I TW£ 2 Di Friesch Christelijk historischen. iü ii! 4- S! voor den man, aan wien een groote heer schappij over de Nederlandsche taal niet kan worden ontzegd, dan den gebruikelij ken weg te bewandelen en door het volschrijven van een paar vellen papier zich te wapenen tegen mogelijke inter pellaties van bemoeizieke Kamerleden Men had van een algemeen, voor zelf standig ca ernstig aangezien man als den generaal-inajoor Staal mogen verwachten, dat hij zichzelf aan die noodlottige vreeze voor conlroleerende machten zou weten te onttrekken en dat hij zich niet op zoo gemakkelijke en weinig afdoende wijze van de zaak zou afmaken, want bezwaarlijk kan toch aan een zestigjarigen grijsaard eene zoo groote mate van naieveteit worden toegedacht, dat zij hem de op lossing van' eene ingewikkelde en moei lijke aangelegenheid als de onderwerpt lijke mogelijk doet achten alleen door liet lanceeren eener circulaire, Ook voor het geval het rondschrijven slechts inoet worden beschouwd als een der vele correctieven, welke de nieuwe titulaires te zijner beschikking heeft om aan den slechten geest in het leger een einde te maken, kan aan het op den voorgrond dringen juist van het papieren hulpmiddel mceielijk eene audere reden ten grondslag liggen als het streven zich te dekken tegen bemoeiing van buiten. Bij de loftuitingen, die we somsin liberale bladen lezen over die circu laire, kan de opmerking van »De Amsterdammers; wat afkoelend wer ken. Aan de kiesvereenigingen, staande op den grondslag van den Frieschen Bond van kiesvereenigingen op Chris telijk-historischen grondslag, doch bui ten de provincie Friesland gelegen, is de volgende circulaire gezonden L S. Den loden September hoopt de Bond van Kiesvereenigingen op Christelijk- historischen grondslag in de provincie Friesland eert vergadering te houden te Utrecht in het gebouw voor Kun sten en Wetenschappen, des morgens elf uur, Wij hebben de eer u dringend uit te noodigen, daar tegenwoordig te wil len zijn. Het hoofddoel van die samenkomst is, te geraken tot een organisatie van kiesvereenigingen, op den grondslag der Christelijk-historische beginselen, zooals die in de statuten van genoem den Bond zijn uitgedrukt voor het and. u bekend is, bestaat reeds een dergelijke organisatie in Holland, die den vorigen winter is opgericht, Daarnevens bestaan nog verschei- geheele 1 Zooals dene tot dusver niet aangesloten kies vereenigingen Bovendien is het ons bekend, dat door meerdere personen en groepen gewacht wordt op een sein, om tot krachtiger optreden te geraken. Dit is niet te verwonderen. Er zijn zeer velen, die zich niet kunnen vereenigen met de gangbare opvatting van Christelijke politiek, zooals die tot heden onder aanvoering voornamelijk van de antirevolutionaire en meerendeels ook Christelijk-histo rische (vroeger vrij-antirevolutionaire) partij wordt voorgestaan. Sommigen hebben bezwaren van bijkomstigen, anderen van meer prin- cipieelen aard. Een partij, die een beslist Christe lijk, protestantsch, hervormd (gerefor meerd) standpunt inneemt, is wat zij vragen. Onze bond heeft het beginsel, dat bewust of onbewust bij velen hunner leeft, en dat slechts uitwerking en or dening behoeft, om bij meerderen weerklank te vinden. Wij stellen ons tegenover het libe ralisme der praktijk, en het revoluti onaire beginsel van heel de linkerzijde, dat in de staatkunde met God en zijn Woord, met den goddelijken grondslag van recht en gezag met de eigen plaats der kerk en met de historische ont wikkeling van ons volk geen rekening Houdt Juist daarom kunnen wij ons ook niet vereenigen met het huidige ant' - revolutionaire stelsel. Dit heeft veel goeds laat vele ook door ons beleden uitspraken hooren maar de grondslag daarvan, dat de overheid als zoodanig niet met de Schrift