Toor de ZuidliollandKche en SGeeuw§ehe Eilanden.
Vrijdag 20 December 1901
Antirevolutionair
Zestiende Jaarg. No. 844.
Orgaan
IN HOC SIGN O VINCES
T. BOEKHOVEN.
Tweede Blad.
Prov. Staten van Z.-ïïolland,
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Amerika bij Yoornitbetaling f 3,50 per jaar.
Afzonderlijke nnmmers 5 Cent.
uitgever:
Alle stukken voor «le «edisctie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te zenden aan den Ultg-ever.
N* Ons laatste woord aan Vooruit-1
Tuin- eïa fjaiMlteonw.
Plaatselijk Aleuws.
Deze Courant verschijnt eiken Try dag.
*Om HELHnËJH.
Advertentiën 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Roekaankondiging 5 Cent per regel en 4/3 maal-
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij be3ta?,D
Advert entiën worden ingewacht tot Donderdagmorgen 10 uur.
In de 4de kolom, wel geteld, zou de
>N. R. Ct.« zeggen, schrijft Vooruit<
„We zien ons helaas genoodza akt, Uw artikeltj®3
„in de meeste gevallen naar de prullemand
„ve rwijzen."
Redactie, leg er de uwe uit »Het Volk«
en de »N. Rott.« ook bij, dan hebben ze
gezelschap
Nochtans, we hadden vermoed, dat ge
zóó met onze artikeltjes handelen zoudt.
En daarom dachten we verleden week:
nu zullen we eens een artikel schrijven, dat
de mand uitspringt, al stopt ge het ook
onderin.
En 't is er ook uitgesprongen
U hebt vier kolommen vol geschreven,
om ons artikel te weerleggen, maar ze
hebben ons artikel nog meer bevestigd.
Niets hebt Ge kunnen ontzenuwen zoo
als we zeidenhet is duidelijk en voor
geen tegenspraak vatbaar, dat ge citeert,
zonder ook maar iets van de stukken on
derzocht te hebben. En toch zegt ge: ons
hoofdartikel.
Wij zullen het er dan ook bij laten.
Uw antwoord spreekt te duidelijk, dat
Ge ons artikel niet kunt weerleggen, dat
we er verder geen woord meer aan zullen
verspillen.
Slechts nog één verzoek en één opmer
king.
Een verzoek. Als ge weer eens overneemt,
hetzij met of zonder vermelding van bron,
wees dan zoo goed er de vergissingen van
anderen uit te laten.
Corrigeer zelf s.v.p dan behoeven wij
dat niet te doen.
Een opmerking.
Ge schrijft;
„De M. en Sch. verzuimt heel handig, doch
minder eerlijk te melden, dat wij wel degelijk
zelf meldden, dat wij uit andere bron putten.
Heeft dit blad dan niet gelezen, dat er in ons
artikel staat: Geen wonder, dat „Het Volk" deze
tegenstrijdigheden het eerst ter sprake brengt?
Heeft 't blad er aandacht opgeslagen, dat er
Btaat, In het artikel, dat wij afdrukkenwordt ge
waarschuwd tegen de socialisten".
Of we dat wisten Zeer goed.
Maar we wenschten U in Uw eigen net
te vangen.
En dat is nu uitstekend gelukt.
Want ziet nu
Gij schrijft, dat ge opzettelijk erbij gezet
hebt»Mijn stuk is uit het Volk" maar
hoe ter wereld hebt ge dan toch den moed
om ons te vragen «Zeg, «Maas enSchdb
antwoordt ge nog eens op ons artikel? Wij
wachten antwoord."
Gij wist zeer goed, dat 't het Uwe niet
was
En toch doet ge, alsof het het Uwe
wel was.
We zwegen, om U met Lu> eigen woor
den te kunnen treffen.
En ons doel is bereiktnu zit ge' geheel
in den val.
Uit de Zitting der.
op Dinsdag 19 Nov. 1901.
De Voorzitter. Gedeputeerde Stalen
stellen voor te besluitendat de Provincie
zich tot 1 Januari 1903 zal belasten met
het beheer en onderhoud der havenwerken
te Middelharnis, mits die Gemeente over
het jaar 1902 een vaste som van f^soo
aan de Provincie uitkeere en het Rijk zich
bereid verklare de helft te betalen van
hetgeen dit onderhoud eventueel meer zal
kosten dan de voorgeschreven uitkeering
der. Gemeente,
De heer Kuijpers. Mijnheer de Voor
zitter Naar aanleiding van dit onderwerp
veroorloof ik mij de vrijheid aan heeren
Gedeputeerde staten te vragen, of zij mij
ook kunnen mededeelen het tijdstip, waarop
de Rotterdamsche tramwegmaatschappij
zal aanvangen met den aanleg van de baan
op het eiland Goeree en Overflakkee.
