Eilanden
EERSTE BUD
C. Warnaer.
C. WARNAER.
Zaterdag 90 October 1900.
a iig N°. 1182,
Antirevolutionair
Orgaan
C Warnaer.
IN HOC SIGN O VINCES
T. BOEKHOVEN.
%Sle «tukken voor de Redactie bestemd, Advertefiitlën en verdere Administratie franco toe te «enden aasa den Ugmgevei.
Aan Vooruit.
Onze jonge garde.
Uil «Ie Pers,
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER
Telefoon ïitfereomm. So. 3.
Adverientiën 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en V3 maa*-
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote ^etters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
1 Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- ei Vrijdagmorgen 10 uur.
m
16de IAJST
van de 28ste J aar-Collecte voor de
Scholen met den Bijbel.
Transport f 51,665,17'/,
Hoogkerk met Leegkerk en Leege-
meden165,55
Middelstum met "Westerwijdwerd,
Stitswerd, Kantens, Huizinge en
Rottum 422,2
't Zandt met Zijldijk, Leermens,
Garsthuizen en Zeerijp (per lijst)» 116,
Duurswoude met Wijnjeterp en
Bakkeveen (giften). 52,21
Harlingen met Midlum, Almenum
en Wijnaldum186,09'/,
Joure met Broek, Snikzwaag, Wes-
termeer, Oosterhaule, Goingarijp,
Akmarijp, Ter Kaple, ged.Tjon-
ger en ged. St. ohannesga 213,24
Ooster-Nijkerk en Metslawier 109,90
Surhuizum07,50
Beiien c. a. 1<J0,
Rijssen (H. K.) 54,03
"Wierden41,74
Beekbergen62,30
Harskamp (gem. Ede) 146,55
Baarn met Scestdijk 317,23
Spakenburg (gem..Bunschoten (G.K)„ 33,39
Amstelveen e. o72,95
Bennebroek18,65
Naarden73,15
Schoonderwoerd met Zijderveld en
Boeikop81,84
Stellendam80,
Strijen met Strijensche Sas (G. K.
en H.)276,95
Voorschoten107,87
Brouwershaven (G. K.) 33,65
Goes219,89'/,
Middelburg213,64'/,
Totaal van 400 Locale Comités f 54,931,71'/,
Waar niets staat aangegeven is de collecte aan
de huizen gehouden.
De Unie-Collecte bedroeg te Ooster-Nijkerk
f 85,05 en te Metslawier f 24,85.
In den loop van het jaar zijn te Spakenburg nog
f 160,89 voor de school gecollecteerd.
Te Strijen is eene gift van f 800 ontvangen
voor de verbouwing der Chr. School aldaar.
Onder de Uniecollecte te Middelburg zijn nog
2 nagiften tot een bedrag van f 3,50 begrepen.
Er kunnen nu nog 11 lijsten gewacht worden.
Spoed s. v. p.
Het is ons een groot genoegen te kunnen
mededeelen, dat de opbrengst der 400 gepubli
ceerde Locale Comités vier honderd gulden
hooger is dan de opbrengst bij diezelfde 400
Locale Comités in het vorige jaar.
R. DERKSEN,
Secretaris der Unie*
Vooruit schrijft als antwoord op ons
stukje over de dubbele Candidatuur
Doch waar wij tegen opkomen is, dat
van clericale zijde het stellen dezer can
didatuur De Gast wordt uitgebuit als
een twist tusschen A rijz. Democraten en
Liberalen. Dit is, als gezegd, een leugen.
'tls vechten tegen windmolens, want
de rclericale zijdect hier bedoeld, heeft
wel degelijk geschreven, dat het geen
twist was, maar het oefenen van een
krachtproef; het uitzoeken wie de
sterkste is op Flakkee.
Daarom schreven wewie opper
vlakkig kijkt, zou zeggen: dat is daar
mis in die partij, maar wie wat dieper
kijkt en met enkele omstandigheden
bekend is, ziet er niet anders in dan
een spiegelgevechteen elkaar trot-
seeren, een niet voor mekaar uit den
weg gaan.
En die indruk wordt nog versterkt
door het onpolitiek optreden van
Vooruitdoor haar neutraliteit in haar
twee artikelen over de stembus, door
haar totale gemis aan leiding- en rich
ting geven.
'tls of ze 'tieder kiezer wil laten
voelen: »We weten niet, waar wij als
redactie heen moeten. De heer De Gast
ls ons persoonlijk sympathiek en
daarom breken we hem niet af; de heer
JanSchouwen is Gematigd Liberaal en
daarom bouwen we hem niet open
dus: Kiezers! kiest maar! zoekt het
zeil maar uit! maar wijRedactie,
houden ons er buiten! Vechten jullie
t maar uitJ
Vie houding hadden we van den
beginne af van de Redactie verwacht
'tls geen beginselstrijd, zegt ze. We
schreven dat ook en noemden 't daar
om comedie.
