NE
Vrijdag 25 Maart' 1904:
Orgaan
Antirem lm lion air
IS!!
I N HOC SIGN O VINCES
"s,
nden.
elsdijk"
cao
Cl,
Is.
1
Negentiende Jaarg.No. 962.
voor de %uidliollaiid*<ii© en Kcenwiflie Eilanden
Alle stekken voor de Hedactle bestemd,
Advertentie® en verdere Administratie franc© toe te zenden aan den Uitgever.
TWEE BLADEfi.
ېn verzoen lijk.
Mleliszfelig1.
Misdadige woelingen.
mm
ebruik
matig©
elijke
middel
m' met
zonder
rt het
>rmiog
eda iQ
en ala
nigche
n.
ils be-
sla-
ÏDBN-
achten
m,
zieke-
elooze
wakte
prik-
ust en
I
te
heken
3elfts-
Zuid-
3 en
ind.
AKI.
an Apotlie-
gl ij (Iers ge-
a g k r it m p,
3 s p ij s v e r-
sten 75 ct.
bij DIJKE-
bamis bij
bij L. W.
it van
tegen 3°/0
terugbeta-
Dinsdag,
9—12, be-
-7 uur, ten
oekhouder
Z.
'Jhnrnis.
ten.
hage
jeoteur.
tie MALIE»
tie ran het
latidsehe
den Inspeo-
H. Agenten.
II
S S. 5 ot
5IKER
1® ct.
i
FDER
O cent.
Deze Courant verschijnt eiken Yrijöag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent,
Amerika bij vooruitbetaling f 3,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 tent,
UITGEVER:
T. BOEKHOVEN.
MÈMM Mi
Advertenties ÏO cent per regei en maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/s maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing,
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaat
Advert ^niiën worden ingewacht tot Donderdagmorgen 10 uur.
Dit nummer bestaat uit
KËRSTK BLAD.
(Iphoopinf van werk
Als men let op de vier weken
der publieke beraadslaging over het
Hooger Onderwijs, die wij mi achter
den rug hebben, en daarbij eenig be
sef heeft van den stapel wetsontwer
pen, die ter behandeling gereed ligt
of binnen kort van den Raad van
State te wachten is, dan vraagt
men zich met zorg al, waar het
eigenlijk met den politieken arbeid
heen moet.
Wie Dr. Kuyper meer van nabij
kenden, zullen er geen oogenblik aan
getwijfeld hebben, of bij zou zich
ais minister spoedig in de zaken
inwerken, hij zou ingrijpende wet
ten willen voordragen, bij zou die
secuur willen lundeeren, en hij zou
als premier het geheele Kabinet wel
zoodanig inspireeren, dat ook de
andere ministers alles gingen doen
wat zij konden.
En hierin zijn zij dan ook in 't
minst niet teleurgesteld. Maar nu zit
de Tweede Kamer met de vracht,
en zij heeft nu alles te verwerken.
Door haar hersen-milien moet alles
pesseeren.
Het is hier als met uitnemende
koks. Al bun bekwaamheid en vin
dingrijkheid is ongenoegzaam, als do
spijsverteringsorganen der gasten
traag in het opnemen zijn.
Binnen kort komt nu eerst de
drankwet in bespreking. Maar allicht
gaat daarmee een groot stuk heen van
den tijd tusschen bet Paasch-en het
zomerrecès. Bijna ieder Kamerlid zal
daar zijn ditjes en datjes over ten bes
te geven, en breed zal de sii oom der
redenen weer vloeien.
Daarna moeten de uitgebreide ar
beidswet eD de eveneens omvangrijke
wet tot herziening der invoerrechten
in de aldeelingen der Kamer worden
onderzocht.
't Is nog de vraag of dat werk vóór
de zomervacaatie afloopt.
Dan ligt er nog de wet tot inper
king van den vaccinedwang, de wet
tot regeling der onderwijzerspenei-
oenen, de wet op het arbeidscontract,
de wet tot. .afschaffing der Staatsloterij
de wet tot bevordering der volksge
zondheid door het tegengaan van de
verontreiniging der openbare wate
ren en kunnen van deii Raad van
State verwacht worden de weisher
ziening voor het lager onderwijs (die,
naar verluidt, voorstelt om de minima
jaarwedden zoowel bij het open
baar als bij het bijzonder onderwijs
voor Rijksrekening te nemen, gelijk
de Kamerleden Kuyper, van Alphen,
De Savornin Lobman en De Yisser
dit in 1899 in beginsel bij motie voor
droegen) voorts een wetsvoorstel tof
ziekteverzekering een ontwerp voor
de verzekering der zeevisschers cm
ontwerp voor het onderzoek naar het
vaderschap een ontwerp voor de ad
ministratieve rechtspraak een voor
de herziening der ongevallenwet
een voor de ouderdomsverzekering
der arbeiders een voor de Zondags
wet enz.
