Vrijdag 4 November 1904.
TWEE ILIPEI,
Negentiende Jaarg. No. 994.
1 Antirevolutionair
de Zuidhollandgclie en SSeerawseiie
Orgaan
IN HOG SIGN O VINCES
T. BOEKHOVEN.
Eerste Blad»
FEUILLETON.
'Hst hedendaagscti Socialisme
A3Ie stivkken voor de Hedactie ^estenssl; Advêrtenflèn eis verdere Administratie franco toe te 'zenfleo aan tien Vitgrever.
Vs Calvinistische Staathuishoudkunde
(Slot).
Noch met de Liberale School, noch
met de Socialistische kunnen we ons
verzoenen. De te groote vrijheid van
't individu bij gene, de alles omvat
tende macht van den Staat bij deze
lokken ons niet aan. Van de eerste
hebben we de vruchten gezien van
de laatste zal nog menig leerling de
tachtiger jaren intreden, eer datidee
tot werkelijkheid is geworden.
We kunnen óns neerleggen alleen
bij zulk een economie, die groeit op
den wortel des geloofs. Aan elke
beschouwing van 't maatschappelijk
en economisch leven willen we ten
grondslag leggen den mensch, ge
schapen naar Gods beeld, in ware
kennis, gerechtigheid en heiligheid,
maar gevallen in zondemaar den
vloek der zonde gestuut in en door
Gods algemeene genade. Die genade
stelt den mensch in staat eten en
drinken, voedsel en kleeding te ver
werven te arbeiden, te bearbeiden
de landerijen, te ontginnen de mijnen,
handel te drijven en scheepvaart te
beoefenen werk te zoeken en het te
vindente voorzien in één woord
in al zijn behoeften. God alleen onder
richt den mensch, en Hij is van alle
menscheïjke actie de Auteur. Uit
Hem, door Hem en tot Hem zijn alle
dingenook 't economisch leven is
't Zijne. Rijken en armen ontmoeten
elkanderHij heeft ze beide gemaakt.
Hij geeft en Hij onthoudt kinderen
aan de ouders; Hij laat de goudmij
nen ontdekken, die de munten leve
ren en maakt de aarde als marmer
zoo hard en de hemel van koper,
opdat er misgewas kome, en dure
tijden tot verootmoediging en boete
van een volk, dat afwijkt van zijn
ordinantiën.
Hij geeft den luiaard verscheurde
kleeren en den nijveren werkman zijn
zegen.
God schept en schiep in den mensch
behoeften Adam had behoeften aan
spijs en drank, aan licht en lucht,
aan arbeid en beweging, aan ontwik
keling en ontplooiing En na hem
zijn die stoffelijke behoeften niet min
der geworden Ja, uit de door Hem
geschapen stoffelijke behoeften in
Adam, en door hem in 't menschel ijk
geslacht, kan men afleiden de vraag
stukken van arbeid en bevolking
van landbouw en veeteeltvan hand
werk en nijverheid, van ruilverkeer
en handel, van geld en crediet. Reeds
de eerste bladzijden van den Bijbel
geven wenken en 't heele .verloop
van 't Oude Testament geelt den
vinger Gods aan, die Israel $'t pad
wees in allerlei economische moeilijk
heden.
Wat zou bijvoorbeeld 't pauperisme
tegengegaan kunnen worden, indien
naar Israels voorbeeld voor eigendom
en weduw en wees gezorgd werd.
Wat zou bij zoo'n groote aarde als
we bezitten, de kwestie van werke
loosheid en overbevolking spoedig
kant en klaar opgelost staan, indien
in toepassing werd gebrachtvervult
de aarde
Wat zou de handel een edele tak
van bestaan zijn, als woeker verre
van hem was.
Hoe weinig was er sprake van
overproductie, indien de mensch ge
leerd had tevreden eti vergenoegd te
zijn met 't geen hij heeft.
En zoo voortgaande zouden we
allerlei vragen kunnen stellen, wier
oplossing in kiem liggen in Gods
Woord, en die tot nauwelijksche be
antwoording kunnen komen bij hen,
die met dat Godswoord 'niet rekenen.
En wanneer die vraagstukken bij
't licht des Bijbels tot klaarheid wor
den gebracht, dan is de oplossing,
behoudens menschelijke onvolkomen
heden tot Gods eer.
Dit is dan ook 't einddoel van de
economische wetenschap. Niet om te
zoeken naar menschelijke welvaart
alleen, naar oorzaken van vooruit
en achteruitgang, maar te zoeken hoe
Gods eer door menschelijke welvaart
't meest verhoogd kan worden, en hoe
de oorzaken van vooruit- en achter
uitgang, schuilende in algemeene ge
nade of in zonde en overtreding der
volken en geslachten, door nieuwe actie
kunnen worden weggenomen; door een
nieuwe actie, naar Gods wil en begeerte.
