Vrijdag 7 Februari 1902,
Zestiende Jaarg. No. 851.
Orgaan
An tirevolulion air
voor de SSnidhollaDdscbe en Zeeuwsche Eilanden.
INHOCSIGNO VINCES
T. BOEKHOVEN.
uitgever:
Christelijk.
Miwatie plaatsvervan
ging.
PIIciBteaa ess ree 3i ten.
r-
9
f
2
t
Deze Courant verschijnt eiken Vrijdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Amerika bij vooruitbetaling 3,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
hOMMJEBjSMBMJM
Advertentiën 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/3 maal.
Dienstaari vragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent pei plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan
Advertentiën worden ingewacht tot Donderdagmorgen 10 uur.0
Alle stufefcen voor «Ie MSedac&le bestemd, Advertesitièi! verdere Administratie franc© toe te jeeasdesi aan desa Uitgever.
Dit nummer bestaat uit twee Bladen!
EERSTE EE AD.
Met eene fijnheid in stijl en
woordenkeus als juist passend is
voor de Eerste Kamer, heeft Minis
ter Kuyper in zijne Memorie van
Antwoord nog eens helder in het
licht gesteld, dat de anti-liberale par
tijen, die het vorige jaar bij de stem
bus de overwinning behaalden, wel
zeer stellig het recht he' ben om hun
ne pretentie van te zijn christelijke
partyen, vol te houden tegenover
het beweren der liberalen, dat zij
ook christelijk zijn.
Het woord „christelijk" is elastiek
schreef de Minister „Het neemt
enger of ruimer beteekenis aan, al
naar gelang men er de specifieke
uitdrukking in legt van hetgeen op
wast uit den wortel van h"t geloof
in den Christus naar de Schriften,
of wel eeniglijk doelt op zekere ede
ler opvatting van het zedelijk leven,
gelijk die in Christenlanden gang
baar is Zoo min echter als h"t
Kabinet aan iemand het recht be
twist, om op zijn standpunt het (voor
voegsel) van „christelijk" te rezigen
voor een veredeld humanisme, kan
men aan de partijen der rechterzijde
het recht ontzeggen, om dit woord
in engere, meer specifieke beteekenis
te verstaan en dat te minder waar
in eene bekende Staatswet tussclo
„maatschappelijke" en „christelijke"
deugden opzettelijk onderscheid wordt
gemaakt. Zij, die van oordeel zijn,
dat de christelijke grondslagen van
ons volksleven, gelijk die in de ver
houding tusschen man en vrouw
tusschen ouders en kinderen, tusschen
patroons en werklieden, tusschen on
derdanen en overheid en tusschen
de overheid en God, historisch ten
onzent gelegd zijn, slechts dan hun
vastheid kunnen behouden, indien
in het volksbesef het geloof in den
Christus naar de Schriften zijne id<-
ale beteekenis blijft behouden, kun
nen noch mogen die engere opvat
ting van het woord „Christelijk"
voor de ruimere en meer algemeen
ethische uitruilen.
In het verder beloop van zijn
antwoord wijst de Ministir er
op, dat evengoed als men spreekt
van „de beschaafde klasse," van
„wetenschappelijke lieden", van
„schoonheidszin" te bezitten enz.
zonder belepdiging van anderen te
bedoelen, alzoo ook die in religie het
rijkst bedeelden met alle vrijmoedig
heid zich de christelijkegezinden
mogen noemen dat het woord
„christelijk" in zijn engere betee
kenis op politiek gebied eene histo
rie achter /.ich heelt, en dat de ge-
dee'dheid der chr. partijen niets be
wijst tegen haar positief standpunt,
dewijl een levend beginsel bij elke
aüdere partij evenzeer tot veelvor
mige toepassing leidt.
Vooral die vergelijking van de
pretentie der christelijke partijen met
de pretentie van kunstkenners, we-
tenschappelijken en beschaafden, is
een meesterlijke greep.
Als God met zijn geest iemand
los laatizoo zeide ons eens een
oud christenman, dan schiet de
Booze op hem toe, en sleurt he m,
waarheen hij wil.»
