¥©€ir il© Zuidhollandsclie en
Eilanden.
BLADEN.
Zaterdag 23 September 1905.
A n tir evo lu tlona i r
Orgaan
20s,e Jaargang N°. 1070.
J N HOC SIGN O VINCES
T. BOEKHOVEN.
tSOMMELSniJK.
Eerste Blad
FEUILLETON.
Eens spelers leven.
Een sombere Troonrede.
Een Christelijke Normaalschool
op llakkee.
Ons Oude Nederland door J.
Penning.
Wordt vervoegd.
SSI H
il
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar.
ifzoaderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER
Adyertentiën 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Gtroote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsraimte die zij beslaan
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
Ble stukken ve©r «Ie Med&ctie bestemd, Adverféisfiësa en eerdere Administratie franco foe fle asenden aan dera Ultg-ever.
Dit nummer bestaat uit
©4fie LIJST
van de 27e Jaar-Collecte voor
Scholen met den Bijbel.
Transport f 20.
Ten Post met Wittewieruui en
Lellens
Thesinge
Veendain
Zevenhuizen (Gr.)
Zoutkamp met Niekerk
Broed o/Akkerwoude
Drom-ijp (G. K.)
Hindeloopen
Minnertsga met Pirdgum
Munnekezijl met ged. Grijpskerk
(Waarden) en Nieuwe Ruige Zand
(gei». Oldehove)
Murmerwoude met Akkerwoude
Assen met Loon, Kloosterveen, Wit
ten, Zijen en Ter Aert
Emm en
Meppel met Oosterboer en Hesse-
lingen
Zetten met Loenen, Herveld, Andelst,
Randwijk, Heteren, Hemmen en
Indoornik
Mijdrecht met den Hoef, Bozenho-
ven en Waverveen
Polsbroekerdam met ged. Benschop
Purmerend met Beemster
Heerjansdam met Kijfhoek
Maasdijk oi Oranjesluis (gemeente
Naaldwijk
Naaldwijk met Honselerdijk
Rozenburg
Slikkerveer
Vianen met Helsdingen, Everdingen
en Hagestein
Zuidland met Simonshaven,Biert en
Hekelingen
de
551.24—
142.35—
251.25—
125.50—
184.95—
78.00—
50.11 V,
49.70—
8.60—
101.53'/,
109.25—
33.75—
250.45—
20.25—
391.08'/,
679.80—
57.31—
50.00—
79.11'/,
201.40'/,
87.55-
250.13—
100.25—
47.83-
148.52'/,
105.71—
Totaal van 225 Locale Comité's f 24.155.71
Waar niets staat aangegeven is de collecte aan
de huizen gehouden.
R. DERKSEN,
Secretaris der Unie.
Ze is ons niet tegengevallen, de
Troonrede, omdat onze verwachtingen
gering waren. En ze komt overeen
met den aard en het karakter
van het politieke leven, waarin we door
den dwazen hartstocht der meerder
heid in de Juni-dagen helaas gevoerd
zijn- We zitten in 't moeras, omdat
de regeeringsmeerderheid een 52 tal
mannen telt, die in Socialisten, Vrij
zinnig-Democraten, Unieliberalen en
Conservatieven uiteen gaan, waar
Sociale wetten op den voorgrond ge
bracht worden. Aan de Troonrede
kleeft de Stembusactie in een samen
gaan van allerlei bestanddeelen, die
slechts één waren in 'tWeg met
Kuyper.
Er is een gedempte toon in de Re
de, halfheid, onbeslistheid, een geven
en nemen, een plooien en schikken,
een kijken naar oud-Liberaal en naar
Vrijzinnig Democraat, maar
naar den Werkman weinig.
Doch volgen we haar op den voet.
Overgenomen van 't Ministerie
Kuyper worden 't Arbeidscontract
de regeling van 't bewijs in burger
lijke zaken en de Administratieve
rechtspraak.
Een voornemen bestaat om 't2e boek
van 't wetboek v. Koophandel te her
zien, en de voorwaardelijke veroordee
ling in te voeren. Dit laatste is al een
oud koetje.
't Vakonderwijs zal bevorderd wor
den juist als 't vorige Ministerie zoo
flink deed. Goed voorbeeld doet ook
hier goed volgen.
De armenwetsherziening wordt
voorbereid. Een werk vol voetangels
en klemmen, waaraan Mr. Borgesius
als Minister ook al zonder gevolg
gepeuterd heeft, 't Kostte hem in 1901
zijn val, als door den Leerplicht.
