Vrijdag 23 Julf 1904. Negentiende Jaarg. No. 979. voor de Zufidliollaiidsclie en Zeeuwsche Eilanden. BIJVOEGSEL An tirevoIn Orgaan IN HOC SIGN O VINCES FEUILLETON. De Familie Palmer T. BOEKHOVEN. üitgeyer: .Ui Ie sftifcfcesi voor de Iledaclie bestemd, Adverientièa en verdere Administratie franco toe te zenden aan den Uitgever. Uit «ie Pers. Deze Courant verschijnt eiken Yrijdag. Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent. Amerika bij vooruitbetaling f 3,50 per jaar. Afzonderlijke nummers 5 Cent. Advertentiën 10 cent per regel en 'i/2 maal. Reclames 20 per regel. Boekaankondiging 5 Cent per regel en */s maal. Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent pei plaatsing. Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaat. Advertentiën worden ingewacht tot Donderdagmorgen 10 uur. Bij dit nummer behoort een De Hooger Onderwijswet ver worpen. Ds. Heldring, de stichter der filan tropische inrichtingen te Zetten, had tot devies U. V. W wat beteekent Uit veriies winst, doch zijn opvolger, ds. H. Pierson, vertaalde de initialen U. V. W. als Uitkomst vol wonderen. Diezelfde U. V. W. komen ons voor de aandacht, nu we onze gedachten bepalen bij de verwerping der Hoo ger onderwijswet. Uit haar verlies onze winstdoor haar verwerping een uitkomst en toekomst vol politieke »wonderen« voor de Christelijke coa litie. Het zal in eiken Calvinist een pijnlijk gevoel opwekken; 't krenkt zijn besef van recht, 't is een geweld daad gepleegd aan zijn beginselen van vrijheid 't vloekt tegen de stroo- mingen der geesten en de kentering' der "ideeën, dat deze Eerste Kamer verworpen heeft de Wet op't Hooger onderwijs, welke niets anders beoogde dan burgerlijk effect te verleenen aan de graden van elke niet-Staatsuniversi teit, die toonen kon wetenschappelijke waarborgen te bezitten, waardoor de effectus werkelijk beteekenis en waar dij ontving als kracht- en graadmeter van kennis en kunde voor 't maat schappelijk leven. De Hooger Onderwijswet is ver worpen. Daarmee is dus afgewezen de wensch onzer partij geopenbaard in de Tweede Kamer 1. dat aan bijzondere Gymnasia subsidie gegeven zal worden ad f 45 of f 54 per lesuur. 2. dat de subsidie voor 't trakte ment van den rector zal bedragen 1000 gulden. 3. Dat instellingen, stichtingen enz. bevoegd worden verklaard om bij de een of andere der vijl faculteiten aan elke Universiteit een ot meer leerstoelen te kunnen vestigen. 4. dat aan bijzondere Universiteiten 't recht verleend wordt om docto rale graden te verleenen, die in 't Een verhaal uit de Amerikaansche omwenteling. i.) Hoofdstuk I. Zachtkens gleed het geluid van den her dershoren in smeltende, weemoedige toonen door de dalen. In de verte werden die welluidende klanken in duizenden echo's door de groene heuvelen weerkaatst. En die echo s deden het lied des herders door het bosch weergalmen. Het ruischte over de frissche weilanden en den snelvlietenden stroom, die daar als een zilveren lint door het landschap kronkelde. Die welluidende weemoedige klanken, dat herders-avondlied, trof de ooren en roerden de harten van de stille, eenvoudige bewoners .in het kleine dorpje Woodstock, dat aan den voet van een langen bergke ten lag. De hier en ginds verspreidt lig gende boerderijen schenen in de vlakte een gezelschap als van pelgrims, daar vereenigd, om in dien uilgestrekten tempel der natuur tot eerbied en nadenken te stemmen. De zon neigde ter kimme en het scheen wel dat die slepende toonen bij uitnemendheid burgerlijk leven gelijke rechten ge ven als de graden der rijks-univer siteiten. 5. dat aan bijzondere Universiteiten subsidie moet gegeven worden, die in 25 jaar niet meer bedraagt dan f100,000. 6. dat van Rijkswege aan die bijz. Univ. verleend zal worden 10 beur zen, ieder van f'500 ter onder steuning van onvermogende studen ten van buitengewonen aanleg. 