EeIV/^5. iustus 1903. An tirevo lu Hon air Achttiende Jaarg. No. 932. Orgaan voor de Zuidliollandsclie en SSeewwscfie Skilanden. IN HOC SIGN O VINCE S T. BOEKHOVEN. DEN i C v uitgever: ëOMMEL SM)MJ Mi Alle stukken voor de Hedactie bestemd, Advertenttën en verdere Administratie franco toe te zenden aan den Uitgever. KiJVOËGSKL. Verwording. Het ontslag van den heer Linde man als leeraar aan de Rijksland bouwschool te Wageningen, wordt nog een interessant zaakje. Niet omdat het op zichzelf zoo ingewikkeld of onhelder is, -maar omdat het door een berg schijnredeneeringen duister en ingewikkeld gemaakt wordt. De goede zijde van al die bewe ging in den komkommertijd zijn de bladen tuk op zoo iets rumoerigs is, dat de geesten meer en meer openbaar worden. Neem bv. zoo'n mr. Levy. Deze durft het slechts een „malligheid" noemen, als een rijksambtenaar in het publiek den president-mi uister een huichelaar noemt, en meê aanzet tot stremming van het spoorwegver keer. Meer proefjes heelt men niet noodig om te weten, hoe diep de gronden voor het recht bij zulk een vernuhigen denker liggen. Ook een man als Kerdijk, ofschoon minder stout, raapt toch allerlei bedenkingen tegen de handelingen des Ministers saam, en keurt meê het ontslag af. Een ding is in de bladen der vrij zinnig democraten en der socialisten duidelijk, n.l. dat zij den mensch en den ambtenaar willen scheiden Niet de rijksiandbouwleeraar heeft het volk helpen opruien en de regeering helpen smaden, zegt men wel neen, dat deed slechts de vrije staatsburger, die immers binnen de perken der strafwet kan doen en zeggen wat hem belieft Dit nu noemen wij een duidelijk bewijs van de zedelijke verwording. En tot zulke dwaze beschouwingen op staat8gebied komt men natuur lijk, als men geen gezag van hooger dan aardschen oorsprong meer erkent, en geheel het staatsleven verlaagt tot een worsteling van partyen om de macht. Het zou dan ook een mooi staatje worden, dat aldus naar het model van de revolutionaire democraten werd gebouwd. Net zooals Domela Nieuwénhuis heeft aangekondigd als de socialisten het vandaag klaar hadden, zouden zij het morgen weer inéén trappen. Gelukkig denkt onze christelijke regeering er wijzer over en voert zij het gezag over den mensch ambtenaar zijnde niet twee, maar één vooral bij het onderwas. llei doel van de linie „een school niet den Bijbel." Het blaadje, dat u ter aankondi ging van de 25ste Augustus- of Unie-Collecte wordt aangeboden, bevat de Openingsrede voor bijna 25 jaren door den Voorzitter uit gesproken bij gelegenheid van de den 30sten October 1879 te Utrecht; eene rede, belangrijk genoeg, om nogmaals in herinnering te worden gebracht. Deze Openingsrede van den toenmaligen Voorzitter, Jhr. Mr. A. F. de Savornin Lobman, maakt u bekend met het doel, dat de Unie beoogt en van welk standpunt zij na bijna 25 jaren nog geen duimbreed is afgeweken. De Voorzitter zeide het volgende Laat de opbrengst onzer 25sle Augustus- of Unie-Collecte de blijken dragen, dat de liefde van ons Chris tenvolk voor de school met den Bijbel niet is verflauwd. Moge die liefde gepaard gaan met een mild offer der dankbaarheid voor den zegen, dien God ons in de Unie geschonken heeft. rri.inental binnen en buitenbanden not DuDlopofCfi,iim(j 1903) vQor f45j 1 jaar nieuws o ,e]g0n f50 mot Freeuwbeei on m o ui e uesverkiezend Freewheel met fitting en uzjj gebouwde machine met echte 1 Alle Rijwielen 1 jaar Boude- rdigd. Firm Id. K«b,« ROTTERDAM. n(jen j,nnen wij doze goedkoope aanbieding ntanl gi|im' vervaardigd. Vorder binnenbanden jjiiifiibanden goede kwaliteit 3,50 1/2 jaar f75/ Onderdeelen spotprijzen. Concurrentie jrha'pn 30 Rotteidam. Ilandel. vraagt prijzen. Deze Courant verschijnt eiken Vrijdag. Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent. Amerika bij vooruitbetaling f 3,50 per jaar. Afzonderlijke nummers 5 Cent. Advertontiën 10 cent per regel en 3/'2 maal. Reclames 20 per regel. Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/3 maal. Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent pei plaatsing. Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsrnimte die zij beslaat 1 Advertontiën worden ingewacht tot Donderdagmorgen 10 uur. Bij dit nummer behoort een Lieve Vrienden Toen ik de eerste vergadering der Unie op '29 Januari 1879 opende, stonden wij nog voor de onbeantwoorde vraag, hoe dt uitnoodiging tot aaneensluitinggericht tot de Locale Comités voor hét Volks- peti'ionueinent, zou worden ontvangen. Thans echter staan wij voor een voldongen D it. Al hebben op verre na nog niet alle Comités hunne instemming betuigd tengevolge ook van min gunstige omstan digheden, toch staat het nu reeds vast, dat door zeer velen de aaneensluiting op schoolgebied eene prijselijke en uitvoerbare zaak wordt geacht. Mag het dus wellicht overbodig schijnen thans nog over duel en aard onzer Unie te spreken toch heeft het zijn nut, dat zij, die hier tegenwoordig zijn, zich dui delijk en klaar van den toestand bewust worden, opdat zij te heter in staat mo gen zijn de afwezige broeders in de lich ten, wanneer dit verlangd wordt. Ik wil daartoe ook het mijne bijbrengen. Om ons doel te scherper te doen uit komen, wijs ik het liefst op den oorsprong van de Unie, want in dien oorsprong lig gen doelaard en omvang besloten. De oorsprong nu onzer Unie is niet de begeerte om weer eens een nieuwe Ver- eeniging op touw te zetten, noch zelfs om iels nieuws tot stand te brengen. Daartoe zou ons de moed ontbreken. Neen, de Unie is niets anders dan de voortzetting van liet Volks-petitionnement. Dat Petitionnement was niet eene poli tieke beweging, maar de uiting van eene oveituiging, die bij een groot deel onzes volks bestaat; de overtuiging n.l., dat buiten den invloed van Gods Woord de opvoeding en het onderwijs niet gedijen kunnen. De zooginaamde liberale leden der Kamer mogen er op smalen, doch zij doen dat slechts door de oogen te slui ten voor de behoeften en nooden van dat deel des volks, waarmee zij niet in on- middelijke aanraking komen. En dat zij die behoeften niet kennen is natuurlijk want van onze geschriften neemt de »li- beralev pers geen notitie en indien in liberale kringen een liberaal den handschoen opneemt, niet voor ons streven zoozeer als wel voor ons recht, dan wordt hij, de ondervinding leert het, door getrappel tot zwijgen gebracht. Het "Volkspetitionnement was zoo wei nig een politieke beweging, dat het in tegendeel, juist d ;or hen werd afgekeurd, die meenden, dat het geen politieke ge volgen kon hebben, omdat de Koning toch tot teekenen zou worden gedwongen. Maar ons volk hield zich met die poli tieke beschouwingen niet ophet maakte van zijn recht, ook bij de Grondwet er kend, gebruik, en toen na twintig jarig en strijd tegen een school zonder den Bijbel, de liberale partijin plaats van onze grieven te erkennenden druk verzwaarde en nog altijd bleef volhoudendat