Enkele bepalingen der drankwei
gewijzigd. Een voordeeltje voor de
herbergiers zeer waarschijnlijk. Die
menschen hebben ook zoo 'voor de Li
beralen gewerkt.
Maar dan komt 't critieke puntje;
de finantiën.
Maatregelen worden voorbereid,zegt
de Troonrede heel leuk, alsof het geld
zoo maar uit je mouw komt vallen.
Zoo wijs is iedereen wel, dat er
«maatregelen® moeten genomen wor
Maar welke Geen invoerrechten. Dat
zou al te gek zijn na de verkiezings
leuzen der Liberalen. Wat dan De
Troonrede zwijgt als 't graf en dat
over een der hoofdzaken van de nieuwe
periode. En zonder centen-geen wetten.
Naar een volksleger worden we
verwezen, maar hoe Er zullen bepa
lingen ontworpen worden, betreffende
de vooroefening der jeugd, d.i. dus
waarschijnlijk gymnastische oefenin
gen op school en dan verplichten
door die oefeningen moet de moge
ijkheid geopend worden om op den
duur door verkorting van den dienst
tijd onder de wapenente geraken
tot verhooging van het aantal mili
ciens, geleidelijkvoerende tot weer
baarheid van 't geheele volk. Let nu
eens op de onderstreepte woorden, en
zegt dan vrij: ik zal wel 70 jaar zijn,
indien ik iets van die grootere weer
baarheid zie.
Pensioen voor ouden van dagen
de Troonrede zegt: deze komt als de
vereischte middelen beschikbaar zul
len zijn. En wanneer komt ze dus,
arbeiders op Flakkée: Met St. Juttemis.
Verplichte ziekteverzekering zal ko
men en wijziging der ongevallenwet
ook ongevallenverzekering voor arbei
ders, visschers en zeelieden ter koop
vaardij allemaal zaken die dr. Kuiper
ook heeft ingediend, behalve 't laatste
vöor zeelieden ter koopvaardij.
Ziedaar nu, wat er op schotel komt.
Het is 't zelfde als wat dr. Kuiper
gaf, behalve de Pensioenwet, die komt
als de «maatregelen® genomen zijn.
Voor den arbeider is er dus bitter
weinig te genieten van dit Ministerie.
En wat hij ontvangt, had "hij ook ge
kregen al was dit Ministerie er niet
gekomen.
't Is blanco, blanco
Ja dat zouden we vergeten er komt
een blanco-kiesrechtartikel, maar eerst
wordt er een staatscommissie gekozen,
die in '1909 wel zoo ongeveer wat op
't papier zal hebben staan, En dan in
1913 herzieningin 1917 nieuwe kies
wet.
In 't kort stipten we 't voornaamste
aan. We hadden kleine verwachtingen
en ze zijn door geen enkele, zinsnede
gerezen.
Twee zaken zijn voor dit Ministerie
de gevaarlijke plek; lede finantiën;
2e blancoartikel.
Wij zullen afwachten maar met
vreeze en heven gaan onze tegenstan
ders de toekomst in het is begrijpelijk
en verdiend.
Ons, als krachtige meerderheid, is
seen andere taak dan te keuren. En 't
Eene Saksische dorpsvertelling.
Naar het Hoogduitsch
door
L. VAN BERKEL.
4 Hoofdstuk III.
Waar hij werk zocht, had men hem
gaarne. De Heere God had hem een
schoone gestalte en een innemend vocrko-
men gegeven. Ook in zijn handwerk was
hij bekwaam. Maar te nauwernood kon
hij zich enkele weken in bedwang houden.
Hij moest spe.elgezelschap hebben, en dat
was, helaasmeest maar al te spoedig
bijeen gebracht. Nooit heeft hij langer
dan drie maanden in een en denzelfden
molen gewerkt. Gewoonlijk luidde het
afscheid>Jongen, het doet mij leed, ge
zijt anders een eerlijk man en verstaat uw
vak. Maar gij kunt het spelen niet laten,
ge laat den molen en de klanten in den
steekgij moet maar weer verder reizen
En evenals hij in de kaarten gluurde, zoo
gluurde hij ook gaarne door de vensters
naar de jonge meisjes. Speelkamerader, en
een liefje zocht hij op iedere plaats te
krijgen Hoogerop in het schoone Saksen-
land, aan de lieflijke Mulde-oevers, had
hij zijn zinnen gezet op de dochter van een
welgesteld molenaar. Het meisje was een
vroom, braaf kind.
