Eilanden.
Vrijdag 20 Januari 1905.
Negentiende Jaarg. N°. 1005.
1 Antirevolutionair
voor de Zuidhollaiidsclie en
Orgaan
Eerste Blad.
IN HOC SIGN O VINCE S
Deze Courant verschijnt eiken Vrijdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Amerika by vooruitbetaling f 3,50 per jaar.
\fzondorlyke nummers 5 Cent.
uitgever:
T. BOEKHOVEN.
ëojftmsemjSmp kj sa
i Advertentiën 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel,
i Boekaankondiging 5 Cent per regel en i/3 maal.
i Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cant pei plaatsing.
1 Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsraimte die zij beslaat1'
1 Advert ntiëil worden ingewacht tot Donderdagmorgen 10 uur.
Alle stukken voor tie Riedacffe bestemd, Advertentie»» en verdere Administratie tranen t«e te «en des» aan den Uit are ver.
De eerste beslissing op 't laatst
Mag men aannemen, dat de wen-
schen van mr. Borgesins vervuld
worden, dan zal zeer spoedig de
grondslag gelegd zijn voor een ver-
eeniging van Unie-liberalen en Vrij
zinnig-democraten. Het ligt in den
aard der zaak, dat ér van weerskan
ten wat «gegeven en genomen« moet
wordendat men de overeenstemmen
de punten goed aandikt en de ver
schilpunten wat verdoezelt of geheel
op den achtergrond houdt. Het is
natuurlijk, dat men bij de onderhan
delingen over en weer in 't oog houdt,
al is ze niet die Dritte im Bunde,
de oud-liberale partij, want men mag
op verkiezingsmeetings, vooropstel
lende de beginselen van eigen partij
over Oud-Liberalen geducht den
staf breken, zóó onnoozel is niemand,
of men weet van Unie-liberale en
Vrijzinnig-Democratische zijde zeer
goed, dat de oude Garde nog meetelt
in 't stemmencijfer elke stem van
een Oud-Liberaal, hij mag dan prin
cipiëel nog zoo ver afstaan van de
uitersten der Democraten, elke stem
is er één. En nu mag men bij de
stembus praten zooveel als men wil
van een Gideonsbende, maar Gideon
had slechts 300 man. en als de meer
derheid, moet wezen 301, dan verlies
je 't, want je komt er één te kort.
't ls bij de stembus te doen om
stemmentellen is daar 't wacht
woorden wie 't verste telt is de
overwinnende partij.
Wij willen daarmee zeggenals
Vrij zinnig-Democraten en Unie-Libe
ralen trachten tot stand te brengen
een concentratie, dan moeten zij, no
lens volens hunner eigendommelijke
beginselen, ondanks de scherpe lijn-
scheidingen van hen en Oud-Libe
ralen deze laatsten een beetje vrien
delijk. toeknikken.
Dat ze dit zullen doen bewijst 't
program, dat als zoogenaamd plan
de campagne is in gereedheid ge
bracht. Hoe luidt dit?
Aldus
a. Met handhaving van de openbare
School verheffing van het peil van
het volksonderwijs in zijn verschil
lende vertakkingen.
c. Herziening van de Armenwet,
waarbij de openbare armenverzor
ging niet blijft uitsluitend politiezorg.
behoeften, ook ter verkrijging van een
betere verhouding tusschen de geld
middelen van Bijk en gemeente,
in de eerste plaats bezuiniging op
militaire uitgaven, en verder met
handhaving van de vrijzinnige han
delspolitiek en andere, een meer ra-
tioneele regeling van de directe be
lastingen door welke, zij het ook in
gesplitstcn vorm, de inkomsten wor
den getroffen, alsmede uitbreiding der
progressie; billijker regeling en ver
hooging der successiebelastingvoorts
belasting op voorwerpen van weelde.
Daarnevens wordt, zonder dat
andere wetgevende arbeid hierbij be
hoeft achter te staan, wijziging van
de Grondwet in dien zin, dat aan den
gewonen wetgever volkomen vrijheid
bij de regeling van het kiesrecht wordt
toegekend ter hand
terwijl het vertrouwen wordt
uitge
sproken, dat deze
zoodanig
worde
voorbereid, dat vóór het einde van
het vierjarig tijdvak de eerste beslis
sing over een daartoe strekkend voorr
stel kan genomen worden.
liet bestuur der Unie merkt bij
dit program op, dat het slechts een
deel is van de wenschen, op het z.g.
Hervormingsprogram voorkomende.
Doch men vergete niet, zoo wordt er
bij gevoegd, dat net hier een pro
gramma geldt voor 4 jaar, en dat,
indien alles in dat tijdvak mocht ver
wezenlijkt worden, de oogst ongemeen
rijk zou zijn.
En dezelfde gedachte moge ook hen,
die een lievelingsdenkbeeld niet op't
program vermeld vinden, weerhouden
van een poging er dit hiermede nog
aan te vullen. Doch nog meer moge
van aanvullings- of wijzigingsvoor
stellen weerhouden |de overweging,
dat men hier te doen heeft met een
compromis, vrucht van langdurig over
leg, en dat elke wijziging of aarzeling
alles weer op losse schroeven zou
zetten.
