21",c Jaargang JV\ 1131
i
if
voor de %uidltollaiidsclte en üeeiiwsclie Eilanden.
s
Woeiistiag 25 April 1906.
Antirevolu tionair
Orgaan
t
i
3
IN HOC SIGN O VINCES
\w
I
i
T. BOEKHOVEN.
ASïe stukken voor «le Itciluciie bestemd, A«lvertentiën ees ver«Sere ifl^fnistratie franco foe Se «enden aan den Uitgever
FEUILLETON.
EEN DONKERE WEG
Uit «ie Pers.
Huisindustrie.
4
vin.
8.66
9,39
2.34
5,-
8.45
11,55
9.44
10.21
10.38
11.—
B.
a a
r.i3
r.34
S-.5
a o
3 3
a-
5.54 f
6.10 0.4
6.20 f S
6.31 a f
7.20
6.25
7.6 -i
7.19 3 o
7.32 a®
7.50 7"
5.1
p.
6.30
7.—
7,25
7.44
7.59
8.15
3
6.25
6.41
6.57
7.22
7.43
8.20
10.10 t
11.20 ft
12.7
8
11.15
11.53 g
12.10 e-
12.30
1.21 g
2.7*
■*mt
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nnmmers 5 Cent.
UJTGEYEK
toO.WMEijSMBijrii
Advertentiën 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/3 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte dis zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- ei Vrijdagmorgen 10 uur.
Een der sociale vraagstukken en
niet het minst urgente is dat der
huisindustrie.
»Het ydellisch waas, dat volgens veler
»meening over den huisarbeid ligt, waar-
»door de arbeider steeds voor zijn gezin
j-blijft werken en niet naar de fabriek
»behoeft, waardoor hij het spel zijner
kinderen steeds gadeslaat, wordt al da-
3>delijk weggerukt.
Want in werkelijkheid is het beeld
2-heel anders en schril.
»De meeste fabrieksarbeiders vinden
»na hun dagtaak een plekje, al is het
»nog zoo klein, waar zij kunnen uitrus
»ten, en het zich zoo gemakkelijk als
>doenlijk is, maken kunnen.
>Maarde huisarbeider mist deze
^gelegenheid.
»Zijn huis is hem een fabriek en zijn
*huisgenooten zijn zijn makkers.
»Bij slechte loonen moet hij zelf zor-
»gen voor vuur, licht en gereedschappen,
adie de fabrieksarbeider vrij heeft.
»Hij kent geen geregelden werktijd.
*Zijn woning is geen werkplaats, die
^voldoet aan de eischèn der hygiène
2>(ge7ondheid.)
»De uitvindingen der techniek komen
aden huisarbeider óf in 't geheel niet,
>óf slechts ten deele ten goede, en het
aspook der werkeloosheid treedt vaker
avoor zijn oog.
aEn verder heett de huiselijke pro-
aductie een systeem doen geboren wor-
aden, hetwelk de nadeelen op de spits
adrijft, door den treurigsten vorm van
»uitbuitingdie van arbeiders door ar-
abeiders.
aTusschen den huisarbeider en den
aondernemer dringt zich een tusschen-
apersoon, die de opdrachten van den
aondernemer ontvangt en ze óf in eigen
awerkplaatsen laat uitvoeren óf ze aan
ahuisarbeiders ter uitvoering geeft.
»Het verderfelijke van het systeem
aligt hierin, dat de tusschenpersoon geen
aof een zeer gering aandeel heeft in de
fabricage, maar desniettemin de loonen
azeer verkort
Zóó, de November aflev. van Vragen
van den Dag, jaar 1904, bldz. 889.
door
L. VAN BERKEL.
Hoofdstuk VIII.
Zoo trad Willemsen als propagandist
voor de S. D. A. P. op en zette de kroon
op zijn werk, wanneer een gewonnenen
instemde metaeen priester, een dominé,
e«n christelijk onderwijzer, die allen te
zatnen zijn volksverleiders, die de menigte
dom en zoet willen houden, cc
Uit de wondere voorstelling van den
d°op, die Herman Wouters er op nahield,
blijkt ons, hoe hij het gif der »volksver-
Ieidershad ingezogen en hoe bij hem de
haat tegen den godsdienst al meer en meer
wortel schoot. Al verder en verder raakte
van den rechten, den eenig goeden weg
3 en bevond hij zich meer en meer in een
ooihof, waaruit hij later zonder Gods hulp
onmogelijk zou komen.
