Vrijdag 6 Maart 1003
An tirevo lutionair
Achttiende Jaarg. No.|907.
Orgaan
vo©r de Znidhollaiiflselie en Zeenwicfic Eilanden.
IN HOC SIGN O VINCES
Tweede Blad.
T. BOEKHOVEN.
patrimonium.
eene, noch de andere
gereed,
veranderen in salpeter-
gezet worden in verbin-
ereenkomende met het
is de levenswerkzaam-
acteriën noodig, die een
];lizelve gebruiken. Zoo-
waarvan we zooeven
rden.
Imvullen
vaar chilisalpeter is bij
loemd tekort aan te vul-
an levert reeds ruim 15
het vooral aankomt, 15
ond opneembaar is, die
in 'tplantenlichaam.
in het voorjaar nimmer
rden. De planten begin-
e vangen opnieuw daar-
ergranen. Maar hoe licht
ren, dat de hoeveelheid
grond uiterst gering ia.
;etijde werken de straks-
ïl niet. De sterkste stal-
■ar verzekert du» nog niet
i salpeterstikstof in het
lelsmest, die dit wel doe t
LAG
de Bestuursvergadering
van Flakk. Landbouw-
Sommelsdijk in bet
Woensdag 25 Febr. jl.
D. Mijs te Den" Bommel,
de vergadering met een
de verschillende Bestu-
3e notulen der vorige Alg,
Ird worden vastgesteld,
dat Goedereede niet tegen-
ma wordt behandeld een
Tweede Kamer naaraan-
ilw vertegenwoordiging" te
jebracht aan dhr. G. A. A.
en leerzame voordrachten
chillende afdeelingen van
len, terwijl de door dezen
Jchte verbetering van het
dslag zullen vormen voor
gedacbtenwisseling wordt
waarbij tevens besloten
Bestuur te machtigen voor
tenen, ter vermijding van
tog om tijd te sparen,
het adres te richten aan
Staten-Generaal en af-
len aan den Afgevaardigde
ikzee, benevens aan der,
andsche Zaken en Water-
rheid.
de adressen, te richten aan
!er gemeenten Stad aan 't
en Melissant.
gehande ing, een uitvoerig
J. van der Koogh te Mid-
aet C. B. tot aankoop van
ien te Enschedé. Na zeer
waarbij tevens verschil-
t treffende het aanschaffen
or de toekomst aan de hand
verschillend» Secretarissen
£nne ervaringen met ver
wordt deze interessante
met het ter tafel ge-
kennisgeving aan te nemen.
|>rm-mod»l voorwaarden ter
esproken de mogelijkheid
tnkoopen daarvan. En ein-
rrd, dat nog vier landbcuw-
bland de noodzakelijkheid
en te sluiten of tot den
te treden. Het Dagelijksch
ragen deze Vereenigingen
idzakelijkheid van aaneen-
|e op dat gebied, door hare
en.
|en was over het al of niet
op deze vergaderingen,
I en vruchtbare samenkomst
iet een wooid van dank aan
het Dagelijksch Bestuur,
W. KEIJZER, Secretaris.
11903.
wbaak.
worden kosteloos geplaatst.
\t luededeeliugeii
nmer gemerkt als de vragen
hebben.
ragen.
|en langs een schutting, zoo
evolen convolvulussoorten.
6en, wat voor planten hier-
17
tanden
bessenbosjes nog rerpoten 7
een gezegeld adres aan Be-
neraal, port verschuldigd bij
an over de post?
en mededeelingen.
die reeds 't vorige najaar
och den winter in eikaars 9
bten. Hun gemeenschappelijk
paar blaadjes beschut. Deze j
de andere afvielen. Toen
len" pas goed in'toog. Ruim
op. Als straks de knoppen
slaat en in elk geval zeer lastig,
lerzochten we voor enkele
fter biest op vetgehalte. Het
vet te bevatten,
bevat eiwit, vet en koolhy-
nkel koolhydraat.
een overgangsvorm der ei-
n sijn plantenlichaam wordt
de amiden verplaatst, dan
in eiwit. Doch deze kunst
aat alleen de plant. Het dier-
van amiden geen eiwit meer
bben amiden ook lang niet
wit stoffen. Hoogsten kunnen
nateriaal dienst doen.
ting hebben we er niet van.
nddeelen in| uwe poters zijn
ie in de oude knol, doch de
ippen er in wel goed in orde
eden, waaronder ze gegroeid
s hoogst onaatuurlijk worden
hen is 't misschien wel intei -
ns te nemen. Deel s. v. p.
de zorgvuldige sluiting had
3 bewakers waren voor hem
tig duurde dit enge verblijf
eenige oogenblikken ver
veldwachters, die Brander-
ien aandeden, en zonder
;ken bem te kennen gaven,
was.
den gevangene was vol, over-
sou hij iets gevraagd hebben,
daartoe den moed en ook
in het volgend oogenblik
rst in een nette zaal met
voor de ramen. Twee heeren
te wachten.
