DRIE BLABEII.
Yrijdag 3 Juni 1904.
An tirevo lu tionair
Negentiende Jaarg. No. 972.
Orgaan
voor tie ^iiitiliollftitciftclie en Keeuwlie Eilanden,
sse
IN HOC SIGN O VINCES
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Amerika bij vooruitbetaling f 3,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
üitgeyer:
T. BOEKHOVEN.
Advertentiëu 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en */3 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent pei plaatsing.
Alle bukken voor «Ie itedaclle foesteassd, Advertentie» en verdere Administratie franco toe te zenden aan den SJifgever.
EEIISTE BLAD.
Provinciale hiaten.
Het zal er nu weldra op aanko
men, dat de kiezers hun stembus
plicht hebben te volbrengen en na
alles wat er over de komende ver
kiezingen geschreven is, behoelt
niemand hieromtrent in het onzekere
te verkeeren.
De Provinciale Stalen kiezen de
Gedeputeerde Staten het college
van toezicht op de Gemeentebestu
ren en de Eerste Kamer terwijl
de Eerste Kamer door haar recht
van verwerping der voorgedragen
wetten het leven der Ministeries mid
dellijk in handen heeft.
Want natuurlijk, als de Eerste
Kamer eene wet van beteekenis
afstemt, dan kan de betrokken Mi
nister, en somtijds het geheele Ka
binet niet voortwerken.
Nu spelen de liberale partijen hoog
spel. Door middel van de Provinci
ale Staten kunnen zij de Staatsma
chine bij monde van de Eerste Kamer
stil zetten, en het Ministerie eerst
bemoeielijken en daarna tot aftreden
nppen, en voor dat hooge libe
ralistisch doel moet alles op zijde.
"Wie dat nu willen, wie het Ka
binet moede zijn, wie meenen, dat
een niet christelijk Ministerie in onze
veel bewogen dagen het beter kan,
die moeten ook de liberale candi-
daten voor de Prov. Staten steunen.
Maar zij die inzien, dat de libe
ralen van alle gading als het op
bouwen aankomt, hopeloos verdeeld
staan, en dat zvj alleen éénstemmig
zijn in het bestrijden van het prac-
iisch optredend christendom, hebben
de candidaten alleen dan te steunen,
wanneer zij zich bereid verklaren
om enkel christelijk gezinde Staats
lieden in de Eerste Kamer te bren
gen.
Over en weer gaat het bij deze
stembus dus om bet al of niet wil
len helpen bestendigen van het chris
telijk bewind.
Geen persoonlijke eigenschappen,
geen plaatselijke bekendheid, geen
provinciale belangen kunnen in de
gegeven omstandigheden een candi-
daatover deze grenslijn heen brengen.
Want immers, als het landsbestuur
weer in tegengestelde richting gaat,
dan is dit verlies onvergelijkelijk
veel grooter dan alle denkbare pro
vinciale voordeelen.
Ieder overwege dus ernstig wat
hij doet, en vervulle getrouw zijne
roeping.
VerdraapaamiseSd.
Gepraat over verdraagzaamheid
hebben de liberalen' in de vorige
eeuw meer dan genoeg.
Te pas en te onpas hadden zij
het daarover.
De vrije school hebben zij vele
tientallen van jaren bestreden, en
daardoor de eenvoudige plichtsbe
trachting der ouders verhinderd, in
naam van die hooggeloofde verdraag
zaamheid.
Doch hoe is het nu in de prak
tijk met diezelfde lieden Geven
zij nu bij verschil van inzicht en
overtuiging de noodige blijken, dat
het hun toch waarlijk boven alles
om den landsvrede, om het heil van
het geheele volk te doen is.
Afgaande op hun fraaie leuzen zou
men dit zeer zeker mogen verwach
ten. Doch nu zij op wetgevend ge
bied in de minderheid zijn gekomen
en het terrein hebben moeten ruimen
voor andersoortige bewindslieden, nu
onderscheiden zij zich juist door on
verdraagzaamheid en leveren geen
opbouwende critiok, maar beoogen
slechts het omverwerpen van de
werktafel.