Daargelaten nu het gespannene in
deze uitdrukking, zoo is het toch
waar, dat ook in overdrachtelijken
zin het onkruid het best tiert op
plaatsen, waar de goede gewassen
ontbreken.
En dit zelfde geldt ook van de
snelle voortwoekering van de sociaal
democratische misgewassen.
De verschillende levenskringen en
terreinen houden allen verband met
elkaar.
Wanneer het onderwijs in de scho
len in de vorige eeuw geregeld chris
telijk was geweest, dan had het op
komende geslacht geweigerd om naar
eenim lerne prediking te gaan luis
teren. En omgekeerd, als de predi
king van Gods Woord overal getrouw
was geweest, dan zou de «neutrale»
volksschool niet tijdelijk en ten deele
aanvaard zijn door de natie.
Aldus ook ten opzichte van het
maatschappelijke. De sociaal-democra
tische predikers bazuinen hun pseudo
evangelie aan alle hoeken des lands
op steeds scheller tonen rond. Zij
en zij alleen zullen het volk uit zijn
ellende opheffen, en wat anderen in
gematigden geest doen, vindt bij hen
geen waardeering. Met hoogdravende,
bombasterige, de hartstochten prik
kelende taal spiegelen zij den hand
arbeiders eene schoone toekomst voor
en helaas vele van die arbeiders la
ten zich op die manier tot hun ge
zelschap lokken. Maar hoe komt dat
Eenvoudig omdat bij een groot deel
van het volk geen goede opvoe-
dingsgrondsla^en gelegd zijn, omdat
zoovele landgenooten zijn opgegroeid
buiten het licht des Bijbels. Want
anders zouden de toekomst zorgen
van hen die de gelijkheid in gelden
goed najagen, slechts medelijden en
afkeer en geen sympathie wekken,
en zouden de arbeiders, ook al heb
ben zij soms een zuur leven, als uit
eén mond antwoorden .- neen, maar
om die en die redenen, is wat yij
wilt, herschenschimmig en onbereik
baar. Maar het is de ledigheid in
hart en geest, het gemis aan toets-
steenen, die menigeen tot een speelbal
voor allerlei wind van leer maken,
zoowel op sociaal als op ethisch en
religieus gebied.
In verband met deze omstandig
heid hebben de predikers der waar-
heid thans ook eene dubbele taakte
vervullen. Behalve het gewone onder
richt in de heilsleer, hebben zij het
volk aldoor te waarschuwen en te
leiden in maatschappelijke verhou
dingen, omdat deze zoo schromelijk
in de war zijn. En zoo verklaart het
zich ook, dat enkele bedienaren van
Gods Woord zooals Ds. Brummel-
kamp en Ds. Talma bij voorbeeld,
een roeping gevoelen om speciaal
over dc dingen, die het aardsche le
ven in zijn verschillende vertakkingen
aangaan, de lamp van Gods Woord
te helpen uitdragen tot behoud, beide
van eeuwige en tijdelijke goederen.
Bij extra-nood zijn er extra-hulp
krachten noodig.
„iSouallfeif."
Hoe toch hartstochtelijke, booze,
afkeer iemand kan vervoeren
Dr. Bronsveld heeft op zijne be
kende wijze in de „Kroniek" van
Januari zijn oordeel uitgesproken
over de houding van het nieuwe
Ministerie en over de kamerde
batten.
In den loop van die debatten heeft
Dr. Kuyper (in antwoord op het
beweren, dat er van het nieuwe Ka
binet nog niet veel specifiek christe
lijks gezien is) de opmerking
gemaakt, dat dit specifiek chistelijke
niet apart zal voorgediend worden,
maar als het zout in de spijze, zoo
oók in de toekomstige wetsvoor-
drachten zal gemengd zijn.
Dit nu noemt Dr. Bronsveld eene
„bouaüteit," beneden de deftigheid
van de Ministerstafel.
De criticaster heeft zeker op dat
oogenblik niet bedacht, dat het
beeld van het zout zijn groote be
kendheid en algemeenheid ontleent
aan de woorden van den Heere Jtzus
Christus.
