:ar,
raat.
ndsm
[AN
I
3
iat 126,
Trij(lag 5 Juni 1903.
Antirevo tion
Achttiende Jaarg. No. 920.
1
l
Orgaan
IN HOC SIGN O VINCES
w&&r de Knidhollanilselie en Zeeuwsclie Eilanden.
I
WEIDE.
i
*DAM.
bijvoegsel.
FEUILLETON.
isle, Cheviot
ESSE
V:
i-Fenenga.
uitgever:
Christelijke vakorga
nisatie.
►reide keiue
uum f 7,-, 9,—,
ikkcn en Ha-
war,
eordt door
Collectie
je afleve-
»nr.,
5SE.
adelimtrk rerkr jjg-
van Eeitêrt».
L. ran Gary.
torbar.
Caitelain.
ran Ooetaabrugge
J. Spee
ÜB
id voor Logies.
ial ingericht. Munt
vlugge, nette
M"8
>gstaat 120.
SOMMELSDIJK,
an
eteeld van znivere,
jrten, onder mijn
elezen.
in sinds 1890 altijd
uitaten verkregen.
Va Kilo f 1.
,2 Kilo f 0.377a.
's 5-jarige Weiden
Klaverzaad geven
e opbrengsten.
f
Dffi.eh.uis.
Westzijde
en.
Deze Courant verschijnt eiken Vrijdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Ameriia by voornitbetaling 3,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
T. BOEKHOVEN.
Advertentiëu 10 cent per regel en 3/2
Boekaankondiging 5 Cent per regel en
maal. Reclames 20 per regel.
V, maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent pei plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaat.
Advert mtiën worden ingewacht tot Donderdagmorgen 10 nur.
Aiie voor tie stediselie Ofslemd, AtlveraegMfiëea ew vertiere Adinifliistfratle trs&sseo t&e ie zeaBtlegs «sasa tleei Ultg'ever.
Bij dit nummer behoort een
Zoo ooit, dan is het thans de tijd
om de arbeiders op christelijken
grondslag te organiseeren.
Een begin vnn die organisatie is
er reeds lang. Patrimonium deed
veel. De Chr. Nationale Werkmans
bord en de R. C. Bond insgelijks.
Maar deze arbeid moet zich toch in
veel breederen kring uitbreiden.
Nu de jongste staking zoo glashel
der heelt getoond tot welke rampen
de leiders der niet christelijke arbei
dersverenigingen het volk brengen,
is het de rechte tijd om tot hare
leden te gaan en te zeggen waagt
u in die donkerheid niet langer,
trekt u terug uit dat gevaarlijk
gezelschap, en helpt den invloed
vergrooten van hen dieook de arbeids
voorwaarden zooveel mogelijk willen
verbeteren, doch alleen langs veilige
wegen.
Hierbij moet weerstand overwon
nen worden.
De aan de christelijke levensbe
schouwing ontwende werklieden heb
ben van nature niet veel op met het
christelijk schild, waarvan zij ook
reeds zoovele afzichtelijke caricatuur-
teekeningen onder de oogen kregen.
Daar komt dan bij, dat de niet-chris-
telyke vereenigingen vaak een goed
gevulde kas bezitten en een beduidend
ziekengeld, eenig pensioen op den
ouden dag of een toelage aan de
weduwen kunnen uitkeeren.
Nu moet aan die onkundige en
door bijkomstige voordeelen mede-
gelokte arbeiders duidelijk gemaakt
worden, wat eigenlijk het karakter
is van eene goede arbeidersvereni
ging. En ook voor vele christelijk
gezinde arbeiders is die toelichting
noodjg, WaDt maar al te velen denken
dat, als zij hun kerkelijke en burger
lijke plichten maar vervullen, dat zij
dan geen afzonderlijke organisatie
noodig hebben voor hun dagelijksch
beroep dat zij zich öt met eene arbei
dersorganisatie garrsch niet hebben
in te laten, öf dat zij zich wel bij
de zoogenaamde neutrale vakvereni
gingen kunnen voegen, omdat die
vakzaken niet direkt wat te maken
hebben met hun godsdienst.
