I
Vrijdag 18 September 1903. No. 935.
Tweede Blad.
tot opening van de gewone
zitting der Staten-Generaal
Het is mij aangenaam in uw mid
den te verschijnen teneinde de nieuwe
zitting der Staten-Generaal te openen.
Onze betrekkingen met het buiten
land bleven zich kenmerken door het
gewensehte zeer vriendschappelijke
karakter.
Zee- en landmacht kweten zich hier
te lande en in de gewesten overzee
op lofwaardige wijze van haar roe
ping vooral toen een misdadige woe
ling tegelijk het openbaar gezag en
de maatschappelijke levensbeweging
bedreigde, bleek hoe vast hef vader
land op zijn weermacht rekenen kan.
Aan vloot en leger en niet minder
aan het korps burgerlijke ambtena
ren betuig ik voor de destijds be
toonde veerkracht en toewijding mij
nen dank.
De bronnen van onze welvaart
vloeiden in menig opzicht op niet
onbevredigende wijze. Wel hield de
nijverheid zich niet dan met moeite
op de bereikte hoogte staande, maar
de landbouw ging ten deele vooruit,
de handel was niet onbelangrijk, en
het scheepvaartverkeer kon zich her
stellen van zijnen achteruitgang in
het vorige jaar.
üp het gebied van den arbeid bleef
de stoornis in den geregelden gang
niet zonder nadeelige gevolgen. Toch
doet de nuchterheid van geest, die
zich in de dagen van spanning bij
het overgroote deel onzen werklieden
openbaarde, hope koesteren voor een
gezonden voorgang van de arbeiders
beweging, tot wier welslagen ik door
voortgezette sociale wetgeving wenscht
mede te werken.
De pacificatie van het noordelijk
gedeelte van Sumatra vorderde ,dit
jaar op hoogst belangrijke wijze. Het
verzet in het landschap van Korintji
werd gebroken. De tegenspoed waar
mede de inlandsche bevolking op
Java te worstelen had, bleef, hoezeer
getemperd, toch voor een deel nog
in die mate aanhouden, dat herhaal
delijk steun van Regeeringswege on
misbaar bleek. In Suriname is meer
dan tot dusver op de opbeuring van
landbouw en nijverheid de aandacht
gevestigd. In de Kolonie Curapao kon
door gouvernementshulp voorzien wor
den in schaarste van voedingsmid
delen, door langdurige droogte ver
oorzaakt.
Behalve de reeds ten vorige jare
door mij aangekondigde wetsvoor-
drachtgn, waarvan de indiening door
de gebeurtenissen van het voorjaar
vertraagd werden, is het mijn voor
nemen in dit zittingsjaar nog andere
ontwerpen van wet in gereedheid te
doen brengen.
Ik wensch uwe medewerking in te
roepen om de uitkeering van Rijks
wege zoo aan het openbaar als aan
het bijzonder lager onderwijs nader
te regelende viering van den we-
kelijkschen rustdag beter tot haar
recht te doen komen den openbaren
verkoop van sterken drank aanmeer
doeltreffende bepalingen te onderwer
pen het stelsel van verzekering uit
te breider tot de ongevallen bij de
zeevisscherij en tot de gevallen van
ziektede verontreiniging van de
openbare wateren tegen te gaan. Een
regeling ter verzekering tegen inval-
liditeit en ouderdom en een herziening
van de armenwet zijn in voorbereiding.
Wetsontwerpen zullen U worden
aangeboden tot regeling van de ad
ministratieve rechtspraak tot wijziging
en aanvulling van het wetboek van
strafrecht, alsmede tot aanvulling van
artikel 342 van het Burgerlijk Wet
boek.
Voorstellen van wet zullen U wor
den voorgelegd tot herziening van het
tarief van invoerrechten, tot regeling
octrooiwezen en tot bevordering van
de zoetwatervisscherij. Een wetsvoor-
dracht zal worden ingediend om de
verhouding tusschen het burgerlijk
en militair gezag nader te bepalen.
Voor de nieuwe bewapening van
de bereden artillerie zal ik U een
voorstel doen toekomen.
De ver van gunstige staat der In
dische geldmiddelen noopt tot zeer
omzichtig beleidter afdoende ver
betering zal de hulp van het moe
derland niet kunnen worden gemist.
Maatregelen zijn in overweging, strek
kende om aan den inlandschen land
bouw op Java duurzaam eene meer
bevredigende uitkomst te verzekeren.
