]20s,e Jaargang N°. 1090. >«or de Zuidiioliand^cbe en Eilandcm TWEE BLftDEH. Zaterdag 2 December 1905. Antirevolutionair Orgaan IN HOC SIGN O VINCES T. BOEKHOVEN. Eerste Blad. FEUILLETON. Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te zenden aan den Uitgever De Russische Revolutie vin. Grootvaders geheim Zeer juist. m: Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag. Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent. Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar. Afzonderlijke nummers 5 Cent. UITGEVER SOMMELSMIJBi Advertentiën 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel. Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/s maal. Bienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing. 1 Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslsan. 1 Advertentiëa worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 nar. Dit nummer bestaat uit (Literatuur.) De literatuur van een volk is het spiegelbeeld van zijn godsdienstig en sociaal levenen waar 't een met 't ander inzinken, daar is geen kunst-» getvrocht te wachten van letterkundi gen aard, tenzij een enorme geest zich vleugelen aanbindt en in zijn proza en poezie de snerpendste klach ten uitschreeuwt en 't volk tot een toekomstig herleven aanvuurt. Waar godsdienst en sociale welvaart bloeien, waar strijd is voor een helden gedachte, waar een loswringen uit enge politieke of maatschappelijke banden roering en gissing brengt: daar ontstaan literarische voortbreng selen, die, de grootste gedachten be grepen hebbende, waar 'tom gaat, daardoor duizenden lezers trekken, welke hun leven, voelen, begeeren zien trillen en ritselen in de personen en feiten in zulk een kunstproduct uitgebeeld. Zulk een man was de Rus Dostojews- ki in de jaren van 1846 tot 1881. Hij zag rondom zich in de ambtenaars wereld, die zwoegen en arbeiden en schreef toen de novellen, waarin hij het lot dier mensehen ten toon stelde. Toen de lijfeigenschap werd afgeschait, voor 't onderwijs meer geld weer uit gegeven, de Justitie tot grooter recht vaardigheid werd gedrongen, toen vond hij de stof om het volk te ver kwikken. Hij leefde met Rusland mee en bood zijn volk zijn diepe indruk ken aan van wat er in den boezem der natie of naties in het groote Rijk huisde. Hij was een democraat, die den strijd aanbond voor ontwikkeling, voor emancipatie, voor gewetensvrij heid. Maar ook hij beleefde de re actie van 18651880, toen een kille nachtvorst de bloesems der kunst be- gehangen, de groote mannen zwegen en hun stem verstomde toen de censuur op de pers eiken pittigen, agitatorischen arbeid onmogelijk maakte, en de vrijheid van spreken en schrijven slechts het goedkeuren van dwangmaatregelen toeliet. Hij is gestorven, de moedige novel list, in 1881, hij, die ter dood veroor deeld was wegens een samenzwering naar men beweerde, doch tot 10 jaar dwangarbeid werd veroordeeldge storven, na een steentje te hebben bijgedragen aan de gehoopte refor matie, die nu helaas een revolutie is geworden. Een pessimisme kwam over 't landSiberië zag zijn woestenij en bedekt met pelgrims van den arbeid met slachtoffers van uitgesproken politieke hervormingsideeën, metman nen en vrouwen, geleerden en onge- leerden, die 't gewaagd hadden dien blik naar Westersche Staten te rich ten, om daar te zien de ontplooiing van Staatkundige en Godsdienstige en maatschappelijke vrijheid. Ook YVla- dimir Galaktionourtsch Korolenko, geboren in 1853 bracht 10 jaar in Siberië door, wegens politieke ver grijpen, en teruggekomen heelt hij zijn hart luchtgegeven in uitmuntende werken. En zullen we bij deze twee mannen nog noemen Turgenjew en Goutscha- row, van wie onze bronnen den lof ruischenOf Anton Isechow. Laten we liever over de mannen van heden spreken: Leo Tolstoi en Gorki. Tol stoi is de Christen-Anarchist, die in zijn geschriften