kan rekenen, en de practische toepassing daarvan, dat het Christelijk beginsel alleen in bij zondere inrichtingen plaats kan vin den, kunnen wij niet aanvaarden. Wij wenschen, dat de overheid als zoodanig in haar optreden God en Zijn Woord niet ter zijde late, en dat de Openbare instellingen niet noodwendig neutraal zullen zijn. De bezwaren tegen onze wenschen ingebracht komen gewoonlijk hierop neer le. Wij zouden een staatskerk be- geeren. Dit ontkennen wij volstrekt. Wij wenschen slechts, dat het pu- uvve tegen- bliekrechtelijk karakter van de kerk erkend worde. Wij houden rekening met het feit, dat de kerk gescheurd is, en komen dus niet alleen voor de Hervormde kerk op maar wij schamen ons niet ook voor het recht der Hervormde kerk op te komen. 2e. Wij zouden anderen in hun ge wetens vrijheid aanwenden. Wij willen echter niemands recht in dit opzicht verkorten Alleen wan neer er hotsing is op het openbaar terrein, vragen wij, dat Christus in het openbaar beleden worde en wie zich daar niet vereenigen kan, be houdt niettemin zijn volle per soonlijke vrijheid voor het bijzondere terrein Een nedere deze punten hopen wij in woordigheid ts kunnen houden. De organisatie onzer groep dient met kracht ter hand te worden genomen. Thans is de tijd er voor. Rechtmachtige bezwaren tegen de anti-revolutionaire of ook tegen de tot heden gevolgde coaliti-politiek, welke nog of te wel met Christelijke polititiek vereenzelvigd wordt, mogen niet aan een nieuwe overheersing van het liberalisme ten goede komen, zoo als thans helaas weer het geval schijn te zijn. Doch voorkortende uit een Christe lijke overtuiging, behooren die bezwa ren tot een eigen politieke ontwikke ling te leiden, waarvoor naar onze meeninghet beginsel van den Frieschen Bond den gewenschten grondslag biedt Namens het Comité van leiding in Holland. Dr. li, SCHOKKING, Vlaardingen. Dr. P. J. KROMZIGT, Rotterdam 't Is een mooi stuk, maar 't zegt niemendal. De Friesch.-Chr.-Hist, moeten eens gaan aantoonen, hoe zij in Nederland hij zoo'n gemengde bevolking ooit van de overheid kunnen gedaan krijgen, wat ze haar willen opleggen. Ja maar, zal Dr. Schokking antwoorden 't is een'ideaaldat. begeeren we, al is 't in een verre toekomst Idealen hebben 't zwak nooit bereikbaar te zijn. En ons land heeft behoefte niet aan idealen, die daar zweven dicht bij de onmetelijke hoogten der zon, maar aan practische daden. Daar roept men om Politiek moet tegenwoordig een nactiea. zijn, geen »wenschen<i. We wenschten wel, dat de Friesch.- Chr.-Hist, daar meer op letten. Op de nooden der tijden. woning bin- geloovigè wordt door heel het gezin met graagte Uil, «Se IFers. Onder het hoofdje Gevaarlijk© huisvrienden. bevat de Graafschappereen uit nemend stuk, dat we gaarne over nemen. Behalve de tegenwerking der Friesch Cbristelijk-Historische vrienden en de schandelijke stembus-praktij ken der vrijzinnige heeren, zijn ook in onze partij wei degelijk oorzaken voor de nederlaag, die wij bij de jongste stem bus hebben geleden, aan te wijzen. Ons volk bleek nog niet genoeg op de hoogte van den arbeid van het Ministerie Kuyper, van bet doel en streven der Christelijke partijen te zijn. Ware dit wel het geval geweest, de stembus-manoeuvres der liberalen zouden niet ons, maq,r hen kwaad heb ben gedaan. En over deze onkunde behoeft men zich waarlijk niet te verwonderen. Nog altijd leest ons volk de liberale en zoogenaamd neutrale bladen het meest. Menig Christen ziet niet in, welk gevaar daarin voor zijn huisgezin, voor land en volk is gelegen. Om met den vrijzinnigen of soeia- listischen man nauwe vriendschap aan te knoopen, hem gestadig in den huiselijken kring uit te noodigen, daarvoor schriktmen, en terecht, terug. Men gevoelt, dat dit niet gaat Immers, op schier alle dingen heeft hij een anderen blik. Ook al past hij ter dege op om niet te kwetsen en openlijk met de eeuwige dingen te spotten, men merkt toch aan alles, dat hij het leven zoo gansch anders opvat Hij is een wereldling, vindt in deze wereld, zijn element, en gevoelt be hoefte noch lust om met den Eeuwige en het Eeuwige in levensgemeenschap te treden. 