De voorgenomen decentralisatie van
het bestuur van Nederlandsch Indië
zal, naar ik vertrouw, aan de behar-
tieging van de plaatselijke en alge-
meene belangen ten goede komen.
Voorstellen zullen worden aangeboden
tot wijziging van een tweetal artike
len in het regeeringsreglement voor
Nederlandsch lndië, teneinde een ver
beterde rechtsbedeeling en het schep
pen van een meer gewenschten rechts
toestand voor de Inlandsche Christe
nen mogelijk te maken.
Voor deze veelomvattende taak
reken ik, mijne Heeren, op uwe steeds
gebleken toewijding aan de belangen
van het volk, dat gij vertegenwoor
digd. Doe de Almachtige God zijn
zegen op uwe werkzaamheden rusten.
ik verklaar de gewone zitting der
Staten-Generaal te zijn geopend.
Plaatselijk Nieuws,
f ngezonden Stukken.
IN HOC SIGNO WSES
TAN DE BEIDE HAMERS,
oplDinsdag den 15 September 1903,
De heer Schimmelpennick van der Oye
van-Jfomkém, die den Voorzitterstoel
bekleedt, opent, nadat de leden naar de
vergaderzaal van de Tweede Kamer zich
begeven hebben, des middags te twaalf uren
de vergadering, en laat door den griffier
van de Eerste Kamer voorlezen een Ko
ninklijk besluit van den 4 den September
1903 no. 30 hondende zijn benoeming tot
Voorzitter v?n de Eerste Kamer geduren
de de zitting, die heden zal aanvangen.
De Voorzitter benoemd in de com
missie, die Hare Majesteit de Koningin
in het gebouw -zal ontvangen en uitleiden
de heeren Regout, Van Lier, Van Wei
deren, Baron Rengers, De Jong en Van
Velzen, leden der eerste en Jhr. DeSavor-
nin Lohman, Jhr. Pompe van Meerdèr-
voort, Van der Kun, de Boer, Brummel-
kamp, Van Kaalte, Jhr. Van Nispen tot
Sevennaer, Arst, Dolk en Van der Vlugt.
Jeden der Tweede Kamer.
De Minister, hoofden van Departemen
ten van Algemeen Bestuur en de leden van
den Raad van State, vereenigingen zich te
één uur des namiddags mede in de Verga-
derzaal.
Hare Maj esteit de Koningin, vergezeld
van 'ZJjne. Koninklijke Hoogheid den Prins
der Nederlanden, Hertog van Mecklenburg
kort daarna in het gebouw der Tweede
Kamer aangekomen, wordt in de vergader
zaal binnengeleid, neemt plaats \óp< den
troon, en houdt, terwijl Zijne Koninklijke
Hoogheid de Prins naast haaf gezeten is,
de volgende rede
Mijne Heeren
Hare Majesteit de Koningin vergezeld
van Zijne Koninklijke Hoogheid den Prins
der Nederlanden, Hertog van Mecklenburg,
en voorafgegaan door de Commissie, ver
laat de vergaderzaal.
De Voorzitter sluit, nadat de commissie
in de zaal is teruggekeerd, de Vereenigde
Vergadering.
Sommelsdijk. In het tweede blad van
het nummer der vorige week hebben wij
gemeld dat de keuringscommissie van de
op Donderdag 24 Sept. a.s. te houden
zaaigranenkeuring te Dirksland, bestond uit
de hh. J. Timmers te Middelharnis, J. van
Schouwen, Sommelsdijk en J. v. d. Koogh
te Middelharnis.
Men maakt ons er attend op dat dit
niet geheel juist is. De keuringscommissie
bestaat uit de heerenJ. Timmers, Mid
delharnis, J. van Schouwen, Sommelsdijk
en D. Breesnee, Nieuwe Tonge, terwijl de
leiding der granenkeuring is opgedragen
aan den heer J. van der Koogh te Middel
harnis.
Donderdag 24 Sept. a.s. des namid
dags ten 2 ure zal ten Raadhuize de gele
genheid worden opengesteld tot kostelooze
inenting en herinenting.
