Vrijdag 19 September 1903
Antirevo In lion air
Zeventiende Jaarg. No. 883.
Orgaan
Yoor fl© Knid!ioHand§ehr en Kecnw*©li© Eilanden.
IN HOC SIGN O VINCES
■j-
Deze Courant verschijnt eiken Vrijdag.
UITGtEVEK:
T. BOEKHOVEN.
SOMMESjSSHJM.
Advertentiën 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en */3 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent pei plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan
Advert entiën worden ingewacht tot Donderdagmorgen 10 uur.
Aïle stwfefeen voor de Hedaciie bestemd, Advertenties! en verdere Administratie franco toe te zenden aan den Uitgever.
Dit nummer bestaat uit Twee Bladen.
EERSTE READ.
Een zwaar verlies.
De doodstijding van Jhr. Mr. T,
A. J. van Asck van Wijck bereikte
ons te laat oui nog in ons vorig
nummer mede ons diep leedwezen
te betuigen over het heengaan van
dezen voortrefielijken geestverwant.
Welke eene algeineene deelneming
wekte zijne ziekte in het begin dezes
jaars, en hoe groot was veler blijd
schap bij het vernemen van zijn aan
vankelijk herstel.
En zie, daar ontviel hij ons nu
toch nog op eenmaalen hoeveel
ontvalt ons met hen een man, hoog
van geboorte, maar nederig van zin
een ijveraar van goede beginselen
als weinigen, en wegens zijn nobel
karakter ook bij de tegenstanders
geëerd een bekwaam minister, die
zulke schoone plannen had voor het
welzijn der koloniën en die nog zoo
veel goeds had kunnen tot stand
brengen.
Waarlijk, hier moeten wij achter
schrijven „Gods wegen zijn ondoor-
zoekelijk Zijne gedachten zijn hoo-
ger dan 's menschen gedachten."
Naar onze meening was de Heer
van Asch van Wijck zoo hoog noo-
dig vervulde bij eene rol, die geen
ander op zich kon nemeD.
Maar de Heere van leven en dood
beschikte het anders.
Ons past hier een eerbiedig zwij
gen, en voorts een ootmoedig gebed,
ol het Gode believen wil ondanks
dezen droevigen slag den raad der
Kroon nog te schragen en tot zijne
zware taak toe ie rusten door Zijn
machtigen arm.
Trooste de Heere de zwaar be
proefde weduwe, en toone Hij aan
land en volk ook thans op verras
sende wijze, dat Hij bij het schenken
Zijner zegeningen niet aan personen
gebonden is.
Wng-egToside roem.
Enkele weken geleden zocht het
Utrechtsch Dagblad aan zijne lezers
wijs te maken, dat de liberale par
tij is „de partij der vrijheid," dat is,
meer dan eenige andere partij de
vrijheid voorstaat en voor de vrijheid
gestreden heelt.
Die lofspraak kan niet als waar
erkend worden. Zij is in strijd met
de natuur van het liberalisme en
met de feiten.
Immers het is ook de liberale
partij, die sedert vele jaren het er
op toegelegd heeft om den godsdienst
■van het politieke erl te verbannen.
Maar dat kan juist nietten min
ste niet regelmatig, niet. consequent,
niet duurzaam.
Veeleer is omgekeerd de bevorde
ring en toepassing der christelijke
beginselen eene eerste voorwaa' de
om tot meerdere burgervrijheid te
geraken.
„Waar de Geest des Heeren is,
aldaar is vrijheid." Dit blijft voor alle
tijden en voor alle levenskringen gel
den.En die Geest werkt middellijk door
het Woord, bindt de consciëntie aan
de H. Schrift. Wie dus het gezag van
dat Woord op politiek terrein ont
kent, sluit daarmeê de hoolfdbron dei-
vrijheid dicht.