'En juist die wereldscbe, die anti- Christelijke toon, die oppervlakkige levensbeschouwing stuit den geloovi- gen Christen tegen de borst en men wenscht dien niet in zijn gezin te zien binnendringen. Maar toch is men geabonneerd op een liberale, op een zoogenaamd neu trale courant. Dagelijks komt het on zinnige heeren daarvoor gaarne een geldelijke nieuwsblad nen en ontvangen. Dezelfde man, die er-niet aan denkt modernen of sociaal-democraten tot huisvrienden te maken, omdat hij hun invloed op de zjnen duchtdezelfde vrouw, die haar dochter zou verbie den met werel Ische meisjes om te gaan, staat toe, dat op vaste dagen en uren de geschriften van die vrij - in huis komen en be taalt vergoeding. Wat er in ons land en daarbuiten voorvalt, laat men zich door ongel ovige dagbladschrijvers mededeelen en men gelooft hen op hun woord. Van hetgeen onzerzijds wordt gezegd en geschreven en verricht, verneemt men juist zóóveel als de vrijzinnige courant er in haar belang van wil vertellen. Is er hier of daar maar een schijn van kwaad hij een onzer leiders aan wezig terstond is de liberale pers gereed, om dat zooveel mogelijk vergroot mede te deeien en de geloovige lezer schudt bedenkelijk het hoofd en denkt »bij die Christelijke lui is het to h ook niet pluis«. Tegen leugen en verdachtmaking wij hebben dit in de laatste maan den genoeg ervaren wordt in de liberale pers menigmaal niet opgezien, als het maar kan strekken om de christelijke partijen en hunne leiders te krenken En wederom neemt de eenvoudige man alles voor goeden munt op, wat hem wordt voorgelegd, hetgeen na tuurlijk ten gevolge heeft, dat hij zich van den staat van zaken in het land gansch verkeerde voorstellingen vormt Doch er is meer. Niet alleen in het politieke deel der courant schuilt het gevaar, maar ook, ja nog meer, in de nieuwsberichten en in cle feuilletons. Tal van nieuwsberichten bevatten wel geen bepaalde onwaarheden, maar toch de wijze, waarop de waarheid wordt voorgesteld, is dikwijls hoogst gevaarlijk. Hoe menigmaal wordt niet met gods vrucht en vroomheid op wijze de spot gedreven andere dan die, en eornedie de »geestige« Hoe vaak worden niet de schrikkelijkste mis daden op de meest luchthartige, soms op schertsende wijze medegedeeld De toon, die in menig nieuwsbericht doorstraalt, is geei welke in sociëteit bovenhand heeft. En toch dulden dezelfde ouders, die hun kroost voor die plaatsen niet dringendgenoeg tinnen waarschuwen, de courant die door mededeelingen en berichten hun kinderen stelselmatig tot het bezoeken van zulke plaatsen uitlokt als vriend des huizes aan den huiselijken disch. En dan nog liet feuilleton Romans mogen de kinderen niet lezen, voor nog zooveel niet. Maar het feuilleton in de courant geeft men hen als het ware zelf in de hand. Inderdaad, een fraaie lectuur, die feuilletons Ouders, naamt gij wel eens de moeite die giftige producten eener kranke letterkundige fe lezen Zoo niet, lees er dan eens een, zoo gij er den moed toe hebt inden huiselijken kring voor. Maar, wij zijn overtuigd dat gij dit niet zult doen De levenstoon in sterk gepeperde verhalen, druischt ten eenemale in tegen den toon, in uw eigen omgeving heerscht, gij het stuk met afkeer ter zijde leggen. wel die zoo die dat zult Toch laat gij de courant, die zulk geestesvoedsel u brengt, in uwe wo ri in gen toe. Mag d'.t? Kunt gij dat voor God verantwoorden En is het wonder, dat de Christelijke beginselen