MET
voor lie Kuidliollandiciie en iSeenw§ehe Eilanden.
TWEE BLADEN,
1
SLS,
ten.
tectie.
Vrijdag 14 October 1904
1 A n tire vo lu li on air
Negentiende Jaarg. No. 991.
Orgaan
n.
IN HOC SIGN O VINCES
T. BOEKHOVEN.
sonnitijViiiJH.
Eerste Iliad.
FEUILLETON.
Hst hsdeEdaagsoh Socialisme
4
REGT izn.
ormen en
prijzen.
Alle sSasliliesi ¥©©8" «Ie iieclaetse bestemd, Advertentlën eia verdere Administratie franc© toe te «enden aan den Uitgever.
Als dat icaar is of de
staking onder de glasblazers.
Wij steunen èn Kapitaal èn
Arbeid.
Tuin- en LandiiuuBV.
loor het
of door
Slaag-
zij hier
ds sedert
JJS.
Ine krui-
Ivan den
n in de j
pffei!, en
>ti meest
te doen.
It braken,
ge malen
dairvan,
lartklop-
genezen,
erwijderfc
c3iten,
en een
fdpijnen, j
JN wekt
de spijs-
prikkelde
1,50, en
)S, en in
ardingen,
tsen van
IIELSDIJK,
van Ne-
i Mala-
assensap
Kracht-
ngd.
i.
jverheid, enz.)
er overeen te
PE RUITER
tt.
odigdhe deo.
i,
-■ I - .1.
Schrijf kaar ten
er 1000f4.50-
1lobertpatronen
f4.met Spits-
ogels f 6.p. 100.
:R. Rotterdam.
kghmd.
a 9 j
ijartzaal,"
IRDAM
sen zeer billijk.
OUTS.
lat U zult aan-
bw. Dn.
lGEWS.
Deze Courant verschijnt eiken Yrijdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent,
Amerika bij vooruitbetaling f 3,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 feut.
ujtgeyer:
Advertentiën 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Soekaankondiging 5 Cent per regel en V3 maal.
Bieustaan vragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent pei plaatsing,
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaat.
Advert mtiën worden ingewacht tot Donderdagmorgen 10 nur.
Dit nummer lestaat uit
j t.
Brievenposierij.
Ingediend is een wetsontwerp tot
aanvulling van de wet van 15 April
1891 tot regeling van de brievenposte-
rij. Voorgesteld wordt een nieuw arti
kel in te" voegen, luidende Het over
brengen van niet gesloten,stukken kan
worden geweigerd of gestuit, wanneer
hun inhoud in strijd wordt geacht met
de veiligheid van den Staat, de open
bare orde of de goede zeden. Bij aldien
de afzender bekend is, worden hem de
stukken teruggezonden onder mededee
ling van de reden der weigering of stui
ting. Is de afzender niet bekend, dan
worden de stukken gedurende drie
maanden te zijner beschikking bewaard,
waarna zij kunnen worden vernietigd.
In de toelichting wijst de minister er op,
dat hier te lande zich, vooral in den
laatsten tijd, de wenschelijkheid heeft
doen gevoelen, de wet tot regeling der
brievenpesterij aan te vullen ten op
zichte van het verzenden van stukken
van zedekwetsenden aard (pornografi
sche drukwerken, afbeeldingenen der
gelijke zaken.) De postadministratie
heeft thans niet 't recht bedoelde stuk
ken van de verzending uit te sluiten.
In die leemte wil nu 't aangeboden
ontwerp voorzien, Moet debevoegdheid
aan de postadministratie worden ver
leend om dergelijke stukken van de
verzending uit te sluiten, de wet be
hoort naar 't inzien des ministers nog
een stap verder te gaan. Stukken ril.
waarvan de inhoud in strijd wordt
geacht met de veiligheid van den Staat,
de openbare orde of de goede zeden
moeten ook kunnen geweigerd worden
of gestuit. Ook de verzending van
boekwerken, van denzelfden aard als
omschreven in art. 240 W. v. Str. moet
kunnen worden belet. Door de afzen
ding daarvan kan toch tegen de goede
zeden worden gehandeld.} Die verzen
ding behoort te kunnen worden tegen
gegaan, ook dan wanneer van inbeslag
neming of strafvervolging geen sprake
kan zijn.
