voor de Zuidhollandsclie en
Eilanden.
BiJ¥0E$SEL.
Yrijdag 80 December 1904.
Negentiende Jaarg. N°. 1002.
Antirevolutionair
Orgaan
Alle Plukken voor de Mftedactie bestemd, Advertesiliên ess verdere Administratie franco toe te zenden aan den KJit#ever.
IN HOC SIGN O VIN CE S
T. BOEKHOVEN.
Deze Courant verschijnt eiken Yrijdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Amerika bij vooruitbetaling 3,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
Advertentiën 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/a maal-
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent pei plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaat.
Advertentiën worden ingewacht tot Donderdagmorgen 10unr.
UITGEVER:
mifiifS EBjSBMJK
Bij dit nummer behoort een
hebben we een kcurigen Kalender ge
reed, die met het a.s. Nieuwjaar wordt
verzonden. Om zeker te zijn dat dezelve
in ongeschonden staat aan bnn adres komt,
zal hij kunnen worden afgehaald
te Ouddorp bij den lieer Brievengaarder.
n Stellendam Brievengaarder.
Melis sant J. A. KLEIN ENBERG.
Uirkslanrl P. J. OVERBEEKE.
JIer kingen 3. KALLE.
Nieuwe Tunge Th. ItOBER.
Oude Tunge J. v. BALLEGOOTJ Jz.
ff Ooltgenspl. I,. DONKERSLOOT Wz.
Vooi Sommelsdi.jkMiddelharnisSlad
aan 'f, Haringvliet, Den BommelGoede
reede en buiten ons eiland zal hij wor
den bezorgd.
De Administratie.
Oudejaarsavond.
En ik hoorde achter mij een groote
stemme, als eener bazuin, zeggende:
Ik ben de Alfa en de Omega.
Openb. 1 10 en 11a.
Ezechiël, Daniël en Johannes vor
men het hoogeerwaardig' Drieman
schap, dat of in de Oudtestamen
tische öf in de Nieuwe Bedeeling het
Koninklijk gunstbewijs ontvangt om
toegelaten te worden in de Raadszalen
en 't Kabinet van den God des He
mels en der aarde, om alzoo te door
dringen de nevelen der toekomst en
te aanschouwen wat in den Tijd en
daarna geschieden zou.
Zoo geschiedde het, zegt Ezechiël, dat
de hemelen werden geopend en ik
gezichten Gods zag. Kapt. 1:1.
Daniël antwoordde en zeideIk
zag in mijn gezicht bij nacht en
ziet. Dan. 7 2.
En Johannes was in den geest op
den dag des Heeren en hij hoorde
achter zich een gioote stemme, als
een bazuin.
Ook Paulus kende iets van die ver-
Tukking en machtige uitstraling van
»en inwerking van den Geest, want
Ihij erkende, dat hij opgetrokken is
geweest tot in den derden hemel, in
het Paradijs voegt hij er bij, en ge
hoord heeft onuitsprekelijke woorden,
die het een mensch niet is geoorloofd
uit te spreken. 2 Cor. 124.
Ook Petrus vernam iets, maar toch
"weer op andere wijze dan Paulus en
de profeten, en 't ré onze overtuiging,
dat elk kind des Heeren momenten
heeft, waarin hij met den ziener van
Patmos, als los van de aarde met
vleugelen der arenden opstijgt en met
het oog des geloofs inblikt in de ver
borgenheden van de toekomst, en
de geheimen der Eeuwigheid.
•Johannes dan hoorde een stem, een
'geluid als dat eens menschen, in ver
staanbare staal, in geregelde orde.
Buiten hem hoorde niemand het; hij
was in den geest; niet als Paulus op
den weg van Damascusdeze hoorde
de stem, maar ook de mannen, die
met hem reisden. En krachtig klonk
hetIk len de A If a en de Omega, of
zooals in vers 17 staat11c ben de
<erste en de laatsteof in Jes. 44 6
Ik ben de eerste en de laatste-, Heere,
Koning van Israël en zijn verlosser, de
Heere der heirscharen en behalve Mij is
er geen Godof in Openb. 2:8: Dit
egt de eerste en de laatstedie dood ge
weest is en weder levend is geworden of
in üpenb. 1:8: Ik ben de Alfa en de
Omega, het begin en het einde, zegt de
Heere, Oie is en Die was en Die komen
zal, de Almachtige.
Oudejaarsavond. En de gebeurte
nissen van Personen en Volken, van
Gezinnen en Maatschappijen, van Kerk
en Staat, al 't verleden, al de wed er-
vaardigheden van 't jaar 1904 doen
als een bazuin, achter ons, machtig
aangrijpend en de ziel ontroerend
tot heilige meditatie 't van oord
tot oord, van de zee tot aan de einden
der wereld weerklinken Ik ben de
Alfa en de Omega. Ik ben de Eerste.
