Vrijdag 24 October 1902, Zeventiende Jaarg. No. 888. Antirevolutionair r |T Orgaan voor de ZuidliollamlNrlK* en Zeeuwsche Eilanden. INHOC SIGNO VINCES T. BOEKHOVEN. Abonnementsprijs per driemaanden franco per post 50 Cent. Amerika bij vooruitbetaling 3,50 per jaar. Afzonderlijke nummers 5 Cent. uitgever: Alle stukken voor de Uedactle bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te zenden aan den Uitgever. Wat de mensch «aait, zal hij maaien. MSehoe/'te aan practisch onderwijs iiekeiHlhcid snel liet volk. Deze Courant verschijnt eiken Vrijdag. SOlthUELSDIJH. Advertentiën 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel. Boekaankondiging 5 Cent per regel en */s maal- Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing. Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan Advertentiën worden ingewacht tot Donderdagmorgen 10 uur. Bij dit nummer behoort een BIJVOEGSEL. Zoo gaat het ook in de politiek. Vandaar al de moeite en strijd met bet socialisme. Dit is niet op eenmaal uit de lucht komen vallen, maar het is in de vorige eeuw aan houdend gezaaid door heel Europa heen. De verbreiders van deszelfs kiemen cn ranken ontkennen dat wel, en het schijnt ook soms wei anders, maar toch blijft het waar. Wie onzer heeft wel niet eens een boom of kleinere plant gezien, waarvan de takken, zeer laag bi) den grond, zóóver uiteen gewassen zijn, dat men op eenigen afstand niet anders zou gelooven of het zijn afzonderlijke plantingen en dat het toch bij nadere beschouwing anders bleek. Ziedaar het beeld van de politieke verwantschap van het socialisme. Wat staat het in zijn overdreven voorstelling van de verplichtingen der gemeenschap en de Staatsbemoei ing met het maatschappelijk leven vinnig gekant tegen de nu veroude rende opvatting der liberalen. De in het midden der vorige eeuw en nog lang daarna overheerschende partij kende schier geen ander leven dan het individualistische; dat wil zeggen het leerde, dat ieder burger maar zijn eigen gang in alles ging, en zich aan zijne medeburgers niet had te storen en dat de overheid alleen het misdadig vergrijp tegen wetten en verordeningen had te be straffen. Maar toch was het liberalisme hierin niet consequent. Immers, als het nu zóó op per soonlijke vrijheid gesteld was, dan had het cok de menscheu geheel vrij moeten laten in de opvoeding hunner kinderen. En zie, in plaats daarvan dreef het zijn partijzin door op schoolge bied, en waar het dus de beurzen en andere eigendommen der burgers streDg gescheiden hield, kluisterde het de geesten samen met den Staats- band. Maar toen gingen de socialisten zeggen, en op hun standpunt terecht: als de Staat de geesten mag beheer- schen, waarom dan het mindere niet; laat hij dan ook het geld en goed maar beheeron en anders verdoelen en dat te meer, omdat de tegenwoor dige toestand onhoudbaar is, de een veel te veel en de ander veel te weinig heeft. Daarom is ook nooit het libera lisme bij machte om het socialisme te verslaan, want dat socialisme heeft het zelf geteeld en bevorderd. Alleen het Calvinismedat den mensch in evenwicht hoult tusschen de rechten en plichten van den per soon en de rechten en plichten der gemeenschap; alleen het Calvinisme, dat vrijheid van geestesbeweging en vrijheid van stoffelijk bezit voor staat, maar met inachtneming van de natuur der dingen, zooals die door God is vastgesteld, en derhalve be grensd en beschermd door het leven der gemeenschap; alleen het Calvi nismedat het overheidsgezag volgens zijne oorspronkelijke bestemming wil doen strekken tot steun en opbeu ring van de particuliere energie in het persoonlijk, huiselijk en maat schappelijk bestaan, en geenszins om zich in andcrer plaats te zetten of de taak der vrije burgers over te nemen alleen dat Calvinisme is be kwaam om het socialisme met vrucht te