De Minister wijst ook nog op het
volgende Aan art. 1 van 't Kon. besl.
van 22 Juli 1814, houdende verbod
van alle vreemde of particuliere lote
rijen, zoowel binnenlandsche als bui-
tenlandsche, ontbreekt nog sedert 1
Sept. 1886 de handhaving door middel
der Strafwet. Nu wordt ons land over
stroomd met gedrukte aanbiedingen
tot deelneming aan zoodanige loterijen,
zonder dat de postadministratie het
recht heeft bedoelde stukken te wei
geren. Het voorgestelde artikel ver
leent ook hier de bevoegdheid derge
lijke niet gesloten stukken te weigeren
of te stuiten, als in strijd met de
openbare orde.
De bijzonderheden, de uitvoering-
betreffende, moeten naar het oordeel
van den minister aan ambtelijke voor
schriften worden overgelaten.
sic
Tot zoover de dienstorder.
Maar we begrijpen niet, hoe als
keurmeester van de veiligheid van den
Staat, van de openbare orde of van
de goede zeden moet optredende
Posterij in het algemeen, de Posterij op
elk dorp in het bijzonder
Dat 'tVolk hier klaagt over »een
ernstigen aanslag op de vrijheid van
drukpers« achten we van der Socia
listen standpunt, waar ze in de Sta
kingsdagen geheime pakketten verzon
den, begrijpelijk. Zij zouden natuur
lijk met 't oog op mogelijke algemeene
werkstakingen liefst niet aan de vrijheid
van drukpers en verzendingen van het
't gedrukte, getornd willen zien. Wij
achten den genomen maatregel op
zich zelf beschouwd uitnemend, omdat
èn in Stakingsdagen de veiligheid van
den Staat groot gevaar ioopen kan,
èn de openbare orde bij revolutionaire
woelingen als waarvan de lucht zwan
ger is, door gedrukte en verzonden
stukken geheel binnen weinige uren
kan gestoord worden, zoo niet ver
woest.
Ook in 't belang der goede zeden,
opdat allerlei »rommek uw huis niet
binnendringt, dat van uit boekwinkels
door de pers u gebracht wordt, achten
we de bepaling uitnemend. Maar de
vraag is: moet de Posterij de censor
zijn Hoe ver gaat dan haar aikeu-
ring? Wat laat ze passeeren, en wat
houdt ze leggen En als de Posterij
iets afkeurt en «stuit,wat ik nu eens
pertinent in mijn huis wil hebben
Dan moet men 't per gesloten brief
zien te krijgen, zegt ge. Goed, maar
dan zal ontzaglijk veel per gesloten
brief verzonden worden, gelooven we,
al' is dat duurder
Nog eens we juichen 't. voorstel des
ministers toe men zette paal en perk
aan onzedelijke geschriften, men wake
voor Staatsbelang en openbare orde,
maar moet de Post dat doen in elke
groote gemeente tot in de kleinste
dorpen. En als de groote steden eens
iets laten doorgaan, moeten in de
kleinere dorpen de directeuren en
brievengaarders dan toch nog «stui
ten.®
Hoezeer we dan 't plan, 't ontwerp
toejuichen, we gelooven, dat 't resul
taat luttel zal zijn. En aanleiding zal
geven tot velerlei klachten, billijke of
ongegronde.
En dan nog watWordt de Posterij
ook gestraft, als ze onredelijk «stuit.
Waar is 't lichaam, dat in dezen
beslist De Directeur-Generaal
Laten we in elk geval hopen, dat
èn veiligheid van den Staat, en open
bare orde, èn zedelijkheid èn bedrieg
lijke loterijen de vruchten plukken
van de te nemen maatregelen.
Het glasmakersbedrijf is zeer na-
deelig voor de gezondheid. Door de
overmatige hitte moeten de werk
lieden verbazend transpireeren, en ze
veroorzaakt hersenaandoening, oog
ziekten, rheumatiek enz. Door inspan
ning bij 't blazen drijft men 't bloed
naar 't hoofd, overdadige uitzetting der
longen, vermindering hunner elasti
citeit, en een neiging tot asthmalijden.
