HOS
v«or de Zui«lliollainl*©Ii© en Keenw§ch« Skilanden,
DRIE SLAPEN.
Het Tenniste Batist.
UI
Yrij dag 2 December 1904.
Negentiende Jaarg. No. 998.
1 Antirevolutionair
Orgaan
and.
IN HOC SIGN O VINCES
FEUILLETON.
Eerste Blad»
h.
,sten tijd
le Abdij-
veel over I
ijdenden
la Paulo
•t gezond
s brieven
persoon
beid der
k U het
.klus zegt
Ibuurt le
de ju-en
n op de
gepaard
voel van
idijsiroop
treurig i
iet, want
t er geen
iedrogen,
JOSTUR
VVeerd
ze mijne
ser VAN
kenbaar
AKKER,
gezegend
aardeiijk
MÏEII),
en alle
AAIJER,
EENEN.
5.
300.000.—
311 818.—
.818.426.065
O5
KAPITAAt.
ingaande lijfrente
}0.gestort kap.
Bedrag.
premie.
ïlsdijk.
6,68
f,40
8,28
V
11,18
13,09
afnemers ont-
ie Landbouw-
ik met toene-
jesteld, ten 2e
rden geleverd
rjjzen.
ïaaigra-
f
ikelen en
Biggen.
I
w
w
Deze Courant verschijnt eiken Yrijdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Amerika bij vooruitbetaling f 3,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER:
T. BOEKHOVEN.
Advertentiën 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/3 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent pei plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaat.
Advert "utiën worden ingewacht tot Donderdagmorgen 10 uur.
Alle sioliiiess voor de Medactae bestemd,
Aflverieiêtiësi ess verdere Admlsifstratie franco toe te aendeis aaia dea Uitgever.
Dit nummer bestaat uit
Ontwrichting van het Parlemen
taire Stelsel.
Een staatsman nog in leven schreef
in 1886 dit merkwaardig woord Het
schijnt, dat wij een tijdperk te ge-moet
ijlen, waarin het volk zal worden ge
slingerd tusschen caesarisme en anarchie.
Geslingerd tusschen Caesarisme en
Anarchie.
Het zijn twee uitersten. Beide zijn
een politiek stelselbeide een Staats
vorm heide een openbaring van
Gezagsoefeningen Gezagsonderwer
ping maar 't Caesarisme heeft tot
uitgangspuntEen voor allen terwijl
de Anarchie bedoeltAllen voor één.
Het Caesarisme veronderstelt een
absolute macht van een monarch
een alles en allen dwingende macht.
De Anarchie is een ontwikkeling van
kracht door allen voor elkander.
Doch genoeg We bedoelen niet
eenige uiteenzetting te geven van heide
stelsels, want in enkele regels is de
volledige bepaling niet te geven
maar de woorden hadden toch eenige
toelichting noodig.
Geslingerd tusschen Caesarisme en
Anarchie
En waar blijft dan 't huidige par
lementaire stelsel? Want als 'twaar
is, wat die staatsman profeteerde,
dat de volken op weg zijn naar 't
Caesarisme, dat hun onmondig ver
klaart, of naar de Anarchie, dat ze
volkomen rijp beschouwt, dan is 't met
't parlementaire ste'sel in de toekomst
gedaan. En hoe ongaarne we dien
Staatsman overigens beluisteren, we
gelooven, dat hij gelijk heelt, en dat
thans reeds op de ontwrichting van
't parlementaire stelsel kan gewezen
worden.
Het Parlementaire stelsel omvat
kiezers en gekozenen een wetgevende
en een uitvoerende en een rechter
lijke macht, De afgevaardigden der
kiezers zijn de leden der beide Ka-
wetgevende macht is de
uitvoerende macht de
macht de
mer?de
Koningin
de
Ministers, de rechterlijke
lange rij van juristen in kantonge
rechten, rechtbanken en gerechtshoven
naast de afzonderlijke militaire rechts
instituten.