Ik doe die vraag, omdat d e baan nog
niet is geprojecteerd, er nog geen onder
handelingen zijn gevoerd met sommige
polderbesturen en ik nog niet gehoord heb
van minnelijken aankoop of vermoedelijke
onteigening van gronden, zoodat ik onder
stel, dat de Rotterdamsche Tramweg
maatschappij met den aanleg van die baan
niet zal beginnen voordat alle overige lijnen
van het vastgestelde tramnet geheel ge
reed zullen zijn.
Indien deze onderstelling eenigen grond
van waarheid bevat, wil het mij voorko
men, dat zulks niet in het belang is van
ons eiland, en verzoek ik heeren Gedepu
teerde staten om al hun invloed aan te
wenden bij de Rotterdamsche Tramweg
maatschappij, opdat deze spoedig met de
aanleg van dc baan op het eiland Goeree
en Overflakkee aanvange.
De heer Goekoop Mijnheer de Voor
zitter De vraag door den geachte afge
vaarde uit Middelharnis gesteld naar aan
leiding van het thans aan de orde zijnde
onderwerp, rakende de havenwerken van
Middelharnis, wil ik trachten in het kort te
beantwoorden
Zijn vraag dan luidtkunnen Gedepu
teerde staten ook het tijdstip mededeelen,
waarop de Rotterdamsoh Tramwegmaat
schappij zal aanvangen met den aanleg
van de trambaan op het eiland Goedereede
en Overflakkee
Op die vraag, gelijk zij aldus gesteld is,
moet ik het antwoord schuldig blijven.
Dat tijdstip is nog niet aan te geven. Tal
van omstandigheden zullen daarop van in
vloed kunnen zijn.
Wat ik echter wel kan mededeelen is,
dat in de vergadering van Gedeputeerde
staten van heden vóór acht dagen voor-
1 o o p i g is vastgesteld de richting op het
eiland Goeree en Overflakkee aan de
trambaan te geven,
Daardoor wordt aan de Rotterdamsche
Tramwegmaatschappij thans de gelegenheid
geopend, om in de streek zelve de eerste
ter-visie-legging te doen geschieden, van
de bescheiden, die noodig zijn om te kun
nen geraken tot een wetsontwerp, houden
de onteigening ten algemeene nutte van
voor den tramaanleg benoodigde perceelen.
Het is den geachte afgevaardigde onge
twijfeld bekend, dat er later, wanneer
er eenmaal een Wet, onteigening mogelijk
makende, zal zijn een tweede ter-visie
legging plaats heeft, waarbij weer gelegen
heid gegeven wordt om bezwaren in te
brengen. Die beide phasen van ter-visie-
legging moeten vóór alles afloopen.
De geachte afgevaardigde voegde aan
zijne vraag toe, dat er nog geen onder
handelingen met Polderbesturen of andere
Corporatiën gevoerd zijn om te geraken
tot onteigening. Dat zal wel juist zijn,
mijnheer de Voorzitter, maar dat is een
voudig het onmiddellijk gevolg van de
omstandigheid dat de richting zelf nog
niet is vastgesteld. En laat ik hieraan nu
nog mogen toevoegen, dat de thans voor-
1 o o p i g vastgestelde richting ook later
nog wijzingingen kan ondergaan. Naar aan
leiding van bezwaren toch, die bij de eerste
ter-visie-legging kunnen rijzen, hebben Ge
deputeerde staten zich voorbehouden om
trent enkele onderdeelen daarvan eerst
later zich nader definitief te verklaren, juist
in verband met eventueel te verwachten
bezwaren uit de betrokken streek.
Dat met den aanleg van de baan op
Goeree en Overflakkee niet zoo spoedig
kan worden begonnen, ligt overigens voor
de hand. Immers de baan op Goeree en
Overflakkee, en ook die op Voorne en
Putten, zal eerst dan benuttigd kunnen wor
den, als jde brug over de Oude Maas bij
Spijkenisse, die vanwege het Rijk gelegd
wordt, gereed zal zijn om tramovergang
toe te laten.