Waarlijk, zij die zoo praten, zijn
het goede spoor bijster. Zoowel onder
hen als onder de meer onverschilligen
moet de rechte kennis worden aange
kweekt.
In de werkliedenorganisatie ligt
niet slechts geen kwaad,maar zij is
ook noodig.
De trek tot vereeniging, tot samen
werking is zoo oud als de wereld, en
waar gelijkheid van belang is, komt zij
zonder veel moeite tot stand. Maar nu
heeft overal het natuurlijke leven een
goede regeling van noode, en deze zal
anders zijn op het christelijk en anders
op het niet-christelijk standpunt.
De arbeiders vormen een eigen
levenskring, die te onderscheiden is
van andere levensklingen alsde Staat,
de kerk, het huisgezin, de school enz
Maar tevens werken bij een mensch
in eiken kring, waarin bij optreedt,
dezelfde hoofdbegrippen aangaande
het leven door. Waar dus de arbeiders
samenkomen om voor hun stand of
hun vak de belangen te regelen, zijn
zij nooit „neutraal," maar toonen zij
al spoedig bunne christelijke of on
christelijke neigingen.
Do christelijke arbeiders kunnen
dus niet anders dan zich op een eigen
grondslag organiseeren, en bij het
licht van Gods Woord overleggen,
hoe zij het best vooruit kunnen komen,
en hoe zij tot nut van de geheele
maatschappij hebben werkzaam te zijn.
Zij moeten weten, wat zij willen, en
daarom moeten zij ook voorlichting
zoeken van geoefende denkers, die
de hoofdlijnen uitstippelenEen tweede
sociaal congres zou dan ook zeer wen-
schelijic zijn, en er wordt sterk over
gedacht om dit na eenigen tijd te
houden. Doch ook zonder congres is
er op vele punten wel goede leiding
te krijgen.
riet komt er maar op aan, dat
men het groote belang inziet van eene
christelijke organisatie tegenover de
onbeteugelde bewegingen, die de on-
geloovigen N voor lotsverbeteringen
aanrichten, en dat men de twijfelaars
in deze tot de christelijke orde zoekt
te brengen.
üiet co2ise(|iiC2it.
Het //liberale// Vaderland geeft in
zake het vrije hooger onderwijs veel
toe. Alleen maar het moet aan
het Rijk geen geld kosten.
Die redeneering past zij toe, zoo
wel op de hoogeschobn als op de
gymnasia.
Dit is nu wel niet te verwonderen,
want als de geldelijke steun voor die
inrichtingen door den beugel gaat,
dan is, evenals in 1889 bij de eersle
subsidie van de lagere school, de
rechtsgelijkheid in beginsel erkend. En
dan komt het later met de toepassing
van dat beginsel gemakkelijk verder.
Maar al is dus die tegenstand te
verklaren, hij is in geenen deele te
r chtvaardigen.
Zie, het Vaderland erkent zelf, dat
de wetenschap op den grondslag der
openbaring er even goed mag wezen
als de wetenschap, die enkel op den
grondslag der rede wordt gebouwd
omdat ook, de laatsgenoemde alleen
stand kan houden door het geloof
aan de juistheid der menschelijke
logica. Zoomin die logica als de open
baring is voor anderen te bewijzen.
Maar als de redactie van meerge
noemd blad dit vooropstelt, waarom
durft zij dan de gevolgtrekking niet
aan Waarom noemt zij clan de bijzon
dere universiteiten voor ons land
//wetenschappelijke onderonsjes,// met
een «enge ompaling Dezelfde on
gunstige beschouwing had men vroe
ger eveneens van de lagere school.
