Vrijdag 12 September 1903
Zeventiende Jaarg. No. 883.
Antirevolutionair w ''''JF Orgaan
voor de Zuidltollandsclie en Keeuwselie Eilanden.
IN HOC SIGN O VINCES
T. BOEKHOVEN.
I
Alle stukken voor de Mtedactie bestemd, Advertentiën eia verdere Administratie franco toe te zenden aan den Uitgever,
Bij dit nummer behoort een
BIJVOEGSEL.
Teleurstellend.
Bij het lang aanhangig zijn van
belangrijke quaestiën, die ten slotte
met meerderheid van stemmen moe
ten uitgemaakt worden, gaat men
onwillekeurig aan het „tellen dor
neuzen" ten einde eenig vermoeden
te krijgen aangaande den uitslag.
Zoo nu ging het ook bij de breed
voerige bespreking van de unificatie
der opleidingsmiddelen voor den
dienst des Woords in de Gerefor
meerde Kerken. En dan kon men
wel geen andere meening opdoen of
de pogingen om de Theol. Faculteit
der Vrije Universiteit met de Theol.
School van Kampen te vereenigen,
zouden slagen.
Er stonden twee gevoelens scherp
tegen elkaar over. De eene partij hield
wat krampachtig vast aan de voor
waarde in 1892 bij het vereenigen
der Geref. Kerken uit de actiën van
1834 en 1886 voortgekomen gesteld,
te weten, dat die kerken eene „eigen
inrichting" voor de opleiding der pre
dikanten zouden behouden. En de
andere partij stond stellig en sterk
in de overtuiging dat de Theol.
School in het kader der Geref. Uni
versiteit kon ingepast worden zonder
van het wezen der eigendom melijk-
heid van de kerkelijke inrichting
iets te verliezen.
Natuurlijk was de conditie van
1892 zedelijk bindend. Dat wil zeg
gen, dat men na de vereeniging niet
moreel vrij was om met bloote
stemmen meerderheid die conditie te
vernietigen en de „eigen inrichting"
voor opleiding prijs te geven. Dit is
dan ook door niemand anders inge
zien of anders verdedigd.
Maar daarom behoeft dat voorbe
houd van eene „eigen inrichting",
nog niet op de meest vormelijke,
engzielige wijze te worden uitgelegd.
Niemand, die hoofdzaak en bijzaak
weet te onderscheiden, kan toch ont
kennen, dat het bij de „eigen inrich
ting" eenvoudig hierop aankomt of
de hoogleeraren bij hun onderwijs
strengelijk aan de belijdenis der ker
ken gebonden zijn, en of in verband
hiermede het benoemen, beoordeel en
en ontslaan van die mannen bij de
Kerken verblijft.
Welnu, in dien zin was er een
uitgewerkt contract door de b.h. Dr.
Bavinck, Biesterveld, Dr. Kuyper
en Dr. Rutgers ter tafel gebracht.
De hoogleeraren zouden in geval van
vereeniging met de Universiteit bij
alle quaestiën omtrent belijdenis en
verdere plichtsbetrachting steeds af
hangen van het oordcel der Kerken.
Het pensionneeren, op wachtgeld
zetten of bestraffen van de profes
soren, en het aanstellen van nieuwe
hoogleeraren zoude door de Synode
en door haar alleen geschieden. Al-
jeen zou er voor hen %'komen eene
tweede benoeming van wege de direc
tie der Universiteit, en het freffen
van eenige regelingen van meer for-
meelen aard, ook in verband met de
aansluiting aan de andere faculteit;
regelingen die anders toch aan de
curatoren en professoren, zijnde de
deskundigen in deze, moeten overge
laten worden.
Lang en breed werd er nu eerst
in de Synode gedelibereerd over de
vraag of men de zaak der vereeni
ging wel zoude behandelen, en of
men het voorstel Bavinck c. s. en
nog een ander, dat door Ds. Bos was
ingeleverd wel zou overwegen. Ein
delijk, na dagen van debat werd
beslist, dat men door zou gaan met
dit werk.
Met kleine wijzigingen werd toen
het voorstel-Bavinck c. s. aangenomen.