Bedrieg ik mij niet, dan ligt het echter
in het voornemen van de Rotterdamsche
Tramwegmaatschappij om den aanleg van
alle genoemde banen, zooveel maar mo
gelijk is, te bespoedigen Die Maatschappij
heeft daarop ook bij Gedeputeerde staten
aangedrongenen het College van Gedepu
teerde staten heeft zich beijverd om le
wat betreft den aanleg van de baan op
Voorne en Putten het zoover te brengen,
dat een wetsontwerp houdende onteigening
kan worden aangevraagd waar de eerste
ter-visie-legging daarvoor bereids in afge-
loopenen 2e wat de baan op Goeree en
Overliakkee aangaat, om daar tot de
eerste ter-visie-legging te kunnen overgaan.
Ik geloof, ifiijnheer de Voorzitter, met
deze mededeelingen te kunnen volstaan ter
beantwoording van de vraag door den ge-
achten afgevaardigde uit Middelharnis ge
steld.
De heer Kuijpers. Mag ik het geachte
lid van Gedeputeerde Staten wel zeer dan
ken voor de uitvoerige beantwoording van
mijne vraag.
OVER BEMESTING.
III
Stikstof is een noodzakelijk voedsel voor de
plant. Geen orgaan, geen cel zelfs of er komt
stikstof in voor. De vooropgestelde bewering
behoeft na de vermelding van het daar even
genoemde feit zeker niet nader aangetoond.
Vanwaar haalt de plant hare stikstof?
Ziedaar een vraag dus van het hoogste ge
wicht. Het antwoord moet luidenuit den
grond. Een groot aantal landbouwgewassen,
zooals tanve, haver, gerst, rogge, aardappelen,
bieten, knollen, karvvij, enz. missen het ver
mogen om luchtstikstof op te nemen. Zij moe
ten derhalve stikstof in den bodem vinden.
De kiemplanten ontwikkelen zich ten kóste
van de stikstof en andere verbindingen, die
ze in het zaad aantreffen. Maar zijn deze ver
bruikt, is er niets dan de ledige zaadhuid over
gebleven, dan houdt alle groei op, wanneer
geen stikstofmest in de umgeving wordt aan
getroffen. Doch is deze wel te vinden, (natuur
lijk mogen phosphor, kali en andere stoffen
niet ontbreken) dan zal de groei voortgaan
en de kleine kiemplant spoedig een flinke
ferme plant zijn geworden.
Is het nu onverschillig, welke stikstofverbin
ding voor de planten is te vinden Oppervlak
kig beschouwd zou men dat wel zeggen, want
stalme t, guano, ammoniak, salpetet, beende-
renmetl, hoo ameel, alle bevorderen in meer
de ;e of mindere mate den groei. Maar niet al
le evenveel en even spoedig. Dat weet immers
ieder praktisch landbouwer heel goed. Wan
neer we vroegenvan welke der opgenoemde
meststoffen heb ge het vlugst resultaten gezien,
dan zou 't artwoord door ieder gegeven zijn
vail chilisalp e En zeer zeker is 't dan de
praktijk, die u dit antwoord in den mond geeft.
Maar ook de theorie heeft zich met't antwooid
op genoemde vraag bezig gehouden. Zij heeft
getracht te weten te komen, waarom juist chi-
lisalpeter 't best en 't snelst werkt van alle stik-
stof-mestsoorten. En hebben de natuuronder
zoekers 't waarom kunnen vinden
Zeker. Ze hebben geleerd, dat de stikstof
uit den bodem door de planten alleen in dien
vorm kan worden opgenomen, als waarin ze
in chilisalpeter voorkomt Alle stikstofverbin
dingen moeten alzoo alvorens ze door de plan
ten kunnen worden opgenomen omgezet worden
in salpeterstikstof, 't Is daarom, dat ze geen van
alle zoo snel en zeker werken.
Maar ze zullen toch ook werken, hoor ik u
weer vragen
Zooals ik zeide, eerst dan, als ze omgezet\/.\]rr
in salpeterstikstof en deze omzetting geschiedt
niet altijd even spoedig, ja 't kan zelfs gebeu
ren, dat de omzetting uiterst langzaam geschiedt
omdat lucht en warmre onvoldoende kunnen
doordringen tot de plaatsen waar de omzetting
moet geschieden. Is er intusschen voor gezorgd
dat door 't aanbrengen van chilisalpeter vol
doende salpeterstikstof aanwezig is, dan kan
de groei in elk geval (als ook voldoende phos -
phor en kali en aanwezig is) ongestoord door
gaan. M.
Soiumclsdijk.. Bij kouinkl besluit is
aan J. v. d. Brugge, gewezen cipier van
het opgegeven huis van bewaring alhier
verleend een 2de pensioen ten laste van den
staat van f 45. 's jaar.