Doch ga nu in Europa eens na,
hoe de kiezers en gekozenen enz. in
bijna alle landen zich gedragen.
In Italië zijn de generale verkie
zingen pas afgeloopen, of allerlei be
richten duiken op over de treurige
wijze, waarop men den strijd heeft
gevoerd.
In Üostenrijk-Hongarije werpen de
Kamerleden elkander de inktkokers
en waterglazen naar 't hoofd.
In Frankrijk gaat men den minis
ter te lijf.
In België scheldt men elkaar uit
voor alles wat leelijk is.
Dat zijn nu altemaal nog maar
woeste openbaringen van hartstocht,
nijd en haat. Maar hoor ook de de
batten wat wantrouwen in eikaars
bedoelingenwat minachting voor
anderer zienswijzewat onderling
gekonkel en geknoei bij stemmingen
wat »vuile« politiek bij amendemen
ten van tegenstanders
Dat praat maar, dat breekt maar
af, dat zaait maar verdeeldheid en
de kiezers, die naar wetten verlangen,
worden 't slachtoffer.
En geheel eens zijn 't we met dien
zelfden staatsman als hij zegtvEen
groot gevaar voor 't parlementairisme
dreigt juist hierdoor, dat de democratie
de parlementen als noodelooze belemme
ringen zal ter zijde zetten, a Zeer zeker.
De democratie wordt het hartelijk
moe, dat met den kostbaren natio-
nalen tijd zoo gesold wordt en ze
zoekt naar vandered candidaten. De
democratie ziet molens malen, maar
waar is 't meel En stel, dat de
democratie dat Kamergezeur voor
goed moe wordt, dan zal ze y>anderea
mannen sturen. En welke dan? Wie
en van wat gehalte, kennis en weten
schap zullen dan de woordvoerders
en tolken zijn De grootste schreeu
wers of die de sterkste vuisten hebben
of aan wet en gezag maling hebben
Wie?
De parlementen zelve maken de
democratie wakker. Zij zijn de schuld,
als we een tijdperk tegemoet ijlen, waarin
hel volk zal worden geslingerd tusschen
caesarisme en anarchie.
Eilievemen spreekt altijd met
afkeer van Buslands regeeringsstel-
selMaar wie begeert 'f Parlement van
Oostenrijk-Hongarije Is dan 't abso
lutisme van Rusland zooveel slechter
dan de anarchie in Oostenrijks-Ka
mervergaderingen
Geeft Oostenrijks of Italies ol
Frankrijks of Belgies Parlement dan
aan de democratie redenen om zulk
een regeeringsvorm te begeeren boven
de volstrekte macht van één almach
tig keizer
Er is ontwrichting van "t Parlemen
taire Stelsel. En zonder een politieke
profeet te zijn, durven we voorspel
len, dat zonder spoedige verbetering
't «ogenblik zal komen, dat de demo-
cratie de parlementen als noodelooze
staketsels op den weg van vooruit
gang en welvaart zal wegwerpen. En
zoo niet wegwerpen (want de demo
cratie is nog niet voor anarchie rijp)
dan zal de democratie de parlemen
ten vervormen in een werkploeg van
sociale verbeteraarsmisschien helaas
in een instituut van op voordeel be
luste woordvoerders en tribunen.
-5»
Uitgeworpen om H beginsel.
Onlangs werd te Arnhem een co
mité gevormd uit afgevaardigden van
de YVerkmansvereen." »Arnhem« de
j 'rot. Volksbond de Arnhémsche R K.
volksbond en de afdeeling Arnhem
van Patrimonium met 't doel om in
den zomer van 1903 een vaktentoon-
steliing tot stand te brengen.
Neutraal terrein dus
Neutraal behoudens een puntZou
die tentoonstelling open zijn op Zon
dag, ja dan neen Zoo ja, dan kon
Patrimonium niet meedoen.
