Yrijdag 2 Augustus 1901
Zestiende Jaarg. No. 824.
Antirevolutionair
voor lie KuidlittiSaiiilsHie en üKcenwsehf
Orgaan
INHOC SIGN O VINCES
FEUILLETON.
Steeds hooger.
V
T. BOEKHOVEN.
1
Deze Courant verschijnt eiken Yrijdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Amerika bij vooruitbetaling f 3,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
uitgever:
SOMMEEj&niïJMé.
Advertentie» 10 cent per regel en 3/2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en maal.
Bienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent pei plaatsing.
Aiïe bukken voor de feêedaelae bestemd, Advertentie» en verdere Administratie franc© toe te zeessfeis aan «Ie» Uitgever.
15ij dit nummer behoort een
üBflJWOEGSEIi.
Iets over Spaarbanken,
Onder de credietirstellingen nemen
de spaarbanken eene voorname plaats
in. Ze verschillen van de hypotheek
banken, circulatie- en depositoban-
ken onder meer hierin, dat deze
laatste de belangen van de min of
meer gegoede burgerij behartigen en
bevorderen, terwijl de spaarbanken
meer in betrekking staan tot de lagere
volksklassen, en een filantropisch ka
rakter dragen.
Het woord wijst er op: ze zijn
banken, waar men zijn oververdien-
sten brengen kan; en door di ge
makkelijke wijze, waarop de Staat
dit laat geschieden, wordt er veel
gebruik van gemaakt. Ze werken
zuinigheid, spaarzaamheid, matigheid
bijzonder in de band, en prikkelen
ook den lust en den ijver, door de
rente, die van de inlagen getrokken
wordt, om op dien goeden weg voort
te gaan. De eerste spaarbanken zijn
opgericht in Engeland, in 1799. De
Regeering stond in 4817 aan die
banken toe om de beschikbare gelden
in de schatkist te storten, tegen genot
van eene kleine renie. Op voorstel
van Gladstone werd bij de wet
van 17 Mei 1861 besloten Rijks
spaarbanken in het leven tc roepen,
die evenals nu bij ons met de post
kantoren in betrekking werden ge
bracht. Nochtans bleven de parti
culiere spaarbanken bestaan waar
over in 1891 eene commissie van
inspecteurs werd benoemd, die na
tuurlijk een streng toezicht uitoefenen
op de administratie. Haar aantal
mindert echter, terwijl de inlagen
der Rijkspostspaarbank vermeerderen.
Het door Engeland gegeven voor
beeld werkte goed en in bijna alle
landen ontstonden zulke postspaar
banken.
Italië heeft er sedert 27 Mei 1875;
Frankrijk sedert 25 Mei 1880. Oos
tenrijk na 28 Mei 1882. Zweden
na 22 Mei 1883, Belgie sedert 1
Jan. 1870. In Nederland ging men
tot de oprichting over by de wet
van 25 Mei 1880. Waarom ook in
Nederland zoo scbuchtei, zoo vrees
achtig Omdat de verantwoordelijk
heid voor zulk een instelling zeer
groot is. De Staat wordt administra
teur, beheerder van een kolossaal
kapitaal, voor welks belegging het
zorgen moetdie belegging moet zeer
verstandig geschieden, want eerstens
moet de rente kunnen betaald worden,
de onkosten en tevens moeten er voor
de inleggers waarborgen zijn, dat ze
hun geld ten allen tijde kunnen
terug krijgen. Wat in Frankrijk
geschiedde in 1848 en 1S70, de jaren
van oproeren en staatsbewegingen,
was en is voor elk land een waar
schuwend voorbeeld. Juist door de
binnenlandsche troebelen op staat
kundig gebied, waren er duizenden
inleggers, die bun geld wilden terug
hebben. In 1848 bad do Staat van
de spaarbanken tegen lage rente
genomen 455 millioen in 1870
bijna 700 millioen. Toen nu de op
standen uitbraken, was de Regeering
in Frankrijk genoopt het grootste
deel dier sommen terug te geven,
want de inleggers liepen de drem
pels der spaarbanken plat om hun
geld terug te krijgen. En't slot was.