Kraakporselein, zoo heeft men reeds
dit program betiteld. Feit is 't, dat 't
verbazend veel algemeenheden bevat.
Om b.v. maar eens te vragenWil
men hooger peil der volksontwikke
ling, maar geen hooger peil der sub
sidies aan 't Bijz. Onderwijs Wil
men pensioneering met bijdrage van
den Staat, maar de arbeider geheel
vrij van premiënbetaling of de werk
gever 't resteerende, dat op de bijdrage
van den Staat te kort komt.
Hervorming van 't defensiewezen in
de richting van een volksleger, maar
hoe duur zal ze zijn
Doch wat ons 't meeste trof was
de kiesrechtparafraaf. «Ze worde
«zoodanig voorbereid, dat vóór het
«eind van 't vierjarig tijdvak de eerste
«beslissing genomen worden.
Notabene
De Vrijz.-Democraten erkenden in
1901 de urgentie reeds, daarom
scheidden ze zich af van de Unieman
nen.
De Vrijz. Democr. hebben een wets
ontwerp voor algemeen kiesrecht in
gediend.
De Uniemannen zijn eensgezind
over 't blanco artikel.
Na de Grondwetwijziging wordt uit
dat blanco 80 gewis het Algemeen
Kiesrecht geboren, datderUniemannen
nu al helder voor oogen staat.
Maar wat is er dan voor te berei
den Moet in 1909 nog voorbereidt
worden de neerstea beslissing van wat
in 1901 reeds urgent werd verklaard.
Als dat nu niet handjesgeven is
aan de Oud-liberalen, dan weten we
't niet Neen dat is verraad aan eigen
beginsel. Urgentie van A. Kiesr. er
kennen en dan in 1909 pas een aan
loopje nemen om er te komen, dat
is zoo reactionair mogel jk.
*t* Zuinigheid asjeblieft
De vlootuitgaven der
groote
mo
gendheden waren en zijn sinds jaren
aanmerkelijk uitgebreid.
Ziehier een statistiek
o
G
1
O
<D
T3
03
X2
O
O
s-
W)
CD
fl
<d
c5
Öfl
-14
c3
<D
C
<d
O
O
CD
00
PM
<d
(d
sn
bo
.9
O o
O
C5
cd
cd
CD
OO
O
cd
cd
TJ1
cd
C5
cd
cd
D>-
t>-
co
co
hD
iO
cd
<m
cd
t-
C3
LO
cd"
CS
2
O
c/3
-4-3
rH
3
Q
co
zh
fl
<D
-f-a
W
O
O
co
sm
c3
v-
cd
O
GO
CD
O
r—t
05
CM
CD^
<N
O?
co"
uD
CM
00
CD
<M
CO
CD^
CD^
of
CD
GO
CM
CD
oo"
00
t—
CM
CM
00
ri
H
CM
CM
T-H
cd"
rH
rfT
00
i
co
'5*
T3
3
c3
jat
PQ
2
"C
<d
P
c3
3
2
Ph
O
P5
TO
Wat enorme verhoogingen
-Maar Japan zal zijn uitgaven nu
niet beklagen. De Russisch-Japansche
oorlog is in de eerste plaats een
zeeoorlog, wordt beweerden nu
kunnen beide Staten de vruchten
plukken van hun maritieme ontwik
keling, die, 'tis te begrijpen, aan 't
Volk schatten van belastingpenningen
hebben gekost.
Desniettemin zuinigheid blijft voor
eiken Staatskas 't parool.
Doch weer geene, die de wijsheid
bedriegt.
En wat zou Nederland al zonder
zuinigheid een flinke vloot kunnen
hebben, als 't zijn geld niet zoo ver
dronk.
Per hoofd wordt er aan jenever
weggegooid en vermorst
Italië
1,17
Liter.
Noorwegen
2,16
Spanje
2,29
Amerika
3,78
Engeland
4,59
Rusland
4,86
Zwitserland
6,12
Zweden
7,20
Frankrijk
8,5
Buitschland
8,5
Nederland
8,22
België
9
üostenr. H.
9,9
Denemarken
14.8
In Nederland dus
5 millioen maa
8,22 Liter of voor millioenen guldens.
Hoe zou de vloot er wel bijvaren,
als slechts de helft van dat bedrag
tot hare verbetering kon worden
gebruikt.
En we kochten van de rest nog
nieuwe snelvuurkanonnen om onze
neutraliteit te handhaven.
Uit «Ie Pers.
Men weet dat van liberale zijde de
Uniesecretaris, de bekende «Prins
Joris« dan nu de candidaat van alle
vrijzinnigen in het district Brielle ge
worden is.
Maar, zegt de Maasbode
Toch gelooft de Maasbode nog niet
aan de eenheid. Zoo heel erg botert
het nog niet tusschen de heeren van
den Vrijzinnig-Democratische Bond
en die van de Liberale Unie. En dan
de oud liberalen, vraagt het blad.