Ook ben ik de Laatste.
Laat een koud realisme bruut zich
uitspreken in kunst en litteratuur
wij zien hem nietwij hooren hem
nietwe merken hem niet opwij
aanbidden slechts wat het leven aan ons
openbaart en huldigen in pen en siiit
en beitel de intense werkelijkheid in
haar schoonheid en grofheid noch
tans Hij was in dat varieerend leven
de Eerste en de Laatste, Die de realiteit
schiep, in haar zich openbarend als
de Schepper en OnderhouderDie
de realiteit vervormde naar eigen wil
en welbehagen schiep, opdat ze in
angstige afschrikwekkendheid het be
wustzijn van zonde en schuld voor
Hem, clen Schepper, wakker riep, of
ze deed blinken als ware ze afstraling-
van Goddelijke heerlijkheid. In die rea
liteit des levens was God. Hij was er de
Eerste in, die ze schiep de Laatste, die
ze handhaafde of verbrijzelde.
Wel moge prof. Daubanton bewe
ren, dat onder de mannen der weten
schap de theorie van 't materialisme
dood is, ontkend kan niet, dat de
koude herfstwind van strijd en levens
lijden nog altijd door afschudt de
eens groene blaadjens van hoopvolle
idealen en knakt de rose twijgkens
van verlangend geluk.'t Materialisme
in theorie, als wetenschappelijk na
tuurkundig, of economisch-historisch
stelsel, of hoe ook door ZHG. bedoeld
moge dood zijn, 't jaar 1904 was niet
minder dan de reeds uitgeluide in
deze verlichte eeuw, een jaar waarin
brood en spelen met klimmend ver
beiden werden verlangd. Een jaar,
waarin Idealisme over de Stofvergo-
ding nog niet in de geringste mate
heeft getriomfeerd. Nochtanshet
daghet in 't Oosten Op 't terrein der
Wetenschappen straalde nog niet overal
dester in Bethlehem opgegaan. Nog
wordt gezocht onder schijnbaar klem
mende betoogen naar de Waarheid,
hoewel met Leo Tolstoi kan getuigd
wordenDe Waarheid is binnen
ulieden, maar de Wetenschap stoeit
immers met 't Geloof, zoo ze het niet
vertrapt en als antiquiteit en curiosi
teit van een verouderde levensopvat
ting in haar musea heeft te pronk
gehangen, of in. hare aula's als Bol
land de filosoof, aan de spotlust van
htfar auditorium prijs geeft.
En wat vorderingen maakte de Kerk
in innerlijken groei, in uitstraling van
de door den Heiligen Geest voortijds
beloofde gaven, krachten, talenten en
geestelijke levensopenbaringen Wat
was de Kerk als Organisme Was er
ontwikkeling of versteening? Leven
of doodschheid Wat was de Kerk
als instituut? Was zij een stad op
een berg, of een kaars onder de
koornmaat, zonder licht, warmte, gloed
of glans Was er onderscheid tusschen
haar en de haar omringende wereld,
bloeide 't broederlijk leven op, werd
er veel gedaan tot hare plaatselijke
groei en bloei?
Oudejaarsavond Ge vermenigvul
digt onze gedachten. Wat deden de
Koningen voor hun onderdanen De
Overheden in 't algemeen voor hun
ondergeschikten? Wat leverde op 't
Staatkundig leven 't Maatschappelijk
leven in zijn landbouw, industrie en
arbeid Hoe was 't met de saamwer
king tusschen meerderen en minderen?
Saamwerking Of Klassenhaat toene
ming? Hoe stond 't met 't Zedelijk
vraagstuk in onze Maatschappij Is er
verbetering ten goede. Komt er ken
tering in de geesten en wordt afbreuk
gedaan aan 't rijk der duisternis op
't terrein van alcoholisme, prostitutie
en zondagsontheiliging
Doel) genoeg. Op een Oudejaars
avond klinkt hetWachter, wat is
er van den nacht? Is de morgen al
gekomen of is 't nog nacht?
Dit weten we: Hij is de Alfa en de
Omega. Uit Hem, door Hem en tot
Hem zijn alle dingen. En wat er in
i904 ook geschied zij 't is niet zonder
zijn toelating of zonder zijn wil. En
in de wetenschap, dat Hij de Eerste
was, die 't levensplan der volken en
individuen uitstippelde en de Laatste,
die '^eindresultaat in zijne hand heett,
zijn we stil. Want geen duim gronds
kan 't ongeloof veroveren, tenzij dan
onder zijn beschikking. En toch ein-
j digt de strijd met zijn overwinning.
