Woensdag 16 Mei 1906.
21sle Jaargang IS". 1137,
Antirevo lu tionair
voor lie %uidhollandüehe en %eeuw*clic
Orgaan
IN HOC SIGN O VINCES
T. BOEKHOVEN.
Antwoorden of mededeelingen
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER
SftUMMilAfUJIi
Advertentiën 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en '/3 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent- per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiëlï worden ingewacht tot Dinsdag- ei Vrijdagmorgen 10 uur.
Alle bukken v«or de iiedactle bestemd, Advertentiën ess verdere Administratie franc© toe te «enden aan den Ultgrever.
Ziij die zicli mi
abonsieeren, ont-
van^en de nog' vódr 1
Juni verscliUrcemle num-
uiers GW ATB».
Vervroegde Winkel
sluiting.
(Slot.)
Ook in ons Land is zoowel buiten
als in de Kamer, zeiden we, een agi
tatie gewekt voor vervroegde sluiting,
maar voorstellen bleven uit en de ver
schillende Comite's wendden zich tot
de Gemeentebesturen, welke, al zijn
zij niet door een wet tot regeling dezer
materie verplicht, daartoe naar veler
oordeel alleszins de bevoegdheid bezitten.
In Art. 144 der Grondwet lezen we:
»Aan den Raad wordt de regeling en
het bestuur van de huishouding der
Gemeente overgelaten. Hij maakt de
verordeningen, die hij in 't belang
der Gemeente noodig oordeelt.® Dit
Grondwetsartikel wordt nader uitge
werkt in Art. 135 der Gemeentewet
ïAan den Gemeenteraad behoort het
maken van de verordeningen, die in
't belang der openbare orde, zedelijk
heid en gezondheid worden vereischt
en van andere, betreffende de huis
houding der Gemeente,
Op grond van deze artikels conclu-
deeren velen tofs Raads bevoegdheid
in dezen. Er zijn er ook, die deze arti
kelen niet van toepassing verklaren.
De Leeuwarder Commissie van straf
verordeningen om praeadviesgevraagd
in zake adressen betreffende de 9 uur
uursluiting, adviseerde in 1904 een
stemmig, afwijzend te beschikken. In
de motiveering luidde het o.a.Wij
zijn van meening, dat bet maken eener
bepaling, waarbij vervroegde winkel
sluiting wordt bevolen, geenszins raakt
een der drie onderwerpen van art.
135 der Grondwet, veel minder de huis
houding der Gemeente.
Zoo blijkt dus, dat vaneenalgemeene
meoning, alsof m de Grondwet de
bevoegdheid lag om verordeningen tot
9 uur sluiting door Gemeenteraden
vast te stellen, volstrekt nog niet
algemeen is. Voor dat idee zal nog
baan moeten worden gebroken in tal
van dorpen en steden. Maar ook, als
men zoover isals men de overtuiging
koestert, dat werkelijk de 9 uurslui
ting tot de huishouding der Gemeente
behoort en deze de Openbare orde,
zedelijkheid en gezondheid bevordert,
als er zulk een verordening gemaakt
wordt, dan is men ook klaar. Een ge
ringe actie van de belanghebbenden,
gesteund door de welmeenenden uit
't- publiek is dan voldoende om tot de
sluiting te komen.
Indien we een kort overzicht over
deze kwestie wilden geven, zouden we
het volgende puntsgewijs opmerken
Het winkelpersoneel wenscht vrije
uren. Uitnemend. Maar naast den win
kel staat het handelskantoor daar
naast het laboratorium, daarnaast
Doch genoegzal men van Staatswege
gaan verordenen, hoe lang men aller-
wege zal arbeiden èn zelf in eigen zaak
als klein koopman en als inwoner des
huizes? Zal en mag de Staat hier zijn
macht uitoefenen
De meeningen zijn verdeeld in Neder
land Ja, zegt menig winkelbediende
neen beweren anderen.