Conclusie van het blad is, dat de
Roomschen in het district ondertus-
schen alles in het werk moeten stellen
om den antirevolutionairen candidaat
den heer Vegtel, de zegepraal te be
zorgen.
Hij zal ernstig zijn, zegt de Delve-
naar, en een zich inspannen van de
vrijzinnigheid te zien geven, om de
Christelijke levensbeschouwing terug
te dringen van de plaats, die zij na
veel strijdens veroverde.
b. Sociale hervormingenverzeke
ringswetten, waaronder in 't bijzonder
de verplichte invaliditeits- en ouder-
domsverzekering met geldelijke bij
drage van den Staat;
d. Hervorming van het defensiewe
zen in de richting van een volksleger.
e. Ter voorziening in de financieel
ci
f-.
O
O
a
a
<v
'QD
O
<V
H-3
P-4
P a
oj .3
O
H
cd
GO
00
00
co
GO
00
lO
XJH
Dl
id
a
M
m
rH
r—1
rH
T—1
cd
fH
Ci
cm"
rH
lO
T—
<m
t-H
rH
rH
cm
V—J
cm
•rH
ci
c/3
De Brieische verkiezing.
Maar wat zware en kostbare hecatom
ben zijn daar gebracht op het altaar des
Vaderland om tot zulk resultaat te komen
Mr. Plemp van Duiveland, de heer van
Bilderbeek, de Dordtsche notaris, Mr. J.
Limburg en de groot Unie-man uit Haar
lem, Mr. H. Ph. de Kanter en wie er
nog meer naar den zetel van den oud
liberalen Mr. Goedkoop dong - ze zijn
nu alle opgeborgen, ieder met een grooter
of kleiner stuk van hun beginselen.
Alzoo de vlag gestreken voor Borgesius
De Unionisten arm in arm met de vrij
zinnig-democraten.
Scheen het oogenblik, alsof daar 2 mis
schien 3 candidaten om de zege vochten
het werk van den boozen man die
's nachts onkruid wilde zaaien tusschen de
tarwe, is fluks verijdeld geworden en de
eene Roodhuizen werd als uitverkorene
op het lijstje gezet.
Dit resultaat kwam onverwacht.
In dien zin, dat het Brielsche district,
op meerdere punten gaande weg afgeleg-
den naar de ïadicale denkbeelden, het
heeft moeten afleggen tegen de Unie.
Mr. Borgesius kan nu met den leeraar
uit Enkhuizen victorie kraaien, ten minste
tot aan de verkiezingen.
Maar de oud-liberalen in het district?
Tellen die niet mee, zijn ze soms als
quantité negligeable beschouwd
of behandeld
We weten het niet, want over die men-
schen wordt absoluut niet gerept.
Nu hebben deze wel geen program,
geen erkenden leider, maar met een of
ander hunner voormannen kon toch over
leg gepleegd zijn waarvan echter niets
blijkt.
Zullen deze zich laten opslokken in de
coalite
Van ieder hunner individueel moet dit
sterk betwijfeld worden, al zullen de oud-
liberale kiezers zich nu gemakkelijker aan
sluiten, dan indien een mannetje van Treub
had getriomfeerd.
Hoe dit alles zij, wij hebben af te wach
ten, want van het Brielsche district valt
niets te zeggen.
Zijn politieke kleur is onbekend.
Over het veel-getinte kleed kon eigenlijk
wel het lot geworpen worden.
De Katholieken kunnen er maar weinig
kracht ontwikkelen, maar zij zouden toch
schuldig staan, indien zij zelfs dit beetje
kracht ongebruikt lieten.
De heeren, die nu ongeveer vier jaren
tegen een andere coalitie hun kruit ver
schoten hebben, zijn nu zelf opgestaan met
een eigen monsterverbond, wel een would-
be, caricatuur, maar het zou toch gemis
verraden aan politiek besef indien aan
onzen kant deze caricatuur te licht werde
opgenomen.
Ook met een klucht kan men er in-
loopen.
Alleen met veel beleid zei het Vaderland
onlangs, kan Den Briel behouden blijven.
Alleen met veel krachtsinspanning kan
Den Briel voor de Christenen gewonnen
worden, zeggen wij.
De komende strijd.
De arbeid van het vorige Christelijke
Kabinet moet worden te niet gedaan.
Allen moeten front maken voor de Open
bare School.
Dat is een der leuzen, waarvoor men
propaganda maakt.
En voorts moet de Christelijke actie, die
door dit Ministerie zoo uitnemend wordt
gediend en geleid op elk gebied worden
tegengestaan.
De christelijke actie moet worden verlamd.
Dat is de eigenlijke leuze.
Het Ministerie Knijper moet vallendie
spreuk leest gij op de banieren, al zijn ze
dan ook overigens in alle nuances van rood
onderscheiden.
Van het bloedrood der anarchisten, het
vuurrood der socialen, het hoogrood der
vrijzinnig-democraten, het gewoon rood der
Liberale Unie, het zacht rood der gewone
liberalen, het bleekrood der conservatieve
liberalen, vindt ge er bij.
Maar op allen staat met zwarte dikke
letters het woord