dat de Staat op elk boekje in 1848
maar f 50 terug gaf en in 1870
maar f 25, en de overige gelden
kon men uitbetaald krijgen in obli-
gatiën van den Staat. Dat men in
zulke dagen beter is met contanten,
dan met obligatien is nog al duide
lijk. En met 't oog op bet in Frank
rijk gebeurde, durl'de onze Regeering
nog geen Rijksspaarbank op te rich
ten.
Bij Koninkl. Besluit van 28 Dec.
1875 werd dan ook door onze Re
geering bepaald, dat de inleggers
door middel der postkantoren hun
geld in particuliere banken konden
beleggen. Den lsten Mei 1876 trad
deze regeling in werking maar bet
resultaat was pover. Iu '76 werd
door de posterijen overgemaakt 3621
gld. in4187 7 ruim 19 duizend; in
'78 ruim 16 duizend. Toen de Regee
ring bemerkte, dat bet inbrengen
weinig beteekende, begon ze weer
te denken aan de stichting van een
Rijksspaarbank, met dit gevolg, dat
den 25 Mei '80 een wetsontwerp
werd ingediend en den lsten April
'81 werd deze Bank gopend. Bij de
wet van 20 Juli '93 zijn enkele
artikelen gewijzigd. De gestorte gel
den worden thans beheerd door een
Directeur, een onder-directeur, een
Commies en elf adjunt-commiézen
ten raad van toezicht houdt 't oog
op de administratie en bestaat uit een
5 tal leden. Voorzitter is de beer
Mr. F. S. van Nierop, Directeur de
beer A. P. T. Sassen (Volgens den
Ned, Staatsalmanak 1901.)
Ons artikel zou te groot worden,
indien we ook opteekenden bet totaal
bedrag der inlagen per 1000 zielen
over '81 '99,; wel willen we nog
zeggen, dat het gezamenlijk bedrag
der inlagen in '99 was ruim 38
mill, en in '98 ruim 34 mill, dat
de terugbetalingen in '99 bedroegen
31 millioen en in '98 28 mill.
En wat ook getuigt van de spaar
zaamheid der Nederlanders o.i. is dit:
dat het aantal particuliere banken
niet is verminderd; dat aantal bedraagt
ongeveer 300 met ruim 300 duizend
boekjes. We eindigen ons korte
overzicht met het woord van Pierson
„Een staat, die het sparen in de hand
werkt, is werkzaam tot verhooging
van het zedelijk peil des volks.
Zoo is het. Zuinigheid met vlijt bouwt
huizen als
Sn voerrechten.
in.
w 1?
rogge
1,17
O
1,87
2)
~v~
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij bestaan
Advert ntiën worden ingewacht tot Donderdagmorgen 10 uur.
In omloop op 31 Dec. 1881
22831 boekjes.
1882 46242
1890 281870
1891 319106
1896:561989
1898: 693228
1899 764201
We noemden in ons eerste artikel de
Staatspartijen Antirev. en lLoomsch-Kath.,
die vóór aanvulling en verhooging van het
tarief van invoer waren; in 't tweede keken
we eens over de grenzen en vonden al onze
naburen aan 't werk getogen om eigen land
bouw (en industrie) te beschermen. Het
volgende staatje geeft een overzicht van de
invoerrechten op graan en mee], in Euro-
peesche landen geheven op i April 1897.
LAND.
Frankrijk
Griekenland.
Gr. flrittanje
011 Herland
Italië
LAND.
België
«J?
Denemarken
Duitschland.
