Photographie,
SPAARBANK
Advertentïèn.
De Engelsche Socialist Hyndman
over oorlog
S. VAN DER PLAAT,
„Middelharnis en Sommelsdijk"
C. KOL FF A.Cz.
8. dat een verhooging var. directe belas-
fingen mogelijk is, zonder nog te naderen
tot de 33 percent in 1850. Maar s-eïke
De grondbelasting P 't Personeel p Bedrijfs
belasting P 'i Eenige wat ons lfjkt is de
Vermogensbelasting. 13e 1' 13000 kunnen
teruggebracht worden tot f 10000; en
daarenboven zouden de 1 1,25 per f 1000
(van f 13000- f 200000 wordt flOOOo
vrij afgetrokken en van wat dan overblijft
van f 1000 vermogen f 1 '/4 belasting) of,
de f 2,per 1000 boven de f 200000
wel verhoogd kunnen worden. Maar wat
brengt zooiets op? Vermoedelijk een
beekje.
Een algemeen beginsel is 't. «geen man
en geen cent voor oorlog» voor alle soci
alisten nog niet «liet Volk» haalt aan
wat zijn partijgenoot Hyndman daarover
schrijft, namelijk:
»Hct komt me voor dat de socialistische
partij dit spreken over vrede tot eiken
prijs zeer overdrijft, Oorlog is op zijn tijd
een plicht. Een volk kan, om vrije ruimte te
verkrijgen voor zijn eigen economische
ontwikkeling, gedwongen zijn oorlog te
voeren tegen een onderdrukkend volk. En
dit ie waar, al zal ook nationalisme in een
later tijdperk reactie beteekeuen.
»l)at kunnen wij niet betwisten, zeker.
En evenmin, vermoed ik, kunnen wij eeue
bestaande natie het recht betwisten oorlog
te voeren tegen een andere natie, die haar
wil veroveren. Niet oorlogvoeren is in
zulke omstandigheden lafhartigheid, indien
althans de zich verwerende natie hare vrij
heden heeft. Goed, er zyti dus omstandig
heden waariti oorlog beter is dan vrede
Zou liet voor de menschlie'd of voor Japan
zelf goe lzijn, als Japan onder Russchische
overheersching kwam? Zeker niet Dus
heeft Japan volkomen gelijk om oorlog te
maken, eer Rusland den vrede tot schade
van Japan kan gebruiken. De Polen zou
den volkomen in hun recht zijn om op te
staan tegen Rusland, Duitschland of Oos
tenrijk. De Poeren, en nog meer de inboor
lingen van Indie, moeten worden toege
juicht, als zij oorlog maken tegen Engeland.
De Philippino's tegen Amerika. En zoo
verder. De verschrikkingen van den viede
zijn dikwijls erger dan de verschrikkingen
van den oorlog. En toch, als men leest
wat sommigen van onze socialistische
vrienden over dit onderwerp schrijven, zou
men denken dal oorlog nooit gerechtvaar
digd kan zijn. Onze geëerbiedigde en oude
kameraad Vaillant maakt er bijna een
paradox van. Sterk argumenteerende tegen
een oorlog tussehen Erankrijk en Engeland
als een afschuwelijke misdaad, roept hij uit
//Dan liever revolutie in eigen land." Maar
dat is ook oorlog, burgeroorlog in plaats
van oorlog tegen vreemden. Laat ons
daarom alle verwarring vermijden. Vrede
kan een grooter vloek zijn dan oorlog. Zoo
is het, naar mijn vaste overtuiging, thans
in vele deelen van de aarde. Laten we dus
geen mannen zijn van vrede tot eiken prijs.
Zeker ben ik niet van de partij.»
En 't Blad voegt er aan toe Zoo beslist
als onze strijd blijft tegen 't militairisme
in ziju huidige vormen, zoo waarschijnlijk
is 't, dat wij 't doorgangstijdperk der de
mocratische volkswapening zullen moeten
aanvaarden en ons niet mogen overgeven
aan utopische droomen van ontwapening
te midden van 't kapitalisme.
DE WIL VAN GOD.
