Vrijdag 24 October 1902,
Zeventiende Jaarg. No. 888.
Antirevolutionair r |T Orgaan
voor de ZuidliollamlNrlK* en Zeeuwsche Eilanden.
INHOC SIGNO VINCES
T. BOEKHOVEN.
Abonnementsprijs per driemaanden franco per post 50 Cent.
Amerika bij vooruitbetaling 3,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
uitgever:
Alle stukken voor de Uedactle bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te zenden aan den Uitgever.
Wat de mensch «aait,
zal hij maaien.
MSehoe/'te aan practisch
onderwijs
iiekeiHlhcid snel liet
volk.
Deze Courant verschijnt eiken Vrijdag.
SOlthUELSDIJH.
Advertentiën 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en */s maal-
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan
Advertentiën worden ingewacht tot Donderdagmorgen 10 uur.
Bij dit nummer behoort een
BIJVOEGSEL.
Zoo gaat het ook in de politiek.
Vandaar al de moeite en strijd
met bet socialisme. Dit is niet op
eenmaal uit de lucht komen vallen,
maar het is in de vorige eeuw aan
houdend gezaaid door heel Europa
heen.
De verbreiders van deszelfs kiemen
cn ranken ontkennen dat wel, en
het schijnt ook soms wei anders,
maar toch blijft het waar.
Wie onzer heeft wel niet eens
een boom of kleinere plant gezien,
waarvan de takken, zeer laag bi)
den grond, zóóver uiteen gewassen
zijn, dat men op eenigen afstand
niet anders zou gelooven of het zijn
afzonderlijke plantingen en dat het
toch bij nadere beschouwing anders
bleek.
Ziedaar het beeld van de politieke
verwantschap van het socialisme.
Wat staat het in zijn overdreven
voorstelling van de verplichtingen
der gemeenschap en de Staatsbemoei
ing met het maatschappelijk leven
vinnig gekant tegen de nu veroude
rende opvatting der liberalen.
De in het midden der vorige eeuw
en nog lang daarna overheerschende
partij kende schier geen ander leven
dan het individualistische; dat wil
zeggen het leerde, dat ieder burger
maar zijn eigen gang in alles ging,
en zich aan zijne medeburgers niet
had te storen en dat de overheid
alleen het misdadig vergrijp tegen
wetten en verordeningen had te be
straffen.
Maar toch was het liberalisme
hierin niet consequent.
Immers, als het nu zóó op per
soonlijke vrijheid gesteld was, dan
had het cok de menscheu geheel
vrij moeten laten in de opvoeding
hunner kinderen.
En zie, in plaats daarvan dreef
het zijn partijzin door op schoolge
bied, en waar het dus de beurzen
en andere eigendommen der burgers
streDg gescheiden hield, kluisterde
het de geesten samen met den Staats-
band.
Maar toen gingen de socialisten
zeggen, en op hun standpunt terecht:
als de Staat de geesten mag beheer-
schen, waarom dan het mindere niet;
laat hij dan ook het geld en goed
maar beheeron en anders verdoelen
en dat te meer, omdat de tegenwoor
dige toestand onhoudbaar is, de een
veel te veel en de ander veel te
weinig heeft.
Daarom is ook nooit het libera
lisme bij machte om het socialisme
te verslaan, want dat socialisme heeft
het zelf geteeld en bevorderd.
Alleen het Calvinismedat den
mensch in evenwicht hoult tusschen
de rechten en plichten van den per
soon en de rechten en plichten der
gemeenschap; alleen het Calvinisme,
dat vrijheid van geestesbeweging
en vrijheid van stoffelijk bezit voor
staat, maar met inachtneming van de
natuur der dingen, zooals die door
God is vastgesteld, en derhalve be
grensd en beschermd door het leven
der gemeenschap; alleen het Calvi
nismedat het overheidsgezag volgens
zijne oorspronkelijke bestemming wil
doen strekken tot steun en opbeu
ring van de particuliere energie in
het persoonlijk, huiselijk en maat
schappelijk bestaan, en geenszins om
zich in andcrer plaats te zetten of
de taak der vrije burgers over te
nemen alleen dat Calvinisme is be
kwaam om het socialisme met vrucht
te bekampen.
Want tot de „liberalen" kan een
socialist zeggen ook gij, toen gij de
macht hadt, wildet de menschen
binden naar uw zin zonder hoogere
controle, en gij hebt anderzijds do >r
uwe nalatigheid in het beschermen
der arbeidende klasse groote wanorde
mee doen ontstaan, dus hebben wij
(socialisten) dubbele reden om tegen
u op te slaan.