Moet dan de lange arbeidstijd van
dat personeel voortduren, vraagt men
en t publiek die jonge mannen, vrou
wen en knapen door zijn late inkoopen
als t ware at blijven beulen
En men antwoordt: de handels en
kantoorbedienden moeten door eigen
initiatief maar zorgen, dat er een vroe
gere rusttijd dan elf uur a half twaalf
intreedtde Staat of de Gemeente
heeft er niets mee te maken, waarte
gen wordt aangevoerd als 't particulier
initiatief dat moet doen, dan ontsnapt
zeer waarschijnlijk de kleine koopman,
die zonder bedienden werkt. En als
hij ontsnappen kan, dan is 't veld der
concurrentie weer overal open en het
eigen initiatief dood geslagen.
Men dwinge dus door de Wet, zegt
de een. Gij moogt niet, zegt de ander,
omdat eerlijke arbeid van den klein-
koopman naar ieders krachten in onzen
Staat moet geoorloofd zijn en blijven.
De Wet dwinge dan zoo, dat elke
Gemeente die zaak regelen kan naar
aard en wezen van den winkelstand
ter plaatse, zegt de een, want dan zijn
de scherpe kanten van een uniforme
regeling afgeslepen laat elke Gemeen
teraad de bevoegdheid ontvangen te
doen wat zijns insziens in zijn Gemeente
noodig is. Dat kan een Gemeenteraad
niet, beweert een ander, want elke
winkel heeft zijn eigen eischen een
sigarenwinkel moet langer open blijven
dan een galanterie- of porceleinwinkel;
een manufactuurwinkel korter dan een
vleesehhouwerij of banketbakkerszaak.
Hoe, zoo vraagt men, moet zoo'n ver
ordening er dan wel uitzien met al
haar verschillende uren voor dit en
voor dat bedrijf. Zoo'n regeling zal ten
slotte een chaos, een warboel zijn en
de kiemen des doods door te veel
onderscheiding van »zaken en bedrij
ven® met zich meebrengen. De Een
vormigheid der Rijkswet tot uniforme
sluiting is onuitstaanbaar, maar de
veelvormigheid dei' plaatselijke veror
dening. maakt onuitvoerbaar wat be
geerd wordt.
Moeten de venters dan ook onder
worpen zijn aan de regeling der Ge
meente 1 Ja, zegt de een, want anders
is er concurrentie. Neen, beweert een
ander, dat komt de vrijheid van den
koopman en burger toch al te na.
Hoe laat zou men dan moeten slui
ten Om negen uur zegt de een, als
in Duitschland. Ondoenlijk, zegt de
ander, want de avonddrukte 'begint
pas om 7 a 9 uur.
Zóó dobbert dit vraagstuk nog op
de krachtige golven van eigenbelang
en vrijheid Of het in behouden haven
zal aaidanden wij twijfelen voor de
eerste tien jaar. Maar dat het een actie
en agitatie waard isdat voor het
particulier initiatief sporen zijn te ver
dienen, is zonder tegenspraak. De Pers
is ook hierin een der middelen van
niet ongewone béteekénis.
't Was te verwachten.
Het vermoeden lag voor de hand,
dat de groep Gorter na de bekende
Congres-resolutie ('t Besluit op de
Algemeene vergader, der Socialisten)
niet zou zwijgen en de oppositie teg,en
de groep Troelstra nietzou verzwakken.
Een groep, die gelooft een degelijk
beginsel te bezitten een beginsel, dat
leven wekken kan, dat leven geven
en mainteeren zal, laat zich niet door
moties en resoluties regeeren.
Groote woorden, noch retborische
kracht zijn in staat zulk een beginsel
te doodzwijgen.
De groep Gorter zal dan ook na
tuurlijk voortgaan om met meer
propagandiscb inzicht, met meer tac
tiek de gedachten, welke hem bezielen
in woord en tijdschrift te ontwikkelen,
en op den duur zal de schijnbaar
bezworen storm losbreken, zoodat er,
ondanks alle geroep van Éénheid bij
Verscheidenheid, een Verscheidenheid
zonder Éénheid zal komen, die zich
wreken zal in allerlei tegenactie van
deze of gene zijde. De Verscheiden
heid wordt Oppositie.