Of moet het hoog- Nederlandsch
vaa een Minister soms de taal van
den Heiland in „deftigheid" of „we
tenschappelijkheid overtreffen
Zou Dr. B. zelf, niet eens een
keer inzien hoe belachelijk hy zich
maakt
Ons dunkt, het wordt tijd.
Dat de socialisten niet de plich
ten der staatsburgers op den voor
grond stellen, maar het bij voorkeur
druk hebben over hunne rechten
is bekend.
Zelden kwam dit pikanten uit
dan in de klacht van „Arf Volk
dat de 35975 menschen die in 1901
hunne belasting|niet betaalden, ver
stoken zijn van het kiesrecht.
Het is nog al natuurlijk zou
men zoo zeggen. Wie schuldig blij
ven te betalen voor de gemeenschap,
missen het zedelijk recht om meê
invloed te laten gelden op de rege
ling van de belangen der gemeen
schap.
Het Volka denkt er echter an
ders over en schrijft Op deze wijze
ontdoen de aan het roer zittende
heeren zich van de kiezers van de
allerlastigste soort, die in de groote
steden allicht er in zouden slagen
eeM sociaal-democratische bres te
breken in de burgerlijke slagorde die
van daaruit ter Kamer tijgt".
Verdere commentaar bij zulk een
de ondeugd in het gevlei komenden
uitval zal wel overbodig zijn.
De Partijdag.
De Partijdag der Antirov. partij op
Flakkee zal D. V. gehoudeD worden, op
19 Febr.en wel Woensdagmiddag en
avond.
In de middagvergadering zal optreden
de heer H. Ch. VEGTEL uit den Haag,
met 't onderwerp: De Sociale quaeslie op
't platte land.
In de avondvergadering de Weleerw.
HeerDs. O W. J. VAN LUMMEL te Delft
met 't onderwerp Onze beginselen en het
Sociale Vraagstuken
de Heer H DE WILDE met het on
derwerp Overheid en Volk.
De middagvergad. begint om half drie.
De avondvergadering om 6 uur.
Toegangsbewijzen zijn verkrijgbaar bij
den Boekh. W. Boekhoven te Sommelsdijk
en in zijn filiaal op den Westdijk te
Middelharnis.
Voor de twee vergaderingen is de
entree 15 cents.
Voor één vergadering 10 cent.
Aan de Zondagsschool, (waar gesproken
zal worden) zijn geen kaarten verkrijg
baar.
We verzoeken de Kies vereen, nota
te willen nemen van onze bekendmaking
en het verder onder haar leden enz.
te verspreiden.
Alleen antirevolutionairen hébben toe
gang.
Protectie.
Rede van den heer Van den Biesen op
28 Jan. 1902.
Mijnheer dé Voorzitter! De zaak, die,
volgens mijn bescheiden meening, op het
huidige oogenblik, wel de meeste aandacht
verdient, is de herziening der tarieven van
in- en uitvoer.
Verwonderlijk mag het heeten, dat reeds
niet lang in den lande een reusachtige
beweging is ontstaan, om het verderfelijke
vrijhandelstelsel, dat ons ten gronde richt,
door een beschermend stelsel te vervangen.
Men versta mij welik noem ons vrij
handelstelsel verderfelijk en dwaas," omdat
de andere Rijken, in plaats van het vrij
handelstelsel, zware en grove protectie toe
passen, waardoor zij voor ons land hun
grenzen als met een Chineeschen muur
afsluiten.
Op stoffelijk gebied is er geen zaak, die
meer onze belangstelling en aandacht ver
dient. Het welzijn of de langzame onder
gang van ons land hangt er van af. Wat
toch baat het ons, of de groothandel
bloeit en vooruitgaat, als de industrie, de
land- en tuinbouw kwijnen en voor een
groot deel te niet gaan
De groothandel zelf zal door een be
schermend stelsel nog tot grooter bloei
geraken. Immers de aanvoer van onbewerkte
artikelen zal daardoor enorm stijgen.