7. dat een aantal andere verbete ringen zullen worden aangebracht. De Tweede Kamer, de Christelijke groepen, uitgenomen Dr. de Visser, hadden na langdurige debatten die wenschen in de wet neergelegd en ze was aangenomen, Maar nu weigert de Eerste ze te bekrachtigendoor haar verwerping. Wat zullen we nu napleiten over deze daad? We zeiden 'treeds: 'tls voor ons gevoel pijnlijk. Maar dit verlies zal winst blijken. Daarom winst, omdat deze wet geen partij wet was. Ze is niet gemaakt voor de Christelijke partijen alleen, maar elke richting, uit welke begin selen ze ook leeft, kan van die wet profiteeren of een Calvinist of Soci alist een Universiteit wil onderhou den, beide kunnen volgens deze wet subsidie ontvangen aan beide geeft de effectus even groote beteekenis. Roomsch en Onroomsch, Protestant en KatholiekGereformeerd en Ned. Hervormd, ieder kon door deze wet Scholen bouwenhier was Recht en Vrijheid voor liberaal en anti-liberaal. Maar deze liberale Eerste Kamer is koud voor 't Rechtis als ijs voor de vrijheden van andersdenkenden. De liberale Universiteiten worden door haar met teedere zorg behandeld zoo vraagt een andere richting gelijke rechten, of 'tis bits uitsluitendgij krijgt niets Wij, Liberale Eerste Kamer, eischen recht en vrijheid voor onze partij, voor onze beginselen, maar gij anti-libe ralen zult van ons noch recht, noch vrij heid ontvangen. Wy, Liberale Eerste Kamergeven aan onze liberalen hooge- scholen 't recht en de vrijheid om onze liberale en moderne denkbeelden tepropa- geeren, maar de propaganda voor uw be ginselen uit datzelfde Staatsgeld, dat ook wij uit aller zakken, ook uit de uwe halen, die propaganda zullen wij u beletten. Ons Liberalen, is 'tgeld der schatkist voor onze beginselen en gij, tegenstanders, die ook aan ome hoogescholen meebetalen moet, gij krijgt van ons geen cent. Aan ons Liberalen de vrijheid en 't recht om met uw geld (hoort ge Anti-Liberalen om met uw geld onze liberale scholen te stichten, te onderhouden; aan u, Anti- Liberalen 't recht toe te kijkenhoe wij ook uw geld gebruiken om onze liberale en moderne denkbeelden tegen u te pro- pagceren. Daten dat alleen is de beteekenis der verwerping der Hoogeronderwijs- wet. Wat er geschieden zal, of de Eer ste Kamer zal ontbonden worden, of wat ook, op 't oogenbiik, waarop we dit artikel schrijven, is ons onbekend. Worden onze wenschen vervuld, dan worde die Kamer door een andere vervangen. En waarom Omdat de strijd bij de Prov. Staten gestreden is om aan 'tMin. Kuiper te kunnen geven een votum van vertrouwen, om 't Ministerie 'tgoed te laten inzien dat we zijn christelijke wetten of wets ontwerpen goedkeuren. En nu gaat ue Eerste Kamer tegen de beslist uit gesproken meening der meerderheid van 't Volk in, aan 't Ministerie 't ver trouwen ontzeggen op een der hoofd punten van 't regeeringsbeleid nl. recht voor allen en gelijkheid voor de wet Nochtans, aan de Regeering ver- blijve 't recht om te handelen naar eigen meening. Alleen dit willen we opmerken Waar de kiezers bij de Prov. Staten zich zoo kioek hebben uitgesproken, daar zij deze verwerping voor hen een spoorslag om in iy05 met onbe zweken trouw ter stembus te ver schijnen, en onze beginselen van vrij heid te steunen als protest tegen de Verwerping door de Eerste Kamer. Dan zal die liberale winst van he den, andermaal hun verlies zijn. Een leerplichtwet gaven zeEen vrije- Hooger-onderwijs wet stemmen ze af! Daar tegen sta ons aanhoudend pro test. Generaal van lieulsz. Het heeft iets afstootends, als aan lauwerkransen bloed kleeft. Er is voor 't gevoel iets pijnlijks in, als helden daden niet anders konden verricht worden dan met gelijktijdige vervtoes ting van kampongs, met vernietiging van bloeiende velden, volle oogsten, scheuring en ontbinding van huisge zinnen en familiën. Het drukt 't ent housiasme, waarmee men groote man nen, sieraden van 't leger, eminente leiders van troepen, overwinnaars, tegemoet treedt, als men indenkt, wat leed is geleden, wat ellende doorstaan, wat smarten gedragen, wat vervloe king uitgegild, wat wraak gezworen en wat luttel vreugd ervaren is zelfs na den meest