Van dit alles dacht Lena, toen zij bij
et hoog-open raam zat te naaien en
V00r bet eerst van haar trouwdag af uitte
ze de verzuchting»was ik maar niet
getrouwd
Ze
zag in, dat zij verkeerd had ge-
Hebben we dan te veel gezegd, dat
dit vraagstuk dringend isen wette
lijke tusschenkomst meer nog dan
thans noodzakelijk maakt
Want de huisindustrie staat niet
alleen in verband met loon en arbeids
duur, maar ook met leven en gezond
heid van huisgenooten en vreemden.
Ook van de koopers der artikelen,
gemaakt in woningen, waar besmet
telijke ziekten lieerschen, want 't is
gebeurd, dat in een huis met typhus
de gemaakte dekens op den zieke
lagen.
Een kreet van ontzetting ging op
van de tentoonstelling in Berlijn, (17
Jan.1 Maart) waar de huisindustrie
artikelen werden uitgestald. Zulke
hongerloonen had men zelfs inDuitsch-
land niet verwachtnietjgverwacht in
de verlichte 20ste eeuw.
En ieder weet, hoe de Keizerin bij
haar bezoek aan de expositie verplet
terd stond, dat in haar Rijk zulkó
onmenschelijkheden plaats vonden.
Ieder weet, dat èn door den Rijks
dag èn door de Socialisten een wets
ontwerp is ingediend om dien gruwel
der huisindustrie door wettelijke ban
den dood te maken.
En zeer waarschijnlijk zal ook in
Nederland de tentoonstelling van huis
industrie, door het Algemeen Ned.
Werkl. verbond georganiseerd, of om
niet te voorbarig te zijn, door dat
Verbond op touw gezet, een smarte-
iijken indruk achterlaten.
Maar men moet eerst de pijnlijke
wonden zien. dan is er kans op herstel.
Weet men dan van de huisindustrie
in Nederland dan nog niet genoeg P
Neen wel iets, maar niet voldoende
is men op de hoogte.
Is dan de Arbeidswet en haar voor
schriften van Inspectie niet op huis
arbeid van toepassing P Zeer wel, maar
zoolang geen krachtiger maatregelen
genomen worden, zal de Inspectie
niet veel baten.
We wenschen op de zaak niet ver
der in te gaanen niet te spreken
van hongerloonen per uur en per dag
en per week bij de Wevers van Dekens
en Garenspoelers bij de Kantwerkers
te 's Gravemoerde Erwtenlezers in
ZeelandDe Nettenboeters in Zuid-
Holland de Mattenvlechters en Huis
wevers te Utrecht en te Putten de
Tabakstrippers te Wageningende
Stoelenmatters te Kuilenburg; de
Breisters te Groenlo en Apeldoorn.
Om slechts een paar voorbeelden
te noemende Kantwerksters te 's
Gravemcer ontvangen voor een el
kart in de breedte van 10 15-c.M.,
40 cent. Een handige werkster kan
dat in 13 of 14 uur. Werkt ze heel
de week hard, dan verdient ze f2 en
40 cent, maar dan gaan er nog on
kosten af.
De nettenboetsters verdienen in den
winter 2 cent per uur en in den zomer
2y2 cent, zoodat ze in den winter
f 1 en in den zomer f 2 verdienen
per week.
De Inspecteur van den Arbeid in de
7de Inspectie schrijft, dat in Arnhem
voor het vervaardigen van witte goe
deren en manufacturen een weekloon
van f 2 f 4,80 wordt betaald en dit
laatste bedrag is alleen te verkrijgen
bij goede kwaliteit en een werktijd
van 13 15 uur daags, en dan bij
ingespannen arbeid.
De huisindustrie moet wettelijk ge
regeld worden en het voorstel d.er
Duitsche Regeering of het nog verder
gaande der Duitsche Socialisten heeft
onze volle instemming, zoowel als de
regelingen in Engeland en Amerika.
De werkplaats moet aan degelijke
hygiënische eischen voldoen. Voor
slapen en koken mag een zelfde ruimte
niet gebruikt worden
Iedere huisarbeider moet aangifte
doen van de plaats, waar hij werkt,
welke door de Overheid moet gekeurd
worden, van welke goed- of afkeuring
de arbeider een schriftelijk bewijs
ontvangt.
Wie zoo'n woning verhuurt, dient
ook kennis le geven aan de Overheid.
En niemand mag huisarbeid ver
richten. of laten verrichten dan in
een goedgekeurde werkplaats.
De ondernemers en tusschenperso-
nen moeten een lijst hebben, wie hun
arbeiders zijn en de arbeidsruimte,
waarover steeds door hun werklieden
wordt beschikt. Ze moeten ook een
loonboek aanleggen.
Vervaardiging van voedings- en
genotmiddelen in de huisindustrie is
verboden. Voor 's och tens 6 uur mag
de arbeid niet beginnen en niet voort
duren na 8 uur 's avonds. Op Zon
en feestdagen voorafgaande dagen
moet het werk eindigen om half zes.
