Yrijdag 7 October 1904.
1 An tire vo hi tionair
Negentiende Jaarg. No. 990.
Orgaan
voor it® Zuidhollandsclie en Zeeuwsche Eilandrn,
TWEE BUDEK
IN HOC SIGN O V1NCES
T. BOEKHOVEN.
FEUILLETON.
Het hedendaagsch Socialisme
Eerste Blad.
Alle stukken voos* «le Redactie besieüfêd, Adverieiidën en verdere Administratie franco toe te xenden aan «ien Uitgever.
R. J. W. RIJDOLPII.
Deze Courant verschijnt eiken Yrijdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Amerika bij vooruitbetaling f 3,50 per jaai.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER:
Advertentiën 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en */3 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent pei plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaat.
Advertentiën worden ingewacht tot Donderdagmorgen 10 uur.
Dit nummer bestaat uit
*jjf Is er een breuke tusschen de
heer en Staalman en de Vries
De Christelijk-Democratische Pro-
pagandaelubs en Christelijk-Demo
cratisch Kiesvereenigingen hielden j.l.
Woensdag hun Landdag te Amster
dam.
Afwezig waren Dokkum, Hengelo,
Muiden en Middelharnis met kennisge
ving en bewijzen van instemming.
Doch niet die afwezigheid van Mid
delharnis e.a. is der moeite waard
aandacht te verleenen, maar wel wat
't Blad «De Christen-Democraat«
volgen laat als verslag der vergadering.
We lezen
Van den beer Mr. T. de Vries uit
den Haag was bericht gekomen, dat hij
voor familiezaken naar Groningen was.
Zijn afwezigheid werd door al de aan
wezigen, om meer dan een reden be
treurd.
De afwezigheid van Mr. de Vries,
terwijl zoo gewichtige zaken stonden
behandeld te worden met betrekking
tot de mede door hem in 't leven ge
roepen aktie, ontstemde de vergadering
en besloten werd Z.Ed. een telegram
te zenden, vertolkende de gevoelens
der vergaderden, er op aandringende
alsnog onverwijld te komen.
Op den tweeden dag der vergade
ring. kwam men weer op den heer
de Vries terugwant hij had 't tele
gram onbeantwoord gelaten. Het ver
slag zegt
Ongeveer i o uur heropening van den
landdag met gebed. Wordt medegedeeld,
dat als nog geen antwoord is ontvan
gen op 't aan Mr. de Vries gezonden
telegram. Van Middelharnis was een
schrijven ontvangen met de beste wen-
schen voor de bijeenkomst.
Lucke uit Amsterdam komt nog terug
op de afwezigheid van Mr. de Vries
en verbaast er zich over, dat deze het
hem gezonden telegram niet heeft be
antwoord.
De Voorz. (Staalman) wijst er echter
op, dat de mogelijkheid bestaat, dat
Mr. de Vries het telegram niet heeft
ontvangen, aangezien hij niet in den
Haag is.
Hartendorf uit Weesp wil ter kennis
van Mr. de Vries brengen, hoe de
vergadering over diens absent zijn,
waar zoo gewichtige zaken behandeld
werden, denkt.
Er tvordt menig ernstig woord aan
't adres van Mr de Vries gesproken,
De Voorzitter maant als nog aan
tot voorzichtigheid in zijn uitdrukkin
gen, aangezien immers nog gisteren van
twee Amsterdamsche afgevaardigden
werd vernomen, dat Mr. de Vries hen
persoolijk verklaard had van volkomen
homogeen te gaan met de actie.
Lucke stelt voor, waarmede de
Voorzitter instemt om 't Hoofdbestuur
op te dragen met Mr. de Vries in
correspondentie te treden, om licht te
krijgen over diens houding en de ge
voerde correspondentie ter kennis te
brengen van de clubs. Aldus besloten.
Nu gaat 't altijd uiterst moeilijk,
vooral waar de heer de Vries op reis was
voor amiliezakcn,a een besluit te trek
ken over diens afwezigheid. Dit kan ge
constateerd worden
•le. hij was op den landdag niet aan
wezig. 2. de vergadering hechtte aan
dat motief van familiezakentotaal
geen waarde, want anders was '1 nooit
een punt van bespreking kunnen wor
den, dat de heer de Vries afwezig
was3. de vergadering achtte die.
»familiezaken« een smoesje, en
wenschte met den heer de Vries eens
ilink te praten ot te schrijven 4. de
vergadering was boos, waar de heer
de Vries zich zoo onverschillig be
toonde om niet eens op een telegram
te antwoorden.
Vrage nuIs er een breuk tussclien
den heer Staalmad en den heer de Vries?