De vereeniging vDorcas" alhier heeft
weder aan een 50 tal behoeftigen 111 deze
gemeente dek- en kleedingstukken uit
gereikt. Moge deze vereeniging weer zoo
in staat worde gesteld dat zij de volgende
winters nog meer zal kunnen doen, was
wel te wensclien.
Door Ged. Staten dezer Provincie is
gedurende de jaren 1902 en 1905 ontheffing
verleend in vak j. (vrijs-en ordeoefening)
aan de openbare Lagere school alhier.
Verslag van het verhandelde in den
gemeenteraad van 16 Dec.,vocrm.
10*12 uur.
Tegenwoordig alle leden.
Na opening door den Yoorzitter worden de rotulen
gelezen en goedgekeurd. Is aan de orde Ingekomen
stukken.
le. Yan Ged. Staten de terug ontvangen en goed
gekeurde rekening over 1900 alsmede de verpachting
van het grasgewas, op het kerkhof aan J. Troost alhier.
2e. Begrooting over 1902.
3e. Wijziging der politieverordening welke met
bekwamen spoed terstond zal worden genomen.
4e. Vrijstelling voor den tijd van 2 jaren tot het
geven van onderwijs in de vrije en orde oefeningen
aan de O. L. School, welke stukken voor kennisgeving
worden aangenomen.
Komt ten 5e. aan de orde een schrijven van het
Burgerlijk armbestuur en Weeshuis alhier waarin
genoemd college bericht dat zy genoegen neemt in
de voorgestelde ruiling van grond achter de Nieuw
straat gelegen, mits dat de te maken kosten voor
rekening van de gemeente komen. Wordt aangenomen.
6e. Wordt besproken een regeling te brengen in
het her hal ingsonder wijs.
Voorts werd besloten machtiging te vragen tot
eenige af en overschrijving, alsmede toevoeging op de
begrooting 1901.
Aan de orde is nu, de verkiezing voor een lid van
de plaatsel. schoolcommissie. Op de aanbeveling ston
den de HoerenC. Groenendijk en J. L. Armstrong,
waarvan eerstgenoemde wordt benoemd.
Daarna wordt voorlezing gedaan van een aanbeveling
van twee- heeren ter vervulling van de vacatura in
het college van regenten van het weeshuis, ontstaan
dn or het bedanken van den heer J. Vis Gz.. welke
heeren waren M. Koeman en J. v. d. Wende Jz.
Tot stemming overgegaan zijnde bleek dat op Koo
iman 2, J. v. d. Wende 4 en D. Joppe Gz. 1 stem was
uitgebracht, zoodat de heer v. d. Wende gekozen was.
Daarna wordt besloten de heer Vis, een dankbe
tuiging te zenden, voor de vele diensten door hem
als voorzitter van genoemd college verricht.
Na nog eenigo besprekingen over de straatverlich
ting wordt de vergadering gesloten.
Middelharnis. Vrijdagavond werd ten
huize van een hoogst vriendelijk gastheer
den heer Adriaanse, eene eerste vergadering
belegd van voorstanders van Protectie voor
Landbouw en Nijver; eid. Van de zeven
personen, die uitgenoodigd waren een en
ander te bespreken, waren zes verschenen ter
wijl de zevende door huiselijke omstandig
heden verhinderd was.
Uit de besprekingen bleek, dat de Bond
en dus ook elke Afdeeling op dit o o ge li-
bit k niet anders kon zijn dan propagandaclub,
voor protectie op 't graan, omdat de Regee
ring pertinent had verklaard in de vierja
rige periode' geen protectie van het graan
aan de orde te stellen maar ook anderzijds
dat ze met 't oog op de verhooging van
invoerrechten op bewerkte artikelen meer
actief kan optreden.
De Hond, die beoogd wordt, zal dus in
zijn vaandel schrijven Protectie.
Protec ie voor den Landbouw, zij 't ook
dat er in deze vier jaren geen kans zal
zijn om graanrechten te krijgen.
Protectie voor de Nijverheid, gedachtig
aan de bewerkte artikelen uit 't Buitenland.
Gekozen werden tot Voorz. e:a Secret,
de heeren Adriaans en van der Waal, die
meenden te moeten bedanken, waar deze
functies nog al practische kennis eischten
van landbouwzaken, enz. en dus landbou
wers hiervoor meer op den voorgrond moes
ten treden.
Zij hadden wel de zaak opgeworpen en
gesteund, maar de landbouwer was hier ei
genlijk de naast-bij betrokkene.