En daarom, al werd ons op kerkelijk
gebied de laatste onzer wenschen toegege
ven, al werden op schoolgebied al onze
klachten opgeheven, ons vaccinebezwaar
incluis, dan nog zou ik blijven zeggenin
geheel onze Nederlandsche politica moet de
wil van God richtsnoer blijvenzoo dik
wijls het heilig Onze Vader opklimt,
moet het bij rijk en arm, bij overheid en
onderdaan, niet enkel heeten„geef ons
heden ons dagelijksch broodmaar bok, en
zelfs daaraan voorafgaandeUw wil
geschiedde", gelijk in den hernelalzoo ook
in het Rijksbestuur van ons volk en vader
land. Dr. A. Kuyper.
Vuiis- csi JLaEMlhotsw.
De invloed van Cliilisalpeteropliet
suikergehalte der bieten.
Mijn plan was eerst, dezen keer nog eenige
cijfers mee te deelen welke duidelijk bewijzen,
hoe groot de invloed eener chilisalpeterbemes-
ting op de opbrengst van suikerbieten wel is.
Doch de lezing van het verslag der voordracht,
gehouden door den heer A. F. Marlet te Delft
had tengevolge, dat ik van plan veranderde.
In bedoeld verslag n. 1. wordt verteld, dat
sommige planten door toedienen van een hulp
mest in waarde verminderen. »Zoo bijv. beet
wortelen door 't bezaaien met chilisalpeter
groeien ze welig en ontwikkelen sterk, doch
door deze geforceerde manier krijgen ze
weinig suikergehalte, waarom het den land
bouwers verboden werd dit te zaaien en de
Agenten nauwlettend hierop moeten toezien».
Twee, neen drie keeren heb ik de aange
haalde woorden gelezen. Zoo vreemd vond ik
de daarmee uitgesproken bewering, als zoude
chilisalpeter een nadeeligen invloed uitoefenen
op het suikergehalte der bieten. Nog nimmer
had ik zoo iets hooren vertellen. Althans niet
in den laatsten tijd. Want een »oude« meening
is het, dat eene sterke stikstoibemesting na-
deelig werkt op het suikergehalte. Een »oude«
meening maar ook een verkeerde. De prak
tijk heeft dit al voldoende bewezen. En daarom
verbaasde ik mij er over, hoe in eene ver
gadering, gehouden op 5 Febr. 1904 aldus
gesproken is kunnen worden. Of heeft misschien
de verslaggever zich vergist?
1 Doch dit doet er niet aan toe. De aange-
j haalde woorden staan gedrukt en de meeding
die ze weergeven foutief. Ten minste olgens
de officieele verslagen van tal van Rijksproef
velden Laten we maar eens een der »Blauw-
boeken« raadplegen. Welk, dat komt er niet
op aan. 'k Begin al te bladeren in dat van
1901-1902.
Op blz. 16 zie ik al een staa'je dat ons de
uitkomsten geeft van een bemestingsproef op
suikerbieten. Hoewel geen enkel peiceel zonder
chili bleef, was 't laagste gehalte 15, t percent
Zoo heel laag is dit zeker nog niet.
Blz. 19 Alweer een staatje, 't Heeft betrek
king op zes perceelen. Perceel III kreeg geen
stikstofmest. 't Suikergehalte was er 16,65
percent. Peiceel I ontving uitsluitend chili
suikergehalte 16.5 percent. Perceel V bemestte
men met dezelfde hoeveelheid chili in twee
keeren suikergehalte 16 percent. De daling
in 't gehalte is dus wel heel luttel en deze
zinkt stellig in 't niet, als men bedenkt, dat
perceel I 7330 K. G. suiker per PI. A op
leverde en perceel V 7286 K.G.terwijl 't stuk,
dat geen chili kreeg slechts 5891 K. G' suiker
voortbracht. Over de perceilen II en VI wil
ik nu maar niets zeggen omdat die ook nog
zwavelzure ammoniak kregen cn daarover
werd in 't bovenbedoelde verslag niet ge
sproken.
Blz. 86. Bemestingsproef op suikerbieten.