Zondagarbeid is verboden.
Zie, op zoodanige manier kan aan
verderfelijke huisindustrie een teugel
worden aangelegd.
En daar moet 't in Nederland ook
heen I
Dr. Kuyper in Utrecht.
Enkele dagen geleden liep door de pers
het bericht, dat Dr. Kuyper te Utrecht
een bezoek had gebracht aan Prof, Visscher
en Ds. Gewin, met de venijnige toevoeging
»men denkt, dat dit in verband staat met
het oprichten van een Gereformeerden bond
tot vrijmaking der Ned. Herv. Kerk«.
Wij namen het »nieuwtje« niet op.
Maar de vrijzinnige bladen genoten er
blijkbaar van.
Althans de Middelburg, sche Courant dacht
aanstondsdat is bruikbaar voor de aan
staande stembus hier in net district.
Zij schreef:
Dus Ür. Kuyper alweer in het
complot tegen de Nederlandsch Her
vormde Kerk. Hij en de zijnen willen
opnieuw haar een gevoeligen slag
toebrengen.
Zoo zullen zij haar afbrokkelen,
totdat zij ineenvalt
Dr. Bronsveld had wel gelijk met
zijn waarschuwing tegen de fanatieke
gereformeerde woordvoerders.
Maar toch helpen vele leden der
Ned. Herv. Kerk de Gereformeerden
in het verkrijgen van zetels in de Staten
van land en provincie.
Zullen zij dat nu weer a.s. Vrijdag
in het district Middelburg doen
Het spreekt van zelf, dat onze antire
volutionaire Walgersehe Coura t, waaraan
wij dit stukje uit de Middelburg sche ont-
leenen. verontwaardigd was over deze stem
busmanoeuvre.
Maar wat blijkt nu bovendien
Aan den voorzitter, die van separatie
noch doleantie wilde weten, werd op de
thans gehouden vergadering van den Gerefor
meerden Bond de vraag gedaan, of het dan
onjuist was, dat de heeren Dr. Visscher en
Ds. Gewin met Dr. Kuyper over de zaak
hadden geconfereerd.
En wat antwoordde Prof. Visscher
Dit, dat Dr Kuyper in Utrecht was ge
komen voor dezelfde oorzaak, als waarvoor
hij in het land kwam, namelijk, om een
medisch professor te raadplegen.
Met het oog dus op de ongesteldheid
van zijn dochter.
Weer een nieuw bewijs, hoe voorzichtig
men met berichten, als eerst werden rond-
verspreid, zijn moet.
En hoe ook weer in Middelburg de kiezers
zijn misleid.
Want Vrijdag is in Middelburg de liberale
caudidaat met 1880 stemmen, tegen 1833
op den antirevolutionair, gekozen.
»Rotterd.«
Een oordeel Gods
Onder dit opschrift lezen wij in de anti
revolutionaire „Rijnlandsche Courant"
De watervloed in Zeeland blijkt een
ramp te geweest zijn, gelijk in jaren
ons vaderland niet teisterde. De be
volking zal nog langen tijd de gevolgen
ervan voelen.
Nog onder den verschen indruk der
ramp, zette zich ds. Laman van Zierik-
zee neer en schreef in 't Zeeuwsch
Kerkblad een hoog ernstig woord, om
te wijzen op de beieekeuis van derge
lijke volksrampen.
De vrijzinnige pers heeft zich daar
over deels vroolijk, deels boos gemaakt.
Ze heeft gespot met dien Zeeuwsche
dominé d;e de wonderlijke wegen van
Gods Voorzienigheid meent te kunnen
bespeuren en ze heeft zich vertoornd,
omdat hij óók wees op allerlei gods
lastering, waarvan het jaar 1905 te
ontzent getuige is geweest.
Toch danken wij ds. Laman voor
zijn aangrijpend woord.
In vroeger tijden ging het anders,
ging het beter dan thans.
Voorheen rekende men meer alge
meen ook onder ons volk, met een
aibesturend God, van wien alle goede
gaven en volmaakte giften nederdalen,
maar die ook toornt om de zonde des
volks en Zjjn roede niet inhoudt.
Onze oude bid- en dankdagen, door
daari, zij las nu dagelijks in haar Bijbel,
dat de geloovige zich niet vermengen moet
met de ongeloovigen en waar zij vroeger
een hemel-teeken of een stemme Gods voor
meende te moeten hebben, kon zij het nu
zonder stellen, omdat Gods Woord het
haar duidelijk zei.