Dit is ook meermalen uit de libe
rale praktijk gebleken. Met de
„groote" Kerk (die hare grootheid
in den zin van uitgebreidheid ver
kreeg door het allengs meer loslaten
van den belijdenisband) en de „neutra
le" school (die de kinderen aan de
christelijke opvoeding ontwende) heeft
het liberalisme gedurende vele jaren
gepoogd om de geheele natie naar
zijn wil en zin te reformeereu. Naar
de consciëntie-overtuiging van anders-
gezinden werd weinig gevraagd. De
liberale meerderheid in het Staats
bestuur dwong eenvoudig tot onder
werping op zulke cardinale punten.
En wat hun ver vooruithollende
geesteskinderen in dit opzicht zouden
durven onderstaan, als zij het over
wicht kregen, wat de socialisten in
het schild voeren, ter onderdrukking
van do persoonlijke vrijheid, is te
overvloedig bekend om in dit verband
nog nadere uiteenzetting te behoeven.
Waar de liberalen alleen nog
dwongen tot extra-offers voor de
instandhouding van het kerk- en
schoolwezen, willen de sociaal-de
mocraten zonder veel complimenten
de kapitalen der groote bezitters in
de Staats-schatkist overbrengen om
daarmeê de zaken der „vrije"
burgers nog veel meer te beredderen.
Natuurlijk is hiermede niet de
staf gebroken over alle liberale
daden, of ook ontkend, dat zij in
veel toestanden en aangelegenheden
verbetering hebben aangebracht. Even
min wordt betwist, dat er onder de
liberale partij vrijheidslievende per
sonen gevonden werden en nog zijn.
Maar dit is meer aan gelukkige
inconsequentie dan aan de kracht
van het liberalisme te danken.
De historie staat daar als een
onwraakbaar getuige, dat niet het
liberalisme, maar wèl de christelijke
staatkunde kon bogen op de bevor
dering der burgervrijheid.
OpKweeperij.
Dat iemand voor zijne inzichten en
overtuigingen strijdt, is hem natuurlijk
niet kwalijk te nemen ook den socia
list niet.
Maar wat wel aan ieder euvel te
duiden is, dat is het zonder grond
verdacht maken, het liegen en laste
ren tegen den andersdenkende. Hier
aan maken de socialisten zich telkens
schuldig, en het hoofdorgaan hunner
partij doet daaraan gestadig mede.
Ontevredenheid zaaien is hun stre
ven. Hoeveel er ook gedaan wordt
in loyalen zin en ter gemoetkoming
aan de bezwaren van de arbeidende
klasse, nooit is het goed. Altijd wordt
alleen de zwarte kant opgezocht of
er bij gephantazeerd.
Benoemt de christelijke regeering
christelijke mannen in de hooge betrek
kingen, dan noemen de socialisten
dat partijzucht. Benoemt zij bekwame
mannen uit andere partijen, dan heet
dat weer aristocratisch.
Toen de Eerste Kamer de eerste
ongevallen-wet verwierp, jammerden
de socialisten daarover alsof er iets
verloren was gegaan, dat geheel uit
hun hart was gegrepen. En toen kort
daarna in verbeterden vorm die wet
er doorging, stelden zij zich weer aan
alsof er voor de arbeiders niets in zat.
Thans ging de kamer zich haasten
met de beroepswet, om indien eenigs-
zins mogelijk, de invoering der onge
vallenwet op L Januari 1903 te ver
zekeren. En zie nu worden Regeering
en Kamer van socialistischen kantweer
vierkant in strijd met de feiten
beschuldigd, dat zij uit ongevoelig
heid voor de verminkte arbeiders en
hunne weduwen en weezen de zaak
op de lange baan te schuiven.
Hoe boos toch
Er wordt ook bij verteld, dat de
ongevallen wet in Nederland zooveel
langer noodig had om tot stand te
komen dan elders. En hoe zijn de
feiten In Nederland is er 4 jaren
over gewerkt, en in alle andere lan
den waar eene soortgelijke wet bestaat
4 a 13 jaren.