Omschrijving van het
artikel.
haver
andere graansoorten
meel
van haver
van andere granen.
gratiën en nieei
daarvan
tarwe
rogge
haver
boekweit en gerst
mais
maalproducten van gra-'
nen en peulvruchten
daaronder begrepen ge
broken en gepelde gerst,
gruttenbloem van
meel, enz
Bedrag p.
100 KG
f 1,50
vrij
f 2-
vrij
f 2,10
2,10
1,68
1,80
0,90
f 4,88
Nederland
Noorwegen
Oostenrijk
Hongarije.
Omschrijving van het
artikel.
tarwe, spelt, mengkoren
(meteil
rogge, haver,gerst, mais
boekweit
tarwe, spelt, mengkoren
gebroken of gemalen,
bevattende meer dan 10
X>Cfc. meel
gort, grutten, gepelde
gerst
meel en bloem
van tarwe, spelt, meng
koren, gevende een ren
dement van 70 pCt. en
daarboven
id. id. tussclien 60 en 70
pCt
id. id. van 60 pCt of
minder
van haver, gerst, rogge
mais
van boekweit.
zemelen
tarwe en mengkoren
(meteiï)
andere granen
gepelde gerst
meel (eu bloem) van
tarwe al dan niet gebuild
meel (en bloem) van an
dere granen
zemelen
granen en meeti
daarvan
tarwe
Bedrag p.
100 KG.
haver
maïs, witte
andere granen niet af
zondorlijkgenoemd
meel en bloem van tarwe
van rogge
haver en gerst
maïs, witte
andere,
gekorreld meel, semoule
zemelen
granen en meel
daarvan
tarwe
boekweit, gerst, maïs,
rogge f
liaver.
grutten yan boekweit,
en gerst, niet gepelde
gorst
id. van haver
id. van tarwe, incl. se-
moules
meel van boekweit,
gerst, rogge f en maïs.
meel van haver
tarwe
zemelen
maïs, gierst, boekweit,
gerst, haver
tarwe, spelt, rogge en
mengkoren.
f) Kogge en meel langs do tolkantoren
Yardoë en Yadsoë ingevoerd zijn vrij.
3,50
1,50
1,25
5,50
5,50
6,75
2,50
2,-
v 0)30
1,60
1,18
7,81
2,54
1,86
vrij
f 3,75
n
2,25
2,50
3;7S
0,575
6,15
3,25
4,75
i ,75
1,75
vrij
f 0,42
0,15
vrij
0,35
vrij
f 0,87=
n 8, 35
vrij
f 1,40
vrij
f 0,G25
0,94
1,87=
Ilammerfest,
Kom maar boven! Mevrouw wacht je
klonk weinige oogenblikken later Neeltje's
stemweder. Nu volgde Betje haar naar bo
ven, waarna zij in de voorkamer gelaten
werd
I*n zulk een vertrek had Betje nog nooit
een blik geslagen. Alles vertoonde hier zulk
een schitterende rijkdom, dat het eenvoudige
meisje zich als in eene andere onbekende
wereld verplaatst gevoelde. Zware damasten
gordijnen hingen in breede plooien voor de
ramen. Het tapijt, dat den vloer bedekte,
geleek wel een bloemenperk. Groote spiegels
weerkaatsten het licht, dat in volle stroomen
uitstraalde van een groote vergulde gaskroon,
met kristallen ornamenten versierd. De meu
belen waren van de fraaiste en fijnste soort,
en tal van kostbare nietigheden of nietige
kostbaarheden zooals men dat wil ncemen
verhoogde de pracht, die hier heerschte.
Betje wierp een blik vol ontzag in deze
voor haar zoo nieuwe wereld. Zij durfde niet
verder in de kamer gaan, toen zij op een
sofa eene vrouwelijke gedaante bespeurde, wier
handen lusteloos in een boekje bladerden.
"Zoo, meisje 1" hoorde zij een kwijnende
stem op langzamen toon spreken, "ge komt
zeker uwdienstaanbïeden. Komwat dichter bij."