Zoo staat deze wetenschap in 't
teeken des Kruizes. Haar motief was
de nood des levens en de drang tot
geordende kennis. Haar doel is de
verheerlijking van God. Haar vrucht
is de bevordering van stoffelijke wel
vaart der volken, Haar subject is 't
menschelijk geslacht. Het proces van
haar arbeid wordt in de historie der
mensehheid aanschouwd. Haar terrein
is vrucht van Gods genade. En haar
arbeid zal alleen dan doel treffen,
wanneer het licht der Goddelijke
openbaring schijnt op haar pad en
oorsprong, voorzienigheid Gods en eind
doel aller dingen niet uit het oog
wordt verloren
We eindigen deze eenvoudige be
schouwing met den wensch, dat onze
eminente mannen zich eens opmaken
om ons uit dat Woord de schatten
op te delven, die er voor 't economisch
leven in liggen. De tijd is rijp om
een Calvinistische economie te be
zitten
Inkrimping van ons Bestuur
in Indië,
Er is al heel wat papier beschre
ven over de zoogenaamde inperialis-
t-isehè politiek van onze Regeering
in Indië. Dat maar steeds onderwer
pen van volksstammen en in bezit
nemen van landschappen heeft her
haaldelijk afkeuring gewekt bij hen,
die meenen dat onze Koloniën reeds
te groot zijn om ze naar behooren
te besturen, en de overtuiging zijn
toegedaan, dat heel onze koloniale
politiek er op gericht is om Ka
pitalisten te helpen in 't uitruigen van
inlanders en 't uitbuiten van koelies.
We gelooven ook, dat er in Indië
aardig wat verdiend wordt en dat er
aan de uitbreiding van ons bezit niet
altijd hoogedele idealen ten grondslag-
hebben gelegen,. hoewel we aan den
anderen kant ook van deze gedachte
uitgaan, dat uitbreiding van ons be
stuur, ook waar 't een gevolg is van
uitzending eener expeditie, toch me
nigmaal in 't belang is der inland-
sche bevolking, daar de vestiging van
een geregeld bestuur aan bestaande
binnenlandsche twisten een eind pleegt
te maken en de ontwikkeling van
welvaart in hooge mate kan bevor
deren. Ook wenscben we met de
voorstanders van rust en orde in onze
bezittingen, in 't oog te houden, dat
de expedities niet ten doel hebben
uitbreiding van ons gezag, maar nood
zakelijk waren en zijn voor de rust
en vrede in ons gebied of tot bescher
ming van bevriende en goedgezinde
bevolkingen.
En waar fmantiën zoo treurig staan,
de arme Javaan met millioenen nog
moet geholpen worden in irrigaties,
nijverheidsscholen ambachten, crediet
bij landbouw enz. enz. daar, dient de
vraag overweging moet voortaan uit
breiding of inkrimping van ons Bestuur
in Indië op den voorgrond staan
Voor uitbreiding schijnen onze fi-
nantiën te eng en bekrompen
Voor inkrimping schijnen de impe
rialistische ideeën der volken ons te
breed
Wat dan
Handhaven rust en orde, waar we
gevestigd zijn. En ieder met rust
laten, die onze inlandsche bevolking
tot geen oproer tegen ons gezag ver
leidt en aanzet.
Staalman s medewerker van der
Pers
De heer van der Pers heeft veel
in de Christen-Democraat geschreven
en nog hanteert hij de pen. Meer
dan eenmaal liep het de spuigaten
uit, zooals deze medewerker «argu
menteerde®. Af en toe kreeg hij een
standje van den heer Staalman voor
zijn botterige uitlatingen, die den
tegenzin van honderden lezers op
wekten. Nu echter schijnt de maat
vol te wezen. De heer v. d. Pers
heeft in 't No. van 1(5 Oct. weer twee
stukken, democratisch in 't kwadraat.
Het eene heet»Op weg naar Rus
land of Art 7 der Grondwet in den
ban« en 'tandere: «Allemaal Pro
tectionist
Een klein staaltje, hoe deze Chris
ten-Democraat zich uitlaat in 't eerste
artikel
In 't andere artikel komt 0. a. dit
voor
-
Deze Courant verschijnt eiken Vrijdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Amerika bij vooruitbetaling f 3,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER:
Advertentiën 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en k/3 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent pei plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaat.