De vader had wel schik in den aardigen,
flinken en bekwamen jongman, die thuis
een eigen molen bezat. Hij had niets tegen
de liefde van het jonge paar. -Maar ook
hier verscheurde het spel den band met
zijn verloofde en misschien ook den band
met God, dien hare liefde en haar gebed
vaster zouden aangeknoopt hebben. Toen
•het meisje zijne speelzucht ontdekte, smeekte
zij hem op het innigst en dringendst
s. Wilhelm, laat dat spelen na een speler
staat nooit tegenover God zooals het be
hoort, een speler heeft nooit een gelukkig
huwelijk k Haar bede hielp een kotten tijd.
Toen het spel weder begon, begonnen ook
hare smeekingen weder: Wilhelm, wat is
dat voor eene liefde, als gij niet eens het
spel voor mij ten offer brengen kunt
Daarop barstte hij los»Ik wil niet de
knecht van een vrouw wordenik wil vrij
man worden, en als ik niet eens een spel
letje doen mag, ga ik liever heen.« Een
onderhoud met den vader liep op dezelfde
wijze af, alleen met dit onderscheid, dat
de, vader kracht genoeg had om te zeggen
sEer mijn dochter een man neemt, die
twee bruiden heeftklaveren-aas en zij, is
zou ons spijten, indien men van onze
zijde dit Ministerie met opzet afbrak,
maar sparen behoeft men 't ook niet.
Daar is geen enkele reden voor. Ver
zoening is o zoo'n mooi woord, maar
men had daar wat vroeger mee moeten
komen.
Nu er nog onvergroeide litteekenen
zijn, moet de tegenstander maar niet
over een dierbaren vrede één woord
reppen. Zoo iets wekt wrevel bij ons
en noopt tot deernis over hem.
Het Christelijk onderwijs op Flak-
kee gaat een betere toekomst tegen;
dank zij Dr. Kuijper zijn de subsidies
verhoogd en kunnen we de vleugels
wat gaan uitslaan.
De leermiddelen kunnen verbeterd.
De salarissen verhoogd.
De schoolgelden verlaagd.
Door de hoogere Rijksbijdrage kan
nu geschieden, wat eertijds door den
onwil der Gemeentebesturen onmoge
lijk was. De wet eischte op de Open
bare school hetzelfde schoolgeld als op
de Bijzonderemaar minstens 20 ets
per maand. En nu zullen we maar
zwijgen over de wijze, waarop die wet
is toegepast.
De heeren leenden 'l kunstje om onze
school te onderdrukken. In Baflo bracht
de hondenbelasting nog meer op dan 't
schoolgeld.
We hebben uit onze omgeving ver
baasd gestaan, als men ons vertelde
ons kind betaalt maar dat en wat was
die som niemendal of 5 cents voor men
schen.die op de Bijz. school zouden
moeten betalen 13 a 15 cent per week.
Treurige dingen zijn ons daarvan
bekend en uit Flakkee en uit geheel
Nederland.
We herhalendé heeren kenden
't kunstje om onze scholen te onder
drukken.
Maar dat is nu uit. We hopen onze
schoolgelden te verlagen en zullen
trachten binnen onze scholen te krij
gen al de kinderen, die door den doop
verplicht zijn te komen. Daarna zien
we verder.
Als op alle dorpen maar eens flink
gewerkt wordt in dezen winter om
een Schoolstichting te bevorderen, dan
komen we, waar we wezen willen.
En voor die scholen zijn onderwij
zers noodig.
Daarom is noodig een Christelijke
Normaalschool.
Niet een Neutrale.
We dingen op die scholen niets af
dan 't Beginsel.
't Beginsel der Neutraliteit deugt
niet. En de kweekelingen van die
scholen, hoe goed hun huiselijke en
kerkelijke opvoeding ook zij, mogen
niet in de eerste plaats aangezocht
worden om als onderwijzer op te tre
den aan een Christelijke School.
Zoolang er geen Christelijke Nor
maalschool is kan, we zeggen kan,
«nood« dwingen de »wet« te overtre
den maar ieder, die wel denkt zal
toestemmen, dat christelijke onderwij
zers opgekweekt moeten worden aan
christelijke opleidingsscholen. En de
uitzonderingen, die er zijn, moeten
als uitzonderingen beschouwd worden.
En hoe meer christelijke scholen er
komen op ons eiland, des te meer ge
legenheid is er om een opleidings
school te formeeren.
Op dit oogenbük zou reeds een
poging kunnen gewaagd worden tot
samenspreking tegen April aanstaande.