Van de zes peiceelen ontvingen er vier elk
600 K. G. chilisalpeter in verschillende boe-
veelheden en op verschillende tijden. Suiker
gehalte 15 percent, 15.1 percent 1Ü.4 percent
1Ö.2 percent. Een perceel kreeg 400 K. G.
chili dus minder en 't gehalte was 14.9 per
cent dus iets lager.
Blz. 91. Daar wordt beschreven een proef,
welke alleen genomen werd om den invloed
van een hooge bemesting met chilisalpeter op
het suikergehalte na te gaan. Vijf perceelen.
En ga nu eens aandachtig de getalletjes na.
Perc I 200 KG. chili gaf bieten m. 16,7 suik.
II250 17)3 9 9
III 300 17i4 9 9
IV 400 17:4 9 9
V geen chili 9 x 5 4 9 9
Zijn de uitkomsten niet verrassend En de
giften chili zijn waarlijk niet klein. Want de
door mij genoemde hoeveelheden werden uit
gestrooid per Geutsch gemet is 44 35 c.A. Per
H.A. omgerekend bedroegen ze dus 400 K.G.
562.5 K.G. 675 K.G. en 900 K.G.
Blz. 94. Bemestingsproei op suikerbieten.
Zes perceelen kregen elk 600 K G, chilisalpeter
met nog andere hulpmeststoffen. Het salpeter
werd op verschillende tijden uitgestrooid 't
Suikergehalte was achtereenvolgens 16,4516,1;
10,416,3; 16,3; en 16,6 percent. Hoe is 't
toch mogelijk dat men dan kan zeggen dat
door 't bezigen van chilisalpeter op suikerbie
ten het gehalte gering blijft.
Ik zou nog een heelen tijd kunnen blijven
doorbladeren in 't Blauwboek en nog ettelijke
regels kunnen toevoegen aan dit opstel. Doch
waartoe de moeite genomen Uit al de aan
gehaalde proeven blijkt immers voldoende, dat
of de verslaggever zich vergist heeft öf de
spreker. In ieder geval is het jammer, dat een
gedrukt en gepubliceerd verslag aanleiding
moest geven tot dit geschrijf Ik hoop echter,
dat mijne, daarin uitgedrukte meening door
dit een en ander zoeveel te beter zal uitkomen
Ik wil wel zeggen, dat ik het een allerzotste
bepaling zou vinden wanneer de suikerfabri
kanten den landbouwers verboden chilisalpeter
te gebruiken op hunne bieten. De agenten
moeten een oordeelkundig gebruik vun kunst
meststoffen in de hand werken. Ze handelen
daarbij en in 't belang van de fabriek en in
't belang van den boer.
G. VAN DER MOLEN
Landbouwonderwijzer.
VLAARDINGEN, Februari 1904.
Het berichtje uit Stad aan't Haringvliet (zie
uw vorig no.) waarin wordt medegedeeld dat
met de toetreding van de Landb. Vereeniging
te Den Bommel alle georganiseerde boeren in
ons eiland in één bond vereenigd zouden zijn
is zeer bezijden de waarheid. Feit is, dat met
de toetreding van die vereeniging en die te
Nieuwe Tonge alle dorpen in dit eiland bij
den bond vertegenwoordigd zouden zijn, terwijl
er dan nog 2 vereenigingen nl. .,Ons Belang"
te Ouddorp en een te Middelharnis buiten het
verbond staan, zoodat den bond bestaat uit 9
van de 13 bestaande vereenigingen op dit
eiland. K.
VE'a&gi'aak.
Vragen en Antwoorden worden hostelooa geplaatst.
Antwoorden of niedodeelingeii
zijn met hetzelfde nummer gemerkt als de vragen
waarop ze betrekking hebben.
Vragen.
654. Bestaat er een middel tegen om de
kippen het opeten der gelegde eieren af te
leeren
655. Waarom is het verkeerd om bloempotten
te verven.
656. Verhoogt een kalkbemesting steeds de
hooiopbrengst
Antivoorden en mededeelingen.
651. Of kippenmest gevaarlijk is voor den
groei der gewassen? 'k Zou niet weten waarom.