schitterenden strijd, die op een »wraakoefening« volgde. En toch, we schromen niet, als zoovele duizenden thans, onze warme hulde te brengen aan den Generaal van Heutz, den vredestichter op Atjeh, onze hulde aan een roemvol Neder lander. Want al is 't waar, dat hier in Holland den Generaal nog in de ooren klinkt 't geweldig krijgsrumoer uit Atjeh, de woeste gillen en 't angst wekkend scheeuwen van inlanders, die onderworpen moesten worden dat hij nog voor zich zien zal naast de geurige en kleurrijke bloemstuk ken, de verwrongen gelaatstrekken van de verslagen en verminkte At- jehersdat hij bij de hoera's voor hem aangeheven, zal denken om 't wreed gehuil van vrouwen en kin deren, die moesten vluchten uit ben- ting en dessa, toch is ook waar, dat Generaal van Heutsz de overtuiging bezit, en wij gelooven 't, dat bloed storten en »ellende« brengen nood zakelijk een pacificatie moeten voor afgaan Üm den vrede op Atjeh is 't hem te doen Om welvaart voor dat arme volk! Om beschaving te brengen onder die woeste volken. Om rust en orde voor allen, die onze Souvereiniteit erkennen. En dat alles, 't is niet te verkrijgen dan door te waden door plassen bloeds. Moge door zijn energieke voort varendheid; zijn onbuigbare wilskracht en zijn humaan optreden voor zoover dit onder woeste en fanatieke benden mogelijk is, de vrede en rust spoedig geheel wederkeeren, opdat Atjeh als een lang gezochten parel gevoegd mag worden aan de Kroon onzer Vorstin, 't zendingswerk zijn beschavenden in vloed lean doen gelden en 't Chris tendom zijn triomfen vieren. President Kruger. Met droefheid is door gansch Europa de tijding vernomen van Paul Krugers dood. Ais een held des geloofs heeft hij geleefd, als een held des geloofs is hij gestorven. De wederwaardigheden van dien grooten, eerbiedwaardigen man te schetsen is weergeven de his torie van zijn Volk en Land is schet sen hoogheid van karakter en staats manswijsheid, is tëekenen edelmoedig heid en diepte van inzicht in de be doelingen van vijand en de eischen van eigen Staat en Kerk en School. Balling 's lands stierf hij. Verstrooid is zijn volk. üm Vrijheid en om Recht moest het bukken voor een perfide Albion, dat zich wreken wou. Hij is heengegaan naar dat oord der rust, waar geen tranen geplengd en geen smarten gedragen worden. Hij ziet nu zijn Heiland van oog tot oog, in wien hij bij alle levens omstandigheden zijn kracht troosten sterkte vond. Het onrecht zijn volk aangedaan is nog niet in recht verkeerdhij mocht dit niet beleven. Maar bij zijn doodsponde ruischt 't Mij komt de wrake toe, Ik zal 't op Mijn tijd vergelden, spreekt de Heere Aan U eerbiedwekkende doode, hoogvereerde President, aan Uw leven en streven onze hulde, aan uw rots vast geloof aan Gode de eer! »Uw smart, uw tranen en uw lijden waren dierbaar in zijn oog.« De verwerping der Hooger Onder wijswet door de Eerste Kamer. De »Maasbode« schrijft Intusschen, de teerling is geworpen, de heeren vrijzinnigen hebben tot het laatste toe den eisch der Christelijke meerderheid beslist afgewezen, en de vraag staat er wat nu In gissingen zullen wij ons niet ver diepen nog ons wagen aan profetie, veel geschikt waren om den arbeid van dien dag op waardige wijze te besluiten. Als bijna altijd was ook aan den mor gen van dien dag de zon verrezen, en had hare koesterende stralen over het landschap uitgegoten. Maar de dag zelve was met schrik tegemoet gezien. Voor tallooze huisgezinnen zou zij de sombere voorbode zijn van droevige volgelingen. Er was een oorlogskreet door het land vernomen. Moe ders hadden voor het laatst hunne dierbare zonen aan het hart gedrukt en zagen hen met betraande oogen naar het slagveld gaan. Mannen en vaders hadden hun land bouwgereedschap in de schuren opgebor gen, en hunne geweren om de schouders gehangen, om hun leven te wagen voor Vrijheid en Vaderland. Het werd langzamerhand al stiller en stiller in het dorpje De vallende duisternis deed de omtrekken van boomen en hutten al flauwer worden. Ook