z
Vrijdag 1 Augustus 1902
at
at
f-
"~1
Zeventiende Jaarg. No. 876.
Antirevolutionair
voiir «Ie Xiiidliollandsclfte en
Orgaan
Bollanden.
IN HOC SIGN O VINCES
T. BOEKHOVEN.
J
tls boven
:jv.
N,
dTl
DAM.
leant oot
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Amerika bij vooruitbetaling f 3,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
uitgever:
toOMMSlijQHSJBi
Alle stukken voor de kedactse bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te eenden aan den Uitgever.
Gemeenteraadsver
kiezingen.
Toen er onlangs te Rotterdam vier
nieuwe Raadsleden voor de gemeen
te noodig waren, stak de Nieuwe
Rotterdamsche Crt. zonder schroom
de partijvlag uit. Er was nu toch al
zooveel verloren voor het land en
de provincie, schreef zijde libera
len moesten nu ten minste zoigen,
dat in den gemeenteraad de liberale
meerderheid niet ging afbrokke'en
Hiermede stemde zij zelf toe, wat
zij vroeger wel ontkende.jnamelijk, dat
ook bij het gemeentelijk bestuur wel
de politieke gezindheid te pas kan
komen.
Nu, dit is, als het er op aankomt,
ook niet tegen te spreken.
Het scheelt wel veel in de eene
gemeente bij de andere. Men heeft
soms ook raadsleden noodig met
speciale buurtkennis, landbouwken-
nis, technische of andere bekwaam
heid en in elk geval zijn gewenscht
vredelievende, onbekrompen mannen,
voorstanders van een zuinig geldelijk
beheer, maar geen kribbelaars men-
schen met een gezond hoofd en een
ruim hart, die ieder het zijne geven;
en niet altijd vindt men, althans in
kleinere gemeenten, deze lieden in
voldoende getale onder de aanhan
gers van eigen beginselen.
Dat moest wel niet zoo zijn maar
de naam dekt niet altijd het wezen.
Het is daarom zeer verkeerd, bij
de gemeentelijke verkiezingen het
partijverband als dwingen, en alles-
beheerschend te beschouwen.
Maar in de grootere gemeenten
heeft vooreerst elke partij meer
keuze van personen en is er ook
veel meer te beredderen, waarbij
beginselen in het spel komen.
Bij het maken van politie-veror-
deningen b.v. bij het daarstellen van
eigen inrichtingen, of het subsidiëeren
van anderer ondernemingen, bij het
behandelen van eigen ambtenaren en
zoo meer, zijn de politieke beginselen
nooit geheel af te denken van hen, die
in het gemeentelijk bestuur hande
lend moeten optreden.
Men valle du3 niemand hard over
hecgeven van voorkeur aan partij—
candidaten, maar men streve overi
gens naar een onbevangen oordeel.
On vertrouwbaar.
Zooals men weet, worden de soci
aal-democraten sedert lang onder
scheiden in „parlementaire" en
revolutionaire. Troelstra geldt dan
als aanvoerder van eerstgemelde eu
Domela Nieuwenhuijs als type van
laatstgemelde groep. En men wil
met die onderscheiding zeggen, dat
de „parlementairen" alleen door het
woord, door het algemeene kiesrecht
cu dus langs parlementairen, con-
stituticneelen weg hun doel wil
len bereiken, teiwijl de anderen er
maar dadelijk op in willen hakken
en de maatschappij op staanden voec
omkeeren.
Toch is dit verschil voor een
deel ingebeeld.
Het geweld der revolutie is nooit
geheel van den geest der revolutie
los te maken.
Want die geest der revolutie
bestaat in het verwerpen van Gods
ordinantiën en het volgen van eigen
wil en zin zonder hoogeren band.
Gaat de mensch daar eenmaal toe
over, dan kan hij overal toe geraken,
en hangt het slechts van aanleg,
temperament en verder bijkomende
omstandigheden af, hoe hij zich
vertoonen zal.
Niet dat er geen groote afstand
zou zijn tusschen een conservatief-
liberaal (die als zoodanig ook niet
rekent met Gods bevelen) en een
sociaal-democraat. Dit ontkennen wij
geenszins. Maar die afstand is
te bereizen. Het spoor lusschen beider
stations heeft wel een groote lengte,
maar het ligt er. Eu eenmaal aan
geland bij de woning der parlemen
taire socialisten, is het reisje naar
de opstandelingen niet zoo bijster
groot meer.