Alleen wanneer men er overmatjg groote hoe
veelheden van geeft kan deze mestsoort de
planten wel eens wat benadeelen. Dus niet te
veel en liefst in fijn verdeelden toestand op
de manier als guano strooie men kippenmest
uit
652. Waarom biestmelk sdik« wordt Om
dat ze zeer veel albumine bevat. Albumine is
een eiwitsoort. Deze stolt als ze tot 75 a 8o°
verwarmd wordt. En door dit stollen of stijf
worden, verandert de sgeweldecc biest in een
meer of minder dikke pak.
653. Katjesdragers? Dat zijn die boomtn
welke in 't voorjaar hare bloemen vertoon en
op lange beweeglijke steeltjes. De bloempjes
op zich zelf zijn dan zeer klein, maar 't geheel
(een steeltje met een groot aantal bloempjes
er op) valt zeer duidelijk in't oog. Aan Wilgen,
Elzen, Populieren, Berken, enz. kan men kat
jes vinden.
BBc Oorlog:.
Eindelijk zouden dan de oorlogscorres
pondenten, die tot dusver te Tokio als in
een vergulde kooi opgesloten zaten, verlof
krijgen - om naar liet oorlogsveld te ver
trekken. De eerste groep zal op 6 April
naar Korea afreizen.
Tot de 15 «bevrijde» journalisten be
lmoren 8 Eugelschen, 5 Amerikanen, een
Franschman en een Duitsch'er.
Dit schijnt het voorspel van belangrijker
gebeurtenissen dan we tot 1111 toe op het
oorlogsveld waarnemen; er blijkt althans
uit dat het Japansche veldtochtplan niet
langer geheim behoeft te blijven.
Volgens berichten uit Kobe, zijn op
dit oog en hl ik al 260,000 man Japansche
troepen in beweging (maar daarom nog niet
overgebracht, naar liet voste land Boven
dien zijn er 60,000 man onder de wapens
in de garnizoenen, de reserve-soldaten 3de
klas niet merlege.ekrnd, daar dezen nog
niet gemobiliseerd zijn. De grootste staf
verheimelijkt nog het plan van den veld
tocht, maar men gelooft hier, dat de Japan
sche troepen in drie legercorpsen zullen
opereeran. De Japansche overheid heeft
duizenden paarden opgeëiseht. Een vrij
talrijke ruitermucht zal dan ook waar
schijnlijk elk corps vergezellen. Paarden
en ruiters lijken niet op te kunnen tegen
Europeesche ruiterij, maar de Japansche
officieren zeggen dat hun ruiterij voor
hare taak zal berekend zijn. Het grootste
deel van de Japansche artillerie die naar
Korea vertrekt, schijnt geen grof geschut
te zijn, maar Japan bezit toch verscheidene,
batterijen van zwaar caliber, die even ver
dragen als de b ste veldstukken. Buiten
dien heeft Japan verscheidene batterijen
herggëschui.
De algemceue dooi zegt het bericht
ten slotte heeft in Korea en Maiisjnenje
de wegen onbegaanbaar gemaakt.
De particuliere correspondent van de
»Times» seint van 2 dezer uit Wei-lui wei
De toestand in Korea is thans aldus: De
landmacht v.m Generaal Kuruki is gereed
om slag te leveren aan de Yaloe. De
strategische punten zijn bezet. Slechts is
het wachten op de mobilisatie vr.11 een
klein gedeelte vun het leger.
I11 afwachting houden de Japansche en
Russische voorposten steeds voeling, doch
tot ernstig treffen komt het niet.
Het weder is goed. De Japnnneezen
werken hard om de wegen te verbeteren.
De hoofdmacht der Russische troepen
wordt geconcenteerd langs de lijn van
Liauyaug naar Hai-tsjeng, Zuidelijk van
Moekden.
Uit dit laatste zou met zekerheid blij
ken, dat de Russen werkelijk teruggetrokken
zijn benoorden de Yaloewat bevestigd
wordt in een Keuterfelegram, 't welk
meedeelt de bezetting van Widz-joe door
Japansche verkenners, zondereenigen weer
stand te ontmoeten.
De deskundige medeweikei van de
//Temps» verwacht geen samentreffen van
eenige beteekenis voor over ien tiental
dagen.