het juist die school zonder den Bijbel waswaaraan "de natie gehecht is," toen is dan die natie opgestaan om tegen dien leugen te. protesteeren en op te komen tegen een wet, die dien elleudigen toestand besten digde. Dat zulk eene volksuiting moet georganiseerd worden, zoowel om voor velen liet teekenen mogelijk te maken, als om min goede elementen te weren, spreekt vanzelf. Ieder ook de liberalen zullen dit moeten toegeven, ieder die ook maar de kleinste petitie in eigen plaats geteekend wil hebben, dient eenige maatregelen te nemen. Maar dit neemt van het spontane, van het vrijwillige niets weg. De uitslag, u allen bekend, was verras send verrassend voor ons niet alleen, maar meer nog voor dat deel onzer te genstanders, dat te goeder trouw omtrent de meening des volks had gedwaald. En mocht nu dat merkwaardige feit om zoo te zeggen zonder gevolgen voorbijgaan? Mocht ons volk in den waan worden ge bracht, dat die geheele beweging geen an der gevolg zou hebben dan het bewijs te leveren van het feitdat onze natie niet aan de school zonder Bijbel gehecht is en de volksvertegenwoordiging zich om volkswenschen niet bekreunt Neen 1 Nu eenmaal de organisatie der Locale Comités tot stand was gekomen, nu meer dan 300000 Protestanten, aan wie een eigen oordeel over opvoeding van eigen kinderen niet mag cf kan worden ontzegd, verklaard hadden den Bijbel op hunne scholen terug te begeeren nu moest die gebleken eenheid bewaard blijven. Zoo ontstond de Unie. Als eerste gevolg van die natuurlijke wording der Unie noem ik de noodzake lijkheid om alleen aan de Locale Comilés en aan hen, die zich daarbij willen aansluiten toetreding tot de Unie te vragen. "Wij noodigden eenvoudig uit om ■staande te blijven en om, nu men zich eenmaal duidelijk had uitgesproken, te verklaren, wat men nu verder verlangde te doen. Daarom vroegen wij ook niet het samenbrengen van afzonderlijke fondsen ter beschikking van het Bestuur der Unie, alsof nu de Unie geheel het beleid van het vrije Christelijk onderwijs op zich wilde nemen integendeel verklaarden wij ons veeleer bereid aller dienaren te zijn, door de opgebrachte fondsen ter beschik king te laten van hen, die ze bijeen- orachten- Aanvraag van rechtspersoonlijk heid was dus ook onnoodig. Want wat men ons geeft, deelen wij zoo spoedig mogelijk weer uitwij bestaan niet door het bezit van goederen, maar door de begeerte der Locale Comités om als broe ders saam te werken. Houdt die begeerte op, dan valt ook onmiddellijk de Unie uiteen. Een tweede gevolg van de natuurlijke wording der Unie is, dat onze Unie geens zins een politiek doel heeft. Sommigen betwijfelen dit nog. Zelfs een der warmste voorstanders van Ohristelijk-Nationaal Schoolonderwijs vroeg mij of, nu de Anti revolutionaire Kiezersbond tot stand was gekomen, ontbinding der |Unie niet volgen moest. Als onze vrienden ons vaak zoo weinig begrijpen, laat ons dit dan leeren niet te spoedig den tegenstander van kwade trouw te verdenken! Neen! M. V. Even min als het Volkspstitionnement beoogt de Unie een politiek doel. Veeleer wil zij de scho 1 losmaken van de politiek, al is het onvermijdelijk om ook het politiek terrein te betreden, zoolang onze tegen standers de volksschool op dat terrein brengen «n haar met staatsgeld, dus met dwang, in stand houden. Maar als Unie beoogeu wij alleen de vrije, Chris telijke School. Om dit te duidelijker te doen uitkomen, hebbtu wij verschillende bepalingen