De kinderen werden daar maar volge
stopt met Bijbelteksten, zeide men
en voor het zoonoodige maatschappe
lijke onderricht bleef geen tijdde
leerlingen der christelijke school wer
den dus achterlijke menschen van
jongs af.
Hoe is echter dat oordeel veran
derd Daar moet gij de liberale school
opzieners maar eens over hooren, en
de officieële school verslagen over nazien
En terwijl de chr. scholen in eere
toenemen, blijken de openbare allengs
onveiliger te worden onderden invloed
der socialistische dogma's.
Welnu, zoo kan het ook gaan met
de vrije hoogescholen, als van christe
lijke zijde de arbeid maar voortgezet
wordt. Trouwens, voor wie zien toil,
is het reeds nu uit tal van profes
sorale uitlatingen aan de overheids-
hoogescholen duidelijk waarneembaar,
tot welke zorgwekkende resultaten de
daar heerschende losbandigheid leidt.
Inderdaad, daar is de dampkring
besmet en bezwangerd met allerge
vaarlijkste stoffen. Daar wordt b.v. de
misdaad als ziekte aangeduid, en alzoo
het kwaad vergoelijkt. Alleen zeggen
de antichristelijke leiders der z/vrije
wetenschap/' het wat voorzichtiger dan
de lagere onderwijzers. Daarom schij
nen zij minder gevaarlijk.
H*
Vereeniging tot herstel van
Landbouwbedrijf - in Zuid-Afrika.
Engeland heeft gezegevierd, maar
daarmee is het Hollandsche ras niet uit
geroeid. Integendeel was de vrede te
Vereeniging gesloten geen eindpunt van
't volksbestaan, slechts een keerpunt. De
historische, natuurlijke ontwikkeling van
net Boerenvolk, door den oorlog onder
broken, is in nieuwe bedding geleid en
de strijd tusschen 't Hollandsche en
't Britscbe element is op ander terrein
overgebracht en voortgezet. Geen strijd
met blanke zwaarden, maar een econo
mische machtsontwikkelingeen her
stellen van landbouw en bedrijf, een
zich wapenen met kennis en wetenschap,
een zich aanpassen en ingroeien in nieu
were denkbeelden der Europeesche toe
standen en door die economische ont
wikkeling, gepaard aan helderder in
zicht ia de eischen van 't politieke en
't sociale leven, zal de tijd weer aan
breken, dat de Engelschman in bange
vrees de Boereumacht ziet aanrollen als
een bergstroom, alle verspeiringen weg-
gierend, die hem zouden verhinderen
dalafwaarts voort te bruisen, zal de tijd
weer aanbrekeD, dat twee machtige vol
ken van denzelfden Germaanscben stam
zich de hegemonie zullen betwisten, wat
niet anders eindigen kan dan in een
voikomen overwinning van 't Trans-
vaalsche Volk, machtig en rijk aan in-
wendiqe kracht.
Maar eerst moet dat Volk weer eco
nomisch gesteund en geholpen worden.
De fondamenten voor 't machtige ge
bouw, voor den krachtigen, onverwin-
lijken Transvaalschen Staat moeten nu
met spoed gelegd worden.
Vandaar de inroeping van hulp om
lid of donateur te worden der boven
genoemde Vereeniging.
Hot minimum van contributie is 1 gld
voor vereenigingen 5 gld of men kan
donateur worden en dan betaalt men
minstens 100 gld.
Voor ieder bedrag van 5 gld, dat door
een lid der Vereenig. als contributie is
bijgedragen, wordt hem een genummerd
schuldbewijs aan toonder verstrekt, dat
recht geeft op de terugbetaling daarvan
uit de baten der Vereeniging, ten tijde
van hare likwidatie.
't Zijn dus slechts leeningen, die men
sluitalleen dan pas is er sprake van
gitten, als men minder dan 5 gld. heeft
betaald na de 5 jaar, wanneer de Ver
eenig. beginnen zal om te likwideeren.