:hter van instructie met zijn
n assistent. Kort en duide-
uisten naam, geboorteplaats
le beroep en laatste woon-
vaarop Branderhorst het ant-
{Wordt vervolgd.)
Deze Courant verschijnt eiken Vrijdag.
Abonnementsprijs per driemaanden franco per post 50 Cent.
Amerika bij vooruitbetaling f 3,50 per jaar.
Afzoudorlyke nnmmers 5 Cent.
UITGEVER
Advertentiën 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en k/3 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent pei plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaat.
Advert'utiën worden ingewacht tot Donderdagmorgen 10 uur.
A8Ie *438kken voor de fetiedaetie kesteaid, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te leendegg aan den Uitgever.
Dankbaar en voldaan.
We kunnen onze polemiek over do
aanhangige kwestie met Vooruit sluiten
met een Dankbaar en Voldaan.
Niet over den toon, dien ge aanslaat
Die is veel te hoog, een humaan debat
onwaardig
Maar wel over den uitslag.
Dankbaar zijn we, dat ge erkentdat
Blad- en Redacteursuitlatingen dezelfde
zijn moeten, waar tover beginselen gaat.
We zullen dit goed in 't oog houden.
Uwe uitdrukking op die vergadering
zullen we dan maar als „scherts" of
„jflater" boeken. We houden u dus voor
een Vrjjzinnig-Democraat en Uw Blad
belijdend de Vrijzinnig-Democratische
beginselen. En bij een eventueel debat,
dat we met U voeren in onze Bladen,
zullen we ons op dat standpunt plaatsen.
Maar we zijn ook voldaan, waar we
gelegenheid vonden U nader te polsen
over het doel van organisatie. En we
zageD, dat U (als wij) wiltoenadering
tusschen arbeider en boer 1
Uitstekend Zoo kan er samenwerking
zijn tusschen U en ons tot verbetering
van misstanden, die in de arbeiders- en
pachterswereld bestaan. Geen strijd togen
't Kapitaal als kapi'aal, maar tegen zijn
uitwassen, zijn dwaasheden, zijn soms
demonische krachts- en machtsopenba
ring.
Voldaan oo't hierover, dat ge uwe
beschuldigingen omtrent onze dubbelhar
tigheid als debatter en redacteur moet
loslaten. Gij hadt U verg&lopeerd Collega!
Evenzeer voldaan, dat ge uw beschul
diging, also! we die oude weikers geen
pensioen gunden, niet durtt herbaleD
Christen-Democrat ie
en
üociaal-DeBiiocratie.
ii.
Dat de C. D. een eigen staathuishoud
kundig stelsel moet ontwikkelen, springt,
volgens den heer Vegtel, in het oog, waar
elke maatschappelijke organisatie vrucht is
mede van wijsgeerige theorieën, is 't duidelijk
dat noch de tegenwoordige ons kan bevre
digen, noch de als toekomstig voorgestelde
ons kan bekoren. De heer Vegtel doel
daarop het thans vigeerend economisch
stelsel kennen als een stelsel van hartelooze
zelfzucht en vrucht derzelfde theorieën, die
op staatsgebied door de liberale partij wor
den aangehangen. vTegen de Revolutie het
Evangelie* geldt dan ook evenzeer de eco
nomische ontreddering, waardoor onze dagen
gekenmerkt worden, als de doorwerking van
het ongeloof op politiek gebied. Spreker
wijst er op, hoewel Groen van Prinsterer in
de eerste plaats streed tegen de revolutionaire
(/rondgedachten, tegen de verkeerde begrip
pen, omtrent Recht, Overheid, Volk, Onder
wijs, in éen woord tegen den geheelen
grondtoon zijner eeuw, maar hoezeer jook
Groen daarbij de noodzakelijkheid eener
Christelijke behartiging van stoffelijke belan
gen voorstond. Volgens Groen is de Staat
huishoudkunde machteloos, zoo zij haar
kracht alleen zoekt in stoffelijk overleg. Na
aangetoond te hebben hoezeer Dr. Kuyper,
meer nog dan Groen, tegen de gevolgen
der revolutiebegrippen op maatschappelijk
terrein opkwam, besprak de heer Vegtel
voorts de houding der A. R. voormannen.