De Universiteit zou dan te 's Graven-
hage gevestigd worden voor gezamen
lijke rekening, wac de kosten der
gebouwen betreften ingeval van
storingen bij de uitvoering der ver-
eenigingszaak zou het contract een
jaar na opzegging vervallen, en de
vereeniging de kerkelijke gelden
moeten aflossen. Vijfentwintig van
de 40 stemmen verklaarden zich voor
de vereeniging op deze conditiën.
En toch zal er voor eerst niets
van komen.
Waarom niet
Wel toen aan de minderheid ge
vraagd werd, of zij zich nu schikken
wilden naar het gevallen besluit,
zeiden de heeren Lindeboom en
Noordzij, dat zij niet meegingen. Ja,
de tegenzin der minderheid {werd in
die mate openbaar, dat Ds, van Schel
ven het raadzaam oordeelde voor
te stellen, ondanks het besluit der
meerderheid, vooreerst de vereeniging
niet te bewerkstelligen.
De Synode nam dit voorstel aan
wellicht uit vrees voor nieuwe scheu
ring en verdeeldheid.
Waarlijk, deze uitkomst is treurig.
Want nu is er niemand recht bevre
digd. De voorstanders der vereeniging
niet, omdat nu feitelijk de minderheid
regeert. En de minderheid niet, omdat
zij wel weet, dat het grootste deel
der tot mee beraadslagen geroepen
broederen van een tegenovergesteld
gevoelen is.
Ons dunkt naar recht en billijkheid,
ook op grond der Keikenorde, was
de minderheid verplicht, toen eenmaal
het besluit tot vereeniging der school
met de Faculteit genomen werd, zich
in de vreeze des Heeren daaraan te
onderwerpen-
Daarom zeggen wij nog niet, dat
het geen wijze zet van Ds. van Schel
ven was om opschorting voor te stel
len. Wie weet, hoeveel daartoe drong
en dwong. Maar dat die noodsprong
noodig scheen in eene schoolquaestie,
waarmede de handhaving der belij
denis niet gemoei l was, zie dat is
het nat na zooveel moeite en arbeid
aan de zaak besteed, bitter tegenviel.
En wij kunnen niet anders zien, of
de heeren Lindeboom en Noordzij
c. s. hadden hier blijk van ruimer
blik en diepere opvatting onzer volks
belangen èn kerkelijke aangelegen
heden moeten geven.
Deze Courant verschijnt eiken Try dag.
Abonnementsprijs per driemaanden franco per post 50 Cent.
Amerika bij vooruitbetaling f 3,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
UITGEVER:
Advertentiën 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en k/3 maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent pei plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan
Advertentiën worden ingewacht tot Donderdagmorgen 10 uur.
Algemeen Kies- en Stemrecht IX.
Welke zijn de beweegredenen, die de
socialisten hebben, voor 'tA. K. Yele
en velerleiWe zullen ze opnoemen, na
eerst 't standpunt, 't beginsel aangegeven
te hebben, waarop zij 't A. K. zeggen te
baseeren
In de 5de overweging van het laat
ste internationaal Congres schreven ze
„Overwegende dat het volk souverein is en
dat de direkte volkswetgeving een aanhangsel
is van deze Souvereiniteit, proclameert het con
gres de noodzakelijkheid om de werking dezer
Souvereiniteit te waarborgen door de rechten van
initiatief en referendum.
En in de 6de
„Het congres verklaart, dat de strijd voor
de vervolmaking van het A. K. een der boste
middelen is om de massa's intellectueel en mo
reel voor te bereiden voor de verovering van
de politieke en ekonotnisehe souvereiniteithaar
te doordringen van het bewastzgn van den klas
senstrijd en haar ervaring te geven in 't besturen
van den socialistischen staat der toekomst.