Wie dus na 4 jaar bedankt, betaald
hebbende 1 gld, per jaar, krijgt dat rom-
metje niet terug't vervalt aan de
Vereeniging.
Dat geleende geld wordt weer aan
de Boeren uitgeleend.
De Vereeniging berust dus op een
plaatsing van aandeelen, die niet kleiner
zijn dan 1 gld. cn zonder rente.
Dringend noodigen we alle belang
stellenden uit hun steun te verleenen
voor deze edele zaak.
De Boerenzaak is onze zaak.
In hun aderen stroomt hetzelfde
hartebloed.
Wij zijn, met ben, loten van één stam
minnende de vrijheid en liefhebbende
't recht.
Men kan zich opgeven bij den Heer
H. G. Pu Crocq, Leidschegracht 11,
Amsterdam.
Ei en ommelet.
„Als ge een ommelet wilt hebben
slaat de eiertjes dan stuk," aldus is ge
zegd. We erkennen, dat een ommelet
uitnemend smaakt, en waar is 't ook,
dat er heel wat eieren moeten gebroken
worden, eer 't gebakje in orde is. Maar
Dcmela Nieuwenhuis bedoelt het anders.
Hij beweert, dat de ommelet is't ideaal
der anarchisten dat de eieren zijnde
werklieden en dat dus om dat ideaal
te kunnen grijpen, eerst honderden slacht
offers moeten vallen.
't Is waargeen vrede wordt uitge
roepen, vóór er stroomen bloeds zijn ver
goten maar voor welk ideaal is de oor
log verklaard F Was de oorlog de prijs
i> e i» at a if at.
22)
Hoofdstuk VI.
MISKENDE TROUW.
De vijanden diezieli als zoodanig niet deden
kennen, meenden daarvan partij te moeten
trekken. Ze vonden het wel wat te vrij van
de gewone bezoekers, om op deze wijze mis
bruik van des kantoorloopers goedheid te
maken. Ieder kon toch wel begrijpen, dat
zoo'n geregeld bezoek vertraging veroorzaakte
in den gewonen gang van zaken der huis
houding.
Nu, Branderhorst zeil bad daarover ook
al gedacht. Zijn vrienden waren bent welkom,
maar voor Cornelia kwant bet er opaan.
//Ons dunkt// zoo redeneerden weer anderen,
//als hij niet te trolsch was, zou hij zich wel
eens in onze keet laten zien. Hij moet niet
nteenen, dat hij daarvoor te groot is.//
Neen, dat was Branderhorst ook niet. Dat
zij verreMaar ter wille zijner positie was
hij verplicht een bescheiden afstand in acht
te nemen.
Het duurde echter niet lang of de gewone
bezoekers kwamen met het vriendelijk aan
zoek het üordje eens te verhangen. Het was
Zondagmorgen voor kerktijd dat eenigen hem
vroegen, voor dezen dag van den gewonen
regel af te wijken en hij bij hun na kerktijd
op de koffie zou komen.
Branderhorst aarzelde, maar hij gevoelde
dat zijne aarzeling geen goeden indruk ver
wekte. Gelukkig wist hij zich eindelijk voor
ditmaal goed te kunnen verantwoorden. Zijn
vrouw had er nu eenmaal op gerekend.
Maar dan den volgenden Zondag klonken
verschillende stemmen en zonder zijn antwoord
af te wachten stond het voor alles vrijwel
vast.
Vrouw Branderhorst vond dat er wel iets
tegen was, maar ze begreep dat eene weige
ring van haar man de gemoederen in span
ning zou gebracht hebben. Beiden hoopten
op wettige verhinderingmaar tevergeefs.
Reeds bij het uitgaan der kerk werd
Branderhorst door eenige kectbewoners op
gewacht en gezamenlijk sfapte men op het
stroodorp aan.