nog zóó weinig bekend zijn, waar een groot deel onzes volks aan de christelijke pers den rug toekeert, om zijn steun aan bladen te bieden, die hetzij openlijk of meer bedekt het positieve christendom haten en be strijden Vóór alle dingen moet hieraan een einde komen. Mochten alle vrienden in heel Gel derland dit beseffen en krachtige po gingen in het werk stellen om de ongeloovige pers van terug te dringen. allerlei gading Een liberale, een neutrale courant is een gevaarlijke huisvriend, die men hoe eer hoe beter de deur moet wijzen. Mochten onze vrienden meer en meer hun roeping gaan gevoelen, om de Christelijke pers te steunen. Te steunen door wenken of berich ten, door het plaatsen van adverten- tiën, maar vooral ook door het aan werven van abonnée's. Menschelijker wijze één hoofdmiddel, om vrijzinnigen, van welke ook, in onze provincie te fnuiken, en dat is voorlichting van ons volk door woord én geschri/t. Wie helpt ons, waar wij dit laatste trachten te doen. Stonn op kouiM, In het sociaal-demoeratisch maand schrift De Nieuwe Tijd levert Dr. A. Pannekoek eenige politieke beschou wingen. Wij letten ditmaal op het slot En ziehier dan zijne meening over de troebelen, die in Rusland veran dering van staatsregeling ton gevolge hadden. Hij schrijft De Russische revolutie betcekend, uaar de meenig van onze bekwaamste theoretici en besle kenners der inter nationale verhoudingen, zooals Kautsky en Mehring, een keerpunt in de ge schiedenis van geheel Europa, Het ruim dertigjarig tijdvak van rustige parlementaire ontwikkeling, die ovetal sterke socialistische partijen deed ont staan, zal plaats maken voor een meer stormaehtigen revolutionairen strijd. Met den val van het Russisch absolu- tischme verliezen ook da half auto cratische eu feudale regeeringen en de reaklionaire klassen in West-Europa hun steunpunt. Een tijd van groote binuenlandsche en misschien ookbui- tentandsche beroeringen breekt dan aan. en deze stroom zal ook op ons land zijn invloed doen gevoelen. Openhartig wordt daarmede dus voorzegd, dat de sociaal democratie een meer stormaehtigen revolutionai ren strijd tegemoet gaat. Straks wordt er door Dr. Pannekoek even rondborstig aan toegevoegd, dat de beweging voor «algemeen kies recht» de vorm zal zijn, waarin zich deze strijd openbaart. Dat de socialisten naar deze revo lutie hartelijk verlangen, we kunnen het ons hegrijpen. Maar dat de liberalen hun ondanks dezen komenden storm moeten ver haasten, het stemt niet opwekkend, doch het wordt reeds in onze dagen gezien. Alleen de Christelijke partijen zullen in die toekomstige worsteling de juiste beginselen hebben te verdedigen. Voorwaar een zware roeping, maar ook een heerlijke plicht. [Ruiter dammer. J Een uitbarsting. Onder dit opschrift schrijft het Centrum Terwijl het in Rusland de oorlog was, die tot allerlei onlusten aanlei ding gaf, lokt in Japan de vrede ern stige ongeregeldheden uit. Het verschil is merkwaardig gcno'eg am er even de aandacht op te vesti gen. Maar er is t.og iets anders in dit Japansche tumult. Dal de onderdanen van den Mikado met het resultaat der vredes-onder- har.delingen niet bijster ingenomen zouden zijn, viel te verwachten. Maar dat het tot zulke uitersten ge komen is, als de telegrammen uit Tokio berichten, geeft te denken. Vooral door de omstandigheid, dat de volkswoede zich wederom tegen de Christenen keerde en een aantal Christenkerken in de vlammen opgin gen. Ook het feit, dat de buitenlandsche gezantschappen moesten worden be waakt, wijst erop, dat de rassenhaat niet vreemd is aan deze woelingen en geeft aan de uitbarsting een ernstige beleekenis voor de toekomst. Metal hun uiterlijk van »Europeesche beschaving« blijken'de Japanners dan toch maar degelijk een Aziatisch volk te zijn, dat met vijandig