den dienst aan den Staat weigert om daardoor het m li tairisme te bekampendie de belas tingen weigert om dien Staat geen verdere middelen te verschaffendie vrede en liefde prediktdie een anar chisme openbaart, welke wel in de eerste Christengemeente allerschoonst bloeide, omdat men daar een Een zijn in hun grooten Meester vond niet alleen, maar ook door Hem en uit Hem alle levenssappen trok, doch die in Rusland geen aanknoopingspunt vindt. Het komt ons voor, dat zijn anarchisme, hoe veel edels er ook in mag zijn, weinig invloed zal oefenen. In Rus land zijn geen genoegzame elementen voor een Christelijk anarchie Gorki is de naam voor Alexej Maxi Mourtsch Pjeschkow. Hij werd gebo ren 14 Maart 1862 te Nischni Novgo rod. Zijn moeder, Warwara, was de dochter van een rijken huisschilder; zijn vader was een arme behanger. Gorki was al vroeg weeswerd schoenmakerteekenaar en schilder van heiligenbeelden, koksjongen, stu dent, kruier, fruithandelaar, wissel wachter, kwastverkooper, landlooper, bankwerker,. beroemd schrijver. Zijn verbazend snel succes heeft hij te danken aan de eigenaardige toe standen in 't Russische rijk, maar ook aan zijn schitterende gaven. Hij teekent de vaak verkeerd be oordeelde armen en misdeelden, wier leven hij meegeleefd heeftde zwer vers en dakloozen, de verachten en mishandelden. Zijn humor is bitter als gal en bijtend als zwavelzuur, maar hij geeft foto's, geen lijnen het zijn wezens, menschen uit Ruslands diepe poelen, die hij ten voeten uit u voorstelt. En zijn boeken worden verslonden, omdat hij, juist na het pessimisme der vorige jaren, - krachtige persoon lijkheden op 't tooneel voertmet vale kleuren penseelt de bedompte be krompenheid van den Russischen burgerstand maar met koloriet tee kent de menschen, die zich in 't leven willen inwerpen om het te be roeren Die beterer toestanden zoeken en zich daar alle moeite voor getroos ten. In zijn werken stelt hij het Nieuw- Rusland voor. Hij zelt is het beeld van het Nieuwe Rusland, dat na aller lei worsteling opkomt uit de troebele baren van Uost-Europeesche cultuur of beschaving. Hij wil Rusland leven instorten door 't mannen voor te hou den, die denken en zijn. De literatuur van Rusland is pro ducten van den geest rijker geworden, die niet zullen nalaten spirit in te gieten, waar ingezonkenheid was; geesten wakher te schudden, die slui merden en voor te bereiden een Re naissance, een Herstelling, een Weder geboorte, van een naar Krachten zoe kend volk Wil Tolstoi door een Christelijke door L. VAN BERKEL. (3) H. 2>Dat moet gij wetfen«, viel mijnheer Struik haar in de rede, rriet verheffing van stemsmaar alleen op die voorwaarde wil ik uwe kamer nemen. Ik ben niet naar Amsterdam gekomen om er mijn geld te verkwisten dat verzeker ik u Er volgde een oogenblik van tweestrijd en besluiteloosheid voor de vrouw des huizes. Zij verkeerde tegenwoordig juist in zeer groote verlegenheiden als ze dezen huurder weigerde, was ze dan wel zoo zeker, er een anderen te zullen vinden Die oude heer, hoe norsch en knorrig ook, kon voor het overige wel minder onaan genaam wezen dan hij er uit zag. En daarbij, wie kon er voor in staan, dat andere huurders vriendelijker zouden zijn dan hij En ver volgens een drosvigen blik werpende op haar jongske, dat nog altijd op het kleed lag te slapeD, durfde de arme weduwe niet langer aarzelen. Zij nam de voorwaarden van mijnheer Struik aan. Deze was tevreden over zijn kamer en hoewel hij het uitschreeuwde over den gevraagden prijs, vond hij dien in werke lijkheid zeer billijk. Hij deed dus zijn valies open, legde de overhemden, die Pietje zoo zorgvuldig gestreken had, in een lade van de latafel, hing zijn hoed op, en vond een plaats voor ieder ding. Toen zijn onderzoek geëindigd was, zette hij zich in een fauteuil en begon de brieven te herlezen, die hij geraadpleegd had