de laatste klanken van den herdershoren stierven eindelijk weg. Maar iedere haarstede was een altaar, waar uit beklemde en tederminnende har ten, stille gebeden werden opgezonden voor zoovele dierbaren. In de groote lage ouderwetsche keuken van haar niet al te zindelijke boerenwoning stond vrouw Palmer. Zij had dit geel ge kleurde huis en erf op den huwelijksdag a's bruidschat meegebracht. Zij was niet groot van persoon, maar had een innemend, en aanvallig uiterlijk. Haar karakter ken merkte zich door eenvoud en moederlijke teederheid. Zooals zij daar stond waren hare gelaatstrekken geheel in overeenstem ming rnet de plaats, waar zij zich bevond. Aan de zoldering hingen in gelijkmatige bochten kettingen van roode peperkorrels en gedroogde appelen. Een monsterachtige groote. plank was door vier stevige latten aan den balk bevestigd die midden door het vertrek liep, en was overladen met aller lei eetbare zelfstandigheden uit het planten en dierenrijk, als gedroogde boonen en hammen, kruiderijenen ribstukken, benevens eene groote verscheidenheid van huishoude lijke artikelen in schilderachtige wanorde op een gestapeld. Vrouw Palmer telde reeds vijftig zomers, en hare weleer gitzwarte haren waren mee- rendeels vergrijsd, filaar voorhoofd was met rimpels geplooid, en de glimlach, die zeld zaam om hare lippen speelde, had iets treurigs. Hare vroeger glinsterende oogen stonden thans dof en mat. Ze had veel geleden, en bittere tranen geweend. Niet minder dan tien kinderen zaten vroeger aan den huiselijken disch. Ze waren haar lust en haar leven, en waarlijk in dien omtrek was geen gelukkiger huis gezin, waar zooveel liefde en vrede woonde En ofschoon die beiden niet uit die woning waren verdwenen, waar was dan nu het geluk. Immers, slecht twee van de tien kinderen waren haar in haren ouderdom overgeblevenzoo was haar gezin onder het dak van die oude hut langzamerhand ingekrompen. Maar vrouw Palmer wist, dat de goede Vader in den hemel hare kinderen met evenveel liefde had ontnomen, als waarmede hij ze vroeger haar geschon ken had. Steeds zeide zij bij zich zelf, als er weder een werd uitgedragen naar het stille kerkhof, ginds, aan den voet van dien heuvel, onder het groen geboomte »één minder op de aarde, één meer in den hemel. Ze was juist bezig met de toebereidselen voor het avondeten, "toen zij in de verte den hoefslag van paarden meende te hoo- ren. Zij staakte een oogenblik heteentoo- nig geklots van den lepel in het deeg, om wat beter te kunnen hooren uit welke richting het geluid kwam, en of het werke lijk ook naderde. En waarlijk, zij had zich niet vergist. Ja, ja, zeide zij bij zich zeiven, dat is de postwagen. Ei zullen brieven zijn. Gerard zal mij een brief geschreven hebben. God geve goede tijding, O wie haar deze woorden had hooren uitspreken, zou bij de laatsten de twijfel in haar hart kunnen gevoelen, en tot in het diepst zijner ziel daardoor ontroerd zijn geweest. Terwijl die goede moeder aanving de koeken te bakken, die het eenvoudig avond eten zouden uitmaken, sprak zij, alsof iemand bij haar was»Het zal mij ver wonderen of hij nu wat voorzichtiger is geweest, en of mijn jongen mijne ernstige vermaningen heeft onthouden.Ach als et- gevochten is zal hij toch niet naar voren zijn gedrongen om onder de eerste te zijn. Toen hij nog als knaap hier om het huis speelde was hij reeds zoo'n wildzang, als er iets te wagen was, dan moest hij er bij zijn, anders was het spel niet volmaakt. Hij kende geen gevaar. En nooit was hij vroolijkër dan wanneer hij zonder pet of met gescheurde kleeren thuis kwam. Dan had hij in den top der hoogste boomen gezeten om vogelnesten op te sporen of had hij met zijn makkers gewedijverd in het springen over heggen jen sloten. Zij hield een wijle stil, wischte een traan d:e haar oog ontglipte, weg, ofschoon toch een glans van vergenoegheid- over haar gelaat lag uitgespreid. Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Maas- en Scheldebode | 1904 | | pagina 1