Zij handelen dus nu vlak in strijd
met hun theorie.
Zoowel bij de uit een politiek
oogpunt gansch onschuldige drank
wet als bij de consequent antirevo
lutionaire koogeronderwijswet komt
dit uit.
In plaats van te waardeeren, dat
de tegenwoordige regeering al haar
best doet om door voortgezette maat
regelen iets van den volkskanker
die in het misbruik van sterken
drank ligt, uit te snijden, maakt men
van het debat over de formuleering
dezer wet een soort redactioneel
steekspel, en komt men aandragen
met allerlei peuter-amendementen.
Zoo wordt de nationale tijd ver
beuzeld en verpraat om straks den
Minister nog een verwijt te maken
van wege zijne plooibaarheid en het
niet slagen met andere ontwerpen.
Het komt dan ook allengs meer
aan het licht, dat de liberalen met
de door hen aanbevolen verdraag
zaamheid slechts bedoelden onder
werping aan de parij-inzichten der
liberalen.
Yan vrijheid voor alle partijen,
van waardeering van het goede in
alle richtingen willen zij niets weten.
Het antirevolutionair program liet
van den beginne aan daarvoor ruimte.
Maar de liberalen zeggen met spre
kende daden wij zullen de wet
stellen en alle anderen hebben te
volgen.
Gebeurt het anderszooals in onze
dagen, dan hoort men slechts seuren,
mopperen, plagen, schromelijk over
drijven, alles een gevolg van gram
storigheid en gebrék aan zelfbeheer-
sching.
Maar aldus stellen de „liberalen''
dan ook zichzelf allengs meer ten
toon en verhaasten het proces van
hun verderen ondergang.
Ken (Meelevend Minis
terie.
Het verdient opmerking, dat de
leden van het christelijk Kabinet,
veel beter dan vroeger de liberale
Ministers, zich in bepaalde verga
deringen van hun eigen kleur ver
tonnen
Dit zagen wij bij het zilveren
„Unie"-feest en dit zagen wij nu
ook weer bij het gouden jubeleum
van de vereeniging van chr. onder
wijzers en onderwijzeressen.
Wel reserveerde Dr. Kuyper in
laatstgemelden feestkring, dat hij
daar niet sprak als minister maar
aangezien persoon en ambt niet te
scheiden zijn, zoude Dr. K. daar
toch niet het woord gevoerd hebben
als het doel van die samenkomst
ook maar eenigszins in strijd kon
geacht worden met de regeeringstaak.
Doch dit is juist het schoone van
de positie van een christelijk Kabi
net, dat het een harmonisch bestaan
kan hebben dat het zich overal in
lands- èn in partij vergadering in een
geest kan uitlaten.
Dit komt doordat het partijbedoe-
len der antirev. niets anders is dan
alle partijen in den lande te doen
meeprofiteeren van de vruchten des
Christendoms, en omdat die vruchten
eene vaste herkomst hebben en eene
van oudsbekende grootheid uitmaken.
Want ja, de liberalen zeggen ook
wel, dat zij alle partijen met hun
liberale goederen willen verkwikken,
maar hun goederen hangen in de
lucht, hun voorspellingen komen niet
uitzij zijn niet consequent, want zij
willen de christelijke vlag vereeni
gen met de tegen-christelijke lading.
Te strijden tegen het christendom
acht nog bijna ieder eene schande
in Nederland. Waar dit dus daad
werkelijk gebeurt door de liberale
partijmoeten de ministers van die
kleur zich op officieel terrein altijd
wat verdekt opstellen, en hebben zij
dus naar den partijkant gekeerd een
ander aangezicht dan aan den regee-
ringskant.
Het voorzichtigst is dus maar om
uit vergaderingen van de eigen partij
thuis te blijven.
Doch niet alzoo onder het chris
telijk schild en op christelijke basis.