Evenals de Revolutionairen van 1789
3t»an ook deze op 't standpunt van de
Volkssouvereiniteit en loochenen ze dus
even als de Liberalen de Souvereiniteit
Gods. Ze loochenen, dat de macht van
God op patroon en boer en overheid ne
derdaalt, maar dat integendeel de men-
schen zeiven de macht scheppen, of dat ze
ontstaat uit door geen Godheid beschikte
omstandigheden, die in 'tverleden geboren
zijn of in 't heden door Zijn voorzienig
Bestuur en Alvermogenden Wil tot stand
gekomen zijn. Ze loochenen Gods Almacht
om met zijne schepselen te doen naar
Zijn welbehagen om den een te tooien
met 't Koninklijk hermelijn en den
ander schamel te kleeden in het ruige
werkmanspak. En omdat zij Gods Sou
vereiniteit over al 't geschapene en 't le
vende met 't levenlooze, over al 't politiek
en economisch leven der enkele perso
nen, der familiën en geslachten nieter-
kennen, daarom willen zij veroveren de
politieke en economische Souvereiniteit
d. i.: zjj willen Gezag en Macht in den
Staat en in de Maatschappij krijgen om
beide zoo spoedig mogelijk om te zetten;
buiten God om naar eigen inzichten, of
zooals zij dat wat geleerder zeggenom
het historisch proces van nu reeds lang
zame verandering van den kapitalistischen
in den socialistischen Staat te bespoedigen
en te verhaasten.
Maar hierin verschillen zij weer van
de Yrijzinnig^emocraten, hoewel beiden
staande op 't standpunt der Volkssouver
einiteit, dat de laatsten d;e Souvereiniteit
en 't daaruit voortvloeiende Algemeen
Kiesrecht, want immers de man is zoo
goed als de vrouw souverein, en ieder
heeft recht om te kiezenontleent aan
een onvervreemdbaar, ingeboren recht,
terwijl de Socialist het baseert op een
rechtsbewustzijn in den tijd en uit de om
standigheden, zoo politieke als economische
geborenzooals mr. Troelstra dit duidelijk
zei op 4 Mei '99 tegen Dr. Kuyper
Ik geloof niet aan onvervreemdbare of natuur
rechten en niemand in de Kamer denkewanneer
ik hier een lansbreek voor algemeen kiesrecht
dat ik mij op een natuurrecht of op een onver
vreemdbaar recht zou beroepen.
Ik sta op het standpuntdat het nutteloos is
van rechten te spreken, zoolang men niet eens
de middelen heeft om zijne reohlen te laten
gelden.
Ik sta op -t standpunt, dat er geen eeuwige
en algemeene rechtsbeginselen bestaan. Elke tijd
brengt naar mijn beschouwing zijn eigen rechts
overtuigingen mede, die ongelijk zijn voor de
verschillende klassen en ongelijk voor de ver
schillende ontwikkelingstijdperken der maat
schappij. De worsteling der klassen gaat gepaard
met een worsteling van rechtsideeën en de op-
strevende en overwinnende klasse doet ook haar
rechtsbegrip meer en meer zegevieren. Hieruit
vloeit een zeker overheerschend rechtsbewustzijn
voortdat in den grond de uitdrukking is in
het menschelijk denken van de bestaande econo
mische, historischo en andere machtsverhoudingen.
En nu beroep ik mij dus voor 't A. K. niet
op boven de lucht zwevendo of op andere wijze
met algemeene eeuwige begrippen gemotiveerde
rechtsbeginselen, maar ik meen, dat in het be
wustzijn van de tegenwoordige maatschappij
van de menschen, dio thans leven, de idee van
'tA. K. meer en meer is doorgedrongen. Dat
rechtsbewustzijn nu, dat zich thans doet galden,
is het gevolg van de ontwikkel'ng der arbeidende
bevolking, van het feit, dat de arbeiders in onze
maatschappij meer en moer te zeggen hebben
gekregen en zich door eigen organisatie lang
zamerhand politiek gelijk hebben gesteld met de
andere klassen.
Ik heb dus eenvoudig een beroep gedaan niet
op eeuwige rechtsbeginselen of wat van dien aard
ook, maar op het rechtsbewustzijn als gevolg van de
oeoouomisohe en machtsverhoudingen, zooals dat
in de tegenwoordige maatschappij in steeds bree-
deren kring des volks zich manifesteert
(openbaart.")
