EERSTE BLAD.
Zaterdag 10 November 1906.
21slc Jaargang N°. 1188.
An tire votu air
Orgaan
vo»r tic Zuidliollandsclie en 25eeiiwsclte Eilamlcii.
IN HOC SIGN O VINCES
T. BOEKHOVEN. 1
Advertentiën 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Roekaankondiging 5 Cent per regel en */s maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten warden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
Gemeentelijke Gasfa
briek.
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Buitenland bij vooruitbetaling 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
UJTGEYER j
SOMMEALSMUJfH. 1
Telefoon Intercomm. No. 3.
AUe stukken voor «Se Mte«taeiie bestemd,
Asiverteistiësi eis verdere Adiiaisaistrafie franco toe te eenden aan «Sen Uitgever,
39de en 30ste LIJST
van de 28ste Jaar-Collecte voor de
Scholen met den Bijbel.
Transport. f 62,987,36
Uniegift van H. M. E. Gz. te Sch.,
coll. in de Evang. lok. aldaar 3,75
Uniegitt van Mevr. de wed. G. F. de
J. te G5.00
Baflo met Eenrum, Easquert, Saa-
xumhuizen en Tinallingen149,12
Nieuwolda met 't Waar 177,40
Oostwold (Oldambt) met Oostwolder-
polder, Midwolda, Finsterwolde en
Finsterwolderpolder217,90
Ulrum met Vierhuizen en Klooster
buren W. ged250,00
Westernieland (per lijst en Evang.
lokaal) 50.02
Grouw (gitten)17,60
De Knijpe 28,46'/*
Marrum met Wester-Nijkerk104,00
Minnertsga met Firdgum83,20
Paesens met Moddergat 57,16
Tjerkgaast met Idskenhuizen, St.
Nicolaasga, Doniaga, Boornzwaag
Langweer, Ter Oele en Legemeer S9,65
Winsum (Fr.)56,50
Lutten a/d Dedemsvaart met Slag-
haren26,00
C ulemborg met Beusicbem, Zoel-
mond, Asch, Eavenswaai en Buren
(per lijst)135,90
Driel bij Zaltbommel 1,25
Lunteren (per lijst) 295,00
Wel met Ammerzoden 7,50
Amsterdam III (Overtoom c. a. met
ged. Sloten)494,44'/*
Katwijk a/d Eijn met Valkenburg
(Kerken)44.23
Nieuw-Lekkerland144,60
Meerkerk132,17'/*
Papendrecht159,72
Piershil (per lijst)10,75
Poortugaal (G. K.)2,50
"Westmaas116,41
Aduard met Dorkwerd, Oostum, Fran-
sum en Den Ham (per lijst) 162,00
Nieuw-Beerta
Narum met Nuis, Noordwijk, De
Wilp en Niebert141,25
Eimorra met Allingawier en Tjerk-
werd 93,00
Borger
Deventer met Colmschate. 149,12
Elleaom met Middachtersteeg 67,34
Haarlo (per lijst)173,01'/*
Sillevolde met Terborgh en Etten 41,76'/*
Varsseveld359,00
Zelhem met Wittebrink en Hum-
melo188,49'/*
Amersfoort met Hoogland 256,63'/*
Zegveld met Zegveldsche Broek
(H. K.)77,88
Nederborst den-Berg met Ankeveen 78,00
Oostzaan17,15
Giessendam met Giessen-Ouderkerk
(Benedenkerks) en Hardinsveld
(Beneden)148,00
Hendrik-Ido-Ambacht met Oosten-
dam 239,94'/,
Melissant9.57'/,
Moercappelle59,54
Mijnsheerenlandn 238,30
Oud-Vosmeer (per lijst) 78,50
Wissekerke (N.-B.) met Geersdijk
(per lijst)
Breda met Prinsenhage, Chaam en
Ginneken107,87'/*
Nieuwendijk (Almkerk) en ged. van
de Werken119,11'/,
Werkendam met ged. van de Werken 226,65
HAGIFTEN",
Assen8,25
Wetsinge-Sauwert3.67
Alkmaar2,75
Rijsoord6,75
Rijswijk bij den Haag. 21,00
Roodesehool8,50
"Waarder10,00
Zevenbergen (coll. Geref. Kerk) 18,02
Voorschoten5.00
Hazerswoude (dorp) 2,50
Meppel3,25
Rijswijk bij den Haag. 3,00
Rotterdam67,50
TotaaL van 500 Locale Comités f 69,175,38
Waar niets staat aangegeven is de collecte
aan de huizen gehouden.