Dit kan men wel proeven uit
den bitteren toon dien het Volk, dat
parlementaire socialistenorgaan
gedurig aanslaat, en uit zijn vergoe
lijken van ue daden van geweld,
bedreven door de belhamels onder
de „revolutionairen".
Zelfs een moord als van Balma-
scheff op een Russisch minister
gepleegd, wordt in het Volk nu ja,
wel niet geprezen, maar toch ver-
schoonend aangeduid als een daad
van symbolieke (zinnebeeldige) betee-
kenis, als het „treffen van het
onrecht der machthebbende in den
regeeringspersoon, die het hielp be
drijven". Het Volk noemt Bal-
mascheff dan ook een der partijge-
nooten en „geen moordenaar."
Het is consequent, maar tot waar-
schuwing tevens
Staatserjrechl.
l)e juristen-vereeniging heeft zich
onlangs verklaard tegen het denkbeeld
om tien Staat meê te laten erven bij
bet overlijden van de bezitters.
Van den kant der vrijzinnig-de
mocraten was men hiermee voor den
dag gekomen, en de sociaal-democraten
die eige.ndom diefstal achten, en moord
gepleegd op de regeerende bescher
mers van den eigendom een poging
tot rechtsherstel noemen, juichten het
ageeren in die belasting-richting na
tuurlijk toe.
Maar de groote meerderheid wilde
er niets van weten. Er is reeds suc
cessiebelasting. De Staat profiteert er
meê van, als door het ontvangen een er
erfenis iemands draagkracht plotseling
vermeerdert. Bovendien is er eene
vermogensbelasting, die bedoelt juist
de beurs der rijkeren voor de huis
houding der gemeenschap eenigszins
gevoelig aan te spreken.
Doch daar nu bij te voegen het
Staatserfrecht in algemeenen zin, zou
zoo langzamerhand voeren tot het
uitwisschen der grenzen tusschen par
ticulier en landskapitaal, tusschen den
familieband en burgergerneenschap.
Als er geen aanwijsbare erfgenamen
zijn, dan is het wat anders. Dan is
de Rijkskas, waaruit voor het ge
meenschappelijk belang geput wordt,
er het naaste toe.
Doch het Rijk mee te laten erven
met de nakomelingen in de eigen fa
milie zou de deur open zetten voor
steeds verder gaande verbeurdver
klaring van het stoffelijk aankleefse]
van het familieleven. Want waar zou
de grens zijn. De Staat heeft veel
noodig, kan veel nuttig besteden. Eens
over het beginsel heengestapt, zou de
Staat dus veel en het laatst alles kunnen
vragen.
Uolc vooral uit een moreel oogpunt
ware dit te betreuren.
Misschien maakt ook het eigen bezit
van een aantal juristen hen nog het
meest afkeerig van het Staatserfrecht,
maar daar hebben wij niet mede te
maken. Zulk een erfrecht zou onrecht
zijn, en daarom is dc tegenstand te
prijzen.
Grooteen „Kleine'
pers.
Nu de antirev. partij grooter in
vloed kreeg, ontwaakt ook, sterker
dan vroeger, het verlangen naar een
„groote pers", eene die met „do pers
van Nijgh" ten minste eenigermate
concurreeren kan.
De Hollander wijst hierop, naar aan
leiding van het loopend gerucht, dat
met ingang van 1 October e. k. de
Nederlander in het formaat van de
N. Rotter dammer zal gaan verschijnen
en vraagt waarom men niet ernstig
poogt ook de Standaard werkelijk te
vergroeten.
Wij verstaan deze klacht, en het
zou ook ons eene oorzaak van vreugde
zijn, als onze pers tot meer bloei
kwam.
Doch de ondernemers der groote
„liberale" bladen zullen denken heb
ben is hebben, en krijgen is de kunst.
Trouwens, hun bladen hebben opgang
gekregen in een tijdperk, toen de
aanhang hunner partij veel grooter
was dan tegenwoordig nog de om
vang der antirevolutionaire partij mag
geacht worden.
Dat zou wel te veranderen zijn,
als de energie, die er bij de voor
gangers onzer partij aanwezig is, meer
gesteund werd door de rijkeren onder
de broederen.