Eer is aan te nemen, dat de vijandelijke
troepen nog zullen wachten totdat de ge
steldheid der rivier veroorlooft om te
trachten over te steken. Met dit alles
rekening luudeud, zou de lang verwachtte,
groote veldslag eerst over een drie a vier
tal weken kunnen worden tegemoet zien.
In Duitsche politieke kringen verluidt,
dat er opnieuw onderhaudsche pogingen
in het werk worden gesteld in het con-
liict tussehen Rusland en Japan langs
vredelievenden weg op te lossen. Maar van
deze pogingen wordt in elk geval niet
veel verwacht, voordat er ergens eene be
langrijks botsing met de wapenen zal
hebben plaats gehad.
Aan de //Weekly Dispatch» wordt uit
Seoel geseind, dat de Russen in Korea een
verdedigende houding aannemen. Zij trek
ken geleidelijk terug, en raatten de Ja-
paneezen af.
Dezen rukken in drie colonnes op, met
de keizerlijke garde in 't midden. Van een
groot aantal soldaten zijn de voeten be
vroren, toen zij trachtten hun schoenen
tegen sandalen van stroo te verwisselen.
Niet minder dan honderd en twintig
moesten om die reden naar het hospitaal
worden gebracht. Het dragen van derge
lijke sandalen is dan cok thans verboden.
De Amerikaansche generaal Allen, die
een eindweegs met de gelen optrok, maar
de minzame waarschuwing kreeg, zijn
nieuwsgierigheid niet te ver uit te strek
ken, is thans te Seoel teruggekeerd, en zingt
den lof van den Japansehen soldaat. Ge
middeld slechts 13 man per bataljon
hadden de vermoeienissen van den marsch
van Seoel naar Ping-Jang niet kunnen
doorstaf 11.
Ingezonden.
Lang, zeer lang, lieb ik al gezocht, naar zeker
geschrift van den heer J. A. P. in 1864 hoofd
onderwijzer te Stellendam. Maar 't gelukte mij
niet. 't Was zeker bij ieder in den achterhoek
geraakt.. Onverwachts stelde een vriend het mij
ter hand. Ik dacht, dat zou wel eens aardig wezen
voot Stellendam om dat geschrift eens bij te wer
ken tot heden er zullen toch nog wel vrienden
en oud-leerlingen zijn, die lust en gelegenheid
hebben om hieraan te willen meewerken, vooral
omdat op Stellendam zooveel veranderingen geko
men zijn.
Welnu, M. d. R., laat ik dan eens wat over
schrijven.
ONS DORPJE,
Aan Hollands grens, niet ver van zee,
Waar 't Haringvliet, oudtijds Flaequé
Zich uitstort in 't Goereesch Diep
Waar menig zeeman binnenliep
Wiens langen togt uit Oost of West,
Hem blij deed zeggenthuis is 't best.
Daar werd, voor nu reeds tachtig jaren,
Want vroeger zag me er schepen varen
Door 't breede water Hals, dat diep
Van Zeeland naar Zuid-Holland liep
Maar echter, toen reeds afgesloten
Geen doortogt gaf aan schip of booten.
Daar werd dan toen een huis gebouwd
Dat men als 't klein begin beschouwd
Van 't hucht, dat slikkig en gering,
Den spotnaam Slikkendatn ontving.
't Bleef jaren lang nog arm en klein,
Beschouwd als nietig, 't volk onrein,
Den naam niet waard van dorp of hucht.
En die er woonde was berucht.
Als iemand van min edel ras
Dan die van Goeree burger was.
Intusschen heeft zich sinds dien tijd
Dit huchtje langzaam uitgebreid
Men bouwt nog daag'lijks zelf daarbij
Aan 't eind der straat vooral ter zij
In Kavel elf, waar huis en schuur
Getuigen, hoe men op den duur
Door tijd en vlijt niet spaarzaamheid,
Zich welvaart, in zijn stand bereidt.