oog de natiën van andere werelddeelen beschouwt en dat in die vijandschap de Christenen doet deelen. Het verloop van den oorlog heeft hen buitendien overmoedig gemaakt en hen de kalmte en het zelfbedwang doen afleggen, waarachter zij doorgaans hun gevoelens weten te verbergen. Straks, zal de orde wel hersteld zijn. Maar intusschen heeft de westersche wereld kunnen waarnemen, wat er in het land van de Rijzende Zou smeult onder de asch, en naar welken kant de volksgeest zich richt, wanneer hij in woede uitslaat. Bij het schijnsel van deze oproervlam rijzen onheilspellende beelden. zien wij maar de macht der geur en kleur de regeering gSssUeailantl. RUSLAND. Op 170 mi'ioens roebels is de schade geiaamd, die te Bakoe werd aangericht door de vreeselijke gebeurtenissen dhr laatste dagen. Maar er zijn nog veel hoo- ger en veel lager ramingen. Nobel, de eigenaar van een groot aan tal petroleumbronnen in den Kaukasus, verzekert-, dat de berichten over het ge beurde te Bakoe sterk overdreven zijl. Volgens hem zijn niet de boornputten door het vuur vernie d, maar alleen de loodsen, welke over die putten gebouwd zijn Niettemin is een groote voorraad petroleum een prooi der vlammen gewor den, mogelijk wel 2 ii 3 milioen poed doch dat beteekend weinig hij een jaar- ijksclie productie van fi 9, 700 milioen poed alleen te B.ikoe. Het seizoen is ge ëindigd en bijna alle gewonnen petroleum uit Bakoe verzonden, zoodat er lioctre- O naamd geen vrees behoeft te bestaan voor gebrek aan petroleum, als niet spoedig hulp brengt. Maar Nobel kan er belang bij li-bben, om tegenover liet buitenland de schade aan de naftha nijverheid als niet 7,00 enorm- groot voor te stellen. Een andere schat ting we nemen de uitersten zest, 1 dat 1.937 nvlioen of om en bij de twee miliard roebels tijdens de onlusten in en kele dagen zijn verloren gegian: een som die de kosten van den oorlog tegen Japan, we ke anderhalf jaar geduurd heeft, eren- aart en den Jipaiischen eisch om schade vergoeding verre achter zich laat. De Ilosss verneemt, dat duizaude werk lieden, nu de petroleumindustrie voonnaan- den geheel ten gronde is gericht, uit de petroleum/listrieten plunderend, moordend en brandstichting op het ongelukkige Bakoe aantrekken. Zij moéten hun slachtoffers in sommige gevallen levei d in de bran dende gebouwen hebben geworpen. Ook de stammen, die de bergstreken bewonen, komen oj zetten om aan de plunderingen te kunnen meedoen. Hoe groot de materieèle schade dan ook zij, het bericht dat er al een eind aan de catastrophe was gekomen, blijkt niet.juist te zijn. Telegrammen van Ziteidagavond uit Petersburg zeggen dat het gevaar nog toeneemt. Men verwacht nieuwe bloedige botsingen, met al den aankleve van dien. De oproerlingen in Bakoe hebben zich meester gemaakt van verscheidens kanon nen. Het leven der Europeanen wordt ernstig bedreigd, en verscheidene bankinstellingen zijn vernield. De overheden slaan michte- loos, de troepen komen te laat en hei pen soms de mm tri en aars. CïJenieiag-ai tViesaws. Eess paard in den keider. JA n paard, dat een kelder inschiet, tus- selien de spijten van een trap bek netd raakt, terwijl z'n oaas langzaam, maar zeker de bok afglijdt, en 't wegschietend ros in één ver wonderende hulpeloosheid nasiaart, i3 zeker een weinig-gezien schouwspel, dat waard is door velen bekeken en nagekeken te worden. Dat weinig-gezien i schouwspel is voor kon derden tcntoongesield, toen Maandagmiddag omstreeks twee uur een voerman zijn draai bij do brug ltaamstceg-Singil te Amsterdam te nauw nam, en hierdoor, mede door de aanwezigheid van een gesohikten keldfr, dit zeldzame incident teweeg Pracht. liet paard was eindelijk uit den kelder, en luid tót souvenir een gebroken ruit na gelald!. De juffrouw, die er bij stond, en breedvoerig 't gevat naploos, zeiile, dat 't heel lang geduurd had en dat de voerman dronken geweest was Conclude: als de wijn is in don man, gaat 't paard naar den kelder. //(Tel.)