En 't slot is, de feiten wijzen 't in
alle landen uit, de minderheid, de
principieele minderheid zal de sterkste
blijken; vooral in de gewichtige, cri-
tieke oogenblikken, die elke partij op
haar tijd doormaakt. En de meer
derheid, door opportunisme gedreven,
zakt naar de partijen af, die met haar
principieel verschillen, wat haar kracht
op den duur verlamt, ze verwatert
en ten slotte vereenzelvigen doet met
wat ze moest bestrijden.
Dan is de tijd der minderheid om
te oogsten, rijp en ze draagt volle
garven naar de schuur. Hoe langs zoo
meer
De toekomst zal blijven aan de
Gortergroep.
Têiiü- en Ijaridbouw.
IETS OVER ARALIA'S.
De vrager schreef er vingerplanten voor. Maar
hij bedoelt gewis aralia's. Daarom heb ik er de
echte naam maar bovenaan gezet, 'tls altijd
makkelijk als men die ook kent.
Aralia's zijn heel algemeen bekende kamer
planten. Vooral de soort met groote handvor
mige bladen, waaraan ze den naam „vingerplant"
gewis te danken heeft. Veelal zijn deze heel
mooi groen van kleur. Maar bonte variteiten
komen ook niet zelden voor.
„Hoewel de Aralia's veel gekweekt worden,"
zegt de heer E. Th. Witte in zijn „Handboek tot
het kweeken van planten in de kamer," treft
men er toch slechts zelden werkelijk schoone
planten van aan. En als reden geeft de aange
haalde schrijver op, dat men over't algemeen de
planten te warm houdt. De oudste bladeren gaan
dan neer hangen. Ze worden daarenboven geel
van kleur c-n min of meer flets. Daarom zorge
men er vooral des winters voor, de planten niet
in een warm vertrek te houden. De huiskamer
is niet te best. Want 't mag voor deAralianiet
warmen zijn dan 40 A 50 graden Fahrenheit, ter
wijl we 't graag ten minste 60 graden hebben.
Voorts mag men in die periode maar heel
weinig water geven aan de plant. Dan boude
men de bladeren altijd vrij van stof.
'k Zeg altijd, want dit geldt, het spreekt wel
haast van zelf, ook voor den zomer. Trouw stoffe
men de bladeren af, of giete ze eenmaal per week
goed schoon. Doch dit geldt voor den zomer,
den groeitijd. Vooraf dient de overwinterde plant
in nieuwen grond gebracht te worden. De heer
Witte spreekt van gelijke deelen blad- en broei-
aarde, vermengd met wat graszodengrond. Maar
zoogenaamde boomaarde, gelijk men die veelvul
dig aantreft in uitgeholde boomstammen, oude
wilgen (kopboomen) vooral, die zal ook wel goed
zijn. Meng er een beetje superphosphaat door,
zooveel als ge in een keer met eGn klein theele
peltje kunt opscheppen.
Ook kunt ge gerust een weinig chilisalpeter
geven. Maar let welweinig is weinig, in dit
geval niet meer, dan de punt van een mesje even
bedekt met 't zout. Als ge bemerkt, dat de plant
goed gaat groeien, dan herhaalt ge 't verstrekken
van wat chili nog maar een keer.
Doch de steller van vraag 944 jvou graag „nieuwe
planten" hebben. Ik' denk, dat hij een exemplaar
bezit, dat wel wat lijken gaat op een heel kalen,
langen stam met boven aan een enkel blad. En
daarvan nu is wel gemakkelijk een echt mooie
nieuweling te maken. Men make daartoe op de
plaats zoover onder de kroon als men zelf verkiest
eene schuine insnijding in den stam, zoo onge
veer halverwege er door, opdat de snijvlakken
elkaar niet zullen raken, schuive men er een
dun stukje hout tusschen. En vervolgens hinde
men rondom de wonde een ferme prop vochtig
mos. Dit houde men voortdurend goed nat.
Daar zullen zich dan bij warm weer als wij nu
hadden vrij spoedig wortels in ontwikken. En
niet zoodra zijn die goed voor den dag gekomen,
of onder de plek waar ze om zoo te zeggen,
kunstmatig zijn ontstaan, snijdt men den stam
midden door en poot 't bovengedeelte in een pot.
Zoo krijgt men een „nieuwe" plant.