Te Westernieland is behalve de Uniecollecte
nog verzameld f 2,824,18 voor schoolbouw.
Behalve de Uniecollecte is te Lutten aan de
Dedemsvaart aan maand'elijksche schoolcolleeten
in de Ge ref. kerk in het afgeloopen jaar nog plm.
f 240 ontvangen.
Onder de Uniecollecte te Culemborg zijn f 5
begrepen uit Kerkwijk.
Üe Uniecollecte bedroeg te Katwijk a/d Rijn
in de Ned. Herv. kerk f 25 an in de Geref. kerk
f 19,23.
De Uniecollecte kon dit jaar te N. Beerta tot
ons leedwezen niet gehouden worden.
lot onze bittere teleurstelling kon dit jaar de
Uniecollecte te Borger, die het vorige jaar f272
opbracht, niet gehouden worden.
De Uniecollecte bedroeg te Zelhem f 142,14'/,
en te Wittebrink met ged. Hummelo f 46,35.
Te Zegveld is behalve de Uniecollecte in het
afgeloopen jaar een schoolcollecte in de Herv.
kerk nog t 602 verzameld.
Het zal de vrienden van de Unie „Een school
met den Bijbel" zeker tot dank aan den Heere
stemmen, als zij vernemen, dat, ondanks de treu
rige 17de lijst en het niet houden der Uniecol
lecte te Borger de opbrengst van de Uniecollecte
bij de 500 gepubliceerde Locale Comités f 650
hooger is, dan die van bet vorige jaar bij die
zelfde Locale Comitéi.
Hartelijk hopen wij, dat de opbrengst der nog
te wachten 185 opgaven evenzeer reden tot
vreugde zal geven. Wij wachten ze spoedig.
Wie nog eene Uniegift of nagift heeft, verzuime
niet haar te bezorgen ter plaatse waar het be
hoort. indien de Correspondenten niet mochten
weten, waar zij nog moeten afgehaald worden.
De Uniecollecte moet blijven de thermometer
van onze liefde voor de School met den Bijbel.
II. DERKSEN,
Secretaris der Unie.
Ilebletreclit op Tabak.
Vooruit behandelt in vogelvlucht de
tabaksbelasting, en zegt ('t is weer als
bij de andere wetsontwerpen)we
behooren tot de tegenstanders van
dit ontwerp, maar dan verdedigt het
Minister De Meester tegenover Mr.
Harte, met deze woorden
Wil de Minister een hooger invoer
recht op tabak
In geenen deele. Dit blijft bepaald
op 70 cent per 100 kilo.
Wil de Minister hooger recht op
sigaren of sigaretten
Volstrekt niet. Dit blijft bepaald op
f 40 per 100 kilo.
Er is dus geen sprake van, dat
onze tabakshandel zou kunnen lijden
van het voorgestelde recht. Dat wordt
geheven van den binnenlandschen ver
bruiker en verkooper. Het wordt ge
heven in verhouding van den omzet
van den verkooper.
En nu is het besluit, dat zij er uit
trekt: Minister Harte vroeg een hooger
recht op tabak en bedreigde aldus
onze bloeiende tabaksnijverheidMi
nister De Meester brengt deze totaal
niet in gevaar, hij wil geen hooger
invoerrechten, doch een recht opliet
binnenlandsch gebruik.