Verweet Dr. Kuyper hen voor 12 jaar
reeds, dat ze in de vervulling hunner plichten
te kort schoten, nog onlangs luidde het
oordeel van den heer Anema eender, toen
hij er over klaagde, dat ons Christelijk volk
nog geen uitgewerkt economisch stelsel
bezit tegenover dat van Marx. Spreker wees
er op, dat het weekblad ^Patrimonium*
constateerde, dat de wetenschappelijke chris
tenen slechts zelden bereid zijn om hun
geestverwanten van dienst te zijn, en openlijk
vroeg of het >dient elkander* bij hen zoo
weinig beteekenis heeft. Inderdaad, zoo
vervolgde de spreker de Christen Demo
cratie eischt een mate van toewijding, die
juist bij hen, van wie ze het eerst mogen
verwachten, niet in daden uitkomt. Dat toch
onze voormannen zich hnn roeping bewust
wordenIn het propageeren van eigen begin
selen, in het bestrijden ran die der Revolutie,
dient men z:ch te richten naar de krachts
inspanning van den tegenstander. En waar
nu de leiders der Soc. Democratie geheel hun
bestaan aan de beweging ten offer brengen,
zich werend op een'wijze, die bewondering
afdwingt, daar voeltjons volk, dat wat onze
hooger gezetenen voor de doorwerking onzer
beginselen doen, slechts strekt om hun ver
zuim te doen uitkomen.
Stilstaande bij het woord Christen-De
mocratie, zeide de heer Vegtel nog dezen
naam niet in de plaats van antirevoluti
onair te begeeren. Evenwel, waar A. R.
genoegzaam is om te onderscheiden van
alle revolutiepartijen,® nochtans niet om ons
te dekken tegenover jhet conservatisme, dat
ook op eigen erf welig tiert. Te wijzen op
het democratisch karakter der A. R. richting
blijft geen overtolligheid.
De drie laatste stellingen werden door
spreker in éenen behandeld. Hij toonde
aan, dat de S. D. ten slotte wil verande
ring van den Staat in een bedrijfsgemeen-
schap,
Hoe die nieuwe Staat er uit zou zien,
erkent men uit te kunnen voorspellen Het
staat voor den S. D. ^venwel vast, dat uit
hetgeen dan op economisch gebied tot
stand komt, op elk gebied een nieuwen
staat van zaken in het leven zal worden
geroepen. Verkeeren wij omtrent dien staat
van zaken nog in het duister, toch wordt
officieel voorspeld het wegvallen der pros
titutie, het verdwijnen van de menschelijke
neiging tot vermeerdering van ziju bezit,
in een woord een maatschappij, die in ze
delijkheid en welvaart alles wat tot nog toe
geweest is overtreffen zal.
Na gewezen te hebben op gelijksoortig
inzicht bij de mannen van 1789, die ook
door wijziging van omstandigheden, het feit
der zonde meenden te kunmen teniet'doen,
zegt de heer Vegtel, dat het wijzen op
dien gemeenschappelijken grondtrek der
Revolutie voldoende is om te beseffen, dat
de Chr. Democratie nooit zal medewerken
tot het vestigen van deze toekomstmaat
schappij.
Houdt men maar het verschillend eind
doel voor oogen, zoo is evenwel tegen
samenwerking voor praktische hervormingen
in de bestaande samenleving geen bezwaar.
De S. D. A. P. heeft toch, bij haar
uitgestelde wenschen, directe wenschen, die
haar, bij omwenteliugspartij voor later, tot
hervormingspartij voor 't heden stempelen.
Komen de beoogde hervormingen overeen
met hetgeen wij zelf wenschen, dan kan er
samenwerking plaats vinden.
Spr, toont aan, dat er op maatschappe
lijk gebied reeds herhaaldelijk samenwer
king gezien wordt tusschen geloovigen en
ongeloovigen, A. R. en S. D., Roomsch-
Katholieken en Liberalen. En wat nu
samenwerking op politiek gebied betreft,
wil men die tegengaan door op het on
derscheiden beginsel te zien, zoo wijst spre
ker er op, dat, als in het beginsel der S.