Het inschrijvingsregister der lotelingen
voor de Nationale Militie lichting 1904 is
met een getal van 25 ingeschrevenen geslo
ten en wel de navolgende personen Hen
drik Jacob van Aalst, Jan van Antwerpen,
Anthonie van den Berg, Pieter Breur, Jacob
Cornelis Buurveld, Franciscus Adrianus
Buijs, Pieter Groenendijk, Dingeman Hoog
moed, Jan de Keizer, Johannes van Lente,
Aart Mulder, Laurus van Rikxoort, Bernar-
dus Jacobus Scheek, Adrianus Jan Schilper-
oord, Krijn Hendrik Schippers, Johannes
Snoep, Jan Troost, Marinus van der Veer,
Leendert Verbiest, Cornelis van Vliet, Jaco
bus de Vries, Cornelis Vroegindeweij, Jacob
Vroegindeweij, Leendert Wielaard, Leendert
Wielhouwer.
Middelharnis. Door den Milicien ver
lofganger dezer gemeente Toh. Vroeginde
weij is bericht ontvangen, dat hem een
vergoeding van f 16 zal worden toegekend
wegens schadeloosstelling voor zijn verblijf
onder de wapenen.
De inspecteur van den arbeid in de
2e inspectie te Rotterdam klaagt, dat de
hoofden en bestuurders van inrichtingen waar
in eenigen tak van Fabrieks of Handwerks-
nijverheid wordt uitgeoefend, bij een voor
gevallen ongeluk de werkgevers wel aan
gifte doen ingevolge art. 61 der ongevallen
wet maar niet ingevolge art. 12 der Veilig
heidswet. Daardoor moeten de werkgevers
ook ter gemeente Secretarie aangifte doen.
In deze gemeente heeft zich een geval
van vlekziekte voorgedaan bij het varken
van A. Roetman, waarvan de ingewanden
zijn begraven, het hok ontsmet en het gebrui
kelijke kenteeken geplaatst.
Het Bestuur der Ambachtschool
noodigd de ingezetenen van Middelharnis
en Sommelsdijk bij publicatie uit, om op
Vrijdag 18 dezer ter gelegenheid van de
te openen Ambachtsschool van hunne in
stemming te doen blijken door het uitste
ken der vlaggen.
Een paard van den landbouwer L.
v. d. M, uit Sommelsdijk werkzaam onder
deze gemeente, viel j.l. Dinsdag plotseling
dood voor de ploeg. Het werd verkocht
aan den paardenkoopman P. alhier.
-- Aan de Milicien verlofganger dezer
gemeente J. Verweij zal worden uitgekeerd
f 20 als schadeloosstelling voor zijn verblijf
onder de wapenen
Stad aan 't Haringvliet. Burg. en
Weth. der Gemeente maken bekend, dat
het kohier van den Hoofdei. Omslag van
2 September tot 2 Februari voor een ie
der ter inzage ligt.
Bij de op 16 dezer gehouden aan
besteding is de leverantie van 108 HL.
steenkolen gegund aan C. Goumare ad
80 ct. en die van 200 L. pretroleum aan
J. Mulder ad 9 Va ct. per L.
Burg. en Weth. maken bekend, dat
zij die voor de lichting 1903 en 1904
worden ingelijfd, en die een bewijs van
milliair bekwaamheid of lichamelijke ge
oefendheid hebben verworven in 1903, dat
bewijs ongeldig is, en .wanneer zij derge
lijk bewijs voor 1904 willen hebben, zij in
1904 weder een examen hebben af te leggen.
Maandagmiddag viel het 8 jarig doch
tertje van M. Vroegindeweij in de Molen
dijkskreek en werd bijtijds gered door den
negenjarigen H. Huizer.
Den Bommel. Dijkgraaf en Gezworens
maken bekend, dat de waterschouw zal
1
worden gehouden 24 Sept. a.s. over de
navolgende polders, gelegen onder deze
gemeente en Ooltgensplaathet Oudeland,
de Weipolder en Alteklein, de Galathee
en Mariapolder, het Rietveld, de Grooten-
blok, de Nieuwenblok, de Krammerpolder
en Anna Wilhelminapolder.
Benoemd tot lantaarnopsteker op het
Havenhoofd alhier S. du Pree, in de plaats
van C. Hoevenagel, die als zoodanig heeft
bedankt.
Terwijl L, de J. jl. Maandag zijn
varken van de Stoomboot afvoerde, werd
hij door het dier van de loopplank
gedrongen, zoodat hij in de Kaai terecht
kwam. Spoedige hulp bracht hem op het
droge.