Kort samengevat is dus het beginsel
der Sociaal-Democraten omtrent A. K.
dit: De mmsch, het volk is souverein,
maar nu de gelegenheid er nog niet is, om
die volksmacht te laten gelden, en nochtans
de sociale en politieke toestanden het nood
zakelijk maken, dat die macht wordt ge
handhaafd door 't Volk, nu of nooit
zullen we daarom door Algemeen Kiesrecht
ons van de politieke en economische macht
zien meester te maken.
Echter deze opmerking: dat zij met
Volk alleen den vierden stand bedoelen, de
proletariërs, de bezitloozen. Dezen heeten
souvereine macht te bezitten, maar ze zijn
niet anders dan de onterfde, de onmon
dige, onderdrukte, uitgebuite loonslaven van
dat andere deel des Volks, dat ook souve
rein heet, en 't ook in werkelijkheid is,
nl. de Kapitalist en Bourgeois.
En waar is 't den Socialist nog meer
om te doen
Het Congres sprak 't uit, deze sociale
beweegreden
Het Kongres der S. D. A. P.
overwegende, dat Regeering en Wetgevende
Macht zioh thans meer dan ooit bezig houden
met de regeling van zaken in allerlei onderdee-
len van het dagelijksch leven der arbeiders ingrij
pende alsZondagsrust, leerlingstelsel, arbeids
contract, ziekteverzekering, uitbreiding der onge
vallenverzekering, vervroegde winkelsluiting,
invoerrechten, vrijmaking „van het onderwijs",
enz-;
van oordoel, dat deze onderwerpen zioh bewe
gen op het terrein van de vakvoreenigingen,
zoowel als van de politieke vereenigingon der
arbeiders, en doze organisaties dus genoodzaakt
zijn, zich daarover te laten hooren en te trachten
bij de totstandkoming dier zaken hun invloed te
laten gelden
overwegende, dat zelfs onder werpen als arbei-
derspeüBioneering zonder oen kraohtig optreden
der georganiseerde arbeideis zei ven, door de
burgerlijke hervormers zoodanig zullen geregeld
worden, dat, in rail voor kleine voordeelen voor
enkelen, de geheele arbeidendo klasse duurzaam
een last zal worden opgelegd
meent, dat reeds hieruit voortvloeit het gemeen
schappelijk belang van alle strijdende arbeiders-
vereenigingen bij de totstandkoming van algemeen
kiesrecht, het eenige middel, om den arbeiders
direkten invloed te verzekeren bij de behande
ling hunner algemeene en vakbelangen in de
wetgevingwijst op de groote sooiale beteekenis
van het algemeen kiesrecht, dat voor de arbei
ders geene politieke partijleuze mag zijn om
hen te verdeelen, dooh hen juist moet aaneen
snoeren weg.ns de groote ekononische arbeiders
belangen, ter bevordering waarvan het onmis
baar is.
Evenzoo een belastingmotief en tegen
militairisme
Het Kongres dor S. D. A. P.
overwegende, dat de bestaande kieswet, die
er op ingericht blijkt, de arbeidende klasse groo-
tendeels van de stembus te weren, hot aanzijn
heeft geschonken aan oene Regeering en Kamer
die wel liefhebberen in sociale hervorming, doch
door het verspillen van een derde deel der staats
inkomsten aan militairisme en hun vrees om de
kapitalisten te treften, elke finantieele verbetering
voor de arbeiders achterwege doen blijven
wenschen A. K., dat in staat zal zijn de klasse
aan het roer te brengen, welke, omdat zij het
hevigst onder den druk van het milttairisme
zucht en omdat hare leden het talrijkst als offers
van den oorlog vallen, de klasse is, wier politieke
organisaties over heel de wereld alleen metterdaad
den strijd voert tegen den Moloch en het bolwerk
is voor den wereldvrede, omdat haar leden over
heel de wereld een belang gemeen hebben.
Evenzoo; een vrijheidsmotief:
„Het directe, geheime en gelijke algemeene
kiesrecht bij de keuze van de houders der publieke
macht, maakt voor de arbeiders-democratie een
der meest wezenlijke en oen allereerste voorwaar
de voor de vrijmaking der arbeidersklasse uit."