De oude kan intusschen blijven staan. En als
ze goed gezond is, geeft ze wis weer nieuwe
scheuten. Wanneer die lang genoeg zijn, kan
men ook met deze handelen als met den top.
Derhalve is het langs een omweg „mogelijk" de
plant door wat men noemt ringen te vermenig
vuldigen.
De heer Witte zegt ook nog, dat men de gewone
Aralia gemakkelijk kan voortkweeken uit zaden.
Maar waar men deze koopen kan weet ik niet.
M.
Vraagitaali.
Vragen en Antwoorden worden kosteloos geplaats
zijn met hetzelfde nummer gemerkt als de vrageD
waarop ze betrekking hebben.
Vragen.
945. Mogen broedeieren niet «uder zijn dan
6 of 7 dagen 7
Antwoorden en tnededeelingen.
942. Wat kropaar is Op 't eiland zegt men
daar knobbeltjesbunt tegen. Nu weet ge 't zeker
wei.
943. Tulpen „op kleur" krijgen. Dat gaat vrij
gemakkelijk. U bindt aan elke plant een stukje
stevig bordpapier, daarop zet den naam van
de kleur b.v. geel, rood, wit enz. Maar 't moet
nu spoedig gebeuren. De bloembladen vallen
haast af. En ook dient ge de stengels met de
stampers aan den top af te snijden.
944. Yan „vingerplanten" nieuwe krijgen
Zie onder Tuin- en Landbouw.
illlHICSllaiHl.
Uit Enschede wordt aan de »Tel«
gemeld, dat H M. de Koningin-Moeder
Maandag met de vorstelijke familie te Burg-
steinfurt een auto tocht maakte. De eerste
auto kwam aldaar in aanraking met een
slagerskar waardoor H. M. en de vorst
van Bentheim uit de auto werden geslingerd.
Zij kwamen gelukkig met den schrik vrij.
Vereeniging voor Christelijk
Nationaal Schooloiulerwijs.
Het 46 jaarverslag der Vereenigiug voor
Christelijk Nationaal Schoolonderwijs geeft
eenige mededeelingen omtrent het verhan
delde - op de Conferenties der Centrale
onderwijsvereenigingen in het afgeloopen
jaar, alsm;de de punten waar omtrpnt met
het ^Gereformeerd Schoolverbandover
eenkomstig is verkregen.
Bij de Vereeniging sloten zich aan Dus-
sen, Het Harde, (gemeente Oldebroek)
Brummee, Oegstgeest, Nieuwkoop, Helle-
voetsluis, Zuid Legmeer, Vijfhuizen, (Haar
lemmermeer) Sloterweg, (idem) Vrouwen
polder, Baarland, Colijnsplaat, Het Noorden,
(gemeente Wilnis) Donkerbroek, Appelscha
en Tzummarum.
Thans zijn 271 scholen bij de Vereeni
ging aangesloten. In het jaar 1904/5 werd
verstrekt aan 21 Scholen f 100 aan40 een
bedrag van f75 en aan 49 een som f50,
De hypotheek aanvragen beloopen circa
f 400,000. Het verslag vestigt nogmaals de
aandacht op de opleiding van Christelijke
Onderwijzers.
In 1905 werd door 35 onderwijzers en
onderwijzeressen de aanteekening der Ver-
eeDiging voor Christelijk-Nationaal School
onderwijs verkregen op het diploma van
den Schoolraad.
De 44 Algemeene Vergadering zal D. V.
gehouden worden op 7 Juni a.s. te Utrecht
in het gebouw voor Kunsten en Weten
schappen.
Op het Agendum komen voor
De Inspectie;
De opleidingInleider de Heer H. Bij-
levelt.
De positie van het Bijzonder Onderwijs
na de jongste wetswijziging Inleider de
Heer M. Bremer.
M. BREMER
Secretaris.
SSiiitenland.
ITALIË.
Bij stakingen gaat het overal soms
wonderlijk toemaar Italië, singulier
in velerlei opzicht, spant met de alge
meene „sluike" die Donderdag geprocla
meerd werd, loch de kroon.