Ooltgensplaat. Naar men verneemt is
tusschen Maandag en Dinsdagnacht eenige
hectol. aardappelen uit den tuin van het
hoofd der 1 e openbare school alhier ont
vreemd, waarvan procesverbaal is opge
maakt.
Oude Tonge. Aan de echtgenoote van
den milicien-verlofganger J. C. Schouwe-
naar is eene vergoeding toegekend ad f 15
aan de echtgenoote van P. Vervloei a d f 18,
en aan de echtgenoote van I.. Bouwens
au f 15.
Vanwege het Departement Oude
Tonge der Maatschappij tot het Nut van
't Algemeen, zal in den a. s. winter gele
genheid worden gegeven tot het ontvan
gen van teekenonderwijs.
Aangifte tot deelneming kan voor Oc
tober a.s. geschieden bij den Heer H. J.
C. v. d. Snoek.
Dirksland. Johs. de Jong alhier had
het ongeluk met de fiets in de Gooi te
rijden. Met een nat pak kwam hij er ge
lukkig af.
Tijdens den hevigen storm die ver
leden week woedde, zijn op het hoofd
alhier twee hoogaarzen geloopen. Gelukkig
zijn hierbij geen menschenlevens te betreuren,
hoewel in één scheepje een gat geslagen
werd. Ook aan het hoofd (keiendam) moet
nog al schade aangebracht zijn. Uitgezon
derd enkele boomen die niet bestand bleken,
zijn er hier geen verdere Jongelukken te
betreuren.
Naar men verneemt is op de Haagsche
paardententoonstelling de merrie s.Hertha«,
eigenaar den heer J. C. Roodzand alhier,
bekroond met de 5e prijs, f 50,
Zondagavond omstreeks 8 uur maakten
een paar Sommelsdijkers het hier zoo van 't
mallen, hetwelk een volksoploop veroor
zaakte. Eén daarvan, een zekere V., liep
razend rond al zwaaiende met een mes.
Het scheen dat de man te veel aan Bacchus
geofferd had. Na lang genoeg voor dolleman
gespeeld en een ruit stuk geslagen te
hebben, verwijderde hij zich. Later bleek
het, dat ook eenige meisjes aan den Gel-
derschendijk het moesten ontgelden. Naar
men verneemt is van het een en ander
proces-verbaal opgemaakt.
De volksbibliotheek zal hier geopend
worden op Zaterdag 3 October, des avonds
ten 7 ure, ten huize van den bibliothecaris
den heer H. M, Roodzand.
Herkingen. Voor de levering van
petroleum ten dienste der gemeente, voor
het jaar 190304 zijn 3 inschrijvingsbil
jetten ingekomen, n. 1. A. W. Corvink
voor 8 Y2 ets., K. Kareis en C. Huizer
voor 9 ets. de L., zoodat de levering aan
eerst genoemde is gegund.
Melissant. Tot heemraad van den polder
Oud-Herkingen is benoemd de heer J.
Warnaer alhier.
Een met twee paarden bespannen en
met mest beladen wagen van den Land
bouwer L. van B. liep bij het wisselen met
een anderen wagen van den dijk van den
polder Roxenisse. De wagen bekwam be
langrijke schade, overigens geen ongelukken.
Vanwege de Gezondheidscommissie
zetelende te Middelharnis, heeft in deze ge
meente een onderzoek plaats naar den toe
stand en de inrichting der woningen.
Stellendam. Met het stormweder van
j.l. Vrijdag hebben onze visschers het
zwaar te verantwoorden gehad. Bijna alle
vaartuigen waren uit, toen zij door den
storm werden overvallen. Meest allen wa
ren genoodzaakt hunne netten te laten
staan om te trachten, vaartuig en leven te
behouden. Aan slechts drie hunner gelukte
het de haven te bereiken, terwijl de overigen
een goed heenkomen naar binnen moesten
zoeken. Een gedeelte trachte voor ankeren
hun behoud, doch door slechts twee met
goed gevolg. Terwijl eenigen van voor hun
anker sloegen, waren weer anderen genood
zaakt dit te laten slippen en verder binnen
hun behoud te zoeken. De een belande
hier de ander daar. Er waren er te Hel-
voetsluis, Dirksland, Middelharnis, voor
den Bommel en bij de Tien Gemeeten. Drie,
wier ankers doorgingen kwamen tegen
den dam voor de haven te Dirksland te
recht. Een sloeg over den dam in die
haven een ander werd met het achterschip
er op geslagen dat het roer er af stootte
en de derde voordurend er op stootte en
nog al erg lek werd zoodat het vol water
liep en de bemanning het moest verlaten
en met levensgevaar den vasten wal bereikte.