Er kan geen breuk zijn tusschen
de clubs en den heer de Vries, want
de afgevaardigden uit Amsterdam
hadden hem persoonlijk hooren zeggen
dat hij nog volkomen homogeen was
met de actie der clubs. Of was dat
minder juist doör den heer de Vries
bedoeld
Rest dus niet anders dan aan te
nemen, dat de heeren Staalman en
de Vries niet meer samenwerken
kunnen of willen.
En als dat zoo is, wat is daarvan
de oorzaak? Het heelt ons getroffen,
dat na de verkiezingen geen enkel arti
kel van den heer de Vries in de
ChristenrDemocra.at meer is versche
nen. Het onderwerp, waaraan de heer
de Vries bezig was in dat Blad heette
«Beginselen der Staathuishoudkunde®
en de vervolgartikelen blijven tot
heden ten dage uit.
Vrage nu Is er een breuke tusschen
de twee heeren, die hier onze dorpen
afreisden En zoo neen maar waarom
was dan de heer de Vries «voor fa
miliezaken® op reis juist op den Land
dag En toch homogeen met de actie
En geen telegram zelfs. Heeft de heer
de Vries dan aan den heer Staalman
geen adres opgegeven, waar de be
stelling met succes kon geschieden en
vanwaar beslist een antwoord inkomen
kon.
Vreemd, heel die historie van die
familiezaken op een Landdag, en zon
der hartelijke wenschen, zooals Mid
delharnis ze geliefde te zenden.
Geen wonder, dat er vernstigea woor
den werden gesproken. Want 'Dis
een feit, eenig inde landdagenhistories.
Is er een breuke Of bij den heer
de Vries verregaande onverschilligheid
omtrent de belangen der clubs On
verschillig dus ook omtrent de belan
gen der Meneerscbe Christen-Demo-
kraten, die zich toch zoo gegeven heb
ben dag ende nacht voor hun can-
didaat. Is dat nu hun loon Een lei
der, die zoo absenteert? Kan hij nog
langer aanspraak maken op de sym
pathie, waarmee de 115 kiezers jhem
bejegenden? Is zulk een Junistrijder
leistungsfahig voor een nieuwe partij
Wetenschappelijkheid kan den heer
de Vries in geenen deele ontzegd
worden integendeelmaar is hij so-
liede om den Christen-Democraten den
weg te wijzen. Men merke tevens op,
dat door den Landdag de heer de
Vries noch in 't Hoofdbestuur, noch
in de Commissie tot saamstelling van
een Concept program is gekozen.
De 115 kiezers van Flakkee worden
met hun oud-candidaat maar raar in
een hoek gezet.
Wijziging en aanvulling van 't
Wetboek van Strafrecht.
19 Sept. j.l. is ingediend een wets
ontwerp om 't W. v. Str. te wijzigen
en aan te vullen. Een 100 artikelen
bevatten, wat in de praktijk verbe
tering behoefde met terzijdestelling
van alle zuiver theoretische bepalingen
en wijsgeerige onderwerpen, die hij
eene herziening de aandacht zouden
kunnen vragen. Tot de voorgestelde
wijzigingen behooren o. m. de olgende
le. het mogelijk maken, dat in
buitengewone gevallen aan gevange
nen en verpleegden vergund zal wor
den tijdelijk 't gesticht, waarin ze
zijn opgenomen, te verlaten. Men
herinnere zich de interpellatie Marchant
betreffende weigering van den Minister
aan een verpleegde in de Rijkswerkinrich
ting te Hoorn om zijn stervende dochter
te bezoeken. 19 Maart 1902. Toen is door
de Tweede Kamer de wenschelijklieid uit
gesproken, dat zulke bezoeken moesten
worden toegelaten, in de volgende motie
van den interpellant, welke zonder hoof
delijke stemming is aangenomenn.l.:üe
Kamervan oordeeldat de mogelijkheid
moet bestaan, dat in zeer buitengewone
gevallen, gedetineerden onder de vereischte
waarborgen, het gesticht, waarin ze zijn
opgenomen, tijdelijk mogen verlaten, gaat
over tot de orde van den dag)
2e. Vijf nieuwe artikelen regelend
de voorwaardelijke met-ten-uitvoer
legging van opgelegde stralfen.(Terecht
spreekt de Minister in de Mem. v. Toe
lichting er van, dat deze zaak van de
zijde der Volksvertegenwoordiging meer
dan eens als desideratum is aan de orde
gesteld. De Handelingen der Kamersde
Algemeene Beschouwingen de Verslagen
der Begrootingen van Justitie bevatten al
jaren van „vele ledenden wensch om
toch dat in andere landen bestaande
rechtsinstituut ook in de Nederlandsche
strafwetboeken vast te leggen. Rot Engelsch-
Amerikaansche of het Belgisch-Fransche
stelsel kunnen voor Nederland gevolgd
worden, doch de Minister gelooft, dat H
laatste de voorkeur verdient.)