Betje deed eenige schreden voorwaarts en
zeide eerbiedig: //J-jtwel, Mevrouw!"
//Hoe heet je.//
//Betje Noorman."
h Hoe oud ben je?//
//Ik word de volgende maand achtien jaar,
Mevrouw 1"
//En je dient bij Mevrouw Hoe heet
ze ook weer
//Bij Mevrouw Huibers.//
i/O juist. Neeltje heeft mij over u gesproken,
Hoe lang hebt ge daar reeds gediend
"Ik ben op mijn veertiende jaar bij mevrouw
Huibers gekomen, Mevrouw
//En wat kunt ge alzoo
//Mevrouw Huibers heeft mij van alles
geleerd, Mevrouw!"
//Zoo, dat is gelukkig.// En iets zachter
voegde mevrouw Van Geeveren er bij //Waar
heeft zoo'n mensch lust in Toen vervolgde
zij met verheffing van stem //Je kunt dus
met de wasch omgaan, kamers doen, tafelbe-
dienen
Een onrustig gevoel maak Ie zich van Betje
meestpr. Zij kon wel inet de -wasch omgaan
zij had dit echter nog nooit zonder hulp van
mevrouw Huibers gedaan en zij begreep wel,
dat zij al kop zij de eenvoudige gladde klee-
dingstukken strijken, die in>dat gezin gedragen
werden, daarom nog niet de kunst meester
zou zijn van het opmaken der fijne spulletjes,
die ongetwijfeld door de familie van Geeveren
zouden worden gedragen. Kamers doen O ja,
dat kon zi; welmaar de huiskamer, welke
zij eiken (lag een beurtje gaf, geleek niet op
dit verblijt der weelde, Zou zij het er goed
af brengen om dit salon onder handen te
nemen En tafeldienen Zij was bij
mevrouw Huibers gewoon, om, voordat de
gerechten binnen kwamen, de tafel naar behoo-
ren te dekken, daarna de gevulde schaaltjes
op de tafel neder te zetten, en om na afloop
van den maaltijd de schaaltjes weg te nemen,
den vloer aan te vegen en het taieilaken op
te vouwen en weg te bergen. Zou deze
mevrouw dat tafeldienen noemen Op goed
geluk en vertrouwende op de onderrichtingen,
die het voorkomende Neeltje haar ongetwij
feld zou verstrekken, gaf zij een aarzelend:
"Jawel, Mevrouw 1// ten antwoord.
"Zoo, dat is goedwant ik zeg u vooruit,
dat wij hier dikwijl diners en soupers hebben.
Op de groote diners komen natuurlijk knechts
tafeldienen, maar op gewone dagen is dat u w
werk. Hoeveel verdiendet ge bij mevrouw
Huibers
//Zeventig gulden, Mevrouw
//Ik geef u honderd, en ge kunt op veel
verval rekenen. Dat moet echter onder u en
de andere dienstOoden verdeeld worden.//
Het doen van enkele vragen en eischen
volgde nog op dit gesprek, waarna mevrouw
Van Geeveren haar verlangen te kennen gaf,
om van mevrouw Huibers eenige inlichtingen
aangaande Betje te verkrijgen. Betje verzekerde
haar, dat zij die inlichtingen bekomen kon,
waarna een statige gebiedende beweging der
dame het meisje duidelijk maakte, dat zij ver
trekken kon.
Zoodra Betje weer in de marmeren gang
stond, schoot Neeltje op haar toe. //Je bent
zeker klaar gekomen vroeg zij haar.
//Mevrouw zal eerst nog getuigen vragen,//
gaf' Betje ten antwoord.