Maar van den Calvinist zal hij bij
redelijk oordeelen en anders helpt
toch geen gedachtenwisseling of
terechtwijzing moet een erkennen
dat de bedoeling is het menschdom
in al zijn functiën en betrekkingen,
in al zijn rangen en standen den
steunte bieden van het schild der
overheid.
Alzoo kan het ook wel niet anders,
of, als de invloed van het Calvinis
me maar wint, moet het socialisme
vanzelf verzwakken.
Behalve de nog steeds bestaande
grief van gedeeltelijke rechtsonge
lijkheid op schoolgebied, is er nog
een tweede hoofdbezwaar, namelijk
de onpractische hersen-overlading.
Ook hiertegen mag en moet aan
houdend geprotesteerd worden, want
alle overspanning van de mensche-
lijke vermogens wreekt zich, en wat
zal in de toekomst onze maatschappij
uitrichten met eene massa wverschool-
dei/ menschen, dat zijn lieden, die
den eisch van hunne jeugd niet
hebben gekregen, maar wier herse
nen ontijdig en overmatig door het
onderwijs in beslag zijn genomen,
en die daardoor nooit frisch en vrij
hunne denkkracht hebben kunnen
oefenen.
Dat begint al op de gewoon lagere
school bij dreumesjes van zes of ze
ven j .ar, maar het wordt veel erger
bij het uitgebreid lager en het mid
delbare onderwijs, en op de gym
nasia.
Wij zullen nu geen partij trekken
voor de etmaalverdeeling, eenmaal
door den wijsgeert Kant aanbevolen,
t.w. acht uren werken, acht uren
slapen en acht uren ontspanning.
Men kan in deze niet zoo veel
generaliseeren, dewijl ook heel wat
afhangt van het soort werk, van
aanleg, physieke gesteldheid, en zoo
meer.
Maar dit is dan toch in confesso
dat vele jonge kinderen door hun
groot aantal schooluren en hun
huiswerk bijna geen tijd hebben om
de buitenlucht te genieten, en dat
dit schade berokkent aan hunne
gezondheid, vooral aan hunne zenu
wen.
En niet minder wordt allerwegen
door deskundigen toegestemd, dat de
kinderen veel te veel leeren, waar
zij in hun later leven weinig of niets
meer aan hebben.
Vooral de middelbare scholen zijn
in dat overcompleet sterk.
Te zeggen //laat dan eenvoudig
loopen// wat gij te veel acht op het
leerprogramma gaat ook niet op. Wij
hebben hier te doen met een zekeren
stroom des tijds. De examenre geling
staat er raeê in verband. De kin
deren moeten kunnen concurreeren
Het springt dus in het oog, dat
te dezen aanzien de wet betere hulp
heeft te verleenen. En mede op dit
opzicht wordt op schoolgebied hulp
van het tegenwoordige ministerie
verwacht.
liet geldt een veelomvattende zaak,
want alle betrekkingen en werkzaam
heden van beteekenis zijn er bij
betrokken. Maar onze Premier met
zijne diepe denkkracht en uitgebreide
kennis durft veel aan.
Als aan Z.E. dus maar eenige tijd
gegund wordt, zal het reformatie
plan er wel komen, daar kan men
gerust op rekenen.
Velen onzer lezers zullen zich wel
herinneren, dat de hoofdleider onzer
antirev. partij er menigmaal op ge
wezen heeft, da': de machthebbende
regeeringspersonen, de raadslieden
der Kroon en hunne naaste omgeving
zoo weinig kennis hebben van de
ware volkstoestanden en te weinig
's volks behoeften leerden beseffen.
In het volgend stukje, dat wij in
de Nederlander vonden, wordt op
hetzelfde gedoeld, en tevens het
geneesmid 'el genoemd
»Dat vele vorstelijke personen in onzen tijd
niet gaarne door allerlei conventie van hun
volk willen afgezonderd blijven, bewiist o. a.
de grijze Koning Christiaan van Denemarken.
