Woensdag^ September 1905.
20stc Jaargang N°. 1071.
voor «Ie %ai«lli<»llan<lsclie en Keeuwiche Eilanden.
A n fir evo hi tion air
Orgaan
IN HOC SIGN O VINCES
T. BOEKHOVEN.
FEUILLETON.
Esns spelers leven.
SOMMELSntJH.
Alle bukken voor de iiedactie beslerad, AdvertenUën cm verdere Administratie franco toe te xenden aan den Uitgever.
Sie seven en twintiysle
Auyusttus- of V'nie-col-
lecte voos' ile Scholen
mei den Hijbei
fvetw-wjd
ert
ROEST
en VLEKKEN
Ingetrokken.
Wordt vervolgd
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag- en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar.
4fzonderlijhe nummers 5 Cent.
UJTGEYER
Advertentiën 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/3 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
10<le L.IJST
van du 27e Jaar- Collects voor de
Scholen met den Bijbel
Transport f 24; 3 55.71
Siildeburen met Helium n 160.60
Arum met Kimswerd ir Ü8.10
Bozum met Oosterwierum II 50.00—
Buitenpost met Lutkepost 244.00—
Holwerd met Bruntguin en Bel-
werd88.85 -
Nijland met Wolsum il 136.00
Oudemirdum met Nijemirdum
en Sondel12670 J
Opeinde met Nijega (Small) 78.00
Oudega (Wijmbr.) II 82.00
Wierum28.83J
Ambt Vo\lenl)°ve met Kwadoe-
len, Barsbeek, St. Janskloos-
teren de Belt 80.00
Dinxperlo met Hcnrne en Groot
en Klein Bredenbroek li 154.37
Kamerik met Oud Kamerik en
Teckop134.00
Wilnis met Oudliuizen en
Westveen55.65
Nieuwer-Amstel (Amstelveen
en e. v.)84.12
Nieuwer-Amstel (OudcrKerk
H1 Amstel met Uuivendrecht
en Over- Ouderkerk 168.501
Bennebroek17.95
Buiksloot met Nteuwendam en
ZunderdorpU 64.90
Egmond aan Zee met Egmond
aan de Heef II 7-80 -
Haarlem760.20
HalfwegII 166.SI
Hillegersberg (dorp) n 68.12
Terbrcgge met ged. Alexan-
derpolder (gem. Hillegers
berg) a 87.88
Voorburg136.78
IJselmonde741 00
Totaal van 250 Locale Comité's 1' 27.976.38J
Waar niet staats aangegeven is de collecte
aan de huizen gehouden.
De Unie-rollecte bedroeg te Oudemirdum
f 35.67J, te Nijemirdum f 51.03 en te Son
del i 40.
De Unie-eolleete bedroeg te Buiksloot f 41.12
te Nieuwcndam f 9.46 tn te Zunderdorp
f 14.32.
De ingevulde circulaires w orden met ver
langen tegemoet gjzien. Als de correspon
denten de bijdrage voor de Uniekas met den
zelfden post aan den Penningmeester, Mr. T. P.
Baron Maekay te 's-Hage (Nieuwe Uitlog 28)
verzenden, waarmede zij de circulaire aan den
Secretaris verzenden, dan loopen de zaken
geregeld af.
Vergeet de n a g i f t e n niet.
R. DÉRKSEN,
Secretaris der Unie.
De Unie, heeft dr. H. Bavinck ge
zegd, is het, die in de toekomst onze
energie in spanning moet houden en
ons met onverdroten ijver moet doen
streven naar het ideaal, dat bij het
Christelijk onderwijs ons voor den
geest staat.
Al is er in de toekomst waarschijn
lijk een meer onbezorgd leven voor
onze Christelijke scholen te wachten,
men leide daaruit niet af, dat de alge-
meene offervaardigheid eerlang een
einde nemen kan. Aan de Unie blijft
de taak opgedragen, om de algemeene
offervaardigheid ten bate van de Scho
len met den Bijbel, met name door
de groote jaarlijksche collecte en door
het doen houden van voordrachten,
aan te moedigen. Want al komt er
verlichting van druk, financiëele ge
lijkstelling van openbaar en bijzonder
onderwijs is vooreerst nog niet te
wachten.
