"Woensdag 20 September 1905.
20sle Jaargang N°. 1069.
A n tir evolu
'Orgaan
i7®®r tie Xiiidhollaiidsclie en Zeeuwsclie Eilanden.
IN HOC SIGN O VINCES
FEUILLETON.
Eens spelers leven.
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Amerika bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar.
ifzonderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER
T. BOEKHOVEN.
Advertentiën 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regei en k/3 maal.
Bienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignettan worden berekend naar de plaatsruimte die zij besla n
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
A lie .sinkken voor de
fdc JLIJST
van de 27e Jaar-Collect? voor de
Scholen met den Bijbel.
Transport f 15,272.925
Nieuw-Beerta (G. K.)2-37
Achlum45.30
Bornwird met Raard, Foudgum en
Hiaure66.00
Gaast20.12
Koudorn339.15
Molkwerum15,00—
Siiens69.40
Veenwoudsterwal met Hardegarijp,
Rijperkerk en Veenwonden 105.00
Wommels116.64—
Woudsend met Smallebrugge, IJpe-
colsga en Indijk02.00'/»
Elburg104.26
Vreeswijk179,14'/»
Eiland Marken43.00
Midsland op Terschelling (G. K.) 4,52'/,
Alfen a. d. Rijn met Goudsche Sluis
(b. en G. K.)272,30—
Bleiswijk84.70.
Goudswaard (giften)5.00
Lisse222,66—
Nieuwerburg a. d. Rijn69,55
Pernis 177.35
Warmond (h. en k.)26,71'/,
Westmaas126,25
Oostburg met jZuidzande108,78
Schoondijke (G. K.) 133,33
Woudrichem met Oudendijk 101,57'/,
Totaal van 175 Locale Comité'sf17,568,95
Hedtaclie besiessid, Advenentiëia en verdere Administratie frame» toe ie %esiden aan den Uitgever.
8e a^IJST.
Transport f 17,568,95
Eringe met Feerwerd, Gamwerd
en Saaxum183,90
Grootegast met Doezum en Sebal-
deburen120.15—
Zuidhorn met Noordborn (G.K.) 27,25'/,
Donkerbroek met Makkinga en
ged. Haule45,70
Leeuwarden met Huizum, Lekkum
en Snakkeburen (met lijsten in
de huizen)423,36
Steenwijk met Steenwijkerwold en
Nijensleek108,22
Zalk met Veekaten14,94
Aalst (G.K.)5,88
Herwijnen met Vuren en Dalem 85,25
Koekengen met Sprengen, Porten
gen en Laag Nieuwkoop 126,00
Tienhoven met Breukelerveen en
MaarsseveenG8,62'/,
IJselstein c. a53,45
Beverwijk met Heemskerkerdam,
Wijk aan Zee, Assum, Castricum,
Uitgeest en Nootdorp158,52
Ameide met Tienhoven126,75
Zuid Beijerland170,00
Den Bommel110,55
De Lier met Burgersdijk 241,95
Nieuwveen72,57
Ouddorp190,15
Wassenaar228,03
Driewegen bij Terneuzen 108,32'/,
Koudekerke (W.) met het Zand (G.
K. en h.)53,05
Krabbendijke met Oostdijk (G.K.). 81,59
's Gravenmoer met Dongensche
Vaart en Oosterhout61,03'/,
Willemstad167,94—
Totaal van 200 Locale Comité's f 20,551,24
Waar niets staat aangegeven is de collecte aan
de huizen gehouden.
De Unie-collecte te Alfen aan de Rijn is alleen
bestemd voor de Suppletiefondsen der I-Ierv. en
Geref. Kerk.
Eene Saksische dorpsvertelling.
Naar het Hoogduitsch
door
L. VAN BERKEL.
Onder de Unie-collecte te Pernis zijn f5 be
grepen van de Chr. Jongedochtersvereeniging.
De Unie-collecte, die te Leeuwarden niet aan
de huizen is gehouden, omdat B. en W. daarvoor
geen toestemming wilden geven, is nu in de
huizen van de voorstanders der Chr. school ge
houden. Zij heeft tot onze gróote blijdschap
vijftig gulden meer opgebracht, dan in het vorige
jaar aan de huizen. Ook zijn aldaar nog nagiften
te wachten.
Te Steenwijk is in liet afgeloopen jaar nog
ongeveer f 500 aan extra giften voor de Geref.
school bijeengebracht.
Behalve de Unie-collecte zijn te Krabbendijke
in liet afgeloopen jaar nog in Geref. Kerk aan
vrijwillige giften f 350 voor het Suppletiefonds
bijeengebracht.