Het is een werk, waarbij men al jong
versleten isdienvolgens moeten de
loonen ook hoog zijn, wat blijkens de
berichten ook zoo is. Daarentegen
komen weer andere tijdingen in, dat
't loon veel te laag is. We willen
daarover verder geen oordeel vellen,
omdat cijfers van verdiensten slechts
betrekkelijk zijn in verband met
lengte der werdagen, werkeloosheid,
noodzakelijk voedsel, vrije woning,
enz. Maar dit trok veel meer onze
aandacht bij wat in de bladen over
de staking wordt meegedeeld nl. dat
de loonen met 20 percent zijn ver
laagd met oog op de komende Arbeids
wet en 't Arbeidscontract.
In Patrimonium van 9 Oct. lazen
we onder de rubriek: «Uit de Ar
beiderswereld door 't Secretariaat®
deze woordenDe oorzaak der loons
vermindering kan gevoegelijk gezocht wor
den in 't feit, dat de patroons zich scha
deloos willen stellen met 't loon van de
arbeiders tegen dat de Nieuwe Arbeids
wet en Arbeidscontract zouden worden
ingevoerd.
En 't Blad voegt er heel passend
bij Dat is dus tevens een bewijs, dat
deze iretten wel degelijk goede maatre
gelen bevatten in 't belang der arbei
ders, want deze fabrikanten vreezen voor
de invoering.
Maar wat te denken van zulke
patroons't Loon met 20 percent
verminderen om gewaarborgd te zijn
't Is kras.
De Socialisten verspreidden bij de
jongste verkiezing te Assen 't volgende
versjes gerijmel
1. Bos zal geen kiezer stemmen
Die zijn verstand gebruikt,
Daar alles wat hem aankleeft
Naar Dordt en Rome ruikt.
2. Een Pierson stemt, wie rijk is,
Of heult met 't Kapitaal
Wat zullen met zoo'n heerschap
De Staten-Generaal
3. Dan Treub de ronde Drenten
Gaan Dinsdag hèm voorbij,
Hij weet niet, waar hij heen wil
En zweeft wat tusschenbei.
4. Wij stemmen Van der Heide
Gaan fier met hem in zee,
Lang leev' de man van dl Arbeid,
De rooie domine
Dat is nu 't eenzijdige Socialistisch
streven. Voor de weldaden van e't
Kapitaal koud, staren ze zich op den
Arbeid blind. «Leev' de ArbeidJa
zeker, leev' de Arbeid maar ook leev'
't Kapitaal. Ze kunnen elkaar niet
missen. De een is zonder de andere
niets. Met elkaar in harmonie ge
bracht, brengen ze de wereld vooruit
Tegen den wil van den rooien dominee.
OVER MELK.
De heer F. tè Oude Tonge komt met zóóveel
vragen over melk en wat dies meer zijn, dat
ik een opstel schrijf, waarin hij al de ant
woorden wel vinden zal. Misschien bewijs ik
daardoor ook nog meerderen een dienst.
Met melk, is blijkbaar melk van koeien
bedoeld. Indien dit niet zoo was, zou het geen
gemakkelijke taak zijn, het gemiddeld vetge
halte te vermelden. Want daar is nogal vrij
wat variatie. Wilt ge eens een lijstje zien,
waarin het vetgehalte opgegeven staat van een
heel aantal melksoorten Ga 't maar eens na.
Moedermelk van 2,53 tot 3,89 pCt.
Hondenmelk 7,59 10,17
Kattenmelk 3,33
Dolfijnenmelk 45,80
Varkensmelk 7,66
Paardenmelk meestal minder dan 1,5
Ezelinnenmelk 2,82
Olifantenmelk 1,98
Kameelmelk 2,5
Konijnenmelk io, 45
Buffelmelk 7,95 n
Schapenmelk n,9°
Geitenmelk 4,78
Doch genoeg. '1 Is duidelijk, dat er op dit
punt nog al wat verschil is tusschen melken
melk. De koemelk, die vrager op het oog
zal hebben, bevat gemiddeld 3,1 h 3,2 pCt. vet.