D., samenwerking met die partij geoordeeld
lag, het oordeel tevens het liberalisme zou
moeten treffen, welks geboorteakte met het
bloed van Lodewijk XVI geschreven werd,
welks doel het, volgens Dr. Bronsveld,
was, Nederland een heidensch land te ma
ken, en welks bitterheid, volgens Dr. Kuy
per zelf, nog die van het Socialisme over
trof.
De heer Vegtel bespreekt nu samenwer
king bij de stembus, die hij onderscheidt in
samenwerking ter verzekering der belangen
van kleine minderheden, |hetgeen geldt als
stemmen uitruilen, waarbij niets van het
beginsel prijs gegeven wordt, en waarvan
de A. R. partij de S, D. niet per se heeft
willen uitsluiten voorts samenwerking bij
herstemming. Evenals onlangs tusschen
IJzerman en Troelstra door de ^Standaard*
aangetoond werd, bestaat er dan geen princi-
piëel verschil, en moeten slechts practische
overwegingen den doorslag geven. Eindelijk
is er een samenwerking, gelijk men die
thans ziet tusschen de Christelijke partijen.
Ook van deze samenwerking behoeft de
S. D. A. P. niet voor immer uitgesloten
te zijn, daar de A. R. partij zich meermalen
uitsprak voor samenwerking beurtelings met
elke staatspartij, en dat wel al naar gelang
die samenwerking door het gekozen doel
wordt geëischt.
Dat de S. D. A. P. in zoodanige mate
hervormingspartij is, dat zij zelfs verleid
wordt tot het steunen van maatregelen, die
de verwezenlijking van het ideaal wel moeten
tegenhouden, werkt de mogelijkheid tot
samenwerking in de hand. Spreker wijst er
op hoe de S. D. A. P. ijvert voor verbe
tering /an het pachtcontract, terwijl ze
belang heeft bij een verarmden boerenstand
dat zij, gebaat bij de verrotting der tegen
woordige maatschappij, toch voorstaat een
wet tegeu de bordeelen. Kennende slechts
een internationaal proletariaat, met wegval
ling van grenzen, zal nochtans Schaper
onder de eersten gevonden worden, die naar
de grenzen snellen, als het Vaderland in
gevaar is. In den breede toont de heer
Vegtel aan, dat in de parlementen van
Frankrijk, Duitschland, Italië, Nederland, de
S. D. niet haar einddoel nastreeft, maar
zich veelal als een gewone burgerlijke
hervormingspartij doet kennen. Welnu, waar
ze dat doet, waar ze opkomt voor practische
hervormingen in de bestaande samenleving,
daar kunnen die hervormingen reden tot
samenwerking zijn.
Na alzoo te hebben bewezen, dat de
stelling over samenwerking de geformuleerde
echo is van wat steeds in de A. R. partij
vernomen werd, geeft de heer Vegtel nog
te verstaan, dat er z.i. voor een bondge
nootschappelijk samengaau van C. D. en
S. D. thans geen reden is. Evenwel om
het standpunt, dat samenwerking met andere
minderheden in ons land vereischt wordt,
zuiver te houden, moet de mogelijkheid ten
opzichte van alle partijen onder de oogen
worden gezien. Dat het nog wel eens moeite
kost A. R. te bewegen om op R. C. candi-
daten te stemmen, is het jammerlijk gevolg
daarvan, dat men den tegenstander van
toen tot vijand voor altoos stempelde. Waar
ook de mogelijkheid eener democratische
coalitie niet is uitgesloten, zou het onver
standig zijn om den tegenstander van dan
de gelegenheid te openen om de gegrondheid
dezer samenwerking met aan ons zelf ont
leende uitspraak te bestrijden,
Hiermede aan het einde van de ontwikke
ling zijner stellingen gekomen, resumeerde
de heer Vegtel het gesprokene als volgt
Het socialisme als economisch stelsel zit
vast aan een ongeloovige levensleer, en
moet in verband met de leer beoordeeld
worden. Het is een evangelie, waarvan zijn
economisch inzicht slechts een kapittel is.
Onthield de spreker er zich van om, bij
ontstentenis van een plattegrond van den
toekomststaat, den godsdienstigen, juridi-
schen en zedelijken bovenbouw gedetailleerd
ter toetse te brengen, niettemin meende hij
én langs den weg van wettelijke gevolgtrek
king én uit S. D. uitlatingen te hebben doen
zien, dat die nieuwe staat, zoo in grondslag
als bovenbouw, tegen de door God gewilde
bouworde ingaa'.
In de bewijslevering, dat een economisch
stelsel met beginselen verband houdt, ligt
het bewijs, zoowel dat een Christen niet
kan zijn S. D als dat de'christelijke weten
schap een eigen economisch stelsel behoort
te ontwikkelen.