alvorens bij no. 5 aan te kloppen. Zullen wij ze ook eens inzien, mijn lezer Misschien kunnen ze ons helpen om het geheim van den ouden landbouwer te doorgronden. De eerste was, zooals we reeds zeiden, met een bevende hand geschreven en nauwelijks leesbaar. Deze luidde aldus Waarde Vader a Als mijne krachten en mijn gezondheid het mij nog veroorloofden, zou ik tot u komen, zou ik voor u nederknielen, en uwe vergiffenis afsmeeken, totdat ik ze verkregen had. Doch ik sterf, mijn vader Deze weinige regelen zijn de laatste bede van uw ster venden zoon. Ik heb verkeerd gehandeld met u te verlaten, onder voorwendsel dat ik niet van het buitenleven hield en lust had om eens in de wereld rond te zien. Gorki tracht stalen karakters te scheppen, die de onrust, de onkunde, de lamlendigheid, het zwaargeestige vernietigen. Tolstoi wil vrede, Gorki zet u in 't midden van den strijd, en hij dwingt zijn lezers of de aan- schouwers van zijn tooneelstukken te staren op mannen, die een daad bij een woord voegen. Rusland dweept met Gorki, omdat hij een Rusland van karakters wil, en daaraan alleen heeft dat land be hoéfte. Gorki is wars van alle huldebetui ging. Toen ;hij met Tsechow bij de opvoering van diens Oom Wanja in de schouwburg van Moskou, aan het buffet stond thee te drinken, verdron gen zij zich om hem en den schrijver van't tooneelstuk Wat hebben jullie me aan te zien.« riep hij wrevelig, Wat kan het uiterlijk van een mensch, die toevallig verhalen schrijft, jullie schelen Maar ze hadden 'em dan toch gezien, dien gevierden man, en daar was 't hun om te doen. Wordt vervolgd.) De heeren Jongebreur, Den Hengst en Wijnvelt plaatsten in «Standaard® van 27 Nov. een ingezonden stuk aan 't adres van 't Handelsblad, dat het hen kwalijk had genomen om in een circulaire ervan te wagen, dat dit liberale blad een orgaan van de partijen des ongeloofs was. Ze schrij ven daaromtrent deze zeer juiste en schoone woorden Bij gebrek aan levering van bewijs, heb ben wij volgens Uwe uitspraak valsche ge tuigenis gegeven. Aangezien Gods Woord ons dit strengelijk verbiedt en gebiedt het goed gerucht van onzen naaste te bevor deren, hebben wij ons zelf ernstig te onder zoeken, of wij schuldig staan, ja dan neen. Nu komt alles aan op de vaststelling Eene officieele interpretatie van dat woord bestaat niet in onze taal trouwens het zou niet anders dan eene vage, algemeene omschrijving kunnen zijn, Het woord heeft eene absolute en eene relatieve beteekenis. Absolute ongeloovigen zullen er wel niet zijn, aangezien een volslagen atheïst nog moet gelooven aan de juistheid zijner eigen logica. Blijft dus »ongeloof« in relatie ven zin. Wanneer een Mahomedaan ons onge loovigen noemt, nemen wij dat niet op als eene persoonlijke beleediging, maar als de consequentie zijner beginselen. Wij zouden dus strijden tegen de begin selen van Mahomedaan en niet tegen zijne benaming. Veranderen de eerste, dan ver andert de laatste van zelf. Nu kunt U, mijnheer de Redacteur, wel weten, wat wij, op politiek terrein, door ongeloof verstaan. Is u dan niets bekend van hetgeen Burke, Stahl, Guizot, Groen geschreven hebben, om maar te blijven bij de oude proteslantsche garde van onderscheiden nationaliteit Is er U dan niets van bekend, dat er nu reeds bijna eene eeuw lang eene be wuste worsteling is tusschen hen, die den mensch op poliek terrein, autonoom achten en hen, die den mensch afhankelijk stellen van Gods wil, zooals Hij dien heeft neer gelegd in zijn Woord? U kent onze wen- schen om onverbiddelijk te buigen voor Gods Woord, niet naar de interpretatie van Dr. Kuyper, maar waarvan we het gouden borduursel zien schitteren, die ge schreven werden bij den gloed der martel vuren. Wat zegt nu de Schrift? Jezus zelt zegtZonder Mij kunt gij niets doen. En wij noemen hen ongelocsvig, die zeggen, dat zij het op politiek