En allermoeilijkst zal het zijn, om
in de toekomst het evenwicht te be
waren tusschen den steun, dien wij
van de Overheid voor onze scholen
begeeren, en de vrijheid, welke wij
voor de richting van ons onderwijs
noodzakelijk achten. Voor die vrijheid
hebben alle vrienden van het Christe
lijk onderwijs, heeft inzonderheid de
Unie, te waken. Zij schreef toch de
leuze»de vrije school voor heel do
tiatie« in hare banieren zij zal aan
die leuze, tot in lengte van jaren nog,
alleen trouw kunnen blij ven, wanneer
zij voor de vrijheid der school bij den
voortduur aanzienlijke geldelijke offers
zich getroosten wil. Daarom zal er,
in het belang en tot behoud van onze
vrije en Christelijke scholen, ook in
de toekomst op onze offervaardigheid
een aanhoudend beroep gedaan moeten
worden. Er zal geld noodig blijven
voor den bouw en het onderhoud onzer
scholen, voor de traktementen en de
pensioenen onzer onderwijzers, voor
de kweekscholen en de opleiding der
kweekelingen. Van afschaffing der
Unie-collecte, der Unie-spreekbeur
ten en der Unie-dagen mag geen
men aan invloed en kracht. Alleen
in den weg van voortdurende opoffe
ring en toewijding is de vrijheid en
het Christelijk karakter onzer scholen
to handhaven.
Al waren wij echter tot deze opof
fering niet in het belang van onze
eigene scholen verplicht, dan zou ze
ons toch opgelegd worden door de
taak, welke op de schouders der Unie
rust, nl. de propaganda voor ons Chris
telijk onderwijs. Wij mogen niet alleen
letten op onze eigen belangen, maar
hebben het gansche Nederlandsche
volk in het oog houden. Het staat
ons niet vrij, om in engen kring ons
op te sluiten, den band met de natie
te verbreken en haar aan eigen lot
over te laten. Wij mogen dat niet
doen, omdat wij kinderen der Refor
matie zijn en belijders van üH Gere
formeerde religie, welke den grondslag
voor onzen Nederlandschen Staat heelt
gelegd, diep in het hart van ons volk
is ingegaan en er haar stempel op
afgedrukt heeft Wij mogen dat niet
doen, omdat wij Christenen zijn, en
gelooven, dat de naam van Jezus de
eenige naam is, onder den hemel ge
geven, waardoor mensehen zalig kun
nen worden. Onze Christelijke scholen,
tellen thans nog maar eene bevolking
van ruim honderdduizend kinderen.
Duizenden en honderdduizenden be
zoeken nog de openbare school, waar
de naam van Jezus niet gehoord wordt
en de Bijbel een verboden boek is
En naarmate deze openbare school
onder verderlelijker invloed komt, rust
de heilige taak op ons, om den zegen
van het Christelijk onderwijs te ver
spreiden over heel ons vaderland heen
en zooveel mogelijk alle kinderen onzes
volks daarin tt doen deelen.
De vrije school niet slechts, doch
de Christelijke school moet, niet door
staatsmacht en staatsdwang, maar
de actie van het volk weer worden
de school der natie. Het volkspeti
tionnement moet door steeds meerderen
onderteekend worden. De meening,
dat de natie aan de neutrale, gods
dienstlooze school gehecht is, dient
hoe langer zoo meer in hare leugen
achtigheid ten toon gesteld te worden.
Daar zijn nog duizenden ouders, die,
bij volkomen vrije keuze, de Christe-
Staatsschool begeeren. Als er maar
geld en actie was, zouden de Christe
lijke scholen niet met drie of vier,
maar met tien en twintig percent
jaarlijks toenemen. De zevenhonderd
scholen die wij thans bezitten, zouden
eerlang tot duizend en hooger stijgen.
Daarom past ons geen rusten en stil
zitten, maar voortzetting van den
arbeid, naar binnen en naar buiten
versterking onzer scholen in Christe
lijk gehalte, maar ook vermeerdering
in aantal en uitbreiding over heel ons
vaderland heen. Het gaat om de toe
komst van ons volk, om de uitbreiding
van het Koninkrijk Gods, om de heer
lijkheid van den Naam des Heeren
Als de Unie aan deze taak in ver
hoogde mate hare krachten gaat
wijden, zal zij nog rijker vrucht op
haar arbeid zien, dan haar reeds ge
schonken werd. Zij werd opgericht
naar aanleiding van eene bepaalde
gebeurtenis en scheen bij den aanvang
niet veel meer dan een voorloopig,
tijdelijk karakter te zullen dragen.
Maar zij heeft rechtspersoonlijkheid
gevraagd en verkregen in het hart
der natie. Zij is eene niet te versma
den kracht geworden in onze actie
voor het Christelijke onderwijs. Dat
zij dan aan de dankbare herdenking
van het verleden het ootmoedig ver
trouwen ontleene, om haar arbeid
voort te zetten en tot de volmaakt
heid voort te varen. En worde zij
daartoe bekrachtigd door Hem, in
Wiens naam nu en steeds al onze
hulp staat
Uit de Feestrede van Dr. H. Bavinck.
De vaccinewet is ingetrokken.
En in deze periode komt ze beslist
niet meer op tafel.
Dat spijt ons.
Niet
vaccine zijn.