De mogelijkheid van samenwerking werd
toegegeven, lettende op den aard van
samenwerking, op de in de A. R. partij
gangbare praktijk en op de omstandigheid,
dat hervormingen, waarvoor tusschen Chr.
D. en S. D gelijksoortig inzicht bestaat, niet
naar het S. D. ideaal toevoeren^ maar er van
afleiden.
Aan het slot dankte de heer Vegtel het
Bestuur voor zijn toepassing van het
Hoort en Wederhoort,* en sprak hij het
vertrouwen uit, dat zijn woord er wederom
iets toe bij zou dragen om bij de mannen
van Christelijke» huize het beset te verle
vendigen, dat tusschen Chr. D. en S. D.
de ondemptare kloof van het ongeloof gaapt
die zich door het ^Godsdienst privaatzaak*
maar geenszins overbruggen laat.
Aan deze woorden v*egde spreker nog
den wensch toe, dat ook de tegenstander
aan het denken zou gebracht worden. Van
harte hoopte hij, dat, ware het ook maar
een enkele, indachtig wierd, dat het Geloof
de vragen beantwoordt, die de ongeloovige
philosofie ontwijkt, dat de Christelijke weten
schap het probleem van Geest en Stof
oplost, niet door verstoffelijking van den
Geest, of vergeestelijking van de Stof te
prediken, maar in dien uitnemenden zin,
welke den Geest kan laten jubelen, al lijdt
het stof, en dien Geest eerst dan ten volle
leven en genieten laat als aan het stoffelijk
aardsch bestaan voor goed een einde is
gemaakt.
In ons volgend nummer het debat.
Uit de Pers.
MISLUKT.
De raddraaiers van werkstaking op J31
Januari zijn nog zoo dom niet.
Oudegeest en nog een paar van hen
schijnen nu juist niet in zoo benijdens
waardige positie te verkeeren. Ambtenaren
zijnde bij een spoorwegmaatschappij, staan
ze thans van zelf niet gunstig bij de di
rectie aangeschreven. Ontslag zou wel eens
kunnen volgen.
Dit waarschijnlijk voorziende, stelde
Oudegeest op de vergadering te Araster
dam, waar het Comité van verweer werd
opgericht, voor, om drie gesalarieerde
agenten of iets soortgelijks aan te slellen.
Tegen een salaris van f 1500 's jaars.
De voorsteller rekende heel netjes voor
dat dit best kondat de kas dit wel
toeliet, en dat de agitatie daardoor zeer
zou winnen.
De vergadering die te voren Oudegeest
en de andere woordvoerders luidruchtig had
tcegejuicht, was over dit plannetje even
wel niet te spreken.
De werklieden wilden wel schetterende
en opwindende redevoeringen aanhooren
eri op geweldige manier toejuichen.
Maar betalen, neen dat niet
De menscheu hadden gelijk. Zij wagen
er ook heel wat aan, door geliooi te geven
aan de opruiende taal van de raddraaiers
hun eigen positie, het lot van vrouw eu
kinderen.
Waarom zou Oudegeest dan wel onder
dak moeten en de arbeiders alleen de
gevaren moeten t otseeren
Gelijke monniken, gelijke kappen.
(Stand.)
PlaatseiySt ftieuws,
üliddeiliarnis. Door heeren Gedepu
teerde Staten is de verordening op het
herhalingsonderwijs voor deze gemeente
goedgekeurd terug ontvangen.
De Miliciens der lichting 1903 zullen
deze week te Dordrecht worden ingedeeld,
doch 11a hunne inlijving tot nadere oproe
ping huiswaarts worden gezonden.
Tot den verkoop van sterken drank
in het klein is aan Burg. en Weth. ver
gunning gevraagd door Mej. de Wed. G.
G, Huismaus (Langeweg E 47) alhier.
De 11 jarige H. D. viel jl. Woens-
in de haven doch wist zich zelf uit zijn
benarden toestand te helpen.
Stad aan 't Haringvliet. Onze vroegere
dorpsgenoot, de heer P Kaptein, ambtenaar
ter Secretarie te Aalsmeer is door den Com
missaris der Koningin benoemd tot secre
taris der Gezondheidscommissie aldaar.
Het bestuur van den polder Nieuwe
Stad maakt bekeud, dat de rekening dienst
1902 en de begrooting, dienst 1903 van
28 Febr. tot 13 Maart op de Polderskamer
voor de Ingelanden ter inzage ligt.