Toch zou dit punt'schijnbaar geen
hoofdbrekens kosten, want de vier
samenwerkende vereenigingen waren
alle aangesloten bij de vereeniging
»Zondagsrust« en dus kon niets an
ders verwacht of alle afgevaardigden
zouden zich verklaren voor Zondags
sluiting. Er gingen echter al spoedig
Directie MALIE
directie van liet
-lloilandsclie
igebij de Inepes-
4) IV.
NIET GERUST.
Bij de familie Haan had een groote
verandering plaats gehad. Trijntje was ver
trokken en de verhouding tusschen de
zusters was minder aangenaam geworden.
SoGa was van meening dat men veel te
lichtvaardig veroordeeld had, terwijl hare
zusters de opinie van Mama omtrent het
vroegere levensgedrag van Trijntje onvoor
waardelijk waren toegedaan.
De gesprekken tusschen moeder en
ochters dien dag en den daaropvolgenden
ge ouden, waren soms weinig interessant,
ofia had het menigmaal kwaad als ze
egenover haar zusters bleef volhouden,
a onschuldig 0f ongegrond veroordeelen
ev«g°ed een ffiisdaa!j fs.
jredn!-KrWamen maar n*et tot eenheid van
en' Want waar Sofia beweerde dat
bewiis ')roor(^eeH had zonder voldoend
zusters een ÏSH" wil<k de °udel'e
bpLKpn q "Wend bewijs van onschuld
nebben. Soms Werd hgt
heftig in hare
van haren zetef
jonge meisje zoo
j>esPrekken, dat zij opstond
toon vroeg VlH Mama °P scherPen
1 ge dan een voldoend
bewijs van onze onschuld en wees dan
op haar zusters en niet het minst op haar
zeiven. Dat was teveel voor het gevoel
van eigen waarde, en de oude Mevrouw
achtte het geraden, hare kinderen het
zwijgen op te leggen, doch slaagde daarin
niet alvorens Sofia nog duidelijk te kennen
gaf, dat er veel meer grond bestond om
Louize te verdenken dan Trijntje, wijl de
eerste veel meer in de gelegenheid was
geweest de portefeuille te openen
Dat was raakDat woord maakte de
gemoederen in den waren zin des woord
onstuimig, en alleen het bedaarde optieden
van Mevrouw voorkwam erger tooneel
EdochDe twistappel was geworpen.
Radeloos om zulk verwijt zeeg Louize
ineen, maar Sofia bekommerde zich daar
heelemaal niet om, en bleef den geheelen
dag zeer afgetrokken zonder een woord
te spreken, presteeren.
Mevrouw Haan was met deze verhou
ding niet tevreden. Zij begreep dat haar
familieleven verwoest zou zijn als de zus
ters niet met elkander zouden verzoenen
Daarom zon zij op middelen om de breuk
zoo mogelijk te herstellen, en kon het in
geen geval prijzen, dat Sofia zoo scherp
was opgetreden maar gevoelde tevens dat
er wel wat ernstiger naar het vermiste
bankbillet 'had gezocht kunnen worden. In
dien geest sprak zij 's avonds mei de
beide oudste kinderen, en werkelijk bij meer
bedaard nadenken vond men het wel wat
vreemd, dat een oppasser, die verscheidene
studenten bediende, geen papieren geld
zou kennen De onwaarschijnlijkheid dezer
bewering drong zich hoe langer hoe meer
bij hen op. Er moest, volgens Sofia, veel
meer en veel ernstiger in die richting on
derzocht zijn.
En Louize verstond, dat een krachtig
optreden in deze zaak haar zuster zeer
aangenaam zou zijn.
Louize besloot den oude bediende op
de kamer van haar galant te ontbieden
en in tegenwoordigheid van de hospita
nog eens streng en ernstig te ondervragen.
Met een kloppend hart begaf zij zich naar
de plaats van samenkomst, waar men den
oppasser afwachtte. Een bevoegd beambte,
met zulk een zaak belast, zou misschien
reeds spoedig den man, verondersteld dat
hij schuldig was, in het nauw gebracht
hebben - maar Louize, hoe goed zij
zich ook had voorbereid, ondervond, dat
toen het oogenblik daar was, haar de
meeste vragen in de keel bleven steken,
terwijl ook de hospita er weinig toe bij
bracht om iets uit te lokken, wat meer
dan een schijn van vermoeden kon geven.