Alleen deze vraag klemt: Hoe heb
ben wij, belijders van die leer der
eeuwige Almacht Gods, ons ten op
zichte van dat Ongeloof gedragen
Hebben we meegebeuld Het stof
gegeven tot twijfelen aan onze heer
lijke beginselen? Hoe hebben wij
Ghrist-geloovigen dat jaar 1904- door
gebracht
Moge er geen verwijtende stem
ons bang maken om te ontmoeten,
als de laatste slag der twaalf geklon
ken heelt in de nachtelijke stilte, Hem,
die Johannis hoorde achter zich, en
't met een geluid als eener bazuin deed
klinken lk ben de Alfa en de Omega
Die zegent en Die vloekt.
De Christen-Demoeraat van 21
December.
Op ons artikel «Staalmans actie
verloopt« komt de Christen-Democraat
met '1V2 kolom of 150 regels een
antwoord geven. Of liever geen ant
woord op ons stuk, maar een aanval
op ons Blad in de dagen der Juni-
verkiezingen; een aanval op de bekende
en gerenommeerde »bende«, op de
conservatieve slavenhandelaars, alias
boeren en werkgevers van Flakkee.
't Is precies de debattrant van den
heer de Vries. En wij krijgen ook
persoonlijk een veeg uit de pan, want
de Christen Democraat noemt ons een
broodschrijver.
De heer de Wilde en wij deelen
dus in 't zelfde lotAangenomen, maar
toen de heer de Vries dien beruchten
brief schreef, dat hij Staalman zou
loslaten als hij een betrekking kreeg
van Min. Kuyper, wat was dat dan
voor geschrijf? Doch die aanvallen
op ons Blad in de Junidagen, zoeter
gedachtenisen die veeg uit de pan
aan ons adres zijn allemaal praatjes.
We moeten de hoofdzaak hebben.
En dan is de vraagVerloopt de
actie, ja of neen! Van der Pers zegt:
ja en 't Blad zegt daaromtrent
niets. Dat is ook't eenige verstandige,
dat uit heel 't artikel blijkt, 't Zwijgt
en gebruikt een hoop woorden om
gedachten te verbergen. Of 'tBlad
gelijk heeft. Natuurlijk. Wie praat
er over zijn echec in 't publiek dan
alleen de »hollende« van der Pers.
Maar aangezien we dezen zeer goed
begrepen hebben en de Christen-
Democraat een raren draai aan de
zaak geeft door de opmerking over
de actie van maatschappelijk welzijn,
wat door v. d. Pers niet bedoeld kan
zijn, waar hij tegen Carton klaagt ovèr
hem en zijn confraters, die maar
tegen web Len en" hem alleen laten staan
(of zat Carton ook in dat »Comite« van
Maatschapp. Welzijn?) daar blijven
we beweren de actie verloopt Van d.
Pers publiceert het en die kan 't weten,
en weet en gevoelt het maar al te zeer.
Wil dat nu zeggen, dat de Christen-
Democratische beginselen sterven Vol
strekt niet, maar daar hadden we het
niet over, Alles wat de Christeh-
Democraat daarover zegt is een slaan
naar de maan en een hakken in de
lucht. Maar beginselen zijn niet de
propaganda. De actie loopt dood, omdat
ze verkeerd is opgezet en doorgedre
ven. En dat verblijdt ons. Critiek
oefenen op 't regeeringsbeleid hebben
we ook gedaan. De Christen-Demo
craat heeft vroeger eens een stuk uit
ons Blad opgenomen met groot wel
gevallen, over de niet wijziging der
Leerplichtwet. »A1 weer een,« schreef
ze toen, die protesteert. Maar dat is
een gansch andere actie als de door
den heer Staalman op touw gezette.
Prof. Fabius en ds Sikkel protes
teerden ook inzake den verzekerings-
dwanghet is ieder bekend maar
verschilt dat optreden niet hemels
breed met dat der Christen-Demo
craten.
Waarschuwen voor verkeerde be
ginselen in de wetgeving is plicht
en als de heer--Staalman dat doet is
hij onze vriend, en vindt hij in ons
een warm medestander. Maar voor
betere beginselen pleiten is niet hetzelfde
als een Ministerie met woord en daad
ajbreken. En dat is de actie geweest
niets anders. Nu komt ze met de
kous op 't hoofd thuis.
Dat de Christen-Democraat de zaak
verdraait en de actie van Maatschap
pelijk welzijn noemt als gedoemd om
ten onder te gaan in plaats van eigen
actie is zoo klaar als de dag.