"Ja, dat spreekt vanzelf. Nu maar die
zullen wel goed zijn wees daar maar nie
bang voor. Je bent een veel te flinke knappe
meid om langer in zoo'n dienst te blijven,"
sprak Neeltje op een toon vol diepe minach
ting. //Je zult eens zien, hoe goed je het hier
hebben zult, en hoe je hier vooruit zult komen,
als je maar wijs bent en naar goeden raad
luistert. Ik wil je wel vooruit zeggen, datje
hier een vrij leventje kunt hebben, want dö
beele familie houdt veel van uitgaan, en dan
doen w ij natuurlijk wat wij willen. Mevrouw
is een mensch, die men gemakkelijk te vriend
kan houden, cloor te zorgen dat de uiterlijke
dingen, zooals bij voorbeeld tafeldienen, goed
gedaan worden. Zij is veel te lui en houdt
te veel van uitgaan om zich verder ergens
mee te bemoeien. Ook heeft ze net zooveel
verstand van huishouden als mijn schoen.//
//Ik kan niet goed tafeldienen,// zei Betje
zacht. //Ik ben het niet gewoon.// VanNeelt-
jes onderrichtingen had d it woord den meesten
indruk gemaakt, en zij was te degelijk van
aarcl en had te veel rechtsgevoel om zich
niet bezwaard tc gevoelen, door voor te geven
iets te kunnen, wat zij niet meester was.
"O, dat is niets,// lachte Neeltje.//Ji: houdt
maar, alsof jo het kunt.
Betje was daar reeds mede begonnen, en
onwillekeurig zuchtte zij want zij gevoelde,
dat zij zich aan onoprechtheid had schuldig
gemaakt.
//Denkje, dat i k alles kon, wat m ij gevraagd
werd. 't Lijkt er niet naar, Amler3 zou ik
immers niet klaar zijn gekomen,//onderrichtte
Neeltje verder. //Ik hield mij, alsof ik van
alle markten thuis was en als mij iets mis
lukte wel i an wist ik mij door een verzinsel
uit den nood te redden. Dat moetje natuurlijk
ook leeren, want daar kom je het verste mee.
Daarover dus niet getreurd Maar waar was ik
ook weer O. ja, ik weet het al. Mijnbeer
is een bok. Hoe verder je hem uit de voeten
blijft, boe beter het voor je is. Mijnheer en
Mevrouw leven samen als kat en hond. Kluch
ten beleef je hier soms. Zij denken, dat wij
niets merken, wat er alzoo gebeurtmaar wij
houden ons maar zoo, wij zien alles De kin
deren hm, ja 1 Die zijn ook al niet veel
beter. De appelen vallen niet ver van den
boom. Daar heb je de jongedames, Juffrouw
Sofie is een onverdraaglijk trotsch meubel en
lastig er nog bij. Zij kan je soms beleedigen
en afsnauwen dat het gruwelijk is. Men doet
wijs, om maar te houden of men het niet
hoort en om haar te doen gevoelen dat men
geen lor om haar en om haar airs geeft.
Juffrouw Laura is niet zoo trotsch, maar even
humeurig als zij. Wanneer zij maar veel mooie
kieederen kan koopen en veel feesten in het
vooruitzicht heeft, dan is zij nog wel te spreken.
De jongenheer is sprekend zijn vaderik
noem hem een groot ongeluk. Hij verbeeldt
zich dat hij alles te zeggen heeft. Dat komt
zeker, omdat hij altijd vreeselijk bedorven is,
daar hij een eenige zoon is. Zijn ouders hebben
nog geprobeerd om hem te laten studeeren,
maar daar is hij veel te dom voor. Daar zijn
vader geld genoeg heeft, waarvan zijn zoon
later zal kunnen leven, en hij dat maar al
te goed weet, is hij thuis en voert niets uit
dan sigaartjes rooken, paardrijden, biljarten
en den baas in huis spelen. Allen hier in
huis zijn bang voor hem, behalve ik; en ik
zou je raden om mijn voorbeeld te volgenen
ie niets aan hem te storen.// Wordt vervolgd.