I-Iet zal den voorstanders van de School met
den Bijbel zeker genoegen doen te vernemen,
dat de Unie-collecte bij de 200 gepubliceerde
Locale Comité's reeds f 000 hooger is dan bij
diezelfde Locale Comité's in het vorige jaar.
R. DERKSEN,
Secretaris der Unie.
IVIÜrRËN
Oaa-isfeiijiie Scholen op
Eiakhcc.
Wie de jeugd heeft, heelt de toe
komst.
Die waarheid is door 't Liberalisme
reeds voor 50 jaar ingezien, en zonder
nu de macht en den invloed van het
Schoolleven, der Lagere school bp het
volksleven te overschatten, mogen we
als waarheid aannemen, dat 't liberalis
me is en wordt gevoed uit die scholen.
De Openbare School is moeder van
't Liberalisme zij kweekte het in Ne
derland opzij voedde dat met haar
gaven en talentenmet haar gel I, dat,
('t zij tusschen twee haakjes tot mis
verstand en tot oneer dier school, er
bij gevoegd) ook der Christenen olïer
in belastingsbijdrage inhieldzij gaf
aan de jeugd onder de vlag van Neu
traliteit een Christendom, waaruit de
Christus der Schriften was weggeno
menzij gaf aan de jeugd een kennis,
die van den Kenner der harten Jos
waseen wetenschap, die met den
Alwetende naar de Schriften niet re
kende een deugden- en zedeleer, hoe
ook voor het maatschappelijk leven
bruikbaar, den toets van de Bijbelsche
grondslagen niet kan doorstaan, waar
't het eeuwige leven gold.
De Openbare Schooi is moeder van
't Liberalisme.
Maar in onze dagen is ze meer.
Waar 't Liberalisme tol; Socialisme
hoe lang zoo meer overslaat, wordt
de openbare school kweekster van
't socialisme.
De Openbare School maakt de toe
spitsing in de politieke wereld mee,
houdt er gelijken tred mee.
De Openbare School geelt in hare
"onderwijzers aanleiding niet van een
Liberale, maar van een Socialistische
School te spreken.
Dat is de schuld van de School zelf
dat is 't gevolg van het principieel
standpunt dat ze inneemt, 't ls dus
de schuld van den wetgever uit 1857
en dergenen, die dat standpunt nog
huldigen.
De wet eischt Neutraliteit voor het
geestelijk leven op school. Maar zulk
een Onzijdigheid bestaat niet op het
geestelijk terrein. Men is vriend ol
vijand van den Christus. Een mid
delweg bestaat er niet. Onverschil
ligheid is vijandschap. Zwijgen over
Hem is Hein tegenstaan.
En die Neutraliteit, dat niet uitko
men voor Christus Naam op de Open
bare School heeft een geslacht gekweekt
van kinderen en mannen en vrouwen,
die twijfelaars zijn, öf vol.lagen God-
luozen
En heel het leven van ons Volk
lijdt daaronder.
't Huisgezin lijdt.
De kerk van Christus lijdt.
De Poliliek lijdt.
De burgerlijke grondslagen, waarop
ons maatschappelijk leven rust, lijden.
Want die geest van Neutraliteit in
de jeugd bezonken is op den mannen-
leeltijd, tenzij andere huiselijke en
kerkelijke krachten beslag legden op
hoofd en hart, tot Twijfel en God-
verzak ing overgegaan
En w.aar nu de geesten in Nederland,
de liberale geesten, naar't Socialisme
overhellen, juist door hetgeen ook de
Openbare School heeft gewrocht en
geplant, nu gaat ook die school onder
de heerschen.de n.achten van de Soci
alistische denkbeelden, hoe langs zoo
meer tot T socialistisch ideaal over
hellen.
't Eerste kwaad is de moeder van
't tweede
En nu zegge men vrij Wij Open
bare onderwijzers zijn wel Liberaal,
maar nog geen Socialist, en dus zullen
wij de socialistische denkbeelden wel
uit de school houden dan is ons
antwoordGe kunt het socialisme
niet uit uw school houden, omdat het
leven en de beginselen van 't Libera
lisme den socialistischen kant uitgaan.
Gij, gematigd liberale onderwijzer,
kunt er tegen toornen, dat er nu al
veel socialistische onderwijzers zijn in
Uw school; gij kunt roepen om ver
scherping der wet, om straf voor on
derwijzers, die de socialistische denk
beelden zoo stiekurn propageeren onder
de kinderen bij rekensommetjes over
de verdiensten van een Koningin ad
f (300.000 tegenover de verdiensten
van een arbeider ad f 250 en welke
arbeider oneindig harder moet werken
dan een koningin, welke slechts uit
rijden en feesten gaatgij kunt tegen
dien onderwijzer toornen, maar met
welk recht en op welken grond
Maakt gij dan geen propaganda
voor Uw Liberalisme
En mag uw collega 't dan niet doen
voor zijn Socialisme.