Advert'ntiën worden ingewacht tot Donderdagmorgen 10 uur.
Dit nummer bestaat uit
DOOR
R. J. W. RUDOLPH.
8) INLEIDING.
(Slot.)
Aan den anderen kant staat vast, dat
Marxisme ook nu nog het hedendaagsch
socialisme beheerscht. De toongevende
Duitsche socialisten zijn Marxisten. Terwijl
»Het Volk* ten onzent zich meer aan de
socialistische beweging wijdt, wordt de
theorie in het maandschrift >De Nieuwe Tijd«
gepropageerd, en de redacteuren daarvan
zijn Marxisten. Prof. Treub heeft dan ook
volkomen gelijk, wanneer hij beweert, dat
het Socialisme in Nederland Marxistisch is
'getint. En gelijk het ten onzent is, zoo
üs het ook in de andere landen van
Europa, Het hedendaagsch socialisme is
overal een meer of minder scherp geteekend
Marxisme
Waaraan dankt dit stelsel nu zijn grooten
opgang
Verschillende oorzaken hebben daartoe
samengewerkt.
AUereest zijn aansluiting aan de Duitsche
wijsbegeerte, gelijk deze zich sinds Kant
heeft ontwikkeld, en die een groot deel der
wetenschappelijke wereld beheerscht.
Ten tweede dankt dit stelsel zijn succes
aan de opkomst der groot-industrie met
zijn fabrieksheeren en fabriekslegers, zijn
ophooping van kapitaal en samentrekking
der bedrijven, zijn crises en zoo meer,
waardoor de Marxistische theorie scheen
gerechtvaardigd te worden.
Voor een goed deel dankt het heden
daagsch socialisme zijn snelle ontwikkeling
ook aan de heerschappij van het oud-
liberalisme, dat zoo langen tijd in Europa
den scepter zwaaide en dat eensdeels door
zijn ontkei stening der natiën en anderdeels
door zijn staatsonthouding in zake het
maa'schappelijk vraagstuk den weg voor
het socialisme baande.
Maar ten slotte dankt het hedendaagsch
socialisme zijn grooten invloed aan zich
zelf. Het socialisme/zooals het van Marx
vorm en inhoud ontving, is één geheel.
Het is één afgerond stelsel vaa wereld-,
levens- en maatschappelijke beschouwing,
dat den ganschen makro- en mikrokosmos,
het gansch heelal, die wereld in het groot,
en den ganschen mensch, die wereld in
het klein, in zijn beschouwing omspant.
Het hedendaagsche socialisme heeft eigen-
lijk vijf vingers, een philosophischén, een
oeconomischeu, een politieleen, een elhi-
schen en een aethetischen vinger.
Met volle hand heeft het alzoo de gan-
sche samenleving aangegrepen, en zoekt
het den stroom des levens in andere, bedding
voeren. Als wereldhervormend stelsel be
schouwt het zich als plaatsvervanger van
het Christendom. Het Christendom moge
oorspronkelijk een held zijn, die op het
groote slagveld der wereldhistorie dappere
daden deed, het is nu een invaliede ge
worden, die niet anders waard is dan zijn
laatste levensdagen in een oude-mannen-
huis te slijten. Maar het socialisme zal
nu het Christendom in het worstelperk der
historie vervangen. Het zal de mensehheid
geven, wat het Christendom beloolde, maar
niet schonk. Het heeft de behoefte der
mensehheid aan geluk met de belofte van
het socialistisch evangelie beantwoord. En
deze belofte zal niet falen. Krachtens de
wet der historische ontwikkeling zal het
socialisme het kapitalisme vervangen, en
met het socialisme zal het paradijs op
deze aarde dalen, voorzoover dit aardsche
leven daarvoor vatbaar is.
Zal dit metterdaad zoo zijn
Zal het socialisme zeker komen.
Zal het waarlijk aan de mensehheid heil
kunnen brengen
Dit is het, wat wij thans gaan onder
zoeken.
DU blijft altijd eischMen ga niet
op expeditie uit dan met den wil om
zoo veel mogelijk levens te sparen
en met een minimum van geweld een
maximum van onderwerping te krij
gen. En vooral berekene men eerst
eens wat de kosten. Want expedities
zijn duur. En onze koloniale uitgaven
nemen hand over hand toe. Terwijl de
tekorten over 1902, '03 en '04, samen
op ongeveer 44 millioen zijn geschat
wordt 't tekort over '1905 op ruim 14
millioen gerekend, zoodat een leening
tot dekking van te korten niet lang
meer kan uitblijven.