De spotnaam aan de klei ontleend,
Was niet zoo erg of hard gemeend,
Men heeft dien lang reeds opgeheven
En aan het dorp een naam gegeven,
Zooals de stichter heeft gezegd
Dat hij 't geschikst vond en met regt,
Want uit de stelle 't gors en dam,
Vloeit heel natuurlijk Stellendam. (3)
Nog is 't bij vergelijking klein.
Maar luchtig, zindlijk, net en rein;
't Bevalt een vreemd'ling die 't eerst ziet,
E11 die 't goed kent, veracht het niet.
De lange, breede, regte straat,
Prijkt met twee rijen hoornen,
En 't Kerkje, dat terzijde staat
Lokt u tot binnenkomen, tf)
De pastory met fraaien tuin
Het boschje met zijn dreven,
De heuvel niet begroeiden kruin.
't Moet gunstige indruk geven
Zij sieren door den goeden smaak
Die overal kan blijken
Het dorp, en elk ziet met vermaak
Hoe boom en bloem hier prijken.
Het ruime school, wclingerigt (s)
Is voor ons dorpj' een zegen,
Want hier wordt wat den geest verlicht
Door het onderwijs verkregen.
De Meestoot', Molen Haven, Kaai,
Ligplaats van schip en schuiten
Zijn zooals 't dorp meest min en fraai
Men ziet ze even buiten.
De zeelucht, frisch, gezond maar koud
Geeft spierkracht aan de leden,
Sterkt long eu borst, doet velen oud
Nog vlug den weg betreden.
Het land ontwoekerd aan de zee,
Is vruchtbaar mild in 't geven
Van granen, koolzaad, vla'! en mee
E11 wat meer dient voor 't leven.
De weiden voeden dartel vee
En doen dit welig groeijen
Hun melk en boter brengen meê
Dat welvaart hier mag bloeijen.
In tal van tuinen, klein of groot,
Meestal omringd (joor haag of sloot,
Teelt ieder wat hij noodig heeft,
En voordeel of genoegen geeft.
Daar wordt als het dagwerk is volbragt
Dan de avond meest in doorgebracht;
Zoo blijft men tevens vrij, bewaard
Voor al wat ledigheid soms baart.
Een rustplaats voor vermoeiden ligt
Aan 't eind van 't dorp, doch rijk'lijk digt
Voor die wat los en dart'lend leven
E11 liefst natuur geen tol nog geven.
Maar vröomhart denkt:
Hier rust ik uit
Zoodra ik voor 't laatst
De oogen sluit.
Zoo heeft ons dorp dus wat me er wacht
Ook wakend toezigt, zelfs hij nacht;
En voor ons hooger heil en leven
Is ook, door die bestuurt, gegeven
Een Herder die de zielen hoedt,
Opdat ze uit 't regte spoor niet wijken.
Een doctor die het leven hoedt,
Als 't zwak wordt en ligt zou bezwijken,
Een meester die de kinderen leert
Voor ondeugt zich te wachten,
En een die straatrumoeren weert
Bij dagen en bij nachten.
Twee bakkers die verschillend brood,
Biscuitjes, krentekoekjes
"V'erkoopen zoo in 't klein als groot
Contant of ook op boekjes.
Een scheerbaas, die u 't haar ook snijdt
Zooals gij 't wenscht naar mode en tijd,
Schoen-, laars- en kleerenmakers,
Naaivrouwen, minnen, bakers
Een timmerman, een metselaar,
Een verwer, smid en droger,
Een kuiper en een molenaar,
De laatste staat wat hooger.
E11 schippers zijn er bij de vleet,
Voor schepen, booten, sloepen
Die ook als redders zijn gereed,
Op zee waar nood mag roepen.
Als gij nog iets
Bedenken kunt,
't Is tot uw dienst
Mits gangbre munt.
Want geld is d' algemeene spil
Waar hier ook elk op draaijen wil.
AAN TEEKENINGEN.
(1) i11 1782 is hier het eerste steenen huis
gebouwd voor rekening van den Ambachtsheer
Mr. Iman Cau, hetwelk van dien tijd af en nog
steeds dient tot rechtkamer en dorpsherberg.
(2) De bijbouwing werd voortgezet eerst tot
1820, toen was al de beschikbare grond bezet.