Het was nu echter te laat. Zij had
zich willens en wetens verbonden. Van te
voren wist zij, wie Herman Wouters was,
hoe hij over den godsdienst dacht en nu
mocht zij dien band niet verbreken. Zij
had te bukken voor het Woord en dat
Woord zei haar, »dat zij nu met Wouters
moest blijven leven, en de gevolgen van
haar onchristelijk handelen moest dragen.
j-Heere, ik heb tegen U, tegen U alleen
gezondigd,t bad zij, ï-Vader, die in de
hemelen zijt, wil het alles ten goede dóen
keeren, stuit de zonde en breng mijn man
op den rechten weg terug. Houd hem
staande en leer hem vragen»Heere, wat
wilt gij dat ik doen zal
Kindergeschrei noodzaakte haar op te
staan. Een oogenblik later zat ze met
haar kind, haar eersteling voor bet raam te
spelen en verheugde zij zich, zooals elke
moeder doet, wanneer het kind pogingen,
flauwe pogingen deed te lachen tegen
moetje.
Hoofdstuk IX.
't Gistte in de fabriek.
Reeds enkele dagen.
Met den dag werd de spanning grooter.
Donkere wolken pakten zich samen.
Er was een storm op til.
Niet lang kon hij uitblijven.
Hij moest losbarsten.
Hij zou losbarsten, zoodra het meeren-
deel der werklieden tot eenstemmigheid
geraakte.
Men was socialistmen had elkander
trouw bezworen onder het geklapper van
het dundoek. Een getrouwheid tot den
dood beloofd met 'n eed onder »Het
roode vaandel.<r
Waar het gold uitroeiing van alles wat
met den christelijken godsdienst in verband
staat, was men het volkomen met elkaar
eens. De eeuwige belangen hadden voor
niemand hunner waarde, zoo althans gaf
men het voor.
Aan »wisselst rekken op de eeuwigheid((
deed men niet. Het tijdelijke, het aardsche,
het eindige, het menschelijke was het een
en het alles,
»Laat ons eten, drinken en vroolijk zijn,
want morgen sterven wij was de leuze.
Mammon was alles God niets.
2>Geld, de ziel van de negotie-s was de
stereotype uitdrukking van Willemsen.
Nu echter waren de tijdelijke belangen
in 't geding gekomen en men kon het maar
over de te nemen maatregelen niet eens
worden.
De een wilde dit, een ander dat.
In theorie één, in praktijk schromelijk
verdeeld.
Een handjevol werklieden.
Of het roode vaandel ook eensgezind
heid kweekt (P P)
Christenen verdeeldsocialisten niet
minder.
Wat was er gebeurd.
Men had eeD nieuwe directeur gekregen
de oude was gestorven. »Er is een tijd
van komen, er is een tijd van gaan.«
Dat de nieuwe directeur kwam was niets
bijzonders en Willemsen oordeelde dan
ook, dat net oprichten van een eerepoort
en het feestelijk inhalen nonsens was.
Ieder was het met den Grootmeester
eens. Niemand had moeite gedaan voor
het oprichten van een eerepoort.
»Dat die nieuwe directeur komt, is niets
bijzonders,had de commandant gezegd.
Hij had gelijk het was ook niets bij
zonders. Opengevallen plaatsen moeten
vervuld worden, 't Is een eerste voor
waarde voor het standhouden van een tak
van industrie. Iets bijzonders is het niet
integendeel gewoonte. Toch bracht de
komst van den nieuwen directeur iets bij
zonders mee.
De nieuw-benoemde had andere oordee-
len, andere plannen dan zijn voorganger.
Veel werd gewijzigd, veel veranderd.
Zoo waren ook de loonen veranderd en
juist die loonswijziging was de oorzaak van
de gisting.
Vóór de komst van den nieuwen direc
teur had men per uur, dus op daggeld
gewerkt. Vanzelf werd men verhoogd en
zoo wist men vrij nauwkeurig te bepalen,
wanneer men op 't maximum gekomen was.
Het spreekt vanzelf, dat aan deze regeling
één nadeel verbonden is. Bij zulk een
regeling worden alle werklieden over één
kam geschoren. In het minst wordt bij
zulk een regeling geen rekening gehouden
met iemands werkkracht, met z'n productie
vermogen.
De directeur was er dan ook dadelijk
op uit hierin verandering te brengen. Men
moest niet alle werklieden over één en
dezelfde kam scherendit doodde den
werklust en werkte het »lijntrekken« zeer
in de hand.
Hij wilde een andere, zijns inziens betere
regeling en die was het zoogenaamde »stuk-
werken«. Ieder kreeg zijn werk en als hij
er klaar mee was, kon hij oogenblikkelijk
aan iets anders beginnen. Vanzelf ver
hoogde dit de werkkrachthet prikkelde
tot inspanning en het kon niet anders, of
de >lijntrekkerij« was hierdoor in den ban.
Wordt vervolgd.)
li
vt
J|».|
•II
'i