Dat er veel schade aan de vaartuigen is
geleden, misschien meer dan nu nog is
waar te nemen, valt wel te begrijpen, doch
erger dan dit alles is, dat ook een men-
schenleven is te betreuren. Een oppassend
jongeling van 18 jaren, J. de Leeuw werd
door de Fok overboord geslagen en kwam
jammerlijk om het leven. Het noodweer
belette alle pogingen tot redding alleen
wierp men nog een lijn naar hem, doch
te vergeefsch, men was dadelijk te ver
verwijderd.
Daar hij nog niet is opgevischt, volgde
hier zijn signalementzwaar gebouwd,
gekleed in een niewe gele oliejas, lange
laarzen, Zuidwester op, verder bruine aap,
met half verniewde mouwen, blauwe trui,
grijs wollen overhemd met boorden van
andere stof, gewone borstrok, wit katoenen
hemd, grijs flanellen half hemd, gestreepte
pilow bovenbroek, blauwe onderbroek, blau
we kousen en blauwe overkousen. In de
broekzakken een partemonaie met porte
feuillesluiting, met eenig geld, en vermoe
delijk een sleuteltje, rood koperen tabaks
doos met nikkel plaatje, waarop J. de Leeuw,
en grijze zakdoek. Ingeval de drenkeling
mocht worden gevonden, verzoeken de be
droefde ouders dringend daarvan onmid-
delijk hun bericht te zenden. Alle kosten
zullen gaarne vergoed worden.
Dezelfden dag woei op debouwwo-
ning, bewoond door de Wed. van Oosten-
brugge een boom omver die in zijn val
het dak van een Wagenhuis bijna geheel
vernielde, gelukkig zonder persoonlijke on
gelukken te veroorzaken.
Goedereede. Ondanks de aanhoudende
regens tijdens den oogst, valt de korenop
brengst zeer mee. De landbouwer J. L.
alhier trok gemiddeld 26 mud tarwe per
gemet en wel vaa puike kwaliteit.
Bevreesd voor den opkomenden storm
in het begin van de vorige week hebben
onze visschers nog bijtijds de wijk geno
men, tendeele in den Nieuwen Waterweg
tendeele in den haven alhier, terwijl één
van hen, J. v. d. H. schipper op de bla
zerschuit G.O. 12, den mast over boord ge
zeild hebbende, met behoud van lijf en
leven door een sleepboot te Ymuiden is
binnengebracht.
Donderdag 10 Sept. j.l. vergaderde
de Afdeeling 2>Goedereede« der Zuid Hol
landsche Vereeniging »Het Groene Kruis*
in het hotel de ^Gouden Leeuw* alhier.
Er waren 26 leden tegenwoordig. Een
zeer net, duidelijk uitgewerkt verslag werd
uitgebracht door den heer M. Breen als
afgevaardigde van de afdeeling naar de
laatste te Dordrecht gehouden Algemeene
Vergadering, van het aldaar verhandelde.
Vervolgens komt aan de orde de be
noeming van een bestuurslid, welke functie
was opengevallen door het vertrek van den
heer Dr. J. A. Wolfson naar Rotterdam.
Overgaande tot de stemming, worden
uitgebracht 26 stemmen, waarvan 16 zijn
vereenigd op den heer S. I. Nooten en 1 o op
den heer D. Lodder, zoodat tot bestuurslid
is gekozen de heer S. I. van Nooten.
Aan genoemden heer, niet ter vergade
ring tegenwoordig, zal van deze benoeming
kennis gegeven worden.
Ten slotte hebben er eenige besprekin
gen plaats over de' maatregelen, welke ge
nomen worden tot inperking der alhier
epidemisch heerschende besmettelijke ziekte
»febris typoïdea,* waarna de vergadering
gesloten wordt.
Ouddorp. Op Vrijdag 18 September
a. s. des nam. 31j2 uur zal op het Raad
huis de gelegenheid zijn opengesteld tot
kostelooze inenting en herinenting.