Onder min kundigen, zooals '/het
Volkw en andere socialistische organen
meest om zich verzamelen, is het op
die manier goedkoop kwaad spreken
voor het oogenblik. Maar het eind zal
den last dragen. Want als het aldus
door leugentaal aan het muiten geraak
te volk zijne hartstochten eens een
maal wat gekoeld heeft, zal het te
laat ontwaren, dat het gevangen ge
nomen is door verleiders, in de strik
ken des onheils.
De hooge regeering moet in de
volksvertegenwoordiging ook ,,de kwa
den verdragen// kunnen. Daarom is
het ook zoo nuttig, dat hun tolken
vau wege het Ministerie thans eens
te woord gestaan worden door een
man die dit uverdragen*/ sedert vele
jaren in verschillende gewichtige func-
tiën heeft moeten beoefenen maar
het valt anders op den duur wel
moeilijk om met hen te debatteeren,
als waren zij in hun beweringen te
goeder trouw en onschuldig daw lende.
HIjli§wel feg-eis «Ie hiiiaen
vasa ontucht.
Het Comité van de Ned. vö.= öo-
niging tegen de Prostitutie, den Ned,,
vrouwenbond tot verhooging van het
zedelijk bewustzijn en de Ned. Mid
dernachtzending-verceniging heeft
eene brochure verspreid, waarin zij
de noodzakelijkheid toelicht van
eene Rijkswet, waarbij het houden
van openlijke huizen van ontucht
wordt strafbaar gesteld en de regle
menteering opgeheven.
Dit Comité vraagt ook steun van
allen, die mede det overtuiging zijn
toegedaan, dat de overheid behoort
te maken voor de publieke eerbaar
heid en dat zij noch preventief, noch
beschermend, maar alleen werend
tegenover de openbare ontucht mag
optreden.
Waar thans in degene gemeente
de bordeelen als nuttige instellin
gen worden beschouwd en het ver
plicht geneeskundig toezicht in het
belang der volksgezondheid wordt
geacht, werd in de andere gemeente
na nauwkeurig onderzoek het hon
den van bordeelen stafbaar gesteld
en op advies van uitstekende ge-
neesheeren met de regelementeering
gebroken.
Daarom wordt door genoemde
vereenigingen eene Rijkswet ter be
vordering van rechtsgelijkheid noodig
geacht.
Ook in Denemarken, Noorwegen,
Zweden, Finland, Duitschland, Oos
tenrijk, Groot-Britannie, de Yeree-
nigde Staten van Noord-Amerika en
nog andere landen is bij Rijkswet
het houden van publieke huizen van
ontucht strafbaar gesteld.
Om nu tot zulk eene wet ook in
ons land te komen, vraagt het comi
té der betrokken vereenigingen van
alle belangstellenden steun, en zulks
door het schrijven van een advies
van adhaesie aan H. M. de Konin
gin bij het adres van genoemde
vereenigingen, waarvoor een ontwerp
bij de brochure werd gevoegd als
mede door het beleggen van open
bare vergaderingen ter bepleiting
van dit belang waartoe sprekers of
spreeksters te verkrijgen zijn door
tusschenkomst van het centraal-bu-
reau te Arnhem (St. Marten no 7).
Gaarne helpen wij mede tot ver
spreiding van deze middelen.
De lezing der brochuren aan het
Centraal-bureau te Arnhem a 10
cent verkrijgbaar (50 ex. f 1,50, 25
ex. fl, 10 ex f 0.50) bevelen wij
ten zeerste aan.
Men kan daarin onder meer be
toogd vinden, dat het bestaan van
bordeelen een groot gevaar oplevert
voor de zonen en de dochteren on-
zes volks; dat het keuren der ontuch
tige vrouwen de persoonlijke vrijheid
aantast en ingang geeft aan het ver
keerde beginsel, dat men een kwaad
kan bestrijden en er tevens mede
onderhandelenvoorts dat ontucht
geen noodzakelijk kwaad is, dat de
man, al i3 hij ongehuwd zich daar
van zonder kans op 'ziektegevolgen
kan onthouden dat door de regle
menteering en keuring de oogen
worden gesloten voor eene degelijke
hygiënische bestudeering van het
vraagstuk, dat in elk geval het recht
en de moraal h.ooger behooren te
gelden dan de vermeende hygiene,
de reglementeering den z. g. handel
in blanke slavinnen bevordert enz.