Van de vier leerlingen voor de Rijks
normaalschool van hier zijn geslaagd G. J.
Voogd, C. J. Koert en D. Braber.
Den Bommel. Heden (Woensdag) avond
wordt door de verleden gecontitueerde werk
liedenvereniging ^Patrimonium* de eerste
vergadering gehouden.
Volgens den regenmeter viel hier over
de afgeloopen maand Febr. 49.4 mM.
regen over 6 regendagen tegen 23.4 mM.
over 7 regendagen gedurende dezelfde
maand van het vorige jaar.
De normaal voor Febr. bedraagt 44.4
mM.
Burgemeester en Weth. dezer Ge
meente bréngen belanghebbenden in herin
nering, dat alle vorderingen ten laste van
het Rijk, de Provincie en de Gemeente,
over het dienstjaar 1902 vóór of op den
laatsten Juni a. s. bij besturen en de amb
tenaren, die het aangaat, moeten zijn inge
diend. Alle op dien termijn met-ingediende
vorderingen worden voor verjaard en ver
nietigd gehouden.
De commissie van beheer van den
Grintweg van Ooltgensplaat naar Middel-
haruis en Oude Tonge zal op Zaterdag,
den 14 Maart 1903, des voorm. io'/ï ure
bij inschrijving aanbestedenHet rijden
van 107 s Kub. Meters grint, van de haven
dezer Gemeente naar den grintweg.
De inschrijvingsbiljetten moeten vóór
bovengenoemden tijd ingeleverd worden bij
den heer P. van Weel G.G.z. burgemeester
dezer Gemeente, bij wien de voorwaarden
van aanbesteding t«r lezing liggen.
Dinsdag 24 Febr. had in het sociteitslofcaal ran
Mej. de Wed. Lokker alhier eene openbare bij
eenkomst plaats, om te trachten op te richten
eene afdeeling van „Patrimonium". Als spreker
trad op de WelEerw. heer Ds. Goote uit Oud-
Beierland, met het onderwerp „Het Christendom
de hoogste vrijheid voor den arbeider."
Nadat Ps. 362 gezongen en Joh. 1 van af
vers 35 voorgelezen was, opende Z.Eerw. deze
vergadering met gebed.
Daarna zette hij de volgende stellingen uiteen;
1 Het Christendom leert ons den goddelijken
oorsprong van den mensch;
2. het Christendom roept onsop tot de hoogst denk
bare solidariteit
3. het Christendom wijst de zonde aan als de
oorzaak aller ellende;
4. het Christendom eischt de handhaving der
strengste gerechtigheid
5. het Christendom toont ons de hoogste en
rijkste ontferming en stelt ons deze tot voor
beeld en
6. bet Christendom heeft de hoogste macht om
zijne beginselen tegen alle verzet te hand
haven,
Spreker begon daarna over „Patrimonium",
deelde mede dat dit werkliedenverbond, in de
overtuiging dat Gods Woord en de traditiën onzes
volks de vertrouwbare grondslagen eener Chris
telijke Maatschappij uitmaken en dat deze zich
ten doel steltde kennis daarvan te verbreiden, om
de liefde daartoe op te wekken, ten einde op
deze grondslagen de belangen der Maatschappij
in haar geheel, die der werklieden in het bij
zonder, door alle geoorloofde middelen te bevor
deren.
„Door alle geoorloofde middelen"; niet zooals
de Socialisten door dwangmiddelenniet zooals
de Sociaiisten door bedreigingen met stakingen
en tot overgang daarvan, doch „Patrimonium"
steunt op en wacht het Verbond, verbetering door
het Woord Gods, dat een vertrouwbaar funda
ment is.
Lid kunnen worden aldus zeide spreker
werklieden, patroons, boeren, enz. Dit wekte de
lieer A. Borgdorff bevreemding en toen de ge
legenheid opengesteld werd iets te vragen of in
het debat te treden (waarvan niemand gebruik
maakte) vroeg hij, hoe of het mogelijk is dat
werklieden en patroons zich samen kunnen ver
eenigen. Spreker antwoordde hem dat „Patrimo
nium." bestaat uitgewoneen buitengewone leden.
De gewone leden zijn werklieden, de buitenge
wone kunnen zijn fabrikanten, werkbazen, nering
doenden. boeren, ambachtsbazen, pachters, pre.
dikanten, dokters enz.
„Patrimonium" erkend alle standen, die God
in de Maatschappij gegeven heeft, rijk of arm,