Ja, als Mr. Harte die nijverheid
bedreigd had, zou Vooruit nog niet ge
lijk hebben maar dat deed de Oud-
Minister niet. Zie hier 't bewijs
I11 de Tariefwet werd voorgesteld
onder no. 397
a. Tabak in rollen of bladen en
tabaksstelen f 2,50 per 100 KG.,
of f 1,8 hooger.
b. Tabak gekorven, karotten, snuif
enz. f 25 per 100 KG., of f 13
hooger.
c. Sigaren en sigaretten f 100 per
100 KG., of f 00 hooger.
Uit 100 KG. tabak maakt men ge
middeld 15000 sigaren; en dies was
door het invoerrecht een kistje van
100 sigaren het 150ste deel van 180
cent duurder geworden is goed
1 cent.
Ontzettend cijferEen kistje sigaren
wordt door Mr. Harte 1 cent duurder
gemaaktEn daarmede bedreigde hij
onze bloeiende tabaksnijverheid
Maar nog iets.
Door Mr. Harte werd de opbrengst
van het hoogere tarief uit de onbe
werkte ingevoerde tabak geschat op
f 500,000, maar Minister De Meester
schat zijn debietrecht op 2 millioen.
Hij zegt op blz. 15: »De opbrengst
van een debietrecht op tabak ten be
drage van 10 pCtzal volgens raming,
2 millioen beloopen.
Dat is precies 4-maal zooveel, en
ieder gevoelt nu de beteekenis van
Vooruit's argument: Minister De Mees
ter wii geen hooger invoerrechten,
doch een recht op 't binnenlandsch
gebruik. Zeer zeker4 maal zoo
drukkend als een invoerrecht.
Viermaal zoo drukkend zeiden we.
Maar 't is meer; want de invoerrech
ten, daarover zijn alle Staathuishoud
kundigen 't eens en niet één handels
man zal 't tegenspreken, worden voor
een deel gedragen door den buiten-
landschen verkooper, den exporteur
't ligt trouwens in den aard der zaak.
En als de invoerrechten iets drukken,
dan kan dit in volkomen mate gezegd
worden van een debietrecht, juist
omdat dit recht het binnenland raakt;
'tis een accijns, die als alle accijnzen,
met volle gewicht valt op den con
sument, den gebruiker.
Ja, maar, zegt een lezerDat Mi
nister De Meester 2 millioen uit onze
pijpjes halen wil is onverantwoordelijk,
en Minister Harte kwam dank toe
voor zijn tariefmaar hoe zit 't met
deze zaak
Bewerkte tabak als snuif enz. was
f i z invoerrecht per i oo KG.
Minister Harte maakte erf 25 van.
Minister De Meester houdt de f12,
dat is dus i 13 minder.
't Is zoo, maar weet gewei, dat de
invoer van die bewerkte takak zoo
luttel is, dat de meerdere inkomsten
maar 1 9001) zouden bedragen?
Weet ge wel, dat de ingevoerde
onbewerkte tabak op 20 millioen KG.
wordt geschat, en de snuiftabak maar
op een kleine 40,000 KG.?
Dat dus, zooals Vooruit beweert, onze
bloeiende tabaksnijverheid bedreigt
wordt is wat al te mal.
Integendeel, als er nog eenig gevolg
van die f 13 te wachten was, dan
was 't juist bloei of vooruitgang, want
daardoor werd de buitenlandsche
snuiftabak wat meer geweerd en kon
de inlandsche meer iloreeren. Hier
was juist de protectie, de bescherming
aan 't woord, want men vergeteniet,
dat de snuif uit onze Geldersche tabak
ook wordt vervaardigd en hoe meer
buitenlandsche snuif wordt geweerd
door hoogere invoerrechten, des te
beter voor de tabaksplanters of telers
in Gelderland.
We zien dus, dat Vooruit zich in
haar betoog vergistwant onze tabaks
mij verheid ging niet achteruit door
de invoerrechten door het duurdere
kistje sigaren ad l ceoten de snuif
tabaksindustrie ging in 't geheel niet
achteruit, maar de tabaksteler ging er
iets mee vooruit door meer leverantie
aan die snuiffabrieken.
Rest nu nogde buitenlandsche
sigaren en sigaretten ad f 100 die bij
Minister Harte f 60 hooger waren,
dan tegenwoordig.
Maar lach nu niet!
Want die uitheemsche sigaren zijn
meest de fijne soorten, die juist ge
rookt worden door de rijke lui en
een kistje van die Havanna's komt
dan 40 cent hooger.