Ais er eeu burgemeester feestelijk wordt
ingehaald, is er in die gemeen'e niet meer
gejuich dan in de keet, toen Branderhorst
daar binnen kwam. Men kwam allen naar
hem toe, drukte hem de hand, heette hem
hartelijk welkom, en noemde hem een man
dien men respecteeren moest omdat hij het
zoover heelt weten te brengen in de Maat
schappij en toch niet laag neerziet op men
schen die minder waren dan hij.
Het ging er recht gezellig' naar toe. Het
gezelschap in de keet was natuurlijk grooter
dan flat gewoonlijk in de kantoorlooperswo
ning kwam. Hier gevoelde men zich veel vrijer.
Het was in de woning van Branderhorst
niet zoo ruim. Bovendien had men zich daar
meer in acht te nemen. Kortom, men was
hier beter op zijn plaats.
De groote koffieketel ging rond. De fijne
kopjes van vrouw Branderhorst voorzien van
oortjes wel wat klein voor de grove polder-
werkersvingers stonden hier niet als daar ge
regeld op een theeblad. Ieder was voorzien
van een groote ronde kom, waaruit de dam
pende koffie wel zoo goed zich liet verorberen,
terwijl de gesprekken steeds levendig bleven
En na de koffie kwam de flesch.
Glaasjes hield men er niet op na. Een
glaasje zonder voet was voldoende voor allen.
Branderhorst bedankte.
Dat kon num nd begrijpen. Kom, eentje?
Ge zijt toch onder oude kameraden!
Branderhorst was zwak. Hij stemde toe
en dronk.
De gesprekken bleven levendig. Alles uit
het verledene werd doorloopen. Ook het in
de keet afgespeelde drama
De tijd snelde voort zonder dat men het
wist. Het was ook zoo gezellig.
Weer kwam de flesch. //Nog ceii Piet// Men
had hem reeds volgeschonken.
//Ik zal er geen gebruik van maken//.
//Wat? Kom het is nu reeds volgeschonken.
We hebben allen reeds een beurt gehad//.
Of het door den drank was, dat de ge
sprekken levendiger werden? Men kwam
maar niet uitgepraat. Reeds was Branderhorst
opgestaan om te vertrekken. Herhaalde malen.
Het duurde voort. Steeds had men stof. Te
interessant om lieen le gaanEn toen
men ten derde male met de flesch kwam en
Branderhorst ook toen, al was het gereed
staande om te vertrekken zich liet overhalen
waren sommige keetbewoners reeds zoo op
gewonden dat zij zich niet bedwongen. Men
zong en sprong om Branderhorst heen, en
dansende verliet nten de keet om hem thuis
le brengen.
Ofschoon Branderhorst door het ongewoon
gebruik van sterken drank abnormaal was,
wist hij toch goed wat er plaats had. Hij ge
neerde zich met bet gezelschap, waarin hij
zich bevond en zou gaarne alleen zijn weg
vervolgd hebbenmaar aan ontkomen viel
niet te denken. Hoe zou hij zich thans voor
zijn Cornelia kunnen verantwoorden
Nauwelijks echter had men eenige straten
doorkruist of sommigen hunner kregen twist
waardoor eene verwarring ontstond. Daarvan
gebruik makende zocht hij te ontkomen en
spoedde zich naar zijne woning.
Deze twist onder de polderwerkers was
weer van dien aard, dat er politic-zaken uit
voortkwamen, en deze waren op hunne beurt
weer oorzaak dat de patroons met de zaak
in kennis werden gesteld, en ook de naam
van Branderhorst in verband daarmede werd
genoemd.
De aannemers moesten natuurlijk deze
handelwijze in Branderhorst ten zeerste af
keuren en toen de laster zijn naam nog meer
trachtte te bezoedelen, werd het vertrouwen
in zijn persoon wel wat verzwakt. Men wist
namelijk den heeren te beduiden, dat Bran
derhorst zich meer le builen ging aan het
gebruik van sterken drank. Hij moet zelfs
meermalen de herberg bezoeken. Men had er
hem menigmaal zien uitkomen.
Wordt vervolgd.
i
ffl