Meermalen heeft hij gezegd, dat een enkel
uurtje, doorgebracht in een spoorwagen derde
klas rooken, hem een beter idee gaf hoe het
laferl-over een nationaal vraagstuk dacht dan
eie Reglement sprake is van een matigen
poeilijk is uit te maken wat een matigen
heer K. de Graaff meent dat dit niet
vk is
,van Dorsser meent dat stapvoets rijden
Alijk ten gevolge zal hebben dat men
r heen zal rijden en daarom nog meer
ril veroorzaken.
azitter vraagt of er nog iemand is die
c verlangt waarop de heer Timmerman
jwel iets te willen zeggen, naar aanlei-
pet gesprokene door den heer Mijs, en
ïeer de voorzitter de heer Mijs spreekt
2 „marionetten: Er is mij van ter zijde
lt er in den raad een paar boertjes zit
ten die niet voor hunne meening durven
en hoewel daar niet precies namen
emd, zoo meen ik dat daar blijkbaar
ega Born en mijn persoon werden be-
mag men misschien zeggen,: die de
ast trekt hem aan. Dat neemt niet weg,
gen zulke uitlatingen protesteer. Ik ben
wil ook niet zijn een marionet. De Voor-
rinnert zich misschien nog dat toen ik
r het eerst als lid van den Raad zitting
ik door U werd geluk gewenscht met
ouwen door de Kiezers in mij gesteld ik
/■voor dank zei en hem en den raad te
Sat ik niet was gekomen om oppositie
a, maar ook niet om mij in een hoek te
ken. Maar zulk een gemeenzaamheid was de
deftig Beiersche spoorwegdirectie te kras en
zij noodzaakt de mannen de hun verleende
geschenken te rug te geven."
Is het, ook uit dit oogpunt, geen
groote zegen, dat er in den Minis
terraad thans iemand voorzit, die
meer dan dertig jaren onder het
volk heeft geleefd, zoowel schrif
telijk als mondeling met dat volk
eene breede correspondentie onder
hield en ondanks zijne groote geleerd
heid en zijn drukke werkzaamheden
ook voor de eenvoudigen en minder
ontwikkelden zeer genaakbaar was.
Het zijn onze vrienden
en Leerplicht.
Het was op 5 Dec. 1901, dat Min.
Kuyper in de Tweede Kamer zei
«Hier geldt: het zijn onze vrienden, die
ons onze feilen toonen en ik meen, dat door
de critiek alleen over te laten aan de op
positie, de positie van een kabinet eer ver
zwakt wordt dan versterkt.
Volkomen juistHet volk zelf moet
opkomen voor zijn rechten Dat is zijn
plichtDie plicht is het van Godswege
opgelegd. En daarom, nu 't nog niet te
laat is, nu vragen wij den minister:
Excellentie U hebt toegezegd in de
Eerste Kamer eene wijziging van de
Leerplichtwet
UEx. kent als de man der kleine luiden
den treurigen atotfelijken nood der ar
beiders, die van vier d vijf gulden per
week met een gezin moeten rondkomen,
en in den winter geen cent verdienen.
UEx. hebt 25 jaar lang gepleit om
toch die kleine luiden te beschermen;
niemand trelfender dan UEx. hebt het
leven en lijden, het streven en den strijd
van de hulpbehoevenden en de zwakken
gepeilt en geschetst.
UEx. weet. dat de Leerplichtwet te
zwaar drukt op de arbeidende klasse en
de kleine burgerij.
Dat boete en gevangenisstraf worden
opgelegd aan ijverige huisvaders en zelfs
aan hulpbehoevende weduweu.
UEx. weetDoch waarom
zullen we nogmaals herhalen, wat op
onze politieke vergaderingen en in de
Pers herhaaldeljjk is gezegd, beweerd en
bewezen.
Do Leerplichtwet is een straf op de
armoede
En daarom, in naam van bet Flak-
keescbe volk, vragen wij UEx Wil de
wet wijzigen Wil verzachten 1
Er is reeds te veel leed gedragen
Godsdienst privaatzaak.
Liberalen en Socialisten beweren
steeds, dat godsdienst een privaatzaak
is, en velen bedoelen dan daarmee, dat
hij van het erf der politiek verhuizen
moet naar het terrein des gemoeds. Som
migen onder hen verstaan er echter nog
iets meer onder, nl. dat men vrij is al
of niet een God te belgden met 't recht
geladen bm zich dan een Godsideé te vormen,
wilds vflat door Rede en naar Logica afwijkt
haven asen afwijken mo9t naar 't geen 't Geloot
krachtenin de Openbaring dienaangaande, voor
tuig vlofwaarachtig houdt,
een ged Wij staan tegen beiden over.