En dat kunnen die menschen best
betalen
't Is alles dus precies andersom als
Vooruit schrijft.
Deze Minister drukt met zijn accijns
op arm en rijk, maar op de armsten
het meest, omdat de rijken het wel
kunnen betalen; van de 2 millioen
gulden komt het meeste uit de zakken
der armeren
Maar minister Harte liet de rijkeren
40 ct. per kistje sigaren meer betalen,
en de armeren maar .1 cent.
De tabaksleler ging met Harte's wet
vooruit, maar door 't ontwerp van min.
de Meester gaat hij eer achteruit.
Het onderwerp hierboven genoemd,
behoort onder de wetenschap, die men
tegenwoordig met den naam van Soci
ale Gemeentepolitiek bestempelteen
wetenschap, waarbij men nog aan 't
begin staat, en dus als glaswerk,
voorzichtig te behandelen.
Het inzicht in die wetenschap is
daarom nog zoo belemmerd, omdat
zoowel in 't Buiten- als in ons Vader
land nog weinig in de praktijk datgene
is uitgeoefend, wat aan zoo'n weten
schap basis, grondslag, houvast geeft.
De ervaring is de beste leermeeste
res, en juist de Sociale Gemeentepo
litiek heeft te weinig ervaring. Hoe
dat komt, begrijpt ieder, die 't Staatsle
ven der laatste 50 jaar eenigzins van
naderbij heeft bekeken toen de Staat
als Vader optrad over alle terrein,
behalve 't Sociale leven. En die ont
houding, dat laat-maar-waaien-stelsel
werkte na op de Gemeenten maar
sinds de Staat aan 't ingrijpen is in
de sociale verhoudingen, hebben de
Gemeenten begrepen, dat ook zij in
dit uitnemende streven niet achtep-
mochten blijven.
Maar zelfs dit standpunt deugt nog
niet.
De Gemeenten moeten niet volgen,
ze moeten vooropzij zijn de eerst
aangewezen lichamen om die Sociale
politiek ter hand te nemen ze moeten
aan den Staat een exempel, een voor
beeld geven van de Macht van het
Kleineze moeten door haar praktijk
den Staat een gids wezen, hoe hij ten
opzichte van eigen Inrichtingen, eigen
werknemers, eigen loonen, rusttijden,
enz. handelen moet, wat voor den
Staat weer een reden is om voor al
de Landsbelangen hetzelfde goeds te
zoeken, wat in de Gemeenten voor haar
Gemeentenaren wordt gedaan.
Om concrete voorbeelden te noemen,
die tot de Sociale Gemeentepolitiek
behooren
a. winkelsluiting
b. arbeidsbeurzen
c. landuitgifte in erfpacht;
d. verzekering der Gemeentewerk
lieden tegen werkeloosheid
e. drankwetcommissies
f. tramaanleg
g. waterleiding
h. gasfabriek
i. verhuring der aanplakborden
j. reinigingsdienst;
k. grondaankoop;
1. subsidies aan woningvereenigin-
gen;
m. loon- en werktijd-minimum
n. woningbureaux.
enz.
Over de Gasfabrieken in een volgend
artikel.
OP UITMIJM.
Het pessimisme is een der grootste kwalen
van onzen tijd. 't Is meer gezegd, maar er
is reden, om het te herhalen.
Ik heb eens van èen onzer eerste letter
kundigen, man van gezag onderde»nieweren«
gehoord, dat hij heele avonden op de canapé
kon liggen, zuchtend en steunend, soms
wegsmeltend in tranen. Ook als hij bezoek
had, kon hij zulk een séance ten beste geven,
af en toe onderbroken door snikwoordekens
en er moeten discipelen geweest zijn, die
na afloop getuigden, dat ze een heerlijken
avond bij den >meester« hadden gehad.
Anecdote of niet, het typeert vele levens
beschouwingen.
Ze zijn nu eeDmaal op de wereld en ze
moeten er door, dat kan niet anders, maar
ze gaan met looden schoenen. Al wat ze
zien, is met zwarte randen omgeven; 't genot,
dat ze nog proeven heeft een bitteren bij
en nasmaak; ze zijn pessimist van het hoofd
tot de voetzool toe.