Dat de toestand in het land achteruitgaat,
wie zal het ontkennen
De niet afgeloste hypothecaire inschrij
vingen bedroegen in 1900 het schrikbarend
cijfer van f r 456 682 000. Nu mogen
eenigen dit niet erg vinden, als zouden
die hypotheken dienen tot uitbreiding van
zaken of tot aanbouw van huizen, zij
vergeten dat dit maar voor een betrekke
lijke kleine som kan gelden.
Ik slaap liever onder een pannen, dan
onder een gouden dak, en waar zal het
blijven, dat als eerste kenmerk van solidi
teit en welstand, het niet verhypothekeerd
zijn van vaste goederen, zal blijven gelden.
Voeg hierbij de steeds toenemende
werkloosheid.
Duizenden werklieden kunnen hier te
lande geen brood meer verdienen en gaan
naar den vreemd»
Alleen naar Duitschland vertrokken in
1900 volgens opgave van het centraal bu
reau van statistiek, 44617 mannen.
En dan de armoede.
In 1898 waren er nog 235 295 bedeel
den.
Veel gegoede burgers keerden het va
derland den rug toe; de belastingen toch zijn
hen te zwaar en vooral te hatelijk geworden.
En nu de toestand van den landbouw
en van de industrie.
Het beste antwoord op die vraag is
aan te toonen hoeveel van ieder artikel
hier te lande ten verbruik werd ingevoerd,
dus niet de algemeene invoercijfers worden
door mij gebruikt, maar de cijfers van den
invoer tot verbruik, waarbij dus de door
voer buiten beschouwing blijft. Ik vraag
dan, waarom gaat de landbouw niet voor
uit
Omdat hier te lande, bij voorbeeld in
1900 vrij van eenig recht werd ingevoerd-
om maar iets te noemen
99 millioen kilo tarwe
260 garst
371 haver
500 rogge;
voor 11/i millioen gulden aan paarden
2 Y2 millioen hectoliter lijnzaad
870000 hectoliter koolzaad;
3 3 millioen kilo aardappelen en 17 mil
lioen kilo aardappelmeel.
Waar zijn zoovele ijzer- en machine
fabrieken gebleven
Antwoord: In 1900 werd ten verbruik
ingevoerd
a. 26 millioen kilo gas-en waterleidings
buizen
b 111/2 millioen gegoten, gesmeed, ge
slagen of geplet ijzer
C. 17 millioen kilo -pijkers en nagels
d. 42Yj millioen kilo ijzerdraad
e. voor 2o Y2 millioen gulden aan fa
briek-, landbouw- en stoomwerktuigen.
Dit alles vrij, behalve het genoemde
onder b waarvan 5 pCt. geheven wordt.
Waar zijn de meeste meelfabrieken ge
bleven
Zij zijn verdwenen.
Men voerde toch bijv. in 1900, vrij
van eenig recht, hier te lande in iS31/2
millioen kilogram tarwemeel.
Waar zijn de honderden looierijen ge
bleven
Te niet gingen zijmen voerde toch
bijv. in 1900 hier te lande in:
665000 kilo zool- en tuigleer;
61/2 millioen
kilo bereide huiden
2 millioen gulden voor zadelmakers- en
ander leerwerk.
Waarom gaat de gisthandel zoo slecht
te Schiedam
Omdat hier vrij, bijv. in 1900, voor
bijna 2Y2 ton gouds werd ingevoerd, ter
wijl Belgie een recht heft van 10 ct. per
kilo.
Waarom verdwijnt de tabaksaanplant in
ons land
Omdat bijv. in 1900, voor een derisoir
recht van 70 cent op de 100 kilo hier te
lande 3 YY millioen kilogram werd inge
voerd.
Waarom kwijnen de kandij- en suiker
fabrieken
Omdat ons land overstroomd wordt met
vreemde suikers, bijna 42 millioen kilo
ruwe suiker, enz. enz.
Maar waar zoude ik ophouden F
Ik noemde slechts de meest bedreigde
vakken.
Is het nu nog niet duidelijk, dat wij
moedwillig zooveel takken van bestaan ter
neer drukten
Daarom moet de volksconscientie wakker
geschud worden, het onhoudbare van den
tegenwoordigen toestand moet worden aan
getoond
"Van harte gun ik de groote steden en
- uV»
1 - H v -wu
J~ - - ■-■■■