bekampen. Want tot de „liberalen" kan een socialist zeggen ook gij, toen gij de macht hadt, wildet de menschen binden naar uw zin zonder hoogere controle, en gij hebt anderzijds do >r uwe nalatigheid in het beschermen der arbeidende klasse groote wanorde mee doen ontstaan, dus hebben wij (socialisten) dubbele reden om tegen u op te slaan. Maar van den Calvinist zal hij bij redelijk oordeelen en anders helpt toch geen gedachtenwisseling of terechtwijzing moet een erkennen dat de bedoeling is het menschdom in al zijn functiën en betrekkingen, in al zijn rangen en standen den steunte bieden van het schild der overheid. Alzoo kan het ook wel niet anders, of, als de invloed van het Calvinis me maar wint, moet het socialisme vanzelf verzwakken. Behalve de nog steeds bestaande grief van gedeeltelijke rechtsonge lijkheid op schoolgebied, is er nog een tweede hoofdbezwaar, namelijk de onpractische hersen-overlading. Ook hiertegen mag en moet aan houdend geprotesteerd worden, want alle overspanning van de mensche- lijke vermogens wreekt zich, en wat zal in de toekomst onze maatschappij uitrichten met eene massa wverschool- dei/ menschen, dat zijn lieden, die den eisch van hunne jeugd niet hebben gekregen, maar wier herse nen ontijdig en overmatig door het onderwijs in beslag zijn genomen, en die daardoor nooit frisch en vrij hunne denkkracht hebben kunnen oefenen. Dat begint al op de gewoon lagere school bij dreumesjes van zes of ze ven j .ar, maar het wordt veel erger bij het uitgebreid lager en het mid delbare onderwijs, en op de gym nasia. Wij zullen nu geen partij trekken voor de etmaalverdeeling, eenmaal door den wijsgeert Kant aanbevolen, t.w. acht uren werken, acht uren slapen en acht uren ontspanning. Men kan in deze niet zoo veel generaliseeren, dewijl ook heel wat afhangt van het soort werk, van aanleg, physieke gesteldheid, en zoo meer. Maar dit is dan toch in confesso dat vele jonge kinderen door hun groot aantal schooluren en hun huiswerk bijna geen tijd hebben om de buitenlucht te genieten, en dat dit schade berokkent aan hunne gezondheid, vooral aan hunne zenu wen. En niet minder wordt allerwegen door deskundigen toegestemd, dat de kinderen veel te veel leeren, waar zij in hun later leven weinig of niets meer aan hebben. Vooral de middelbare scholen zijn in dat overcompleet sterk. Te zeggen //laat dan eenvoudig loopen// wat gij te veel acht op het leerprogramma gaat ook niet op. Wij hebben hier te doen met een zekeren stroom des tijds. De examenre geling staat er raeê in verband. De kin deren moeten kunnen concurreeren Het springt dus in het oog, dat te dezen aanzien de wet betere hulp heeft te verleenen. En mede op dit opzicht wordt op schoolgebied hulp van het tegenwoordige ministerie verwacht. liet geldt een veelomvattende zaak, want alle betrekkingen en werkzaam heden van beteekenis zijn er bij betrokken. Maar onze Premier met zijne diepe denkkracht en uitgebreide kennis durft veel aan. Als aan Z.E. dus maar eenige tijd gegund wordt, zal het reformatie plan er wel komen, daar kan men gerust op rekenen. Velen onzer lezers zullen zich wel herinneren, dat de hoofdleider onzer antirev. partij er menigmaal op ge wezen heeft, da': de machthebbende regeeringspersonen, de raadslieden der Kroon en hunne naaste omgeving zoo weinig kennis hebben van de ware volkstoestanden en te weinig 's volks behoeften leerden beseffen. In het volgend stukje, dat wij in de Nederlander vonden, wordt op hetzelfde gedoeld, en tevens het geneesmid 'el genoemd »Dat vele vorstelijke personen in onzen tijd niet gaarne door allerlei conventie van hun volk willen afgezonderd blijven, bewiist o. a. de grijze Koning Christiaan van Denemarken. Meermalen heeft hij gezegd, dat een enkel uurtje, doorgebracht in een spoorwagen derde klas rooken, hem een beter idee