Evenzoo een opvoèdingsmotief
„Het oongres beschouwt den strijd voor de
invoering van het algemeen kiesrecht en het
gebruik van dat recht als krachtige middelen
van opvoeding van het proletariaat in het poli
tieke leven."
Evenzoo; een rechtvaardigheidsmotiefj
„Zijt gij voor het algemeen kiesrecht, dat aan
alle deelen der maatschappij, aan alle elemen
ten, die de ontwikkeling hebben te bewerkstel
ligen, gelijken invloed op die ontwikkeling zal
toekennen en niet een deel dier elementen wille
keurig van allen invloed buitensluit".
Evenzoo een motief tegen tyranniebe
werkgeveis
Het algemeen kiesrecht is de noodwendige
grondslag voor alle aktie, die de voortdurende
verheffing van het proletariaat, j i van de mensch-
heid en de maatschappij op het oog heeft.
Gij, vakvereenigingsman, die in de vakorga
nisatie de basis der toekomst-maatschappij ziet,
of die ook maar alleen door een kraohtig ver
bond van vakgenooten den levensstandaard van
georganiseerden en ongeorganiseerden, van het
treurig peil, waarop die zich nu nog veelal bevindt
wilt opvoeren tot e n waarlijk menschwaardig be
staan,? oor u is het algemeen kiesrecht een noodza
kelijke eisch op uw pogram, omdat gij alleen, in
dien alle vakgenooten gemeenschappelijk met
de arbeiders uit andere vakken invloed op de
wetgeving kunnen uitoefenen, in staat zult zijn
de grootst mogelijke macht te ontwikkelon, op
dat de wet u niet in het vereenigingsreoht
belemmere, maar dit door krachtige maatregelen
tegen tyrannieke werkgevers beveilige en opdat
eenmaal door vakveieenigingsaktio verkregen
voordeelen vastgelegd worden in de wet, zoodat
gij uw tijd niet meer hoeft te besteden aan het
verdedigen dier voordeelen, maar voor de .in
williging van nieuwe eisohen aan het werk kunt
gaan.
Evenzoo; een motief tegen slavernij
der vrouwen
Gij moderne vrouw die den strijd hebt aan
gebonden om uw sekse te bevrijden uit de ban
den van wettelijke ekonomisehe en verstandelijke
slavernij, waarin zij eeuwen en eeuwen lang
gekluisterd is geweest, de hoop uwer over
winning hebt gij te zoeken bij de arbeiders
klasse, die de knechting deelt met de vrouw en
zioh derhalve haar strijdmakker moet voelen
het algemeen kiesreoht voor de volwassan man
nen zou voor u daarom een groote stap zijn
op den weg naar uw doel.
Evenzoo; een motief tegen de Justitie
en Brandkast en vóór 't Ondsrwijs.
Gij vrienden der humaniteit, wier rechtsgevoel
zich krachtig verzet tegen wat een in klassevoor-
oordeel bevangen justitie voor rechtspraak wil
laten doorgaan; gij ij ver aars voor volksverlich
ting,die in het school-onderwijs een machtigen
het boom tot verheffing der aehterafgestelden in
doze maatschappjj ziet, gij voorstanders eenor
alzijdige arbeidswetgeving, die met sterken dwang
den winstzieken ondernemer wilt nopen tot meer
menschelijkheid jegens hen, die zijn brandkast
vullen, het algemeen kiesrecht der door klas-
sejuitiüe, onvolaoend onderricht en uitbuiting
verdrukte proletariërs is voor u het eenig doel
treffend middel om uw wenschen bevredigd te
krijgen.
Evenzoo; een motief tegen't Koning
schap.
De sooiaaldemooratio rioht zich, voor de berei
king van haar doel, niet tot den vorst,maar tot
het volk.
Een instelling van zóó middeleeuwsoh karakter
als het koningschap moge voor de bourgeoisie
een gesobikt instrument zijn ter bevestiging ha-
rer heerschappij in haren strijd tegen het pro
letariaat als wapen van het proletariaat tegen
de bourgeoisie deugt het in 't geheel niet.
Tenminste niet als wapen van het moderne pro
letariaat, dat het kiesrecht voor zich begeert als