Naar men verneemt worden er po
gingen aangewend tot het verkrijgen van
een beter postverkeer met het buurtschap
aden Oostdijk*. Waarschijnlijk zal er bin
nenkort een bode aangesteld worden om
ook in dat gedeelte der gemeente de post
direct te bezorgen.
Bij het onweder van Vrijdagnacht
werd de schuur van de Wed. C. Tanis Ez.,
staande in de kom van het dorp door den
bliksem getroffen doch zonder brand te
veroorzaken, terwijl in dienzelfden nacht
bij den landbouwer J. Aleman een oven
keet werd getroffen en vernield.
Op den daaropvolgenden dag des avonds
omstreeks half tien sloeg de bliksem in de
schuur van sden kleinen Hofdijk* bewoond
door den landbouwer C. Hameeteman met
het gevolg dat schuur en inboedel een
prooi der vlammen werd. Naar men ver
neemt was een en ander behoorlijk geas
sureerd.
Pernis. De uniecollecte heeft dit jaar
opgebracht de som van f 189,50, waar
onder 8 gulden van de Chr. Jond. Ver
eeniging, Dient elkander door de liefde.«
Melden we enkele weken geleden,
dat bij H. C. Spruijt een akkertje aardbe
ziën in bloei stond, thans kunnen we mel
den dat hij reeds enkele rijpen vruchten
geplukt heeft.
Buiten verantwoordelijkheid van Eedactie
en Uitgevrc.
Geachte Bedaetie
Nieuwe Tonge, 14 Sept 1903.
Vóór ik verder ga, wil ik eerst enkele druk
fouten in het vorige stuk wegnemenHet begint
„In 1894 was er een pokkenepidemie in'sGraven-
hage." Dit moet szijn 's Gravenzande. Verder in
Glasgouw waren 90 000 kinderen niet van „3 tot
5 jaar", maar van 0 tot 5 jaar. De overige fouten
als b.v. „'t terrein tegen de diphtherie" in plaats
van 't Serum en een enkele geradbraakte zin,
zooals die over die vaecinateurs in Indië zullen
door de verstandige lezers zelf wel in gedachten
verholpen zfjn.
In zijn laatste stuk komt de geachte inzender
nog eens terug op de gevaren der inenting, om
daarmêe aan te toonen „dat de statistieken niet
betrouwbaar zijn". Maar mijn waarde heer, deze
hebben niets met elkaar te maken. Stel, er is
een boer, die een volkomen tegenstander is van
't gebruik van kunstmeststoffen, omdat bij het
erj voor houdt, dat deze den oogst volstrekt niet
beter maken en zelfs den grond bederven. Als
nu zoo iemand aldus redeneerde„om dit te
bewijzen en de statistieken der voorstanders te
ontzenuwen wensch ik er op te wijzen, dat deze
stoffen geld kosten," dan zou U zeker met mij
het er voor houden, dat zoo'n redevoering niets
bewijst tegen het nut dier stoffen en dat hier
geheel verschillende dingen door elkaar gehas
peld, worden. Welnu, juist zoo'n redeneering
geeft U hier ten beste.
De statistieken hebben betrekking op het
ziekte- en sterftecijfer aan pokken in landen en
bij personen, waar en bij wie de vaccinatie wordt
toegepast of niet toegepast. Over de gevaren der
vaccinatie worden we weer door geheel andere
bronnen ingelicht.
We hebben de vorige keer al gehoord, dat 3
voorname, commissies na zeer grondig en uitge
breid onderzoek in Engeland, Duitschland en hier
te lande gehouden tot de zelfde slotsom gekomen
zijn, dat die gevaren onbeteekenend zijn. Welk recht
hebt U, om te beweren, dat de geneeskundigen
aiie schadelijke nevenwerkingen, die zich soms
voor kunnen doen bij de vaccinatie trachten te
verdonkeremanen De Nederlandsche commissie
werd door de Maatschappij tot bevordering der
Geneeskunst expres benoemd om daarnaar on
derzoek te doen. We zullen straks zien, datjuist
de tegenstanders, die maar nooit uitgepraat ko
men .over deze gevaren, het licht schuwen, als
het er op aan komt, om .daarnaar een eerlijk
onderzoek in te stellen. U laat het voorkomen,
alsof bij een belangrijk deel van de kinderen
door de vaccinatie „geweld zou worden gepleegd
aan de gezondheid der kinderen" en „dat dit
zich vroeger of later in klieraehtigheid, in puis
ten en zweren en zeere oogen of anderzins zich
zal openbaren is zeker." Nu wil gelukkig het
geval, dat ook op de meest redelooze aanvallen
tegen de vaccinatie, een vernietigende kritiek
kan worden uitgeoefend, doordat over al deze
dingen nauwkeurig aanteekening gehouden wordt.