Maar wat zou u ook mopperen baten.
Meent ge dat ge den Tijdgeest, dien
woedenden stroom kunt tegenhouden
Neen, in plaats van tegen te houden,
sleurt hij U gematigd, zeer, uiterst
gematigd man zelfs mee en gij wordt
zelf 't slachtoffer van wat door U ge
zaaid is. Gij bedoeldet 't zoo kwaad
niet met uw Neutraliteitgij waart
voor gematigdheid en kalm libera
lisme zeer zeker, maar in de wereld
der geesten is geen stilstand, doch
vooruitgang ook in 't kwade.
Uw leerlingen gaan verder dan Gij,
hun Meester
Zoo is 't in de wereld altoos geweest.
En wat niet te vergeten op
godsdienstig terrein is het afzakken
altoos het gevaarlijkst en 't snelst en
't felst.
Geen terrein is er, waar een mensch
zoo gauw een duivel wordt dan op
't godsdienstig terrein.
Verflauwen wordt zoo spoedig ont
kennen.
Ontkennen wordt spotten
Spotten wordt haten.
Haten van den godsdienst is. het
kenmerk van den Socialist.
En aldus bezitten we nu door de
Openbare school een socialistisch ge
voelend nageslacht.
't Is door de wetgevers niet gewild;
't wordt door vele onderwijzers be
treurd, dat de vruchten zoo wrang
zijn, maar de vruchten zijn tocli na
tuurlijk 't zij a doornen der doornen
struiken.
Hoe kon men ook verwachten, dat
een distel vijgen zou voortbrengen en
een brandnetel rozen 'l
Doch Gode zij dank
Er komt inzicht in ons Volk, dat
't verkeerd gaat, en dat de jeugd tot
behoud van de Christelijke grondsla
gen van ons Volksbestaan naar een
ander stelsel dan dat der wet moet
opgevoed worden.
Niet meer de Neutraliteit zonder
Christusmaar wel de positieve leer
van 't Christendom wil men op den
voorgrond geplaatst hebben.
Dien weg is 't al vele jaren uitgegaan
en dank zij ft Ministerie Kuyper, zal
't nog in de toekomst beter gaan.
Daarom roepen we U op, ouders van.
Fiakkee, slaat de handen aan den,ploeg
Sommelsdijk waar blijft uw Chris
telijke School.
Ge hebt de bekwame mannen, die
zulk een school kunnen oprichten en
instandhouden. Welaan dan, begint
zoo spoedig mogelijk een vergadering
bijeen te roepen en sticht een school.
Nieuwe Tonge neusje van den zalm
bij de politieke verkiezingen, voor
vechter, en voorbeeld voor ons allen,
wanneer komt uw Christelijke school
We hebben 't klokje al hoorep luiden,
maar nog niet hard genoeg.
Melissant, Herlangen, steunpilaren
der partij, waar is uw actie voor een
Christelijke school.
Stellendam, dat reeds zoo lang werkt
door uw Locaal-Comité, met uw zoo
eminente voormannen, vol geestdrift
in vroeger dagen, wanneer zult ge loon
op uw werken zien? Is die schuur
nu nog niet gekocht
Zie eens alien naar Stad aan 't Ha
ringvliet. Daar zitten geen rijken, geen
edelen en toch de eerste steen is ge
legd. Is 't niet om jaloersch te worden?
En Den Bommelhoe staat 't bij
U, broeders en vrienden.
WelaanNederland is nog te redden,
de God onzer ouders heeft dat Land
nog niet verlaten 't zij verreer
komt en is overal actie om zijn Naam
weer tegen 't ongeloof te handhaven
en te eeren.
En zou Fiakkee niet met kracht
doorzetten
Mannen, de winter komtZit niet
stil met uw politieke z .ken, maar doe
eerst een kranige poging tot verkrij
ging eener Christelijke school.
Be jeugd is 't plantsoen der kerk
De hope des Vaderlands
3 Hoofdstuk II.
Toen Wilhelm 20 jaar oud waf, er. in
het voorjaar de rivier weer rustig door het
dal stroomde, kwam hij tot zijn oom met
het verzoek»Oom, laat mij nu ook rei
zen: ik moet andere rivieren, andere mo
lens en landen en menschen zien, zoolang
mijn jeugd nog duurt.Zijn oom, hoewel
hij hem op zijne wijze hartelijk liefhad en
zich zeer aan hem had gehecht, keurde
dat volkomen goed. Hij zelf had door ver
tellingen uit zijne jeugd de reislust in hem
opgewekt. De reiszak werd dus gepakt.