Deze laatste drie zijn volgens ver
trouwbare rnededeeling toch ook reeds
bijna gereed in de ministeriëele bu
reaus.
Wat moet er nu van dat alles ko
men, als de politieke reistrein in 1905
weer voor geruimen tijd stop gezet
wordt door het optreden van andere
ministers
Want het zeggen dan moeten
nieuwe ministers maar dadelijk met
hun wetsvoorstellen komen, is de op
pervlakkigheid zelve, ja is onzinnig.
Zij toch dragen de verantwoordelijk
heid, en moeten dus in eigen persoon,
de zaken onderzoeken hetgeen tijd
kost.
De kiezers zullen dan ook, naar wij
vertrouwen, wijzer zijn en den gang
van het werk niet roekeloos storen.
Sociale wetgeving-.
Curieus is de meening der vrij
zinnig-democraten, en sociaal-demo
craten alsof alleen hun standpunt en
hun leer uitzicht gaven op hulp in
den socialen nood.
Als zij doelen op geweldpleging,
op een handtastelijk dwingen van de
meerderheid door de minderheid, ja
dan is van hen meer te verwachten
dan van andere partijen. Maar dan
staan zij ook het dichtst bij het vuur
der verwoesting.
Zoolang zij echter op den parle
mentairen weg blijven, brengt hunne
opvatting' van het staatsleven inede,
dat zij slechts langzaam kunnen vor
deren en alles onzeker is.
Zij toch reduceeren al de staats
macht tot iiden wil der meerder
heid li.
Zoolang de meerderheid niet wil,
hetgeen zij voorstaan, rest hun slechts
te wachten op betere tijden. Krach
tens hun beginsel van volksheer
schappij moeten zij den wil der meer
derheid zelfs onvoorwaardelijk eer
biedigen.
Wil de meerderheid b.v, onteige-
ning van de productiemiddelen, dan
is dat een goede maatregel. Zoolang
echter de meerderheid het particulier
bezit handhaaft, moet zij dat ook
goed keuren, omdat de gemeenschaps-
wil het zoo bestelt.
Want een hoogere, een voorwer-
pehjke maatstaf voor het goede heb
ben zij niet. Wat de meerderheid be
disselt, is welgedaan.
lioe geheel anders staat daarte
genover de coalitie der christelijke
partijen, die uitgaat van het onver
breekbaar recht en den immer gel
denden plicht der Overheid om de eco
nomisch zwakken te steunen en de
verdrukten uit hun lijden te hel
pen.
Natuurlijk hebben de chr. partijen
ook wel met de omstandigheden te
rekenen, en zijn ze middellijk af
hankelijk van de inzichten der meer
derheid van de volksvertegenwoor
diging, Maar dat behoeft eene chr.
regeering niet te beletten om alvast
datgene te doen, hetwelk krachtens
Gods geopenbaarde wil altijd moet
gedaan worden.
Tot dat altijd voorgeschrevene be
hoort het streven naar zulk een maat-
schappelijken toestand, dat alle goed
gezinde arbeiders geregeld hun voed
sel, kleeding en huisvesting kunnen
krijgen ook als zij oud worden.
Als dus de partijen, die zeggen uit
de vrede// te leven, zich aan de ge
zonde rede hielden, dan moesten zij
beseffen, dat van de coalitie op den
duur vereweg het meest te verwach
ten is voor de sociale wetgeving,
Haar ministers hebben een vaste
basis voor hun werk.
Hoe meegaande zich de Minister
op ondergeschikte punten ook toonde,
in zake de wet op het hooger on
derwijs, toch wilden de tegenpartijen
van geene toenadering weten.
Wel werd het bedektelijk inge
kleed.
De heeren wilden niet bepaald ©nt-
kennen, dat er ook op een godsdien-
stig-dogmatischen grondslag weten
schap kon beoefend worden. Maar
zij bleven roepen om waarborgen voor
het wetenschappelijk gehalte der vrije
universiteiten.