Maar tal van koetjes staan er vaak op boeren
stallen, in wier melk geen 3 pCt. nog voor
komt. Dit neemt niet weg, dat andere exem
plaren soms wel 3,5 pCt. halen. Meermalen
onderzocht ik monsters met haast 4 pCt. en
enkele keeren met nog hooger gehalte.
De grootste massa stof, waaruit de melk
bestaat is water. 1 L. water weegt I K.G.
Maar melk is zwaarder. Door het vet kan dit
niet komen. Want het vet is lichter op 't ge
wicht. Het drijft op water. Hoe meer vet er
gevonden wordt in melk, hoe lichter ze is.
De grootere zwaarte wordt veroorzaakt door
de andere bestanddeelen, zooals de kaasstot
en de suiker en de zoogenaamde aschbestand-
deelen. Die zullen, als men ze in zuiveren
toestand in het water brengt daarin wis zin
ken.
DOOR
R. J. W. RUDOLPH.
5) INLEIDING.
Het eerst werd deze vreedzame strijd
aangebonden door Saint-Simon, (1760
1825), die in 1802 met zijn Geneefsche
Brieven het strijdperk binnentrad. Vlijmend
scherp hekelde hij daarin de orde der
dingen, zooals deze nu uit den chaos der
Groote Revolutie was voortgekomen. Hij
stelde deze orde als louter wanorde ten
toon. Hij wees het behoud van den pri
vaten eigendom als oorzaak daarvan aan.
Wel wilden hij en zijn volgelingen nog
een zekeren privaten eigendom toelaten,
voorzoover deze door arbeid was verkre
gen, maar het erfrecht werd door hen
geheel verworpen, en wat bij versterf werd
nagelaten, verviel aan den staat.
Nog scherper striemde Fourier (1772
1834) de door de revolutie geschapen
orde. Hij hield hare profeten, die deze
nieuwe maatschappij hadden voorbereid,
en hare lofredenaars, die luide de loftrom
pet staken over datgene, wat de revolutie
had gewrocht, aan hun woord, en met
feiten in de hand vroeg hij hun at, of
dp groote leuze der revolutie nu in de
pieuwe maatschappij was verwerkelijkt.
Ook hij vond de bron van alle kwaad der
nieuwe maatschappij in het behoud van
den privaten eigendom, en hij zocht de
remedie aller kwalen in de overdracht
van allen eigendom aan zekere kleine ge
meenschappen, phalanstères genaamd, waar
in de menschen samen moesten leven en
samen moesten werken.
Maar de merkwaardigste van dit drietal
is de Engelschman Robert Owen (1771
1858). Owen was een Engelsch fabrikant,
die zijn bedrijf begon, toen de ellende
ouder de fabrieksarbeiders door het gemis
van sociale organisatie en van sociale
wetgeving in Engeland haar toppunt bereikt
had. Owen vond deze ellende in de
religie en het huwelijk, maar bovenal ook
in den privaten eigendom op den grond
en de productiemiddelen, en in de daaruit
voortvloeiende concurrentie en het winst
bejag, waaraan de arbeiders met hunne
vrouwen en kinderen werden opgeofferd.
De private voortbrengingswijze moest in
een voortbrenging door de gemeenschap
worden veranderd, en alle ellenden zouden
daardoor verdwijnen.
Alle drie, ook Saint-Simon en Fourier,
hoewel zij hun voorstellingen vaak in
christelijke bewoordingen hulden, stonden
op den bodem van het toenmalig optimis
tisch Fransch materialisme. De stof en de
stof alleen was beginsel en eindpunt hunner
beschouwing, Mitsdien loochenden zij de
schepping, maar hielden tegelijkertijd on
wrikbaar vast aan het omnia optima van
Gen. i 26. Natuurlijk zij den zondeval
als bron aller ellende, maar zij zochten
de bron aller ellende in de verkeerde in
richting der samenleving en bovenal in
den privaten eigendom. Wanneer deze maar
werd weggenomen en de inrichting der
maatschappij slechts verbeterd werd, dan
zouden alle ellenden met een tooverslag
verdwijnen.