gaf hoe het laferl-over een nationaal vraagstuk dacht dan eie Reglement sprake is van een matigen poeilijk is uit te maken wat een matigen heer K. de Graaff meent dat dit niet vk is ,van Dorsser meent dat stapvoets rijden Alijk ten gevolge zal hebben dat men r heen zal rijden en daarom nog meer ril veroorzaken. azitter vraagt of er nog iemand is die c verlangt waarop de heer Timmerman jwel iets te willen zeggen, naar aanlei- pet gesprokene door den heer Mijs, en ïeer de voorzitter de heer Mijs spreekt 2 „marionetten: Er is mij van ter zijde lt er in den raad een paar boertjes zit ten die niet voor hunne meening durven en hoewel daar niet precies namen emd, zoo meen ik dat daar blijkbaar ega Born en mijn persoon werden be- mag men misschien zeggen,: die de ast trekt hem aan. Dat neemt niet weg, gen zulke uitlatingen protesteer. Ik ben wil ook niet zijn een marionet. De Voor- rinnert zich misschien nog dat toen ik r het eerst als lid van den Raad zitting ik door U werd geluk gewenscht met ouwen door de Kiezers in mij gesteld ik /■voor dank zei en hem en den raad te Sat ik niet was gekomen om oppositie a, maar ook niet om mij in een hoek te ken. Maar zulk een gemeenzaamheid was de deftig Beiersche spoorwegdirectie te kras en zij noodzaakt de mannen de hun verleende geschenken te rug te geven." Is het, ook uit dit oogpunt, geen groote zegen, dat er in den Minis terraad thans iemand voorzit, die meer dan dertig jaren onder het volk heeft geleefd, zoowel schrif telijk als mondeling met dat volk eene breede correspondentie onder hield en ondanks zijne groote geleerd heid en zijn drukke werkzaamheden ook voor de eenvoudigen en minder ontwikkelden zeer genaakbaar was. Het zijn onze vrienden en Leerplicht. Het was op 5 Dec. 1901, dat Min. Kuyper in de Tweede Kamer zei «Hier geldt: het zijn onze vrienden, die ons onze feilen toonen en ik meen, dat door de critiek alleen over te laten aan de op positie, de positie van een kabinet eer ver zwakt wordt dan versterkt. Volkomen juistHet volk zelf moet opkomen voor zijn rechten Dat is zijn plichtDie plicht is het van Godswege opgelegd. En daarom, nu 't nog niet te laat is, nu vragen wij den minister: Excellentie U hebt toegezegd in de Eerste Kamer eene wijziging van de Leerplichtwet UEx. kent als de man der kleine luiden den treurigen atotfelijken nood der ar beiders, die van vier d vijf gulden per week met een gezin moeten rondkomen, en in den winter geen cent verdienen. UEx. hebt 25 jaar lang gepleit om toch die kleine luiden te beschermen; niemand trelfender dan UEx. hebt het leven en lijden, het streven en den strijd van de hulpbehoevenden en de zwakken gepeilt en geschetst. UEx. weet. dat de Leerplichtwet te zwaar drukt op de arbeidende klasse en de kleine burgerij. Dat boete en gevangenisstraf worden opgelegd aan ijverige huisvaders en zelfs aan hulpbehoevende weduweu. UEx. weetDoch waarom zullen we nogmaals herhalen, wat op onze politieke vergaderingen en in de Pers herhaaldeljjk is gezegd, beweerd en bewezen. Do Leerplichtwet is een straf op de armoede En daarom, in naam van bet Flak- keescbe volk, vragen wij UEx Wil de wet wijzigen Wil verzachten 1 Er is reeds te veel leed gedragen Godsdienst privaatzaak. Liberalen en Socialisten beweren steeds, dat godsdienst een privaatzaak is, en velen bedoelen dan daarmee, dat hij van het erf der politiek verhuizen moet naar het terrein des gemoeds. Som migen onder hen verstaan er echter nog iets meer onder, nl. dat men vrij is al of niet een God te belgden met 't recht geladen bm zich dan een Godsideé te vormen, wilds vflat door Rede en naar Logica afwijkt haven asen afwijken mo9t naar 't geen 't Geloot krachtenin de Openbaring dienaangaande, voor tuig vlofwaarachtig houdt, een ged Wij staan tegen beiden over. tuig wa! Wij ontkennen, dat de godsdienst