Integendeel we beschouwen de inen-
dat we tegenstanders van de
om de npokkeiu te kunnen weren;
om te kunnen stuiten het oordeel,
dat God over den mensch, gezin of
volk brengt.
Maar waar we tegenopkomen is de
dwang tot vaccinatie.
Niet alleen om den dwang zeiven,
omdat we over ons eigen lichaam en
dat onzer kinderen wenschen »baas«
te blijven, maar omdat de statistieken
en de historie bewijzen, dat afscheiding
van poklijders ook één der beste mid
delen is tot niet uitbreiden der ziekte.
En waar 't Ministerie Kuyper een
bescheiden poging deed om aan dien
dwang tot inenting te ontkomen, daar
betreuren we 't, dat deze minister dat
ontwerp intrekt.
De Landbouwraden zijn ingetrokken.
Weg dus de organisatie van den
boerenstand, want ook zulk een ont
werp komt zeer waarschijnlijk niet
meer ingediend te worden. Ook deze
intrekking betreuren we. Als de
Landbouwers aan één zaak behoefte
hebben is 't aan Organisatie en Ver
tegenwoordiging. De Koningin rnoet
een orgaan hebben, waardoor zij de
behoeften der boeren en pachters en
arbeiders te weten komt. Het platte
land moet als één man zijn gedachten
1 voor den troon kunnen neerleggen.
Maar door de intrekking van dit ont
werp is 't nu onmogelijk geworden.
De Arbeidswet is ingetrokken. We
hebben hoop, al staat er in de Troon
rede niets van, dat deze weer zal
worden ingediend, en dan gewijzigd.
Of die wijzigingen verbeteringen zul
len zijn de toekomst zal 't uitwijzen.
De ziektewet is ingetrokken. Zal
zij opnieuw worden ingediend? De
Troonrede zegt het. We hopen ghet
voor de werklieden en hunne gezinnen.
Wat al arbeid is er toch door het
vorige Ministerie verricht. En 't ligt
nu alles tegen den grond Nu kunnen
de arbeiders afwachten, wat er komt
was 't ministerie Kuyper gebleven,
hoeveel verder zou de sociale wetgeving
in 1909 zijn dan thans, nu men weer
van voren aan gaat opbouwen.
Roekeloos hebben de Liberalen ge
handeld. Want ze sloegen op dr.
Eene Saksische dorpsvertelling.
Naar het Hoogduitsch
door
L VAN SIERKEL.
5 Hoofdstuk III.
Ook Wilhelm Rothmund begon zijn hu
welijksleven in zijn Zondagschen rok. Reeds
als verloofde had hij zijn Sophie den he
mel op aarde beloofd. Den eersten tijd
was hij een juweel van een man een man
netje als uit den eersten den besten roman
zijn vrouw kon hem wel om haar vinger
winden. De eerste weken waren voor de
vrouw als boter en suiker op de rijstebrij.
De geheele menagerie van wilde dieren,
die anders in Wilhelms leven rondgespron
gen hadden waren in den stal geborgen en
de grendel voor de deur geschoven. Maar
wat kon dit alles baten Zijn geheele
nieuwe levenswijze berustte niet op de
kracht. Gods, die ook in zwakheid sterk
is, maar op eigen kracht, die zwak is
ook in den sterke Al hangen twee blaadjes
van denzelfden boom ook nog zoo vast
■aan elkaar maar de tak is geknakt, die ze
met den stam verbind, dan helpt al
die eenheid hun volstrekt niets. Zij hebben
geen levenssap, en de yerste de beste
windvlaag werpt ze samen, tegelijk op den
grond, waar ze vertrapt worden.Al dragen
twee echtgenooten elkander ook nog zoo
veel natuurlijke liefde toe, maar het ge
loof, het twijgje, dat ze met den stam van
den Levensboom in verbinding houdt, is
geknakt, dan beslat ei geen vaste grond
voor de liefde. Het eerste tochtje van be
rouw kan beiden nederwerpen op den glib-
berigen weg van onverschilligheid en af
keer. De wittebroodsweken waren nau
welijk voorbij, of reeds knabbelden en klop
ten de opgesloten beesten aan de deur
hunner gevangenis zij werden allengs on
rustiger en luidruchtiger. Toen er een maand
of drie voorbij waren had de beer reeds
een gat in de deur gekrabt en beknabbeld
hij stak zijn snoet en zijn halven kop er
door en bromde af en toe naar binnen in
't huis »Ik voor mij vind dat stil zitten
lang zoo vroolijk niet als het vrije leis-
leven er bestaat niets vervelenders in de
wereld dan dat muffen in huis Op een
anderen keer gluurde de aap ock al eens
door liet gat, dat de beer gemaakt had
en meesmuilde »Men kan hier niet eens
een spelletje doen 1«
Wilhelm had moeite gedaan om vriendschap
aan te knoopen met de voornaamste lieden
van 't dorp Hij had ze bezocht, zij hadden
hem vriendelijk ontvangen, hadden gansche
avonden met hem zitten praten over huis
en hof, over de wereldsche zaken, over
Gods Woord enz. Hij had toen gevraagd
of zij niet eens een spelletje wilden doen.