Zij, die geen of minder schrijftalent
hebben, of die tijd en gelegenheid
missen voor politieke studie, maar
ivel over veel kapitaal beschikken,
moesten het groot belang en hunne
roeping in deze inzien, en hun geld
eens vrijmoedig wagen in de anti-
tirevolutionaire pers.
Misschien zouden zij dat geld met
groote winst over eenige jaren terug
erlangen, en behoudens den waarborg
van goede directie en controle zou
de indirecte en moreele winst zeker
groot zijn.
Ook op onze eilanden zijn hier en
daar nog wel vermogenden, die een
handje kunnen helpen. De zaak zij hun
in liefde aanbevolen.
Het seizoen is nu gunstig. Men
moet wat aandurven.
ftflooi voüS'bccStl.
Naar verluidt, gaf de firma van
Houten te Weesp aan geheel het
personeel in de cacaolabrieken 10
dagen verlof met behoud van salaris.
Zie, dat is nog eens eerst een
practische maatregel.
Zulk eeue firma begrijpt nog eens,
dat de boog niet altijd gespannen
kan wezen.
Niet alsof alle patroons dit voor
beeld klakkeloos konden navolgen.
Er zijn immers ook fabrieken en
andere inrichtingen, die nooit stil
kunnen staar. Ook is overal geen
10 dagen noodig.
Maar de hoofdzaak behoeft daar
om niet uit het oog verloren te
worden. Er is in menig geval ook
door hulppersoneel wel te voorzien
in de leemte der tijdelijke afwezig
heid van het vaste werkvolk.
Juist ook om het reizen op Zon
dag te beperken is het gunnen van
enkele dagen in de week voor fa
miliebezoek of andere ontspannigs-
middelen zoozeer gewenscht.
Overigens dient het om de phy-
sieke kracht in stand en den moed
levendig te houden bij hen die ge
stadig in het getouw zijn. Het mag
dus wel op kosten van het algemeen,
dat is, met behoud van het loon of sa
laris geschieden.
Algemeen Kies- en Stemrecht III.
SDIJK.
van De Jong
■pen van 10,
zonder Mus-
e prijs,
es vanille-
abnis.
f 3.GO,
[iS.
.ASTJES,
lards, enz.
II.
m Slaapkamer
vsv 34
SLUIS te Oude-
KOR VINK te
andscbe Beurz
on.
wen.
ndsohade van Qe
biljetton en por
anken.
Deze Courant verschijnt eiken Vrijdag.
Advertentiën 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en V3 maa^
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen oO Cent pei plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte d:.e zij beslaan
Advert 'iitiën worden ingewacht tot Donderdagmorgen 10 uur.
Dit nummer bestaat uit Twee Bladen.
EEI1STE BEAD.
De grondwet was dan herzien. De
getrapte verkiezingen hadden, uitgeno
men, dat de Prov. Staten thans nog de
Eerste Kamer kiezen, haar leven gelaten
op het slagveld der politieke meeningen.
Uit het kruisvuur der debatten was de
Rechtstreeksehe Verkiezing, zij 't dan
ook niet geheel ongedeerd, door eene
tamelijke meerderheid gered. Recht
streeks voorzeker, maar eene andere,
veel meer gewichtige vraag waswie
zouden de nieuwe, kiezers zijn?
Een Blad uit die dagen schreef, vol
gens Groen, (bldz. 124 Grondwetsherz. en
Eensgez.
„Dat er in de verkiezingen ter Staten-Gene-
raal volstrekt geen uitsluiting mag plaats hob-
ben, dat daarbij, zooveel mogelijk, op de verte
genwoordiging van aller maatschappelijke
belangen gelet moet worden, dit is en blijft ons
onveranderlijk gevoelen.
Maar Groen voegde er zeer terecht bij
„Hier wordt de natuur der representatie, (vor-
tegenw.) gelijk die bij do Constituten dezer
tijden ingevoerd is, ton eenen male miskend.
Indien waarlijk de vertegenwoordiging dor be
langen, die van handelindustrie, landbouw,
geldbezit, Kerk, wetenschap aan do Staatsrege
ling ten grondslag gelegd was, het zou te bezien
staan of dan de uitsluiting even licht vallen
zou van diegenen, naar wier inzien de Revolutie,
voor deze belangen zeer slecht gezorgd heeft.