alleen komen, ia een zaak des harten. Want van tweëen 18 Oééa God is God, of Hij is 't niet. Is achterov Hij God maar dan rust op elk schepsel woning, de plicht Hem te belijden en naar zijn doch blwil te handelen op alle door Hem ge- Nieu schapen terreinen en door Hem gewekte den eoh°Penbaringen des levens. Of draagt een heeft of kind d9 liefde voor zijn aardschen vader niet verder dan de deur der huiskamer; a s Komt een kind voor zijns vaders eer mon stenkei D en goeden naam n'etop ook onder zijn eigen bloedverwanten, vrienden, kennissen en voor vreemden Is 't zoo'n kind geen wellust zjjns vaders deugden te verbrei den in eiken kring, waar slechts de ge legenheid het niet belet En zou dan een schepsel, zooveel afhankelijker van zjjn Schepper dan een kind van zjjn vader, dien God niet erkennen op alle terrein Hem eeren en overal zijn deugden verkondigen God i& God, ot Hij is 't niet. Is Hij 't niet, maar waarom dan Hem nog beleden voor ?thar' in het prevelen des gebeds aan de tafel, in het neerknielen aan de sponde Staakt dan dat onnoodige werk, en legt u neer of zet u als de ossen en ezels in wei of kribbe. Maar anderen zeggen, en zij gaan ver der in hun afwijking„Wij zijn vrij om een Godsidee te belijden, dat ons alleen welgevallig is." Een Godsidee heeft ieder mensch 1 Daar wordt hij mee géboren. Geen volk der wereld, of 't maakt zich een voorstelling van een Hoogere macht. Denkt slechts aan de tallooze vormen van afgoderij in de Heidenwereld. EchterHet Christen dom maakt de pretentie, de zuivere Gods- vereering te bezitten en noemt alles wat die Yereering niet kent en handhaaft: Anti-christelijk of heidensch. Dat christendom heeft van God zelve door de Openbaring ontvangende idee, de voorstelling van God, al kan jeen menschenbegrip dat niet [in zijn geheel omvatten. En dat christendom heeft uit Gods mond zelve vernomen Gij zult geen andere goden voor mijn aangezicht heb ben dan Mg, die zich in Mijn woord als den eenigen God hebt bekendgemaakt in Mijn geestelijk bestaan als Drieëen- heid, en in Mjjn werken als vol liefde voor de belijders van mijn Naam, vol toorn tegen hen, die zich van Mij afwen den. Mag nu een Liberaal of een Socialist een eigen Godsidee hebben Ja,maar het moet blijven binnen den kring van Gods Woord. Hij mag de grenzen niet wegvagen, noch uitzetten, die God zeiven getrokken heeft, en die beginnen bij Genesis en eindigen bij de Openbaring. Maar dat bedoelen de Liberalen en en Socialisten niet, als zij spreken van eigen Godsidee. Integendeelzij wisschen de grenzen juist uitzij willen een Godsidee buiten den Bijbel om een naar eigen willekeur en welbehagen, al is H zelfs een carri- catuur van wat God zélf wilde geven omtrent zijn persoonlijkheid. Met hen valt dan ook niet te rede twisten over een Godsvoorstelling, zij staan of plaatsen zich zelfbuiten 't geen God gaf, in wij aanvaarden het. Debat over dit punt is onmogelijk! want dat kan niet anders dan verloopen in een debat over deze vraagIs de Bijbel Gods of eens mensehenwoord. 't Geloof beslist hier, geen kennis of wetenschap. Christen en Sociaal- Democraat. Kan men Christen zijn en tevens Soci alist .fa, zegt Kautskij, een der voormannen der Duitsche Sociaal Democraten. En hij verklaart waarom. Volgens „Het Volk" van 9 Oct. beredeneert hij dit aldus: „Het christendom is een produkt van zoo talrijke werkingen het heeft zooveel maatschap pelijke veranderingen doorgemaakt en zich daaraan aangepastdat het begrip „Christen" zeer vaag geworden is en, evenals het begrip van den godsdienst de meest tegenstrijdige op vattingen toelaat. Men kan het dus ook in een zin opvattenwaarin het overeenkomt met het socialistische streven. Ja, de sooialistische bewo ging staat nader bij het oorspronkelijk Chris-

Krantenbank Zeeland

Maas- en Scheldebode | 1902 | | pagina 1