In Duitschland moet ieder geval van ziekte na
het inenten, die daarmêe ook maar eenigzins
kan in verband gebracht worden, dadelijk bericht
worden aan den keizerlijken gezondheidsraad en
dan wordt de zaak nauwkeurig onderzocht. Hier
behoeven we dus ons niet te bepalen, bij de
herinnering van wat Dr. Böing daaromtrent ge
zegd heeft, maar kunnen de tegenwerping wis
kundig bestrijden en weerleggen. Sommige tegen
standers beweerden, dat nu ja, de kinderen dooi
de vaccinatie wel behoed werden tegen de kin
derpokken, maar dat ze er vatbaarder door wer
den, om door diphtherie, mazelen, roodvonk,
klier- en teringachtigheid te worden aangetast.
Welnu, de onhoudbaarheid van deze redeneering
blijkt uit het feit, dat de sterfte aan al die ziek
ten over een groote reeks van jaren besclfcuwd
steeds minder geworden is, zooals de statistieken
over de doodsoorzaken ons leeren. Da t vele kin
deren klierachtig worden of zweren of zeere
oogen krijgen, is een ervaringsfeit, dat opgemerkt
is 'sinds den tijd, dat de mensch ervaring heeft
kunnen opdoen, evenals het een ervaringsfeit is,
dat jaarlijks een massa volwassenen sterven aan
tering, aan kanker, aan longontsteking, aan hart
ziekten enz. enz.
Dat de vaccinatie die ziekten niet .verhindert,
is duidelfjk, want ze heeft er niets mêe te maken.
Maar wat een redeneering, om alles wat na de
vaccinatie zich voordoet, zoomaar op rekening
daarvan te stellen.
Neen, veeleer is het opvallend, dat onder de
ingeente kinderen naar verhouding zoo weinig
ziekten voorkomen. In dat opzicht zou men veel
beter kunnen staande houden, dat de vaccinatie
de kans op andere ziekten geringer maakt. En
middelijk vermindert de inenting ongetwijfeld
de kans om door andere ziekten te worden aan
getast of er aan te sterven. Want iemand, die
de pokken gehad heeft, is vaak voor zijn geheele
leven lichamelijk achteruitgegaan en verzwakt
en door die verzwakking wordt hij natuurlijk
gemakkelijker een prooi van allerlei ziekten.
Hoevelen, die de pokken gehid hebben,zijn niet
voor hun geheele leven „zwak gebleven op" hun
luchtpijpen, hun oogen en ooren. Dat zal U toch
wel niet onbekend zijn. Neen, hoe de tegenstan
ders zich wenden of draaien, het is en blij ft een
feit, dat b.v. in Duitschland voor ruim een eeuw,
toen de bevolking misschien ternauwernood een
derde bedroeg van de tegenwoordige, erjaarlijks
ongeveer 70,000 inwoners door de pokken werden
weggeraapt en vele duizenden slechts met een
geschokte gezondheid uit den vreeselijlcen strijd
te voorschijn kwamen of met beschadigde oogen
en ooren enz. En juist omdat, dank zij de vacci
natie tegenwoordig zoo weinig kinderen in Duitsch
land door de pokken in hun gezondheid geschokt
worden, kan het lichaam dier kinderen beter
weerstand bieden ook aan de overige ziekten,
'tls dus juist andersom, dan hetgeen U degoed-
geloovige gemeente op de mouw wilt spelden.
Precies de verkeerde voorstelling geeft U ook,
waar U het laat voorkomen, alsof de geneeskun
digen het licht zouden schuwen, wanneer het
er op aankomt, onderzoek te doen naar de ziek
tetoestanden, die het gevolg kunnen zijn der
inenting. Boven hebben we reeds gezien, dat
juist de geneeskundigen uit eigen beweging daar
een onderzoek naar hebben gedaan. Nu zal ik
eens aantoonen, hoe weinig waarheidslievend de
tegenstanders der vaccinatie ook in dit opzicht
zijn, tegeli,jk kunnen dan ook „alle eenvoudigen"
eens zien, hoe ze soms in 't harnas gejaagd woï«