In 18kwam er een stukje dorpsgrond va
cant, doch ook dit was spoedig bebouwd. De
Meestoof die 111 1790 gebouwd was, brandde
den 12den December 1862 af en uit deszelfs puin
verrezen sedert dien tijd 11 nette huisjes. In
1863 is ter linkerzijde op eenigen afstand van
liet dorp, een zeer nette meestoof gebouwd,naar
de tegenwoordige inrichting, met machineriën.
(3) In het jaar 1751 is over de Stelle of Gors
een dam gelegd, en over dezen in 1780 den Dam-
dijk, waardoor do Eendraclitspolder ontstaan is,
in welke ons dorp licht.
(4) Dit Kerkgebouw is aan de openbare Gods
dienstoefening toegewijd door Ds. A. G. Roëll
naar aanleiding van Exodus 11 4 op Zondag
den 2 Juli 1820.
Al vroeg diende hier tot school eene loods,
later een kleine kamer doch in 1823 werd tegen
over den hoofdingang der Kerk een net schooltje
en zeer goede onderwijzers woning gebouwd; dooi
de aangroeiende bevolking werd de schooi
spoedig te klein en daarom in 1849 aanmerkelijk
vergroot eri in den tegenwoordigen toestand ge
bracht.
(6) Het grondgebied bestaat in vier vruchtbare
polders, als
1 De Adriana bedijkt in 1769 gr. 193,76,19 Bunders
2DeEendragt 1780 578,75,80
3 De Hals 1803 263,85,81
4 DeScharrezee 1803 48,05,21
Te zamen 1083 B. 43 vierk. roeden en 1 vierk. el.
De dijken en wegen medegerekent dan bedraagt
de omtrek 1530 Bunders 34 vierk. roeden en 30
vierk. ellen.
De bevolking bedraagt 850 zielen.
Men is op dit oogenblik bezig met de voorbe
reiding tot de indijking van een vijfden polder
die vermoedelijk den naam- Nieuw Stellendam
zal dragen. B.
<2 empng'd ftleiaws.
Moordaanslag.
Zondag in den vroegen ochtend heeft te
's Gravenhage aan den Noord West Buiten
singel een moordaanslag plaals gehad. Reeds
sedert eenigen tijd bestond er een veeie tus
sehen twee bewoners van genoemde straat,
den biel-huishouder Van der Kley en den
vrachtrijder Rausch. Laatstbedoelde kwam
Zondagochtend omstreeks 6 uur in het bier
huis van V. d. K. en zonder dat er een
woordenwisseling aan was voorafgegaan, loste
R. drie revolverschoten op den kastelein, die
daardoor ernstig verwond neerzeeg.
De dader vluchtte daarop het huis uil den i
Loosduinschen weg op, waar hij, volgens zijn
later afgelegde verklaring, het vuurwapen,
waarmede hij het misdrij i lmd gepleegd, in
de vaart wierp.
Twee personen, die zich tijdens het voor
gevallene in het bierhuis bevonden, droegen
den verwonden kastelein naar diens bed,
waarna de politie met hel misdrijf in kennis
werd gesteld. Per raderbaar werd de ver
wonde, bij witn o.a. oen der kogels in de
zijstreek was gedrongen, naar het gemeente
ziekenhuis vervoerd.
De politie slaagde er in den loip van den
voormiddag in den dader aan te houden. Naar
het commissariaat aan het Alexandersveld
overgebracht, trachtte de 25-jarige R. hel
te doen voorkomen alsof hij van liet gebeurde
niets wist, maar spoedig daarna legde hij
tegenover den commissaris, den heer Wulf-
fers, een volledige bekentenis af.
Als oorzaak van zijn handelen noemde hij,
dat de kastelein hem grof beleedigd had, ten
gevolge waarvan hij in drift was ontstoken.
Ook de beide personen, die ooggetuigen
waren van de misdaad, werden door den
commissaris verhoord.
De dader is naar het huis van bewaring
overgebracht.
De toestand van den verwonde is zeer
ernstig.
Eriintige vechtpartij.