onzer Statuten gewijzigdbepa lingen, die straks aan uw oordeel zullen worden onderworpen. Een derde gevolg is het niet angstvallig vasthouden aan StatuteD. Wij hebben ge meend nu en dan daarvan te mogen en te moeten afwijken. Want ons doel was niet onszelven op te dringen, maar alleen te bevorderen wat men zelf wensclite te denkbeeld was om, ter herinnering aan het Petitionnement, en als eenig verzet tegen het door de nieuwe schoolwet bestendigd zoogenaamd nationaal onderwijs, «ene col lecte te houden ter bevordering juist van dat onderwijs, dat door de nieuwe wet, evenzeer als door de wet van 1857, gemin acht en als niet bestaande aangemerkt wordt. Algemeen werd dit gevoeld. Het streven van het Bestuur bepaalde zich dus alweer tot het organiseeren vau d:e collecte. Wij vroegen dus eenvoudig aan onze vrienden: zijt gij tot geven bereid? On derwerpt gij u vrijwillig aan de beslissing, door God zei ven op onze gebeden gegeven, toen wij Hem afsmeekten niet toe te laten, dat de Koning de nieuwe wet teekende, maar ook daaraan toevoegdenniet onze wil, maar Uw ^il geschiede!? Acht gij die beslissing Gods een zegen, omdat zij dient tot beproeving en dus tot versterking van uw geloof? Of mort gij, gedachtig aan de vleescbpotten van Egypte? Welnu! Ook op die vragen hebben onze vrienden duidelijk en beslist geantwoord. Zekerlijk, er had meei nog kunnen gegeven worden 1 Maar zelfs al vergelijken wij ons niet met onze tegenstanders, die op onze giften smalen, doch zelf hoegenaamd niets geven voor de zaak, die zij voorstaan, zelfs dan mogen wij ons verblijden. De uitkomst der eerste Unie-collecte zal u straks worden meegedeeld. Thans zij het mij alleen geoorloofd mijnen dank te betuigen, niet alleen aan de gevers, maar ook en vooral aan hen, die zoo ijverig hebben meegewerkt tot inzameling der gelden en organiseering der collecte. Namen te noemen is hier onnoodig. Toch mag ik dien van onzen vriend, Dr. Kuyper, die De Standaard en zijn talent ter onzer beschikking stelde, en van onzen zoo ijveri- gen Secretaris, den Heer Derkseu, niet ver zwijgen. Een vierde gevolg van de natuurlijke wording der Unie is de noodzakelijkheid om zooveel mogelijk de inzichten van elk Locaal-Comité te eerbiedigen. Want de Unie is de vereeniging van allen, die het Christelijk onderwijs in hunne scholen verlangen. Nu bestaat er zeker groot ver schil over de wijze, waarop zulk onderwijs gegeven moet wordenook acht de een de medewerking der kerk onmisbaarde ander meent, dat het voldoende is zoo de kerk niet wordt tegengewerkt. In de ééne gemeente zijn b. v. de Gereformeerden en de Ned. Hervormden in staat elk voor zich eene school te hebben, in de andere niet. Allerlei verschillen zijn denkbaar en bestaan ook inderdaad. Nu kan niemand meer dan ik voorstander zijn van vrije ontwikkeling van elke zienswijze. Kan men verschillende scholen hebben, al wijken ae onderling van elkaar af; bet schaadt nietMaar hiervoor alleen zorge men, dat men niet, omdat men 't niet geheel eens is over den weg, thuis blijve "Voorzeker, indien men niet weet waar de weg uitkomt, kan zelfs dit wensclielijk zijn. Doch men vergete niet, dat voor hem, die thuis blijft, gewoonlijk de school zonder .Bijbel de eenige uitwsg is. En dan vraag ik, of die weg niet nog de slechtste is van alle. Onze vijanden zien op ons. En vooral laat ons dit niet vergeten God ziet op ons! Daarom moeten wij onsafviagen of strijd tusschen broeders onderling