De huidige »allerchristelijkste« coa
litie beeldt zich in dat alleen bij haar
de veiligheid van den Staat in goede
handen is, dat zij de eigenlijke be
schermster is van de openbare orde,
want immers volgens haar zijn al hare
tegenstanders kinderen van de revolutie.
Uit 't argument >111 strijd met de
goede zeden«, wat in de postwet
staat, spreekt niet anders dan schijn
heiligheid men tracht de goegemeente
wijs te maken, dat onze regeerings-
mannetjes o zoo vroom zijn.
De indiening van dit wetje getuigt
van grof machtsmisbruik, staat gelijk
met schending der Grondwet.
Christelijker V olks(?)vertegenwoor-
digers; »deze allerschandelijkste be
lasting op de armoede«, slandsbe-
langen bevorderen, wel daar zitten de
heeren niet voor, enkel en alleen
zitten ze er voor de macht en de «er
en de grootheid van dr. Abram Kuy-
per met zijn staf, om deze luister bij
te zetten, om te roemen en te prijzen
de' heerlijke gerechten, die uit den
politieken keuken door den grooten
kok worden voorgediend. Wat treurige
figuren Wel hebben onze kiezers in
1901 een »goede« keus gedaan!
Ik durf te beweren, dat ieder dezer
jabroers, anders zijn deze afgevaar
digden niet, het aan degelijke econo
mische ker.nis ontbreekt. Ten eenen-
male schijnt 't rechtsgevoel der heeren
totaal afgestompt Le zijn. »Niemand
wil hier reacties, ik herhaal hier uwe
woorden, minister Kuyper, maar zijt
ge (voormalig Christen-Democraat)
nu zoodanig door de kapitalistische
wereldbeschouwingen verblind, dat gij
nu niet eens meer kunt opmerken,
dat de heele Tarief wet een stuk reactie
is van de ergste soort.
Vooraf durven wij echter reeds verze
keren, dat een stelsel, dat de religie als
hoogste macht pit het leven bant, aan de
mensehheid geen geluk kan brengen. Het
moge misschien een hemelrijk brengen als
dat der Chineezen maar in zoodanig rijk
is den mensch geen waar geluk beschoren.
Volkomen vereenigen wij ons dan ook
met hetgeen de voormalige secretaris van
de Académie Francaise eenmaal schreef:
>De Voorzienigheid vertoont voor onze
3>o®gen bij het Chineesche volk, naast den
xgrootsten rijkdom van stoffelijke voort
brengselen en de wonderen van volhar
dende vlijt, de onderdrukking van het
^zedelijk gevoel, en met haar de ellende
»en den ondergang, als tot een geschied
kundige bevestiging van het evangelisch
voorschriftdat het niet alleen bij brood
»is, dat de mensch leeft maar bij alle
>woord, dat van den mond Gods uitgaat
idat wil zeggen dat in het geloof aan het
>goddelijke, in de verantwoordelijkheid der
onsterfelijke ziel, in de liefde tot recht
vaardigheid, in de heiligheid van het huis-
>gezin en in burgermoed en krijgsdeugd,
»de macht, het leven en de geschiedkundige
vermaardheid der volken gelegen is«
Dit is schoon en juist gezegd. Een volk
1) Rapport fait it l'Académie Franjaise, par le
secrétaire perpétuel, le 30 Aoüt 1855.
staat dan het hoogst, wanneer het dicht
staat bij God. Maar wat afvalt van den
hoogen God, moet vallen. En het heden
daagsch socialisme is de principieele en
practische ontkenning van God. Daarom
zal het geen hemel maar een hel op aarde
brengen.
Dit zal ons duidelijk blijken, wanneer
wij nu het hedendaagsch socialisme in zijn
genesis en openbaring nagaan.
Laten wij daartoe ons onderzoek in
drie hoofddeelen mogen verdeelen. Het
eerste wijden wij aan het onderzoek der
factoren, die de ontwikkeling van het he
dendaagsch socialisme hebben voorbereid:
de Duitsche wijsbegeerte, de kapitalistische
productiewijze, en het liberalisme. In het
tweede hoofddeel gaan wij de verschijnings
vormen van het hedendaagsch socialisme
nade sociaal democratie en het anar
chisme. Tegelijk zullen wij daarbij o©k het
staats-soc:alisme bespreken, dat een tus-
schenschakel vormt tusschen het socialisme
en het liberalisme. In ons derde hoofddeel,
dat van zelf de meeste uitgebreidheid zal
erlangen, zullen wij dan het hedendaagsch
socialisme als philosophis, oecouomisch,
politiek, ethisch en aethetisch stelsel bezien,