Drie faculteiten ieder met drie
professoren benoemd uit gegradueer
den of met medekeur van de over
heid, was hun niet genoeg om het
promotierecht met burgerlijk gevolg
aan de vrije universiteit te gunnen.
De Minister heeft êr ten slotte
aan toegevoegd, dat dit promotierecht
alleen behouden blijft, als de univer
siteit na 25 jaar 4 en na 50 jaar
5 faculteiten, ieder met 3 hooglee
raren telt.
En inmiddels" kan de vrije univer
siteit zich dan met meer houdbare
concurrentie tot. grootere ontwikke
ling voorbereiden.
Maar de liberalen namen daar geen
vrede mee.
Er zat achter, dat er slechts
ééne vertrouwbare wetenschap in hun
ne oogen is, nl. die welke zonder
eenigen band aan de geopenbaarde
waarheid Gods in allerlei richtingen
rondfladdert.
Toch hebben wij wel hoop, dat de
wet in het Staatsblad komt.
De Eerste Kamer zal er, dunkt
ons, met bezadigdheid over oordee-
len, en de algemeene landsbelangen,
die hierbij op het spel staan, niet
uit het oog verliezen.
Nu in de nieuwe arbeidswet is
voorgesteld om de bakkersgezellen
ruim 300 dagen van het jaar vrij te
maken van nachtarbeid (tussehen 's
avonds 9 en 's morgens 5 uur) zou
men mogen verwachten, dat de bak
kers hiervoor de regeering dankbaar
zouden zijn, en met beïCe handen die
wetsbepaling zouden aangrijpen.
Maar neen, nu gaan de belangheb
benden zeiven tegenstribbelen al
thans de patroons.
In Rotterdam hebben zij eene ver-
EEUILLETON.
ii.
4-) GELUK EN DROEFHEID
s ui<, in
00V2
LAND,
Had in het begin de opinie van som
migen zijner makkers voor hem minder
beteekenis, omdat hij nog steeds te veel
dacht aan het groote verlies, dat hij ge
leden had, de schijnbaar niet ongegronde
redeneeringen brachten hem tot nadenken
daarover, en soms wist men elkander zóó
te boeien, dat het ongemerkt reeds vrij
laat begon te worden. Vrouw Hendriks
had dit wel opgemerkt, maar geheel ter
goeder trouw over haar man oordeelende,
had zij er niets van gezegdte minder
omdat Hendriks na den dood van zijn
dochtertje, zeer zenuwachtig en vrij korzelig
was geworden.
Gelijk op bijna elke groote werkplaats
had ook op de fabriek waar Hendriks
en Verhagen werkte het socialistisch zaad,
met kwistige hand gestrooid, welig wortel
geschoten. Vooral in den winter werden
vele vergaderingen belegd waarin socialis
tische woordvoerders optraden. Vele werk
lieden der fabriek woonden dan die
vergaderingen bij. Tot op beden had men
Hendriks, hoeveel moeite men zich daar voor
had kunnen getroosten, niet kunnen bewegen.
Nu stond dit anders te worden. De
zomer met zijn prachtige avondjes, zoo
geschikt voor de wandelingen, was voorbij.
De najaarsstormen loeiden, en waar het
weer meestal te ongunstig was voor een
avondluchtje, werd er weldra omgezien
naar een andere tijdverpoozing, want Hen
driks was aan zijn woning geheel ontvoerd.
Daarbij kwam dat Hendriks wist hoe zijn
vrouw tegenwoordig zich meestal bij Ver
hagen bevond, zoadat hij zich voor haar
ook niet meer had te haasten.
Zoo kwam het dat hij toen gemakke
lijker te bewegen was tot het bijwonen
van socialistische lezingen, waardoor het
zaad der ontevredenheid in zijn hart nog
meer kon gestrooid worden, dan door de
gesprekken met zijn vrienden.
Ongelukkige, bedroefde vaderHoe
diep zijt ge te beklagen om het harde
lot dat u trofWaarom zoekt ge uw
troost en afleiding bij menschen en dan
nogal bij zulke menschen, wier beginsel
in lijnrechten tegenspraak is met Gods
Woord? Zult ge gehoor geven aan hunne
verleidelijke taal, of ongemerkt meege
voerd worden, dan zult ge later in plaats
van? te beklagen te beschuldigen zijn
III.
OP VERKEERDE WEGEN.
