best met kalimest samen. Dat mogen
tuiniers en landbouwers wel ontbonden."
Ik meende 't van belang, bet bovenstaande
maar in z'n geheel hier voor de lezers van ons
blad even over te schrijven. Intusschen wil ik
er nog dit bij zeggen, dat er, wat betreft de kali,
wellicht op Plakkee nog heel wat gronden liggen,
die daaraan niet veel behoefte hebben. Intus
schen is zulks dcor een proef gemakkelijk te
onderzoeken. Elk kan dat met geringe moeite
en kosten wel voor zijn eigen land of tuin eens
nagaan. M.
Vragen en Antwoorden worden kosteloos geplaatst
Antwoorden of mededeelingen
zijn met hetzelfde nummer gemerkt als de vragen
waarop ze betrekking hebben.
Vragen.
19. Nu nog Superphosphaat zaaien?
20. Hoeveel stikstof bevat Salpeterkalk
Antwoorden en mededeelingen.
17. Strontium is een element, 't Behoort tot de
groep der lichte metalen evenals kalium, natrium,
calsium, barium, magnesium en aluminium.
18. Parasitaire ziekten? Dat zijn ziekten, welke
veroorzaakt worden door parasieten. Parasieten
heeten die levende wezens (organismen), welke
zich voeden ten koste van andere. Men heeft
dierlijke, doch ook plantaardige parasieten. Tot
de eerste behooren bv. luizen, vlooien, mijten
en tot de laatste o. m. schimmelplanten.
FRANKRIJK.
Over de jongste encyliek des pausen
dateerend van 6 Januari, wordt natuurlijk
weer veel geschreven en gewreven, liet
pauselijk stuk kan worden verdeeld in twee
scherp onderscheiden gedeelteneen op
wekking tot de geloovigen om moed te
houden hij den tegenwoordigen rampspoed