Neenzegt Vooruit, dat is 't be-
langena niet
Goed maar dan is 't een strijd om
de machtDe krachtproef schreven we.
De komische krachtproef, zoo ge wilt.
De komische krachtproef als van
twee worstelaars, die na den strijd den
gordel afleggen en samen gaan wan
del en
De Vrijzinnig-Democraten willen
zich in geen hoekje laten zetten.
't Is dus een strijd uit oppositie
tegen zekere personen, en tegen zekere
zaken, die zoo al eens zijn voorge
komen in 't liberale politieke leven op
Flakkee.
De Oud-liberalen en Gematigd-Libe
ralen in Middelbands en nog andere
op den voorgrond tredende dorpen
willen nu y/s eens zien; en de Vrij z.
Democraten willen 'took wel eens
zien, wie de sterkste is. De Oud-Li
beralen weigeren pertinent langer aan
den leiband te loopen van een groepje
Democraten en weigeren pertinent om
met, den lieer De Gast in den strijd
ts gaanen weigeren nu en in de
toekomst om zich te laten gebruikend,
door de Vrijzinnig- Democraten. En
deze Vrijz. Democraten weigeren om
zich te laten gebruiken door de Oud-
Liberalen. Zoo staat de zaak.
Daar staan wij Antirev. tegenover
met één candidaatéén van hart en
één van ziel, om wars van al zulke
oppositie en persoonlijken strijd te
stemmen op den Candidaat van heel
de Antirev. partij op Flakkeeden
heer
Twee pendanten.
Iemand die den Mont Blanc had
beklommen, werd bij zijn thuiskomst
gevraagd»Wat dacht Ge wel het
éérst, toen Ge daar boven op dien
Bergkruin stondt?«
Wel, zeide de toerist heel koeltjes
»ik dacht het éérst»Nu moet ik
weer naar beneden.
Een vrijzinnige triumfater vroeg na
de verziezing in 1905 aan een Anti
revolutionair »Wat dacht Ge wel
het éérst gisterenavond toenGehoordet
dat je christelijk Ministerie zoo getui
meld is
Wel, antwoordde de Antirevoluti
onair heel koeltjesnik dacht het
éérst»Wij moeten arbeiden, dat zoo'n
christelijk Ministerie er weer zoo
spoedig mogelijk boven op is
Goed gedacht èn gezegd. Maar dan
ook allereerst gearbeid, dat wij behouden
wat wij hebben, n 1. een christelijke
meerderheid in onze Eerste Kamer.
Zijt Gij vrienden dat niet met ons
eens Immers ja
Nu, dan tot 25 October trouw ge
arbeid, en op 25 October trouw ge
stemd op
Op den Bondsdag van het Jonge
lingsverbond te Zwolle heeft Dr.
Geezink onder hilariteit der vergade
ring er op gewezen, dat de propa -
gandaclubs der baardelooze liberalen,
was seen nadoen van onze Christelijke
Jongelingen
Past nu op, Christelijke Jongelingen,
dat Gij op uw beurt niet gaat nadoen,
wat die liberale jongelui verleden jaar
deden. Zij zongen: z>Wij zullen de
christenen onze vuisten onder hun
bleeke neuzen houden.Daarom
behoeft Gij nog niet te zingen »Wij
zullen de vrijzinnigen onze vuisten
onder hun roode en paarse neuzen
houden.
Maar wat Ge wel moet doen is dit.
Gij moet gewillig en 'vaardig hulp
diensten bewijzen aan uwe plaatselijke
Kiesveceeniging. Toont uwe jeugdige
kracht. Laat zien dat Ge uw toe
komstige roeping reeds beseft. Ga
uit op de wegen en pleinen, achter
hagen en struiken. Zoekt de kiezers
op wekt ze op drijft ze op, tot den
laatsten man om getrouw te stem
men op
VERBETERING.
In ons hoofdartikel staatde
heer Warnaer is Kerkvoogd der Ned.
lierv. Kerk te Diukslandvoorzitter
van 't kerkelijk kiescollege. Dit laatste
moet zijn voorzitter eener kerkelijke
kicsver eeniging
De lezer houde deze vergissing ons
ten goede. Hij begreep reeds, dat dit
een vergissing moest zijn, omdat art.
16 van 't Reglement in de 3de al. zegt
»de predikant is voorzitter van't Kies
college.De kerkelijke Kiesvereeniging
stelt zich ten doel Candidaten te
stellen hij een eventneele vacature
van Kerkvoogd, Notabel of Gemach
tigde.
Wat er gelezen wordt.