Reeds eenige dier vergaderingen zijn
gehoudeD, en steeds traden daarin bekwame
sprekers op, mannen van het woord, die
hun taal meester waren. Trad men in
debat dan moest men zeker van de zaak
zijn of de victorie werd aan socialistische
zijde geblazen,
Hendriks was steeds één der aandachtige
hoorders, en waar hij aanvankelijk heele-
maal niéts van het socialisme was toege
daan, daar werd hij door die vergaderin
gen herinnerd aan toestanden en wanver
houdingen, waaraan hij vroeger nooit
dacht. Meestal werden die wanverhoudingen
zeer overdreven voorgesteld, doch hem
wilde het voorkomen dat, onpartijdig ge
sproken er veel waarheid in was. Het liet
zich niet gemakkelijk ontkennen.
Natuurlijk \eroorloofde men zich de
vrijheid om van tijd tot tijd aan Hen
driks te vragen hoe de spreker hem had
voldaan, waardoor zich dan meestal een
soms zeer druk gesprek ontspon, dat
steeds eindigde met een jeremiade over
dien jammerlijken toestand des werkmans,
die »slaven van het kapitaak. Ook op
de fabriek waar Hendriks werkte bestonden
'natuurlijk wanverhoudingen. Ongetwijfeld
viel hier niet zoo zeer te klagen als op
andere van dergelijken aard maar er viel,
vooral volgens de socialisten, nog heel
wat te verbeteren.
Nog nooit had Hendriks er aangedacht.
Hij had er ook nog nooit last van onder
vonden. Hendriks was een braaf, oppassend,
ijverig en bekwaam werkman, die naar
behooren zijn plicht betrachtte. Wel had
hij zijn eigen inzichten in het werk, en
verschilde in sommige zaken veel met de
opvattingen zijner superieuren. Onbe
schroomd doch bescheiden gaf hij zijne
inzichten te kennenmaar was nimmer
eigenzinnig. Voor betere gedachten gaf
hij steeds de zijnen gaarne gewonnen.
Zoo bleef de goede verhouding voort
duren. Edoch het minder geregeld leven
van den laatsten tijd, gevoegd bij zijn
prikkelbaar humeur, had helaas maar al
te veel invloed. De langgerekte lezingen,
met de vaak zeer vervelende debatten
waren oorzaken dat de vergaderingen soms
tot bijna middernacht werden aangehouden.
Het is begrijpelijk dat Hendriks evenmin
als de andere bezoekers die avonden soms
meer gebruikten dan zijn vrouw aange
naam was, en hij soms in half benevelden
toestand thuis kwam. En 's morgens ge
voelde hij zich dan niet frisch, waardoor
hij een poosje langer te bed bleef, en
zoodoende herhaalde malen eenige uren
moest verzuimen.
Door het vertrouwen dat Hendriks ge
noot werd dit verzuim op de fabriek niet
zoo ernstig opgevat, maar daar het zich
hoe langer zoo meer begon te herhalen,
en Hendriks op een minder bescheiden
toon eene daarover gemaakte aanmerking
beantwoordde, werd dit vertrouwen wel
wat geschokt.
Maar ook zijn ijver kwam ia verdenking.
En niet zonder reden. Was er vroeger
soms overvloedige drukte van werk aan
de fabriek, dan was één wenk voldoende
om Hendriks eenige uren te doen over
werken. De gedachten, dat hij daarmede
zijn inkomen kon vermeerderen en in het
belang der zaak kon werkzaam zijn,
deden hem met vreugde de tijding van
overwerken vernemen. Maar ook dat stond
anders te worden. Immers, waar zou hij
zoo hard voor werken Zeker, had hij
een goede vrouw maar kinderen waren er
niet. Daarom was hij voornemens voor
het overwerk te bedanken.
Toen hij bij zekere gelegenheid dit
voornemen aan zijn vrienden te kennen
gaf, werd hij eenparig geprezen als een
bekwaan werkman, die door een ijverigen
arbeid vau eenige uren daags best in
staat moest zijn om voor zijn klein gezin
brood te verdienen. »De werkdag moet
niet verlengd, maar verkort worden en het
urenloon verhoogd. Zoodoende kunnen er
meerdere werklieden geplaatst en wij beter
in staat gesteld worden om door ons werk
een welverdiend bestaan te hebben. De
bezitters van het kapitaal genieten van al
de weelde des levens, en wij moeten soms
met onze groote gezinnen zelfs bij hard
werken het noodige ontberen*.
Wordt vervolgd.)