Maar in dit opzicht heerschte er juist een
bijzondere geest in het dorp. Kcrt te voren
had een der meest gegoeden het met spelen
zoo ver gebracht, dat hij zonder buidel
of male zijn vaderlijk erfgoed voor altijd
den rug kon toekeeren. Zijn opvolger had
met de vier andere meest vermogenden de
afspraaak gemaakt dat zij voor eens en
voor altijd voor het spel zouden afzien.
Toen dus Wilhelm met zijne vraag voor
den dag kwam antwoordden zij hem: «Wij
spelen niet, er rust geen zegen op het
spel De andere inwoners waren Wilhelm
te gering en te arm. Om »klontjes en pe
perneuten-s wilde hij niet spelen, zooals hij
zich uitdrukte.
IV.
En juist deze omstandigheden hadden
hem tot grooten zegen kunnen worden
Daar bij het bovengenoemde vijftal in de
plaats van het kaartspel het lezen der
Schrift en van andere stichtelijke en leerzame
boeken gekomen was noemde hij hen spot
tenderwijze s-de vijf kapittelsc, en de drie
wakkere zonen van een hunner, die onder
de jongelieden denzelfden geest trachtte op
te wekken als de vader onder de ouderen
»de drie artikelen-s. Al die spot echter
ontnam hun en gaf hem de vrede niet. De
opgesloten beesten braken eindelijk door
de deur heen, en de beer liep op klaar
lichten dag in den molen rond. Wrevel en
spijt waren op Wilhelms aangezicht te lezen.
Vrouw en dienstboden konden niets meer
naar zijn zin doen het stille huis werd hem
een gruwel. De arme vrouw verschool zich
van deu et-nen hoek in den anderen. Op haar
verzoeken kreeg zij ruwe antwoorden. De
nachtvorst was over de mei haars levens
gekomen, en de bloesems begonnen te
verwelken. Het ging baar als de arme
nimfen en waterwijven, die de man daaraan
herkent, dat zij altijd een natte punt aan
haar voorschoot hebben. Maar, lieve vrien
den, den eenen weent men zacht, en den
anderen weent men hard. Wilhelm behoorde
tot de laatste soort. »Als ge huilen wilt,
als ge hier in huis wilt loopen jammeren
en klagen,sprak hij tot zijn vrouw, >dan
ga ik mijns weegs.Hij had allang zijns
weegs willen gaan, doch hij zocht slechts
naar een oorzaak, om zijn vrouw den rug
toe te keeren en haar van alles de schuld
te kunnen geven.
En hij ging zijns weegs. Op een uur
afstand van zijn woning lag een herberg,
de Drakenkroeg, ook wel de Kaartenburg
genaamd, -omdat, de kaarten er b?stendig
aan het woord waren. Daar verzamelden
zich geregeld de goddelooze huisvaders,
die meer van de herberg hielden dan van
het stille huis. Die speelhel lag tusschen
verscheidene dorpen en een klein stadje
zoo ongeveer middenin. Aan haar was voor
meer dan één familie zooveel droefheid
en harteleed verbonden, dat de vrouwen
als zij van de Drakenkroeg spraken, er al
tijd binnensmonds een verzuchting bijvoeg
den. Daar wendde Wilhelm zijne schreden
heen. Zijn weg liep langs een steilen berg
over een uitgestrekte vlakte heen, i n dan
verder in de laagte door het dal. Toen
hij binnentrad, vond hij er reeds 'een ta
melijk talrijk gezelschap. Aan drie tafels
had men het druk over »het kruisc, maar
helaas niet over het heilige Kruis. Ook
stond er nog een overcompleele,, die reik
halzend uitzag tot het zijn beurt was om
mee te doen. Een poosje had Wilhelm
eerst rondgeloopen en ter loops zoo eens
in het spel gegluurd, totdat een oude
stamgast opstond en hem zijn plaats aan
bood. Hij liet zich niet lang nooden. De
aftredende echter voegde zich bij den over-
compleete en beet hem in 't oor»Neem
mij niet kwalijk, broertje, dat ik hem heb
laten invallen die molengans heeft veeren,
die moet geplukt worden, wij moeten ze
vasthouden. Als ze 't nu de eerste maal
maar niet te druk aanleggen Het inschik
kelijk broertje knikte dadelijk ten teeken
van bijval. Ook den anderen gaf men een
he'.melijken wenk dat zij voortzichtig moes
ten omgaan met den nieuwen makker.