terrein, wel buiten Hem kunnen stellen, dat de mensch genoeg heeft aan zijn gezond verstand zijn natuurlijk rechtsgevoel, zijn aanleg voor pertectibiliteit. Als Christus de brandende vraag in de wereld geworpen heeft: Wie zeggen de menschen, dat ik, de Zoon des menschen ben En Petrus antwoordtGij zijt de Christus, de Zoon des levenden Gods en wij die betuiging overnemen in dien gansch eenigen zin, als nader is uitgewerkt in onze belijdenis, dan leenen wij weder het oor aan die H. S. en hooren in 1 Joh. 2 23 Ik heb verkeerd gehandeld door u alleen te laten met uw verdriet God vergeve mij mijn groote misdaad Arme Dirk als hij in het leven was gebleven, zou hij zijn kinderplichten beter vervuld hebben dan ik het gedaan heb Mijn vader, als gij dezen brief zult ontvangen, zal ik mis schien opgehouden hebben te leven maar als ge nog eenige genegenheid, eenig me delijden voor uw arm kind koestert, vertrek dan dadelijk, dadelijkvader 1 Ik laat mijne vrouw en vier kinderen zonder eenig middel van bestaan achter. Wilt gij hun bescher mer, hun steun zijn Ik vraag het u, niet ter oorzake van mij zeiven, daar ik niets van uwentwege verdien te ontvangen, maar in naam mijner weduwe en weezen Hier had de zwakke hand het niet verder kunnen brengen, en een groote inktvlek bewees, dat de pen aan de vingers van den schrijver ontglipt was. Aan den voet der bladzijde las men deze woorden »0, lieve vader, kom, ik smeek het u Kom aan uwen stervenden zoon zeggen, dat gij hem vergeeft Hendrik Smit. Was de vader toen tot zijn zoon gesneld Had hij hem toen voor de laatste maal aan zijn hart gedrukt Had hij afscheid genomen met te zeggen vergeven en ver geten Had hij de achterblijvenden getroost en het hun zooveel mogelijk vergoed Neen hij had zijn gevoel onderdrukt, zijn hart ompantserd met zijn wraak, met zijn gekwetsten hoogmoed, met zijn wreedaardige zelfzucht. Hij had de stem van zijn geweten gesmoordhet kloppen zijns harten onhoor baar doen worden De andere brief was van de weduwe Waarde en hooggeachte Heer! »Mijn innig geliefde man is niet meer. Hij heeft het tijdelijke met het eeuwige verwisseld. In zijn laatste oogenblikken vroeg hij nog dikwijls»Zou mijn vader niet komen Hij verlangde zoo vurig u weer te zien, u zeiven vergiffenis te vragen Hij heeft veel geleden. De smarten des lichaams waren vele. Kort voor zijn dood was hij kalm, nam. hij van mij en de kin deren afscheid en verzocht ons u van hem te groeten. Ik heb nu hier eene woning betrokken, die kleiner is dan waar wij vroeger woonden. Ik moest de geheele eerste ver dieping nemen, doch ik hoop er een gedeeltë weer van te kunnen verhuren. Ik hoop ook, door mijn arbeid als linnennaaister in de behoeften van mij en mijne jongste kin deren te kunnen voorzien. Mijn oudste zoon heeft dienst genomen als zeeman. Het zou mij zeer aangenaam zijn, de verzekering te mogen ontvangen, dat mijn lieve man uwe vergiffenis heeft verworven. Met hoogachting noem ik mij, waarde Heer, Uwe u toegenegen schoondochter Helena Smit. Pieter Vlamingstr. No. 5, Amsterdam. De dagteekening van dien brief was reeds meer dan een jaar oud. Onderaan las men deze woorden, door den ouden landbouwer er bij geschreven »Die huichelaars Ik ken die praat jesmakers uit de groote steden. Al die mooie woorden kosten hun niets. Doch ik zal zoo dom niet wezen om er mij door te laten vangen Maar waarom las mijnheer Smit die brieven dan nog weer voor Waartoe be vond hij zich thans in dit huis, onder den aangenomen naam van j> mijnheer Struik« -En waarom was hij, na een jaar lang niets van zich te laten hooren, zijne onbekende familie komen opzoeken O, ik zal het u zeggen: omdat de grijsaard in den grond van zijn hart en zonder dat hij het zichzel- ven wilde bekennen, gefolterd werd door wroeging. (Wordt vervolgd.

Krantenbank Zeeland

Maas- en Scheldebode | 1905 | | pagina 1