// Een ïiiösïw Start. Zeker wel hel allernieuwste op liet gebied van moderne chirurgie is het vervangen van oude //versleten// harten van menschen, door jonge gezonde apenbarten. Onder toezicht van de medische faculteit der universiteit van Chicago, zijn lil deze richting proeven genomen met bondenbarten, door zekeren Dr. Carell. Drie proeven brachten veel be langrijke bijzonderheden aan het licht. //Wat wij tot dusver lubben geleerd// aldus Dr. Garrcll tot een journalist //schenkt ons de hoop, dat wij mettertijd een gewond ol //op//-geraakt menscbenburt zullen kunnen vervangen door een jong krachtigapenhart//. Dr. (Jarrell was vroeger officier van ge zondheid bij het Fransche leger. Iiij oevindt zich op het oogenblik te Chicago, uitsluitend met het doel, proeven te nemen. Men lette er wel op, dat dit bericht uit Amerika komt. De oudste wethouder van Nederland. Men schrijft uit Hekelingen De Raad dezer gemeente herkoos tot wethou der den 93-jnrigeti landbouwer, den near L. Schipper. //(Ilolt.)'/ Je moet het maar weten. De veiligslteidpolitie te Parijs heeft twee elegant verkleede Engelsche dames aangehou den, die op hoogst vernuftige wijze, met speciaal er voor ingerichte paraplnies, voor zien van tangetjes en scharen, de menschen van hunne juweelen wisten te ontdoen, vooral van gouden kettingen, medaillons, enz. Een eenvoudige drukking op den knop van de pnri-.pluie was voldoende, om eene horloge ketting af te knippen. Men heeft ze op hare beurt geknipt op het platform van den Are de triomphe do i'Etoile. Aan den haal. Zondagmiddag gingen weer 54 verpleegden van het rijksopvoedingsgesticht //Veldzicht// aan den haal en zetten hun koers naar Om men. Al vrij spoedig werden er 35 weder ingerekend, doch de overige 19 zwommen het Ommerkanaal over en verscholen ziel' in liet Ommerboseb. Door de marechaussee te paard, den brigade-Commandant der rijks veldwachters cn den gemeente-veldwachter van Stad Ommen werd toen een drijfjacht gehou den, waarbij liet. hun gelukken mocht allen, in banden !e krijgen. Cm half elf 's avonds werden de laatste vluchteling in 't gesticht terugbracht De rijksveldwachter De Jong le Ommersr.hans bracht 11 knapen binnen. (Zw. Cl.) Cholera-gevaar. De i/N. Arnli. Ctn schrijft //Zooals bekend is heersent in Rusland en Duitscbland de cholera in ernstige mate. Dagelijks nu komen te Zevenaar Duitscbe en Russische landverhuizers aan, waarvan velen den nacht aldaar verblijven nu eens vijf dan twintig, soms dertig cn meer. Van geneeskundig onderzoek is geen sprake, D) Deze Couran Abonnemeni Amerika bi, fkfzonderlij „33e Wek Practische dig en van Volw Door u neeren vooi maanden post voor post ontval u iedere pagina'» Supplemen patronen, de vele kni gemaakt w bladen. Die van zijn alle sp Yelen zc kenbiljet i trouwen d deze bij ui niet voorb zoeken u biljet irtge zenden. 1 üct w van de Sc Uniegift, zijn. den te Zaai Evangelist, te Schagen Uniegift van Stedum Bagum Britsum, Cor Grouw (gifte' Oudehaske m Rinsumagees Schettens me Suamper Sprhuizum Wirdpm met Pwingelp me Granjsbergen Veen, Enge IJouveen (G. Gelselaar me Oldebroek Wageningen Montfoort m Linschotei tenbroek Tuil en 'tW Bussum met Landsmeer Opperdoes Schagenbrug Waarder 's-Gravenpol Kloetinge Totaal var (1 (G RornRorn Rosqh en Winsum G.K.) Anjuim me Drogeliam Franekcr n Sehalsum en Peins Hommerts Sneek Warns met Zwaagweste Heijeveen perveen Wierden Putten Heer Hugo leek en E Al'blasserda ElsRout Bo'degraven IsGray'ènzfl Hoek van I Hoogvliet Leiderdorp Rijndijk) Leimuiden Rolterdam (pers bes

Krantenbank Zeeland

Maas- en Scheldebode | 1905 | | pagina 2