Hij was beter voorzien dan menige arme
drommel er een uit zijns vaders huis me-
dedraagt. Ten overvloede had ziju tante
builen het geen in de reis'asch slak, i.og
een dozijn goudstukken in de voering van
zijn vest genaaid. En toch ging hij armer
heen dan menig arm gezel Want toen de
dag van afscheid aanbrak wist zijn oom
hem niets anders te zeggen dan
»Leer uw handwerk jdeugdelijk, schrijf
ons trouw en kom gezond weder k Geen
goudstuk van Evangelische waarheid was
hem op 't hart gebonden, en den stok en
staf der gansche Christenheid, en dus ook
van de molenaarszoons, waarvoor in den
23sten Psalm gesproken wordt, gaf hem
Diemana in de hand.
Zijn eerste tocht gold zijns vaders mo
len daar bracht.hij den eersten nacht door.
Andreas vertelde hem van zijn eigen reis
ervaringen, van Gods genade jegens vrome
handwerksgezellen, van Vorst Wolgang zu
Anhalt, die in den droevigen tijd van den
eersten godsdienstoorlog zijn vorslelijken
hoed ter zijde gelegd had en een mole
naarsknecht geworden was in den molen
te Körau, enkel en alleen om den wille
van zijn Evangelisch geloof, dat hem dier
baarder was dan zijn Vorstendom. Den
volgenden morgen droeg hij zijn bundeltje
voor hem nog twee mijlen ver langs de
livier naar de Saaie. Onderweg stelde hij
hem het beeld van Wilhelms grootvader
voor oogen, die een zeer vroom man ge
weest was, hem als een arme wees in huis
genomen en in de vreeze Gods opgevoed
had. Aan den Saaioever nam hij afscheid
van hem. Zijne laatste, woorden waren
Wilhelm, als gij de waleren van boven
af langs de bergen ziet komen, bid dan
uwen God, dat hij van de bergen Zijns
heils voor u ook een beekje zijner genade
late loskomen. Als het water de molen
raderen drijft, als zij daar zoo rustig rond
wentelen, bid Hem dan, dat Zijn genade
water ook uw hart drijve. Als gij ziet,
hoe de molen al malende de zemelen en
het spelt van het koren afwerkt, bid dan
dat Gods genade molen ook de zemelen
en het kat van uw hart afvverke. Gods
barmhartigheid zij met u Toen werd 't
den ouden knecht te machtig. Hij schudde
Wilhelm de hand en wandelde langzaam
naar zijn molen terug.
Wilhelm echter trok nu de Saaie verder
langs. Den eersten dag van zijn reis
was hij eenigszins plechtig gestemd.
Hij hief vaker de oogen op tot zijn God.
De groote tak, onder wiens schaduw hij
opgegroeid was, breidde zich niet meer
uit tusschen hem en den Hemel. In den
vreemde wil men toch gaarne iemand heb
ben met wien men vertrouwelijk kan om
gaan. Wie echter gaat mede, dan de ge
trouwe God p In zichzelveu gekeerd, trok
Wilhelm den straatweg langs van molen
tot molen. De oude mensch was ingeperst
als in een keurslijf, alsof er banden om het
hart geslagen waren. Maar die heilige aan
doening in zijn binnenste was toch niet
van grooter beteekenis, dat zijns vaders
beek in verhouding tot den Saale-stroom.
De lichtzinnigheid en de oude natuur ga
ven zich spoedig weer lucht. Toen hij in
het reizen en het omgaan met vreemde
menschen eerst eenige vaardigheid verkre
gen had, sprongen de banden los en barst
te het keurslijf open. Gelijk de wateren
krom en bochtig loopen, zoo was ook ziju
hart niet zuiver e"; richtig voor God. Zijn
reislied was dan ook niet het»In Jezus
naam de reis aanvaardmaar een
oud molenaarslied
Evenals de stroomen
Reizen nacht en dag,
Zoo ook blij de mulder
Met hen reizen mag
Gaan zij kromme paden,
Bochtig als een slang.
Voor hun süugertochten
Is geen mulder bang
En gelijk de stroomen
Bruischen ver in 't rond,
Zoo klinkt vroolijk 'tliedje
Uit des mulders mond,
Moest in onze dagen
Nog de menschenhand
Onze molens draaien,
'k Werd geen muldersklant
Daaromheil den stroomen
Moedig, koen en sterk
Altijd kracht tot draaien,
Altijd lust in 't werk
Maar daar op dien oever,
Langs den waterplas,
Staat alweet een molen
lusschen 't struikgewas.
En des molens mulder
Heeft een maagdelijn
En veel blanke daalders,
<- -'k Wou zijn knecht wel zijn
G Wordt vei volgd.
Y*»-
ai
Jaar
V-