Dat daarover eens ernstig gedacht
worde.
Meer zullen we er thans niet over
schrijven.
Maar de tijden zijn rijpend.
Laat ons de d teekenen begrijpen en
doorzetten.
Beoordeelingen van Boeken behoo-
ren niet in deze rubriek te staan.
Maar we maken nu een uitzondering,
omdat 't hier een werk geldt, dat de
belangstelling verdient van elk Vader
lander. T Is een historisch werk, het
leven der voorgeslachten in Nederland,
het beter, dat zij er geen neemt
De rekening was spoedig vereffend en
de reiszak gepakt. Toen de schemering
daagde, stapte Wilhelm naar buiten, bleef
een oogenblik op het voetpad staan zong
den molen toe
Veel steden hier, veel steden daar.
Veel meisjes mint de molenaar;
Een and're stad, een ander lief,
Is nooit den mulder tot een grief
Eens mulders hart is als een droom
Wij vragen naar geen Paus in Room
Wij hebben 't hier gevonden
En boeten zelf de zonden
Zoo reisde hij voort. Doch hij nam een
molensteen uit den molen mede, die hem
ontzettend drukte. Toen hij langs de schoone
weiden ging, was hij voortdurend te moede,
alsof Andreas met zijn eerlijk gezicht en
met zijn ï>de barmhartigheid Gods zij met
u!« naast hem stond en hem bedroefd
aanzag. Daarbij wierp de oude mol geweten
groote, zwarte hoopen in de lachende,
groene en kleurige velden zijns levens op.
Die oude mol is gewoonlijk dan vooral
druk aan 't opwerpen, als we veraudering
van weer krijgen en er regen te wachten
is. Het had eindelijk bij Wilhelm ook wel
ander weer mogen worden, en eenigc drup
peltjes zondvloed zouden hem niets gehin
derd hebben. Hij echter zong in spijt van
den ouden mol
Een goede slok, een vroolijk lied,
Vergeet de pijp tabak ook niet,
Dat helpt de menschen uit den nood
En slaat de oude mollen doodl
Toch ging dat zoo heel spoedig niet.
Maar hoe verder hij wandelde, des te stiller
werd de rustverstoorder. Ten laatste klonk
zijn geklop nog slechts als een flauw ge-
druisch uit de verte. Daarna brak er weder
een tijd van kalme stilte, van doodelijke
stilte aan.
Zoo is hij dan overal heen gereisd hij
heeft Saksen en Bohemen, Thüringen en
Beijeren gezien en in vele molens gewerkt.
Was de molenaar een eerlijk man, dan
klapperde in Neder-Saksen de molen, als
hij begon 2>Help, Heere God help, Heere
God en was de molenaar een dief,
dan sprak de moien andere taal en vroeg
eerst langzaam »Wie is daar Wie is
daar Daarna antwoordde hij snel»De
molenaar, de molenaar k en eindelijk in
vollen gang»Steel dapper, steel dapper,
een achtste van 't schepel, een achtste van
't schepelenz. De eerste melodie moet
thans, helaas zeer zeldzaam geworden zijn.
Acht jaren heeft Wilhelm gewandeld,
geleefd en gekaart. Toen hij thuis kwam,
was hij verstandiger geworden aangaande,
de dingen dezer wereld. Zijn oom had
veel genoegen in hem. De ware vroom
heid was hij op den langen weg niet dichter
genaderd, maar wel verder er van verwij
derd geraakt.
Wilhelm kwam thuis. Daar hij reeds
lang mondig was, bestond er geen bezwaar
tegen de overneming van den molen.
Andieas was oud geworden hij verlangde
er naar, dat de last van zijn schouders
genomen werd. Zoo kwam alles goed
overeen. Spoedig voerde Wilhelm ook
eene vrouw zijn eenzamen molen binnen.
Het was een verre bloedverwante, ook een
molenaarskind. De flinke, welgestelde, be
reisde jongman, die zoo goed wist te ver
tellen, won spoedig haar hart. - Zie,
lezer, voor vele mannen is het huwelijk,
om zoo te zeggen, de laatste kans. Wie
zich dan niet verandert, van dien is weinig
te wachten. De vrouw is hem lief en
dierbaarde vrouw leert zijn gansche hart
kennen. Daarom wordt het huwelijk in
Gods naam en onder Gods Woord geslo
ten. Ook de verwilderdste landlooper neemt
nog soms een betamelijke houding aan,
om zijne jonge vrouw te behagen.