tuig wa! Wij ontkennen, dat de godsdienst alleen
komen, ia een zaak des harten. Want van tweëen
18 Oééa God is God, of Hij is 't niet. Is
achterov Hij God maar dan rust op elk schepsel
woning, de plicht Hem te belijden en naar zijn
doch blwil te handelen op alle door Hem ge-
Nieu schapen terreinen en door Hem gewekte
den eoh°Penbaringen des levens. Of draagt een
heeft of kind d9 liefde voor zijn aardschen vader
niet verder dan de deur der huiskamer;
a s Komt een kind voor zijns vaders eer
mon
stenkei
D
en goeden naam n'etop ook onder zijn eigen
bloedverwanten, vrienden, kennissen en
voor vreemden Is 't zoo'n kind geen
wellust zjjns vaders deugden te verbrei
den in eiken kring, waar slechts de ge
legenheid het niet belet
En zou dan een schepsel, zooveel
afhankelijker van zjjn Schepper dan een
kind van zjjn vader, dien God niet
erkennen op alle terrein Hem eeren en
overal zijn deugden verkondigen God i&
God, ot Hij is 't niet. Is Hij 't niet,
maar waarom dan Hem nog beleden
voor ?thar' in het prevelen des gebeds
aan de tafel, in het neerknielen aan de
sponde Staakt dan dat onnoodige werk,
en legt u neer of zet u als de ossen en
ezels in wei of kribbe.
Maar anderen zeggen, en zij gaan ver
der in hun afwijking„Wij zijn vrij
om een Godsidee te belijden, dat ons
alleen welgevallig is."
Een Godsidee heeft ieder mensch 1 Daar
wordt hij mee géboren. Geen volk der
wereld, of 't maakt zich een voorstelling
van een Hoogere macht. Denkt slechts
aan de tallooze vormen van afgoderij in
de Heidenwereld. EchterHet Christen
dom maakt de pretentie, de zuivere Gods-
vereering te bezitten en noemt alles wat
die Yereering niet kent en handhaaft:
Anti-christelijk of heidensch.
Dat christendom heeft van God zelve
door de Openbaring ontvangende idee,
de voorstelling van God, al kan jeen
menschenbegrip dat niet [in zijn geheel
omvatten. En dat christendom heeft uit
Gods mond zelve vernomen Gij zult geen
andere goden voor mijn aangezicht heb
ben dan Mg, die zich in Mijn woord als
den eenigen God hebt bekendgemaakt
in Mijn geestelijk bestaan als Drieëen-
heid, en in Mjjn werken als vol liefde
voor de belijders van mijn Naam, vol
toorn tegen hen, die zich van Mij afwen
den.
Mag nu een Liberaal of een Socialist
een eigen Godsidee hebben
Ja,maar het moet blijven
binnen den kring van Gods Woord. Hij
mag de grenzen niet wegvagen, noch
uitzetten, die God zeiven getrokken heeft,
en die beginnen bij Genesis en eindigen
bij de Openbaring.
Maar dat bedoelen de Liberalen en
en Socialisten niet, als zij spreken van
eigen Godsidee.
Integendeelzij wisschen de grenzen
juist uitzij willen een Godsidee buiten
den Bijbel om een naar eigen willekeur
en welbehagen, al is H zelfs een carri-
catuur van wat God zélf wilde geven
omtrent zijn persoonlijkheid.
Met hen valt dan ook niet te rede
twisten over een Godsvoorstelling, zij
staan of plaatsen zich zelfbuiten 't geen
God gaf, in wij aanvaarden het.
Debat over dit punt is onmogelijk! want
dat kan niet anders dan verloopen in
een debat over deze vraagIs de Bijbel
Gods of eens mensehenwoord.
't Geloof beslist hier, geen kennis of
wetenschap.
Christen en Sociaal- Democraat.
Kan men Christen zijn en tevens Soci
alist
.fa, zegt Kautskij, een der voormannen
der Duitsche Sociaal Democraten. En
hij verklaart waarom. Volgens „Het
Volk" van 9 Oct. beredeneert hij dit
aldus:
„Het christendom is een produkt van zoo
talrijke werkingen het heeft zooveel maatschap
pelijke veranderingen doorgemaakt en zich
daaraan aangepastdat het begrip „Christen"
zeer vaag geworden is en, evenals het begrip
van den godsdienst de meest tegenstrijdige op
vattingen toelaat. Men kan het dus ook in een
zin opvattenwaarin het overeenkomt met het
socialistische streven. Ja, de sooialistische bewo
ging staat nader bij het oorspronkelijk Chris-