Wat leest ge?
Ivoite, eenvoudige en toch zoo gewichtige
vraag
Een vraag, die door de ouders nooit
genoeg aan hun kinderen kan worden ge
daan
Een vraag, die steeds meer van gewicht
wordt, nu de denkende geesten van onzen
tijd hun denkbeelden in courant en brochure,
in vlugschrift en roman steeds op grooter
schaal propageeren en aldoor begeerlijker
voorstellen. Vooral de romanvorm is een
geschikt middel, om hunne ideeën ingang te
doen vinden onder 't volk, om hun begin
selen in een schoon kleed in te dragen in
ons volksleven.
Nu is het op vele dorpen en ook in
enkele steden de goede gewoonte in het
winterseizoen leesbibliotheken open te stellen,
voornamelijk voor 't opkomend geslacht,
waar Christelijke lectuur kan verkregen
worden. Alle moeite wordt door onze
Christelijke pers aangewend, om zulke
boeken aan te bieden, waarin een andere
geest ademt, dan in de vuile romans onzei
dagen. En dat de boeken van een Zola,
Couperus, Borel, Heyermans, etc. onder
ons Christenvolk moeten geweerd, spreekt
vanzelf.
Iemand, die opkomt voor Gods eer en
naam, kan en mag zulk geschrijf, dat men
kunst wil noemen niet goedkeuren. De
echte kunst beoogt geheel iets anders, dan
't vuile en het gemeene te verheerlijken. En
dan worden de werken van Zola en Heyer-
man nota bene aanbevolen, omdat juist deze
schrijvers voor dat gemeene en lage het volk
willen waarschuwen. Het is dan geen gif
meer, dat deze realistische schrijvers ons
volk druppelsgewijze toedienen, maar
volgens 't zeggen juist tegengift, omdat
men gewaarschuwd zij Zij geven realiteit
De werkelijkheid van 't levenDoch het is
aan alles te merken, dat zij dit met groote
ingenomenheid en hartelijke blijdschap doen!
Die realistische boeken worden met duizen
den verkocht en gelezen!
Of zij geen schade doen?
Ga slechts in een z. g. n. publieke lees-
biblioteek
Daarin vindt ge de werken van Zola,
Couperus, Heyermans enz. En vraag dan
eens welke boeken wel 't meest gelezen
worden.
Het antwoord is steeds: De werken van
Zola, enz.
En door wie worden deze boeken gelezen?
Door wetenschappelijk ontwikkeld man-
men en vrouwen, door menschen op leeftijd,
met oordeel des onderscheids begaafd?
't Mocht wat
Jongens van af 12 a 13 jaar, dienstboden
van denzelfden leeftijd verdringen elkander,
om toch maar één der romans van de
nieuwere schrijvers machtig te worden. Alle
werken van Zola vliegen als het ware de
deur uit, die van Borel en Heyermans
volgen, Couperus en Van Eeden gaan
achterna!
Zouden die romans ge,en schade doen,
denk ge?
De jongens en meisjes zijn nauwlijks de
boekenzaal uit of reeds wordt een of andere
^belangrijke* bladzijde opgeslagenMen
schaterlacht, men spot, men spreekt verachte
lijk ov^r alle godsdienst en zedelijkheid!
Zonder schaamrood te worden wijst men
op de gemeenste uitdrukkingen en vuilste
bladzijden, die er maar te vinden zijn.
Zouden zulke boeken geen schade doen
Kom in den trein, in de tram, op de
boot. Ge ziet velen lezen! Welke romans
ziet ge dan meestal
Doch waartoe verder te gaan? Ieder
weet wel, dat de bedoelde romans hun
uilwerking niet missen en dat er in den
tegenwoordigen tijd een geest des ongeloofs
komt, die steeds driester den kop opsteekt.
En niet 't minst is hiervan de zedelooze,
ongodsdienstige, inmoreele lectuur de schuld!
Ieder Christenouder, ieder, die 't wel
meent met zijn kinderen zij voor zulke
boeken gewaarschuwd.
Er zit veel meer gevaar in, dan veelal
gedacht wordtZij gaan in tegen de wetten
der zedelijkheid!
Zij willen kunst verbeelden en 't is niets
anders dan vuil.
Zoowel vorm als inhoud kan den toets
der ware kunst niet doorstaan!
Men waarschuwt de menschen voor de
besmetting van het lichaam wanneer er
besmettelijke ziekten zijn.
Men doe het ook voor de besmetting
van 's menschen ziel wanneer het boeken
geldt, welke 's menschen ziel niet alleen
besmetten maar ook vergiftigen.