Zaterdagnacht had een ernstige vechtpartij
plaats in een danshuis in deLutkenieuwstraat
te Groningen, Twee politieagenten, die waren
ontboden om de orde te herstellen, geraakten
dusdanig in de knel, dat zij de sabel moes
ten gebruiken en een van hen tot two.maai
toe zijn revolver moest afschieten. Een der
beihamers kreeg een ernstige wonde aan het
hoofd. Eenige personen werden gearresteerd.
Ken gasontploffing.
In een groot heerenhuis te Heusden, voor
een paar (lagen pas Letrokken door den rijks
veearts Hilwig, werd men Zaterdag een sterke
gaslucht gewaar. Men ondekte dat de gas-
lucht kwam tussehen de zoldering en liet
plafond. Men slak een lucifer aan om naar
het lek te zoeken en opeens ontbrandde het
daar opgehoopte gas en een geweldige knal
deed zich hooren. De ruimte tussehen den
duobelen zolder was mot hooi gevuld dat
direct vlam vatte. Met buitengewone krachts
inspanning is men don brand in zijn begin
meester geworden. Er is echter aan alles
schade toegebracht, ook, door het misschien
ondoelmatig gebruik maken van water.
Een vondst van groote waarde.
De correspondent te Leerdam van //de Te
legraaf» meldt
In de gemeente Heukelum, nabij Leerdam
hebben een zestal jongens van 10 a 12-jari-
gen leeftijd, Donderdagmiddag een vondst
gedaan van waarde. In de fundamenten van
een afgebroken woning, welke in vroeger eeu
wen bij een klooster behoort moet hebben
delfden zij al spelende een klein, rond, aarden
potje op, waarin 34 gouden en zilveren munten
en gedenkpenningen bleken geborgen te zijn,
bijna zonder uilzondering alle even gaaf.
De Burgemeester, die de gevonden schat
onder zijn hoede heett genomen was zoo
bereidwillig ons deze muntstukken te toonen
waaronder een gouden Carolus van Carel V,
datcerende uit de L5e eeuw en een Groot
van Willem VI.
De vinders behooren tot behoeftige gezinnen.
Een gebouw voor den wijnhandel.
De firma F e r w e r d a St T i e m a n heeft
haar hoofdkantoor overgebracht van Heeren
gracht 88 naar een nieuw gebouw, Da Co3ta-
kade 102, eengrootste inrichting voor haar
wijnhandel, geheel naar de eiscben des tijds
ingericht.
In de ruime kelders, met muren van niet
minder dan een halven meter dik, liggen de
reuzenvaten, die men voor eenigen tijd door
de stad zag vervoeren, waarbij er zijn die niet
minder dan 9000 L. van het edele druiven
sap kunnen bevatten. Zij worden gevuld door
middel van een electrische pomp in den tijd
van vijt kwartier.
Op de bel-élage zijn de ruime en lichte
kantoorlokalen en het laboratorium voor de
analyse der wijnen. Verder heeft men daar
boven de zolders, waarop de vaten met port,
madera, sherry, e. d. liggen gerangschikt
die voor de fijne gebottelde wijnen in groote
ijzeren rekken, 50,000 stuks op een zolder.
Overigens heelt men de expeditie-ruimte
een gaanderij voor liet opbergen van ledige
flesschenspoelinrichtingkeider voor ge
distilleerd, enz.
Het gelieele gebouw is elcctrisch verlicht,
terwijl een lift mede door electriciteit, bewo
gen, de vaten en manden van de kelders
naar de hoogste zolders kan brengen.
Het genouw, met zijn aardigen gevel, doet
den architect, den heer L. J. N e u m e ij e r
Jr. en den aannemer, den heer Ph. A.
W a n e r s, alle eer aan
Voorstraat, Middelharnis.
Werktdagelijks metelke weersgesteldheid
AteSiei* geljikvlocrs.
van het Departement
der Maatschappij tot Nut van
't algemeen.
De bank neemt gelden op tegen 3°,'0
rente 'sjaars.
Gelegenheid tot inbreng- en terugbeta
ling Van gelden op Maandag, Dinsdag,
Woensdag en Donderdag van 9—12, be-
ttflVHi s Maandagavond van 67 uur, ten
kan">re van den Thesaurier-Boekhouder
te Middelharnis.