Wel loopt er heel wat namaak door.
Meer dan een onzer nieuwere letterkundige
zou men het, ze hoorende boomen achter
hun potje bier in het artisten-café niet aan
zeggen, dat ze in hun werken de aarde en
al het aardsche niet anders dan met een
grimmigen blik bekijken kunnen.
Maar er zijn ook vele echte pessimisten,
uit wier woorden en geschriften u een echte
kerkhofwind tegenwaait; die hun laatste hoop
nog gevestigd hebben op de »koele meren
des doods* en in opperste vertwijfeling
uitroepen; En of God leeft weet geen
Eigenlijk geeft dan ook het kerkhof nog
geen juist beeld; beter nog is het te spreken
van een lijkoven lucht, waardoor 't ge
bladerte, dat onze graven beschaauwd nog,
ten spijt van alle godverzaking, de profetie
ruischt van de wederopstanding der dooden.
Nu kan ik me van de kinderen der wereld
dat pessimisme begrijpen, zelfs als het
komt tot dat schrikkelijke uiterste, 't welk
Bilderdijk teekende, toen hij zong
En als alles tegenloopt,
Dan uzelt maar opgeknoopt.
Voor hén is er geen grooter raadsel dan
de loop van de dingen dezer wereld. Het
gaat hun duizelen. De man, die netjes leeft,
goed op zijn zaken past, ieder 't zijne geeft
en een model van braafheid is, struikelt
over stapelingen van tegenhedcn, zinkt ónder,
als de ongelukkige, die uit het water z'ch
tegen een brokkelenden wand wil opwerken,
maar geen vastigheid meer vindt voor zijn
voet, tot hij geheel verzwolgen is door een
vloed van ellende.
De ODgerechtige man daarentegen, die
het kwaad indrinkt als water, wien elk minder
goed is, een schurk in 't kwadraat, komt
er vaak bovenop en regeert de wereld of
een deel ervan.
Dat is een raadsel, om wanhopig van te
worden. Dat brengt tot de gedachte, dat
er geen wereldbestuur is, of dat een boos
noodlot het 2>rad van avontuur* zóó draait,
dat bóven komt, wat ónder leggen moest.
En daar de mensch weet, er toch niets aan
te kunnen veranderen, wordt hij pessimist
en geelt alle hoop op de toekomst op.
Onder de jongelui kunt ge dat al merken.
Nauwelijks behoorlijk gebaardzien ze met
onverscholen minachting op de dingen dezer
aarde neer waar toch niets goeds van te
wachten is; moeizaam slepen ze zich voort
alle énergie week uit hun oog; alle veer
kracht smolt weg uit hun gestalte; ze drijven
voort op den stroom van 't leven, futloos,
stuurloos, hopeloos.
Als het dezen lieden al te machtig wordt,
dan verdooven ze het knagende pessimisme
door geestelijke morfine: dan willen ze
lachen, lachen!
Zie het aan onze schouwburgen, variête's
en dergelijke inrichtingen. Ga de aankon
digingen maar na en het is»Groot lach
succes k »Lachen, lachen, lachen!* Zoo
trekken ze volk.
Ik ken niets droevers, niets aangrijpenders,
niets dat u zóó voert tot in 't binnenste
van uw gebeente, als die lach.
Dat is niet de gulle zonnige, zilverglan-
zende lach van den optimist, die de
wereldsche dingen ziet door het kijkglas des
geloofs, maar dat is de dwaze zelfbedwel
ming van den pessimist, die zich een lacht oes
drinkt, om zich te bedwelmen en de ledigheid
van zijn hait te vergeten.
Nu hebben wij van dat pessimisme allen
een tikje beet.
De tijd en de wereld, waarin hij leeft,
heeft op den christen grooten invloed, In
een weelde- en zondestad als Corinlhe was,
moest b.v. Paulus ook bij de »geroepen
heiligen* juist tegen die zonden bestraffend
en vermanend optreden, die daar inheemsch
waren. Hoe zou het dan anders kunnen,