(»Walchersche Courant.*)
Daden gevraagd
In Drenthe beginnen de openbare on
derwijzers een actie tot verhooging hunner
salarissen. In Zuid-Holland vergaderden
ze tot hetzelfde doel. Daar besloten ze,
zich tot den minister te wenden, om ver
hooging te verkrijgen der minima.
Het Handelsbladverslag gevende
van die vergadering, zegt o.m.
»Bij de bespreking van de wijze,
waarop de actie zou worden gevoerd,
werd er nog op gewezen, dat in bijna
alle gemeenten van Zuid-Holland de on
derwijzers-traktementen aan de bijzondere
school beter zijn dan aan de openbare.
Dit dient ter kennisse van den Minister
te worden gebracht.*
Deze mannen hebben veelszins gelijk.
Als zij zeggen, dat door gebrek tal van
onderwijzers bijna of in 't geheel geen
vleesch op tafel zien, dan is dat waar.
Als ze zeggen, dat sommigen hun kinderen
boerenmeid en boerenarbeider moeten laten
worden, volkomen onmachtig, om ze iets
te laten leeren, dan is dat waar.
We kennen er voorbeelden van, met
naam en plaats.
Over hun actie willen we dan ook den
staf niet breken.
Dat op vele plaatsen de bizondere on
derwijzers ,het beter hebben dan zij, is
óók waar.
Maar nü voegt een ernstige kantteeke-
ning.
Hoe komt dat
Doordat de voorstanders van 't bizonder
ouderwijs, uit eigen, vaak schrale middelen
een 100 a 150 gld. aan het minimum
toevoegen.
Moest dit niet den rijke vrienden van
de openbare school het rood van schaamte
op de kaken jagen
Wordt wakker, dommelend zVolkson-
derwijs< Grijp in uw buidel, sufferig
»Nut'< Zult ge uw verdienstelijke front
makers gebrek laten lijden en zijt ge, met
uw duizenden leden, waaronder de meest
gegoeden uit stad en land niet in staat,
om uw vrienden een bijslag te geven op
hun traktement, dat ze geen gebrek lijden
Zooveel hebben ze toch waarlijk wel
aan u verdiend Verzilver nu 't applaus,
waarmee ge Zelvelder en Ketelaar hebt
begroet, in gangbare muntDat is er
tegelijk de bezegeling van.
{Onze Courant.)
Merkwaardag.
Toen het vorige Kabinet vijf opcenten
wou heffen, ging er, links, 'n storm op en
in alle toonaarden werd het uitgezongen,
dat opcenten al de allerslechtste vorm
waren van belastingheffing.
Nu dit ministerie met tiei opcenten
komt, werd er verleden jaar niets gezegd.
En komt er dit jaar slechts 'n zwak pro
test.
Merkwaardig
Toen het vorige Kabinet sprak van
tariefherziening, vlogen de dure petten en
klompen, als in een orkaan door de lucht.
Nu dit ministerie vijf ton méér uit het
tarief wil kloppen, is er geen vuiltje aan
de lucht.
Merkwaardig
Toen het vorige Kabinet den drankac
cijns wou verhoogen, viel daar alles en
nog wat op te zeggen, dat mr, Harte tot
twee malen toe zijn onderwerp moest
terugnemen.
Nu dit ministerie den accijns nog veel
méér verhoogen wil, wordt er welwillend
van ja geknikt.
Merkwaardig
Deze dingen zijn wel van algemeene
bekendheid, maar 't is toch goed er de
aandacht op te vestigen. Juist, omdat ze
zoo merkwaardig ziju
(1Onze Courant.)
De „Vos" verliest wel zijn haren,
stiaar niet zijn streken.
De heer Vos, modern predikant te
Woudsend, is weer aan't woord, nu dr. J.
Th. de Visser candidaat is te Leiden. Deze
Vos doet dat op eene wijze, welke strijdt
tegen alle regelen van 't fatsoen. Op grove
wijze slingert deze man allerlei belee-
digingen naar het hoofd van dr De Visser
en geeft, zooals de Nederlander glashelder
met de feiten aantoont, blijk niet op de
hoogte te zijn van vele zaken. Het geschrijf
van dezen »Vos* in 't Vaderland wekt
onze diepste verontwaardiging op, omdat
deze aanval weer p e r s o o n 1 ij k is. Moge
er eens een liberaal opstaan, die met de
geeselroede zulk optreden striemt.
Wij eeren dr. De Visser als de man,
die altijd pal stond, waar de heiligste be
ginselen van land en volk werden aangerand,
een man, die zijn geheele leven gewoekerd
heeft met zijue gaven (waarbij de heer Vos
niet in de schaduw kan staan) en krachtens
voor het welzijn onzer Kerk, een man, die
door een grooten groep van werklieden op
de handen gedragen wordt.
Zwijg, Vos! wees niet gelijk een schoot-