De oppasser hield vol dat hij onschul
dig was. Er bleet dus voor Louize niets
anders over, dan aan deze pijnlijke confe
rentie, van wel een half uur, een einde te
maken, en den oppasser te laten vertrekken,
stemmen, op, dat door Zondagssluiting
de tentoonstelling nadeel zou lijden
in de finantien, en ten slotte werd
men 't eens dat eenige notabelen
zouden benoemd worden in de alge-
meene Commissie om behalve over
de tentoonstelling zelve, ook over dat
punt van Zondagsluiting van gedach
ten te wisselen.
Op de eerste vergadering de beste
bracht Patrimonium zijn bezwaar
tegen Zondagstoegang op tafel. Het
werd door de heeren welwillend, hoe
wel met een medelijdend lachje aan
gehoord. Men vond het wel wat eng
en kleinzielig van Patr. om zoo aan
dat verouderde begrip van Zondags
heiliging vast te houden, doch men
wilde zich toegevend betoonen voor
't achterlijke volkje. Daarom werd
voorgesteld om 's Zondags te een
uur te beginnen. Patr. wilde van dat
voorstel niets weten. Zij waren zelfs
met dezen halven Zondag ontevreden.
Geen toegang op Zondag, dat was de
wensch van Patr. Maar 't mocht hen
niet gelukken. Wel herinnerden ze
er den Burgemeester en de zes ge
meenteraadsleden aan dat deze ter-
wille van één Israëliet de raadszitting
van een Zaterdag op een Maandag
hadden verdaagd en dat dus in dit
geval, waar heel de afd. Patr. voor
haar Zondag eerbied vroeg, nog veel
meer daarmee moest rekening ge
houden dan met een Israëliet.
't Baatte niet. De heeren besloten,
dat, om toch nog eenigszins aan Patr.
bezwaar te gemoet te komen, de ten
toonstelling geopend zou worden om
twee uur.
Patr. weigerde die twee uur te aan
vaarden.
Toch werd 't voorstel aangenomen.
En werd dus beslist, dat men Patri
monium om zijn beginsel van Zon
dagsheiliging, zou uitwerpen.
Fraaie toestanden, voorwaar
Mr. van Diggelen.
Wat kunnen muisjes toch staarten
hebbenNa de heldhaftige daad van
van Hoven met zijn vrienden, die
politieke werkstaking gingen houden,
waren er geen Eerste Kamerleden
voor Overijsel bij de behandeling'der
Drankwet. En toen ten slotte de tijd
gekomen was der eerste berfstver-
gadering dier Overijselsche Staten, en
de Eerste Kamerleden werden ge
kozen, blijken er uit de stembus niet
drie liberalen te komen, maar slechts
één.
Vreeselijke verrassing natuurlijk
Men dacht, om nu eens in anarchis
tisch jargon te vervallen, dat de bus
een klokje bevatte, dat prachtig en
klankhelder tikte, en 't was een dy-
namie bommetje.
Wie was de schuldige Met belang
stelling en met _meer dan gewone
nieuwsgierigheid hebben we de ver
schillende libellen over deze zaak
nagegaan, maar noch het ingezonden
stuk van Stroink in de »N. R. Ct.«,
noch 't Overijselsche Rapport der 21,
noch van üiggelens verdediging heb
ben ons eenige zekerheid gegeven
wie de schuldige dan wel is.
Dit staat vaster is een, laten we
hem bij zijn waren naam noemen, er
is een verrader. Maar is 't v.-Dig
gelen 't Zal nooit uitgemaakt kunnen
worden. En dat juist vinden we 't
pijnlijkste in deze zaak. Die onzeker
heid Al heeft men zware vermoe
dens.