Daar leven volk en overheid niet
tegenover maar met elkander en
kunnen de overheidspersonen zich
ook onder vele getuigen vrij uitspre
ken, omdat hetgeen zij te berde
brengen alleen dezulken aanstoot kan
geven, die nu ja, die openlijk
het christelijk leven willen onder
drukken, en dus onze historisch-
nationale type uitwisschen.
Zij, die daarvoor uit den hoek dur
ven schieten, en dit theoretisch be
pleiten, zijn slechts weinigen in aantal.
Eerste iianier.
Het verslag der Eerste Kamer
over het wetsontwerp voor het hoo-
ger onderwijs is tamelijk vinnig en
boos, maar nieuwe gezichtspunten
levert het niet op. Yeeleer geeft
het een dorre herhaling van de libe
ralistische bezwaren der minderheids
partijen in de Tweede Kamer.
Sommige argumenten weerspre
ken elkaar.
Zoo b.v. wordt gezegd, dat deze
gedeeltelijke herziening der wet maar
had moeten vastgesteld worden tot
dat de geheele wet later kan worden
herzien en tevens wordt gezegd, dat
het jammer is, dat er bij deze her
ziening uiteenloopende onderdeelen
zijn gewijzigd, omdat nu der verwer
ping van het niet begeerde deel ook
de verwerping van de begeerde ver
anderingen eischt. Alsof herziening
der geheele wet niet veel meer nog
het gewilde met het niet gewilde
zoude samenvatten.
Ook wordt op de eene plaats ge
zegd, dat het toekennen van het
diplomeeringsrecht aan de vrije
universiteiten eigenlijk alleen bedoelt
het vooruithelpen der eene thans
bestaande bijzondere Universiteit,
want dat meerdere universiteiten
van die soort wel niet zullen ver
rijzen en in hetzelfde stuk wordt
tevens geklaagd, dat als er slechts
een ton gouds (stichtingskapitaal) en
negen professoren in drie faculteiten
noodig zijn voor de verwerving van
het recht om graden voor 'curgelijke
bevoegdheid uit te reiken er allicht
meer te wachten zijn. Alsof men
zulke negentallen proffessoren maar
voor het opscheppen had
Evenwel zegt dit tegenstrevig
verslag nog weinig omtrent den uit
slag. Er zijn voorbeelden gepasseerd
in vroegere jaren, dat eene fel be
streden wet er ten slotte toch wel
door kwam.
Ook tegen den eersten stap tot vrij
making van het lager onderwijs werd
heel wat geredekaveld.
Wij zullen dus kalm het resultaat
afwachten.
Aan de Christelijke kiezers in de
provincie Zuid-Holland
niets gekomen is of komen zal.
alles op haren en snaren zetten,
vooral hier in Zuid-Holland.
niet op de manier der Socialisten,
werd een stuk verspreid,
toch trotsch behoorden te zijn,
zijn bemiddeling had aangeboden,
Deze Courant verschijnt eiken Yrijdag.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beBlar t
Advertentiëu worden ingewacht tot Donderdagmorgen 10 uur.
Dit nummer bestaat uit
Ook de Liberalen zouden graag hebben,
dat 't Ministerie moest aftreden. Dan
werden zij weer baas. Maar zij willen 't
nog om een andere reden. Yoorheen heb
ben de Lib. altijd gezegdde Clericalen
(zoo noemen ze de Christelijke partijen)
kunnen toch niet regeeren. Zij zijn het
met elkander niet eens, en kunnen niets
tot stand brengen.
Zoo praatten ze. En wat zien ze nu
Dat het best gaatDat de Christelijke
partijen het in zeer veel zaken wel dege
lijk eens zijn. Dat er van al de schrik
beelden, waarmee ze de kiezers-vroeger
bang maakten, (zooals nadeel voor de
Hervormde Kerk, het veld winnen van de
ïtoomscheu, het komen van geloofsver
volging enz.),
Dat het Christelijk Ministerie een groot
aantal uitstekende wetten heeft ingediend
of voorbereid wetten, waarin het Chris
telijk regeeringsbeginsel uitkomt, en waar
door ook aan het Christelijk volksdeel
recht gedaan zal worden.