3e. Het geven van faciliteiten ten
aanzien van de betaling van geldboe
ten, ter voorkoming van de veelvul
dige toepassing der vervangende
hechtenis. (Wijziging van art. 23)
(De minister beveelt twee middelen óf
termijnverlenging, waarin de boete betaald
moet worden, óf betaling in termijnen.
Vooral deze laatste manier is voor den
onvermogende een uitkomst. Wie nu ge
vangenisstraf ondergaan moet, omdat hi]
de boete niet kan betalen, zal in de
toekomst de gevangenisstraf kunnen ont
hopen, omdat de te zware boeten in
gedeelten mogen worden afbetaald.
4e. Strafbaar stellen van opruiïng
ook wanneer ze strekt tot 't plegen
van daden in strijd met het geheel
der wetgeving en met de bestaande
rechtsorde.
5e. Verscherping van de bepaling
tegen het verspreiden van pornogra
fische geschriften Dit zijn b.v. vlie
gende blaadjes of afbeeldingen voor de
eerbaarheid aanstootelijk. Zooals de Mi
nister terecht opmerkt is 't hier een moeilijk
terrein voor den wetgeveromdat de grens
lijn zoo bezwaarlijk te trekken is Neo-
Malthusiaansclie afbeeldingenvoorwerpen
voor ramen enz. zullen strafbaar zijn. Ook
boeken, die de zinnelijkheid opwekken. Maar
ook vuile ansichtkaarten, fotografieën,
platen enz)
Ge. Strafbaar stellen van het wreed
behandelen, noodeloos pijnigen van
een dier. (De bestaande bepaling spreekt
alleen van mishandeling.)
7e. Nieuwe bepalingen betreffen 't
tegengaan van den handel in vrouwen
en meisjes. (De blanke-slavinnenhandel)
8e. Bepalingen of liever nieuwe
redacties voor de bepalingen betreffen
de 't straften van abortus, 't straffen
van diefstal van krachtsvermogen
(electriciteit,)flesschentrekkerij.
Over de abortus provocatus kan elke
geneesheer of vroedvrouw den lezer of nog
meer beta nelijk de lezeres inlichtenrede
nen waarom wij ons van nadere toelichting
van dezen embrijomoord zullen onthouden.
Natuuurlijk, dat onder de 160 ar
tikelen van 't wetsontwerp nog tal
van uitnemende bepalingen voorko
men, die den rechtstoestand van per-
DOOR
4 INLEIDING.
Natuurlijk gaan niet alle hedendaagsche
socialisten en anarchisten in hun commu
nisme even ver.
Victor Cathrein maakt in zijn werk »Der
Socialismus* de juiste onderscheiding tus
schen een negatief en een positief com
munisme. Het negatief communisme noemt
hij dat van een Mozes Hesz, die allen
privaten eigendom geheel en al verwierp,
en beweerde, dat alle menschen de goederen
der aarde op dezelfde gemeenschappelijke
wijze moeten genieten als de dingen des
hemels, als het licht der zon en den glaus
der starren. Een zoodanige communisme
dat allen privaten eigendom eenvoudig
negeert, wordt tegenwoordig evenwel door
niemand meer verdedigd, behalve misschien
door dezen of genen anarchistischen leer
ling-debater in de eene of andere meeting.
Het positieve communisme noemt hij een
zoodanig communisme, dat den eigendom
wil overdragen aan een grootere of kleinere
gemeenschap, aan de gemeente of aan den
staat. Dit positieve communisme onder
scheidt hij weer in een meer consequent
en een meer gematigd communisme. Het
meer consequente communisme wil alle
goederen aan de gemeenschap overdragen,
zoodat alle menschen gemeenschappelijk
werken en gemeenschappelijk genieten. Het
meer gematigd communisme wil alleen den
grond en de voortbrengingsmiddelen, het
zoogenaamde kapitaal, overgedragen aan de
gemeenschap. Dit gematigd communisme
nu is het communisme van de hedendaagsche
socialisten en anarchisten. J)
Dit wordt dan ook door niemand ont
kend en dat dit gematigd communisme de
kenmerkende grondtrek van het heden-
daagsch socialisme is, wordt door alle
kenners daarvan toegegeven. Wij noemen
slechts éénen, maar die voor velen geldt,
dr. Albert Schaffle, den grooten oekonoom,
die op den eersten Kerstdag 1903 te Stutt
gart overleed, en die zelfs door sociaal
democraten als een autoriteit op dit gebied
wordt erkend. In zijn werk »De Quintes-
sens van het Socialisme* zegt Schatfie aldus
»De volkshuishoudelijke quintessens nu van
»het Socialistisch programma, het eigenlijke
»doel der internationale beweging, luidt
Vervanging van het private kapitaal d. i.