Aller maatschappelijke belangen werden
juist niet vertegenwoordigd Was dit
maar waar geweest Hoe was de toestand
dan Deze. Men maakte een gansch
willekeurige indeeling van drie soorten
van Nederlanders nl. de hoogstaangesla
genen, de aangealagenen van f20 tot
f160 en niet aaDgeslagenen. Van de
eerste soort waren er een 1200van
de tweede een 100000 en van de derde
groep, waaruit geen kiezer te ontpoppen
was, waren er anderhalf millioen. De
1200 waren kiezer, en hadden hun ver
tegenwoordigers in Eerste en Tweede
Kamerde 100000 waren ook kiezer
en hadden hun vertegenwoordigers in
de Tweede Kamer; de anderhalf millioen
waren niet-kiezer, en hadden dus geen
vertegenwoordiging.
Het geld werd dus vertegenwoordigd.
Nog sterker, juist om den invloed der
100000 burger-kiezers en hun represen
tanten te doen imkrimpen, was de Eerste
Kamer samengesteld uit mannen, die rijk,
rijker en allerrijkst waren, om zoodoende
een remtoestel te zijn als de Tweede Ka-
mertrein wat al te hard reed op de democ
ratische baan, want die Eerste Kamer
mocht alle wetsvoorstellen, al waren ze
ia de Tweede aangenomen, verwerpen.
Groen van Prinsterer zei er van (Bladz.
125 zijner Grondwetsherziening en Eens
gezindheid)
„Geldbezit alleen is bij ons een vereisohte.
Doch laat ons om den aard en oorsprong der
Vertegenwoordiging niet te miskennen, aohtgeven
op bet oogmerk, waarmee de oensus verlaagd
werd. (Hij bedoelt van de oorspronkelijke f'J25
op f 160. Red.) Geen geldbezit op zichzelf, maar
voor de kiezers, als waarborg van genoegzame
kennis voor de leden der Eerste Kamer, als
waarborg eener conservatieve gezindheid. Anders
toob zouden wij niet kunnen ontkennen, dat
het ware beginsel, waarop het kiesrecht berust,
dit is, zooals gezegd is door een geestrijk en
puntig schrijver: wij begeoreu de allerhatelijk
ste van alle aristocratiën, die des Verstands, in
den vorm van Geld.
Met de oude organische verdeeling
van Adel, Geestelijkheid en Burgerij
der Steden had de Grondwet gebroken,
en we juichen dit toe; maar wat er
voor in de plaats kwam, was nog van min
der allooi. Het werd nu geen Stands-,
maar Geld vertegenwoordiging in haar
meest hatelijksten vorm. Er kwam eene
uitsluiting, die door niet één beweegreden
kon worden gebillijkt.
Die uitsluiting van hen, die minder
dan 20 gulden belasting betaalden, was
ten eenenmalo onrechtvaardig en onbillijk
en dies geheel verwerpelijk.
Is dan 't geld de thermometer van
iemands belangstelling in de publieke
zaak Is 't geld de waardemeter van
iemands bekwaamheden en kunde P Al
plaatst men zich, wat het beginsel betreft
(waarover we later zullen spreken) met
den Grondwetgever op het standpunt der
Volkssouvereiniteit, der individuen, der
eenlingen, der atomen, en niet op dat
van don Organischen Staat, zooals wij
dit, doen, dan nog is heel het kiesrecht van
'50, neen, is het eo ipso, juist daardoor
en daarom hoogst onrechtvaardig.
Waarom
Omdat 't Sociale leven, de Sociale
levensverhoudingen, waar tegenover men
vaak machteloos staat om ze te verbeteren,
hier alles en steeds beslisten.
Die gelukkigen (we zeggen nietdie
verstandigen), die 't voorrecht hadden door
arbeid, en vlijt, en familiebetrekking of
andere factoren vooruit te komen in do
wereld, al waren ze van top tot teen
politicofoben of politiek-schuwen, al be
hoorden ze linea recta tot het geslacht
der zoo vaak van domheid beschuldigde
langooren, kregen het kiesrecht en stem
den een vertegenwoordigermaar den
duizenden, aan wie Portuna don rug
toekeerde, bleven uitgesloten.
Men wilde bekwaamheid, geen Stand,
m'aar men schiep nog grooter tijraunie
dan ooit to vorenmen eischte alle
organisch verband verbrokenen men
kreeg een samenraapsel, of om zachter
woord te bezigen een aggregaat van