Te Turijn is een staking geweest;
men kwam tot een oplQssing van zekere
quaesties, waarotp het werk werd neer
gelegd en nu, als protest tegen de
manier waarop de autoriteiten de orde
bij de plaats gehad hebbende ongere
geldheden handhaafden, werd voor heel
Italië de staking geproclameerd
't Lijkt, haast een paskwilmaar het
volk dat het „raderwerk" kan doen stil
staan, wil blijkbaar zijn macht eens
toonen. Gelukkig dat de „strike" 't
geldt ook alleen een protestmaar een
etmaal zal duren. Misschien dorsten ook
de stakingslustigen de tijdruime niet
langer nemen, uit vrees dat hun anders
een te groot echée te wachten stond.
Intusschen hebben in verschillende
steden de arbeiders aan den oproep van
het algemeene arbeidssecretariaat gehoor
gegeven.
Te Bologna, waar Woensdag de staking
reeds begon, kwam het dadelijk tot
bloedstorting. Stakers trachten de mili
taire construetiewerkplaatsen binnen te
dringen om het personeel tot staking
over te halen. Een escadron calvalerie
rukte aan, maar werd met een hagelbui
vaa steenen begroet. Eenige officieren
en soldaten werden toen gekwetst, en
ook een paar burgers.
Het tentoonste(lingsbestuur te Milaan
heeft besloten, met het oog op de siaking
de tentoonstelling voorloopig maar te
sluiten. De gebouwen worden door mili
tairen bewaakt. De „strike" wirdf, zoo
't heet, wel door de socialisten afge
keurd, maar schijnt desondanks tamelijk
algemeen te wezen. Donderdag kwamen
tenmiste ook de dagbladen niet uit en
reden de trams niet. Precies zoo staat,
of stond, het er te Rome bij. Een tele
gram meldt van daar
Tengevolge van de afkondiging der
algemeene werkstaking geven de bladen
hier bijzondere edities uit, waarin wordt
medegedeeld, dat zij niet zullen verschij
nen vóór de arbeid in de drukkerijen
is hervat.
De trams rjjden niet, de winkels zijn
gesloten. Afdeelingen infanterie bewaken
de omgeving van de gebouwen der
Kamer, der ministerie s en der banken.
De wegen die naar Moute Citorio
het Kamergebouw leiden, zijn door
cavalerie bezet.
Over de ongeregeldheden te Turijn
de oorzaak der algemeene staking
wordt gemeld, dat de stakers een
poging aanwendden oqj het tuighuis
binnen te dringeD, teneinde daar het
werk te belemmeren. De ruiterij deed
toen een aanval en verstrooide den
troep. Toen wierpen de stakers met keien,
die ze uit de straat losmaakten een
kapitein en achttien soldaten werden
daarbij gewond. Men legde stukken ijzer
dwaas over de rails om het treinenver-
keer te beletten, en spande touwen over
de straat om de paarden te laten strui
kelen, Eenige dieren werden met messen
Ook op andere punten van de stad
was het woelig. Men hield het er voor,
dat een groot aantal anarchisten zien
onder de stakers bevonden de politie
nam er eenigen in hechtenis, en anderen
werden door de werklui zelf, die hun
hulp niet verlangden, aan de politie
overgeleverd.
Het wordt zoo wel duidelijk, waarom
de socialisten de algemeene staking, bij
wijze van protest, niet wilden. Hun
anarchistische broeders hadden, Det als
bij 01:8 indertijd, het heft in handen.
Maar die wind zaaien, moeten storm
oogsten. De socialisten staan verantwoor
delijk voor al dit revolutionair gedoe,
waarin de anarchisten groeien.
De -toestand in het noorden van
Frankrijk verbetert gaandeweg. Dearbeid
wordt hier langzamerhand overal hervat
en de troepen worden teruggetrokken.
Ook uit andere industrieele centra en
do havensteden komen gunstige berichten.
Te Parijs echter blijven de stakingen
voortduren. Het aantal stakende schrijn
werkers Deemt zelfs toe, terwijl het
aantal stakers in de automobiel- en
rijtuigfabrieken thans een 25.000 be
draagt.
De Bond van Duitsche metaal-fabri
kanten heeft een schrijven gericht aan
de redactie van het „Berl Tagebl.",
waarin gezegd wordt dat de couranten-