»van de speculatieve, alleen door vrije
^-concurrentie geregelde private wijze van
^productie door het ï-collectieve kapi-
>taa*> i. door een wijze van productie,
I <>threin. S. J. Der Socialismus, Frei
burg im Breisgau. 1898, 1 en 2.
»welke op grond van collectief eigendom
»van producenten (gezamenlijke arbeiders)
»aan alle productiemiddelen, eene meer
^eenheid vormende (sociale, collectieve)
^organisatie van den nationalen arbeid in
^toepassing zal brengen. Deze ^collectieve*
wijze vanproduceeren zal de tegenwoordige
^concurrentie terzijde stellen, omdat zij die
»deelen der goederenproductie, welke voor
^collectieven (socialen, coöperatieven) ar-
»beid vatbaar zijn, onder gemeenschappe
lijke leiding plaatst, en onder dezelfde
Mciding ook de verdeeling van het gemeen
zame (maatschappelijke) product van allen
2>aan allen tot stand brengt, naar de mate
»en de maatschappelijke verbruikswaatde
»der productieve arbeidsverrichtiug van elk
afzonderlijk. Dit is ongetwijfeld en zoo
3>kort mogelijk uitgedrukt het doel van
»het Hedendaagsch Socialisme,hoe verschil
lend men zich den weg moge denken, die
2>tot dit doel leidt, en hoe duister het bij
»sommige aanvoerders zeiven nog is. J)«
Men ziet dus, het voorname doel, dat
het hedendaagsch socialisme beoogt, is het
losmaken van het kapitaal, d,i. den grond
en de voortbrengingsmiddelen, uit de baud
van de private personen, en het overbrengen
daarvan in de hand der gemeenschap.
Hoe juist en duidelijk deze omschrijving
1) Dr. A. Schaffle, De Quintessens van het Soci
alisme, vertaald door Mr. A. Broedelet, bladz.
10 en 11.
van de quintessens van het hedendaagsch
socialisme ook wezen moge, toch is het
eigenaardig karakter daarvan nog niet vol
ledig geteekend.
Om het hedendaagsch socialisme ten
voeten uit voor oogen te stellen, moeten
wij het eerst nog beschouwen in zijn tegen
stelling met het vroegere utopistische soci
alisme, en moeten wij vooral letten op den
allergewichtigsten invloed, dien de arbeid
van Marx op het wezen van het heden
daagsch socialisme heelt uitgeoefend.
Wat is het utopistisch socialisme
Daaronder verstaan wij het socialisme,
zooals het zich onmiddelijk na de Fransche
revolutie onder de leiding van Saint-Simon,
Fourier en Owen ontwikkelde.
Volgens Saint-Simon en Fourier had de
Fransche revolutie niet gegeven, wat zij in
hare klinkende leuzen van vrijheid, gelijk
heid en broederschap had beloofd. Voor
zeker, zij had meerdere politieke vrijheid en
gelijkheid gebracht, maar maatschappelijke
allerminst, en de broederschap was geheel
en al zoek gebleven. De nieuwe staat en
maatschappij, zooals zij nu door de revolutie
waren gevestigd, wai en één groote misge
boorte.
De hoofdoorzaak daarvan was daarin
gelegen, dat de revolutie niet consequent
had doorgewerkt. Zij had eenige privileges
afgeschaft, die van adel en geestelijkheid,
maar het groote privilege van de bourgeoisie,
den privaten eigendom, had zij onaange
roerd gelaten. Daardoor was de leuze der
revolutie tot een grooten leugen gemaakt.
De meerdere burgerlijke vrijheid, die de
bezitters door de Fransche revolutie hadden
gekregen, was een vrijheid om de niet-
bezitters nog meer te -onderdrukken. De
ongelijkheid werd na de Fransche revolutie
nog grooter dan zij er vóór was geweest,
en de ongelijkheid, die de geldaristociatie
na de Fransche revolutie geschapen had,
was nog stuitender dan die van den geboorte-
adel van het ancien régime. En hoe zou
van broederschap sprake kunnen zijn, waar
de wolvenbende der kapitalisten was losge
laten op de proletariërs, die nu als weerlooze
schapen aan hunne uitzuigers waren prijsge
geven
De groote Fransche revolutie was der
halve maar half werk geweest. Zij was
eigenlijk niet anders dan ééne groote mis
lukking. Zij was de triumf van den derden
stand, en van diens schutsheer, het libera
lisme. Onverwijld moest nu de strijd voor
de vrijmaking van den vierden sland worden
aangebonden. De leuze van vrijheid, gelijk
heid en broederschap moest ook op maat
schappelijk terrein worden toegepast. Het
liberalisme moest door het communisme
worden vervangen. Eu bovenal moest deze
strijd zonder geweld worden gestreden.
Wordt vervolgd.)