Aan H. M. de Koningin.
Algemeen Kies- en Stemrecht X.
We meen en in ons vorig artikel dui
delijk aangewezen te hebben, waar het
den socialisten met A. K. om te doen
isen we zouden naast hun beweegre
denen onze gedachten plaatsen.
We geven toe, dat een Kamer, onder
't A. K. gekozen veel meer de sociale
en geestesstroomingen der Natie zal
weergeven dan de huidige Kamer. Maar
dat is van H Huismanskiesrecht evenzeer
te wachten.
We geven toe, dat Regeering en Wet
gevende Macht zich thans meer dan ooit
bezig houden met de regeling van allerlei
sociale aangelegenheden, en de Kamer
leden zich willens of onwillens naar dien
nieuw ingetreden toestand zich zullen
hebben te gedragen, en dat dus de vierde
klasse, in 't bijzonder bij die belangen
betrokken, tolken, organen noodig hebben
om der Overheid bekend te maken, wat
zij willen, om én als mensch èn als staats
burger te kunnen leven, zooals recht
en gerechtigheid, liefde voor zijn even-
mensch, godsdienst en zedelijkheid dit
eischen. Maar dat 't aangevangen werk nu
door een Grondwetsherziening, waardoor
met t kiesrecht ook veranderen zal de
wijze van samenstelling der Kamers,
waardoor noodzakelijk worden zullen de
wijzigingen in Staten en Raden, waarbij
ook op den voorgrond zal treden het
Evenredigsheids vraagstuk, afgebroken
moest worden, zouden we zeer betreuren.
Waar zoovaak dat gevleugeld woord van
Dr. Kuyper smalend wordt aangehaald,
dat„geen dag, geen uur kunnen ze wach
ten, die werklieden," daar zou men nu
een vierjarige periode laten passeeren
9n bij ontbinding der Kamer, na afloop
der Herziening, niet eens wetende, wat
't A. K. voor oude en nieuwe leden bren
gen zal, zou men een blinde toekomst
ingaan terwijl nu reeds blijkens de
Troonrede behandeld zullen worden
arbeidscontract, pensioneering, ongeval
lenverzekering, vervroegde winkelsluiting
invoerrechten, Zondagsrust enz. enz. al-
temaal onderwerpen, die diep in kunnen
grijpen in 't sociale leven.
Zal datzelfde bezwaar over vier jaar
dan nog niet bestaan Zeer zeker. Altijd
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Amerika bij vooruitbetaling f 8,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
Kon er met die anti-godsdienstig
heid een ruime vrijheidszin gepaard
gaan, dan ja zouden de liberalen
het in dit opzicht ver hebben kunnen
brengen.
Het ontwerp adres van adhaostie te ,'chrij-
ven op een zegel van 22'/i et. lu dt aldus
Geeft eerbiedig te kennen.
(Naam van Kerk Vereeniging enz.)
dat-^j-met volle instemming heeft kennisgeno
men van het adres, door de Ifederland-
sehe Vereeniging tegen de Prostitu
tie, «Sen Mederiandsclien Vrouwen
bond tot verhooging van het zedelijk
bewustzijn en de Wed. Middernacht-
zending-Vereeniging aan Uwe Mujestiet
gericht;
dat-M-z>ch volkomen kSn vereenigen met het
ZIJ
daarin gedaan verzoek om het Strafwetboek in
dien geest to Wijzigen dat het houden van
openlijke huizen van ontucht in welken vorm
ook strafbaar worde gesteld en de verplichte in
schrijving en het geneeskundig onderzoek van
vrouwen worde verboden:
redenen, waarom 'Mi-eerbiedig den wensch uit
spreekt in den geest van bovengenoemd verzoek
te willen besluiten.
't Welk doende
Voorz.
Secr.
den190
En dan stemmen we met veelivaarheden in.