niet dikwijls uit andere beweegredenen, dan uit liefde voor Christus gevoerd wordt. Of niet soms jaloezie, vrees dat de een meer aanhangers dan de ander verwerven zal, ijdelheid ook, dikwijl in het spel zijn En of er, voor hen, die, omdat zij op Gods Woord staan, vast van karakter zijn, niet soms gevaar ontstaat, dat karakter vastheid in stijfhoofdigheid ontaardt. Eeu en veertigduizend honderd acht en tachtig gulden drie en zestig en een halve cent. Petitionnement, oorsprong der Unie, ook eene uiting geweest is van de behcefte aan vrije scholen. Velen stellen zich voor, dat, als ooit ons beginsel: »vrij onderwijs regel, staats- uitzondering'/ in toepassing kwam, voor een Unie als de onze geen plaats meer zou zijn. Doch die voorstelling is onjuist. In tegendeel zal dan vooral behoefte aan vereeniging gevoeld worden. '1 Is volstrekt onnoodig, dat alle kinderen precies van denzelfden geest worden doortrokken. De geest des Bijbels laat veel vrijheid toe. Maar toch is ook organisatie noodig. Kin deren van denzelfden leeftijd moeten onge veer hetzelfde leeren. Aansluiting tusschen de verschillende scholen moet er zijn. Voor het vormen van onderwijzers, het toezicht op scholen moet gezorgd worden. Eveneens dient men de schoolboeken te keuren. Deelneming der ouders moet worden opge wekt, opdat niet, zooals thans met de openbare school het geval is, de ouders de opvoeding hunner kinderen blindelings aan anderen overdragen en zich daar hoe langer hoe minder meê bemoeien. Ook op het aankweeken van kennis dient te worden gelet. Ziedaar tal van zorgen, die alleen door Vereenigingen van algemeenen aard kun nen worden behartigd. Zijn er, die dat reeds geheel of gedeeltelijk doen, des te beter. In elk geval treedt de Unie, waar dit verlangd wordt, steunend en helpend op. Vergaderde zij schatten voor zichzelve, 't zou noodig zijn vooraf de werkzaamheid der Unie nauwkeurig te omschrijven. Doch dit is het geval niet. Integendeel! Zij ontvangt, om terstond weer uit te geven waar zij zelve niet dadelijk behoefte heeft, staat zij het ontvangene aan de bestaande Vereenigingen af; zij wil allen vereenigen, allen dienen, maar niemand in den weg staan. Laat ons daarom hopen, dat die veree nigingen en die personen, die ons nog met zeker wantrouwen gadeslaan, van betere gedachten zullen worden, wanneer zij dank baar de gaven ontvangen, welke wij, door veler offervaardigheid daartoe in staat ge steld, bereid zijn haar aan te bieden. Ik heb u gewezen op den oorsprong en daardoor tevens op het doel dezer Unie. Uit de verslagen van onzen Secretaris en uit de voorstellen, die u gedaan zullen worden, zal het u blijken, dat ook dit eerste jaar reeds de werkzaamheid der Unie niet ongezegend bleef. Ik wijs, om iets te noemen, op de plaatsen waar, tengevolge der jaarcollecte, de eerste steen voor een Christelijke school zal gelegd wordenop de prijsvraag die door het Bestuur der Unie staat te worden uitgeschreven; op het voorstel om lezingen te doen houden overal waar daaraan behoefte bestaatop de belangrijke uitkeeringen, die reeds dit jaar zoowel aan de Vereeniging voor Chr. Nat. Schoolonderwijs ris aan die voor Geref. Schoolonderwijs zullen kunnen geschieden. U daarop wijzende, dank ik God, en roep u toe: Voorwaarts, met God! niet tegen den vijand, maar voor onze vrije Christelijke school Voor de school met den Bijbel (Unieblaadje No. 37).

Krantenbank Zeeland

Maas- en Scheldebode | 1903 | | pagina 1