Dit moest aan de menschen duidelijk
worden gemaakt, en daar de mensch van
nature verstandig en goed is, kon dit
werk der overtuiging niet moeielijk vallen.
Sociale of politieke beweging, vakorgani
satie en verovering der politieke macht,
waren geheel en al overbodig om de
voorgestelde idealen tot werkelijkheid te
maken. Alle strijd kon worden gestaakt,
het nieuwe evangelie behoefde slechts ge
predikt te worden, en wanneer het nieuwe
licht slechts voor den mensch opging, dan
zou het socialisme als een dief in den
nacht over de menschheid komen en de
gansche maatschappij hervormen.
Ziedaar het utopisme dezer drie mannen,
dat in de eerste helft der negentiende
eeuw het socialisme heeft beheerscht.
Iu het midden dezer eeuw werd echter
een algeheele ommekeer in de socialistische
beweging teweeggebracht door het op
treden van Karl Marx (1 8081883), xden
geweldige®, die haar in geheel andere ba
nen stuurde en die zeer bepaald zijn stempel
op het hedendaagsch socialisme heeft gezet.
»Tot hem«, zoo zegt de groote beeld
houder der Socialistische staturen, prof.
Quack, »Tot hem convergeert dan
■«ook geheel de beweging van het Socialisme
»van onze eeuw. Hij nam al die aan-
Udachten, al die grieven, al die uitingen
»van ergernis, al die pogingen om tot
^rechtvaardiger inrichting der maatschappij
»te komen, al die plannen, al die voorstel
den van Sociale reorganisatie, die in de
seerste helft der negentiende eeuw aan
»het woord kwamen, in zich op. Hij ver-
»werke ze tot één vast aanéénsluitend
»systeem. Het werd een ontzettend en
vlammend programma dat hij aldus ont-
»rolde, moeilijk en zwaar te begrijpen voor
»de verstandigen en verlichten onzer eeuw,
>maar uiterst verstaanbaar voor de onder
drukten en ellendigen, de zwoegende
warmen van geest. Daar is maar één woord
^waarmede men hem volkomen karakte
riseert: het is hel woord „geweldig"®.
[Mr. H. P. Quack, De Socialisten, Amster
dam 1897, IV. 407 en 408].
Zijn kracht vindt deze geweldige® in
zijn wijsbegeerte. Maar Marx staat niet
op den bodem van het optimistisch Fransch
materialismezijn stelsel is de toepassing
van het pessimistisch Duitsch materialisme
op het maatschappelijk leven.
Marx heeft zijn wijsgeerig stelsel feitelijk
ontleend aan de twee wijsgeerige corypheën
van zijn tijd, Hegel en Feuerbach.
Aan Hegel ontleende hij zijn leer omtrent
de voortdurende vervorming der maatschap
pij. Volgens Hegel is het gansch heelal
in een voortdurend proces van worden en
vergaan, van vergaan en worden, en heel
dit ontwikkelingsproces des heelals is niet
anders dan de openbaring van den Ab-
solulen Geest van God. God is de ziel
der wereld, de wereld is het lichaam van
God, en God is een wordende God, die
zich in de evolutie aller dingen steeds dui
delijker openbaart en steeds meer bewust
wordt. Deze ontwikkelingsleer nam Marx
ten deele van Hegel overdoch ook slechts
ten deele, want eigenlijk keerde hij haar
precies om. Volgens Hegel was de Ab
solute Geest de bezieling der stof, en
waren de stoffelijke verschijningen afdruk-
selen van den Absoluten Geest. Volgens
Marx was dit precies andersom, waren de
stoffelijke dingen de eenige bron der gees
telijke verschijnselen, en waren deze niet
anders dan de weerkaatsing der stoffelijke
dingen. Hegel plaatste volgens Marx de
dingen dan ook op hun kop Hij nam
de ideeën als oorzaken der verschijnselen
aan. En volgens Marx was het precies
andersom. Alle heerschende begrippen en
zeden moesten als een uitvloeisel van be
staande materiëele toestanden worden be
schouwd,
(Wordt vervolgd.)