Van der Pers schrijft
En dan, weet gij, hoe door de slappe
actie van zoovelen onzer Christen-demo
craten reeds zoovele van onze mede
standers, die op een flinke actie met
het oog op 1905 hadden gerekend en
die zoo gaarne tijdig een zelfstandige
parlijformatie hadden gezien, hoe velen
daarvan nu zeggen»Ik doe er maar
niet meer aanwant die heele actie
wordt allengs »een doodgeboren kindje
met een lam handjet't Vertrouwen
gaat weg daarvan kunt ge verzekerd zijn.
Vrage nu die zelfstandige partij-
formatie en die actie in 1905 en die
vele medestanders, is dat. Staal mans
actie of 't onbekende Maatschappelijk
Welzijn van van der Pers?
De Bisschop in de Minahassa
De Nieuwe Crt., *t feit besprekend
dat.de Gouv. Generaal van Heutz
den Bisschop te Batavia heelt toe
gestaan in de Minahassa het vormsel
te gaan toedienen, schrijft onnoodig
bitter
Wordt de rust in de Minahassa,
worden de degelijkheid, de heilzame
gevolgen der protestantsche zending
aldaar door een protestantsch minis
ter geofferd aan de rust in de gele
deren der regeeringscoalitie in Ne
derland
Of zonder die welsprekendheid
Omdat de coalitie Roomsche Ministers
en Kamerleden bevat, durft Minister
Idenburg daarom niet te weigeren
Zeer vriendelijk voor den Minister,
niet waar
Toen we 't eerste bericht over die
toestemming in de bladen lezen dacli-
we aanstonds O weedaar komen
dr. Bronsvelt en ds. Quast als raven
op los; maar zoowaar, 't is meege
vallen, en noch de Marnixstemmen,
noch de Waarheid- en vrededienaars
deden den mond open. Weleen li
beraal blad, de Nieuwe Courant.
Maar wat is 't leukste van geval? Dat
de oorzaak van pen en ander niet bij
Min. Idenburg te zoeken is, maar
slechts een consekwentie is van libe
rale besluiten. Hoe is de kwestie?
Reeds ongeveer 1880 hebben R. K.
priesters bij hun reizen aan de Mi
nahassa het hun toen gegeven ver
bod om propaganda te maken, over
treden. Door de Protestanten werd
daarover geklaagd, tot in 1888 er toe
overgegaan werd om de vestiging van
een Rootnsche statie aldaar toe te staan.
Als natuurlijk gevolg van dat be
sluit werd in 1898 aan den toenma-
ligen Bisschop te Batavia toestemming
verleend om naar de Minahassa te
gaan, maar Mgr. bereikte zijn doel
niet. omdat hij onderweg stierf. Zijn
opvolger die in ,t jaar 1899 te Bata
via aankwam, diende in 't voorjaar
van 1900 't verzoek in, om de door
den dood van zijn voorganger afge
broken reis te mogen voortzetten,
welk verzoek niet werd ingewilligd
uit 't oogpunt van orde en rust.-Maar
nu heeft onze Minister voor die ver
storing van rust en orde niets vree-
zende aan den Bisschop de toestem
ming gegeven, te meer waar vermoe
delijk, zooals de Java Bode vermeldde
beperkende instructies zijn meege
geven om n.l. niet in 't binnenland
in te dringen, maar de reis te be
palen tot Menado.
Terecht is door een »zeer bevoegd
inzender van een Ingezonden Stuk in
de Nederlander (14 Dec. j -1.) daarom
geschreven
»De groote fout zit in 't besluit
»van 1886. De thans gegeven toe-
2-stemming is daarvan eeu consekvven-
«tie, waaraan moeilijk te ontkomen
is. Het vormsel is nu eenmaal een
»van de sacramenten der Roomsche
2>Kerk,dat alleen door een Bisschop
»kan worden toegediend, Men zal wel-
>licht van Roomsche zijde «enige
^reclame maken over de thans ge-
ïgeven toestemming, maar daarvoor
2>bestaat geen grond.
Terecht schrijft hij op een andere
plaats
Laat de regeering uitgaan van 't
beginsel, dat wat onvermijdelijke in-
consekwentie is van het beginsel van
1886 wordt toegestaan.
De Nederlander heeft 't ook over
deze zaak in zijn nommer van 2L Dec.
en noemt den schrijver van datIngez.
Stuk, dat die toestemming goedkeurt
iemand, »die zijn heele leven wijdt
aan de zending, door studie en per:
soon lijk bezoek de Minahassa kent als
weinigen en die volkomen buiten de
actueele politiek staat« Zeer neutraal
en deskundig.
Heel dat geschrijf van de Nieuwe
Crt. is dus onwaardig; en komt door
't gebeurde in 86 geheel op 't Liberale
hoofd neer.