En nu denken de Liberalen dat moét
uit wezen. Als dat nog zoo een jaar of
wat doorgaat, en de wetten, waarvan de
meeste nu nog in voorbereiding zijn wor
den aangenomen, dan is 't met ons voor
goed gedaan. Dan zal het volk zien, dat
een Christelijke Kegeering wel degelijk
wat goeds tot stand kan brengen. En
daarom voor het zoover is, moeten we
dit Ministerie omver werpenDan kun
nen we voortaan altijd weer zeggen denk
aan het Ministerie-Kuyper, dat bijna niets
tot stand heeft gebrachtdaar kunt ge
aan zien, dat een Clericaal Ministerie
niets waard is
En daarom, gelooft het vrij, kiezers
zullen de Liberalen en Socialisten ditmaal
Maar al verlangen zoo Socialisten en
Liberalen met groot verlangen naar den
val vati dit Ministerie, gij, niet waar, kie
zers van Christelijke belijdenis, gij denkt
er anders over. Gij wilt, dat ons land
Christelijk zal geregeerd worden. Gij
houdt vast aan het geloof, dat de Over
heid door God is ingesteld en dat zij door
Ilem geroepen is om naar Zijn wil te
regeeren. Gij juicht het daarom toe, dat
ook het Christelijk Onderwijs door de wet
gelijk gesteld zal worden met het Open
baar, opdat niet hier en daar, maar overal,
waar men 't begeert, Christelijk Onderwijs
zal gegeven kunnen worden. Gij stemt er
mee in dat door een nieuwe Zondagswet de
Zondagsrust ook voor den arbeider, vooral
in de steden, beter zal worden gewaar
borgd. En gij wenscht immers met ons,
dat de arbeider zal worden beschermd en
dat de maatschappelijke toestand zal wor
den verbeterd,
maar in overeenstemming met de Chr.
beginselen, waarop onze maatschappij is
gebouwd.
Welnu, aan dit alles en aan zooveel
meer is 't Ministerie-Kuyper bezig te ar
beiden. Moet nu, vragen wij n, die ge
zegende arbeid worden afgebroken. Moet
er een Liberaal-Socialistisch Ministerie
komen, dat alles weer omver gooit en van
voren at begint met nieuwe plannen. Dan
worden al de ingediende wetten weer in
getrokken. Dan komt er niets van meer
deren steun aan onze Christelijke Scholen,
niets van de Drankwet, niets van een
Zondagswet, niets van de nieuwe Arbeids
wet, niets van 't Arbeidscontract, niets
van de wetten tegen dobbelarij, en voor
eerst ook niets van pensioneering van
oude werklieden enz. enz. In plaats van
verzachting is dan verscherping der Leer
plichtwet te verwachten.
Zoo gij dit alles niet begeert, waakt
dan Sommige Lib. zullen letterlijk alles
doen om u op hun candidaten te doen
stemmen. Het is treurig om 't van zijn
landgenooten te moeten zeggen, maar de
ondervinding heeft bij vorige verkiezingen
geleerd, dat sommige Liberalen om 't
maar 't winnen, tot alles in staat zijn. Er
wordt soms op de grofsts manier in strooi
biljetten gelasterd en gelogen. Natuurlijk
keurden de eerlijke Liberalen dit dan af,
inaar onder de hand 't was gebeurd.
Welnu, thans zal het nog erger zijn
dan vroeger.
Iteeds eenige weken geleden
waarin op de schandelijkste manier werd
gesproken over onzen Min. v. Binnerd.
Zaken, die toch een man is, waarop alle
Nederlauders, al zijn ze 't met hem niet
eens
omdat ei wellicht geen land is, dat een
inwoner bezit, door wien Min. Kuyper in
genialiteit wordt overtroffen.
Men weet, dat Min. Kuyper.
in de treurige geschillen tusschen de di
amantslijpers en de juweliers in Amster-
dam, waardoor