Maar ook voor de Liberale partij
is heel deze Affaire niet zoo verhef
fend. Door haar optreden van Augus
tus tot na de verkiezing der Eerste
Kamerleden heeft ze van haar waar
digheid ingeboet. Haar optreden heeft
weerzin gewekt. Weerzin, toen ze
gingen werkstaken weerzin door 't
ontslag nemen van van Hoven, den
politieleen voormanweerzin door de
onmogelijkheid tot verkiezing van
Eerste Kamerleden weerzin door haar
al te haastig optreden tegen van
Diggelen, die schuldig kan zijn, maar
waarvan de beschuldigers niets abso
luuts kunnen bewijzen.
We hopen dan ook, dat zij zelve
de dwaasheid van haar optreden zal
inzien. Want 't kan niet andersal
zulke handelwijzen verlagen de waar
digheid van elke partij. En waar de
Liberale partij in de minderheid is,
heeft ze niet veel stootjes noodig, of
ze raakt nog verder in 't moeras.
Spiegele zich elke partij aan haar
lichtzinnige daden in de maanden
Zij liet hem zelf de kamer af en voegde
hem onder vier oogen nog deze woorden
toe»Als gij het gedaan hebt, bekend
het dan liever en wij zullen het niet aan
brengen maar bedenk bovenal, dat gij ons
menschen, wel kunt bedriegen, maar God
niet; eenmaal wordt het toch openbaar.*
Dit gezegd hebbende, keerde zij naar de
kamer terug. De vrouw des huizes, die wel
zag, hoe Louize te moede was, meende
dat het geld even gemakkelijk op eene
andere wijze verloren kon geraakt zijn.
Immers, mijnheer was niet altijd zorgvul
dig zij had reeds meermalen geld op
schoteltjes en op den schoorsteenmantel
zien liggen. Maar Louize merkte op, dat
dergelijke nonchalance toch niet van toe
passing zou zijn op een bankbillet van
zestig guldenBovendien bevond zich
het vermiste bankbillet in goed geslotene
portefeuille. Het zou meer aannemelijk zijn
als de geheele portefeuille verdwenen was,
maar niet nu er slechts een gedeelte van
den inhoud werd vermist en overigens alles
in goeden staat was bevonden.
loch weet men het inaar niet, merkte
de vrouw op. Bij mijn nicht was eens
een muntbillet van tien gulden, dat op
tafel lag, in eens verdwenen. Men zocht
en zocht op en onder de tafel, in alle
kasten, tusschen strijkgoed enz., dagen
lang, maar alles tevergeefs. Eindelijk gaf
men het op, temeer nog daar juist een
knaap in de kamer was geweest om een
boodschap over te brengen. Vrij algemeen
verdachten de huisgenooten dien knaap.
Doch wat gebeurde. Eenige weken later,
toen het dochtertje van mijne nicht, bezig
met kousenbreien, aan het einde van haar
kluuw was gekomen, kwam het vermiste
muntbillet onverwacht te voorschijn. Het
kind, een meisje van ruim acht jaren, had
juist op dien dag, waarop het muntbillet
was verloren geraakt, haar breikatoen
opgewonden, en daartoe een stukje papier,
dat in haar oog geen waarde had, van
de tafel genomen en gebruikt. Zoo kwam
het weder terecht en bleek dat de knaap
geheel onschuldig was.«
Louize had de goedhartige vrouw tot
het laatste woord met onverdeelde aan
dacht aangehoord in de hoop hierdoor
een lichtpuntje te kunnen vinden in deze
duistere zaak. Maar helaas Zij was teleur
gesteld. Hare gemoedsaandoening werd et-
niet beter op. Zij gevoelde zich recht
treurig, niet alleen om de wanorde, die
op de verlaten kamer heerschte, maar veel
meer om de droevige zaak die haar hier
had gebracht. Zij keerde onverrichter zake
huiswaarts en meer geneigd tot schreien
dan tot lachen, stortte zij haar hart voor
hare moeder uit.
Wordt vervolgd.)
I
f
Jl