Daarna werden gekozen tot Voorz. de
heer H. Schoonejougen Jacztot Secret, de
heer L. M. Born en tot Peuningm. de heer
M. Gideon, allen van Middelharnis.
Dit bestuur zou voorlodptgin eene groo-
tere vergadering zouden definitief de be-
tuursleden gekozen worden.
De Afdeeling Middelh.-Sommelsdijk telt
thans reeds ©p papier een 25 leden.
Met de genotvolle gedachte iets tot stand
te hebben gebracht wat tot heil van den
Landbouw en tot bevordering der Nijver
heid kon strekken, keerde ieder »uaar zijn
tente
Een woord van dank aan den heer Ari-
aans moge hier niet ontbreken
De verkiezing van candidaten voor
één lid van den Gemeenteraad ter vervan
ging ontstaan door het vertrek van den
heer J. H Birkhoff is bepaald op Donder
dag 2 Januari 1902.
In de op 13 dézer voor deze gemeente
gehouden zitting van den Militieraad te Dirk-
sland is voor den dienst ongeschikt bevonden
de loteling J. Jordaan, zoodat als nu in
werkelijken dienst opgeroepen zullen worden,
L. M. Vroegindeweij, P. van der Kooij,
J. Wielaart, G. van Gelder, M. de Koning,
J. L. Meijer, A. de Waard, A. Looij en
J. A. van Dis.
Stacl aan 't Haringvliet. Eenige
riethakkers van hier, werkzaam op de
Tien Gemeten, werden Donderdag 12
dezer, op het Haringvliet, door storm
overvallen, en bij den Pallandpolder
doornat aankwamen, waarna zij te voet
huiswaarls keerden en den volgenden
morgen pas naar hun werk konden
terugkeeren.
Den Bommel. Maandagmorgen jl. ge
raakte schipper K. v. D. geladen met pulp op
den Oostberm der haven alhier.
Schipper W. J. Kerpel zeilde direct
daarheen ,die een gedeelte der lading over
nam
Bij hoog water kwam het schip weer
vlot.
In de op Vrijdag gehouden zitting van
den Militieraad is de loteling C. Konings
wegens lichaamsgebrek afgekeurd voor den
militairen dienst
De volgende personen zullen dus worden
ingelijfd 1 Jan van Sint Annaland. 2 C.
Kievit. 3 A. J. D. van der Welle.
Ooltgensplaat. Jl. Donderdagmiddag
is het Duitsche sleepschip „Vereeniging
21", kapitein Burchhauser, in het Hel
legat alhier gestrand met stukgoed be
stemd naar Antwerpen. Het grootste
gedeelte stukgoed werd overgeladen, wijl
het schip gebroken was, en vertrok den
volgenden dag met drie sleepbooten
naar Dordrecht.
Oude Tonge. Zaterdag 28 December
a.s, zal het 25 jaren geleden zijn, dat de
heer A. Slis alhier, benoemd werd als pen
ningmeester van de polders loozende door
het Oudeland van Oude Tonge, den Molen
polder en den Magdalenapolder, allen ge
meente Oude Tonge.
Nieuwe Tonge. Bij koninkl. besluit
is gehandkaaft het besluit van Ged. Staten,
waarbij verklaard werd, dat dhr. Breesnee
ten onrechte is toegelaten als lid van den
raad alhier, omdat zijn mede-candidaat, de
heer J. Houtaar bij eerste stemming geko
zen had moeten zijn verklaard eu alzoo geen
herstemming tusschen beiden was noodig
geweest.
Dil'kslaml. Alhier is een afdeeling opge
richt van de Collectantenvereeniging »Zuid-
Afrika« te Dordrecht Het doel der vereeni
ging is van gevoelen, gelden te verzamelen
voor de Boeren, maar toch beoogt ze nog
iets bizonders. 't Is toch te voorzien dat
bij 't einde van den oorlog, de kassen der
verschillende comite's zullen ziju uitgeput,
en juist dan is er dadelijk geld noodig om
de vrijgelatenen, die meerendeels zonder
huisvesting, voeding en geld zijn, te helpen.
Dit nu is het doel van de Collectantenver
eeniging »Zuid-Afrika En dus ook van den
Dirkslandschen. Het Bestuur begaat uit de
Heeren: Mr. C. Zaaijer, (Burgem.) Voorz.
A. van Oversteeg, (Hoofd der Chr. School
Sec.-Penningm.) H. Braber. Dr. G. J. Rinkel,
(Arts.) en Adr. van der Wekke.
Zij zal blijkens een rondgebrachte circu>
laire in 't midden van iedere maand een
