Vrijdag 21 Juni 1901
An tirevo hi tionair
Zestiende Jaarg.No. 818.
Orgaan
vour tie 2Snidii®Ilaiid®©Sife .^eeiiwselie EiSaimlkm
IN HOC SIGN O VINCES
T. BOEKHOVEN,
Deze Courant verschijnt eiken Yrijdag.
Abonnementsprijs per drie maanden franco per post 50 Cent.
Aaierika bij vooruitbetaling f 3,50 per jaar.
(Afzonderlijke nummers 5 Cent.
uitgever:
SOMMBüEj &-OBJ Bi
Adyertentiën 10 cent per regel en */2 maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/3 maal.
Menstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent pei plaatsing.
G-roote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan
Advert ntiën worden ingewacht tot Donderdagmorgen 10 uur.
Alle sfiihkesfi voor de üedaclie fteslemd, Adverfesstiieis en verdere Administratie franco toe te zenden aan den Uitgever.
Gezegende ajloop.
Opgedrongen Staats-
voogdij
Tering naar de nering.''
Uiitia vreemden tsodeni
en vaia nabij.
11 ij dit nummer behoort een
Toen in 1897 door velen ver
wacht werd, dat de uitslag der
verkiezingen in het voordeel der
anti-liberalen zoude zijn, behaalden
de liberalen toch de overwinning.
Met schrik voor Rome en vrees
voor „duur brood" aan te jagen
werden de kiezers van streek ge
bracht en vielen vooral de her
stemmingen bitter tegen.
En thans, nu de partijverhou
dingen er zoo bont uitzagen, dat
men haast niet hopen durfde op
een omkeer in den toestand, werd
reeds bij eerste stemming zooveel
beslist, dat men zeggen kan het
regeeringsbeleid moet in handen
komen van de christelijke partijen.
De herstemmingen kunnen nog
mee- en tegenvallen, natuurlijk
maar ook in het ongunstigste geval
is er eene anti-liberale meerder
heid, en staat het nog 53 tegen
47want tegenover 11 liberalen
zijn er reeds 47 anti-liberalen ge
kozen, terwijl de herstemming in
6 districten (Loosduinen, Schiedam,
Haarlemmermeer, Katwijk, Breu-
kelen en Hilversum) plaats heeft
tusschen twee anti-liberalen. Boven
dien is er kans in Bodegraven,
Gouda, Hontenisse, Enschedé en
Rotterdam I.
Het betaamt ons ootmoedig God
te danken voor dit verblijdend
resultaat, want H ij heeft het in
Zijn vrijmacht aldus beschikt.
Voorts past ons een woord van
dank aan de centrale en locale
leiders, en aan de kiezers, die met
vereende krachten het zóóver
brachten.
De naam van den man, die nu
d e aangewezen persoon is om onze
geëerbiedigde Koningin te raden
en een Kabinet saam te stellen,
is reeds op-aller lippen. Moge hem
de gelegenheid gegeven worden
om de rijke gaven, die God hem
schonk, ook als eerste minister
ten nutte van land en volk aan
te wenden, en geve God hem kracht
en licht om zijne levenstaak verder
te volbrengen.
i
Ook op Flakkee is er uitnemend
gewerkt en trouw gestemd. Zon
der die ijverige medehulp zou onze
candidaat er niet gekomen zijn.
Aan allen, die mee optrokken voor
het Vaderlandsch belang, onze har
telijke gelukwensch.
Be Regeering heeft bij hare vele
■wetsontwerpen van den laatsten tijd,
nu ook een nieuwe wet op het arm
wezen voorbereid.
In tweeërlei opzicht dreigt zulk een
wet verkeerd in te grijpen.
Vooreerst, doordat het veel prac-
hscher was geweest eerst de oude,
zwakke en zieke arbeiders door het
aanbrengen van pensioenverzekering,
van het armea terrein af te Helpen
en alzoo het armen-gebied veel klei
ner te maken.
En ten tweede, doordat men de
kerkelijke armenzorg van Staatszijde
wil gaan controleeren en in verband
zetten met de burgerlijke armenzorg
Vau liberale zijde ziet men er maar
zoo riets in, dat de kerkelijke ambts
dragers hun boeken bloot leggen, en
men toont daarmede zijne onkunde
in kerkelijke zaken.
Niet opzettelijk, 0 neen, maar toch
feitelijk randt men op deze manier
het recht der kerken aan.
De dienst der barmhartigheid in
de Kerk van Christus is teeder en
heilig van aard. Gods Woord geeft
daarvoor het richtsnoer aan, en onder
de bijzondere leiding van den Geest
des Heeren heeft de Kerk die taak
te volbrengen.
Maar nu zal in eene gemengde
natie de Overheid komen en zeggen
laat mij eens zien en beoordeelen
wat gij zoo al voor uwe armen doet.
Dit gaat niet.
Daartegen hebben de antirevolu
tionairen de „souvereiniteit in eigen
kriDg" te verdedigen.
De Kerk van Christus is nu een
maal geen onderdeel van den Staat,
maar beweegt zich evenals het huis
gezin in een afzonderlijken sfeer. Aan
haar zelve, en niet aan de burgerlijke
Overheid staat het te beoordeelen,
wat zij kan mededeelen van haar
bemoeiing met de nooddruftigen, en
in welken vorm tr verstandhouding
en aansluiting bij de Staatszorg kan
zijn. Doch met dwang gaat het niet.
Maar zulke gevolgen komen er
van, als onkerkelijke lieden het land
besturen.
Tegenover het betoog van de
„Standaard dat er eerst geld moet
zijn in de schatkist van het Rijk, vóór
dat de sociale politiik krachtig is door
te zetten, raadt de Nieuwe Roüer-
damsche Crt aan om maar liever de
tering naar de nering te zetten.
Blijkbaar kan die redactie ook
geen andere bron aanwijzen voor een
flinke vermeerdering van Staatsin
komsten dan „eene oordeelkundige
verhooging van het tarief," zooals dc
„Standaard" noodig acht, maar dan
schijnt zij liever de arbeiders nog
maar eenige jaren verstoken te wil
len laten van ouderdomspensioen en
andere ondersteuningsmiddelen.
Vroeger was er sprake van acht
millioen alleen voor het pensionee
ren van de afgeleefde arbeiders. De
Staatscommissie schatte de kosten op
dat bedrag. Doch de tegenwoordige
minister van Waterstaat gaf reeds
te kennen, dat hij genegen was een
plan voor te dragen, dat slechts twee
millioen zoude vorderen. En door
andere liberalen werden geen meer
afdoende maatregelen bepleit.
Opmerkelijk is mïujschen. dat ter
wijl de liberalen vroeger, als er geld
voor de neutrale school" gevraagd
werd, altijd uiterst toeschietelijk wa
ren, zij thans, nu het de opheffing
van den arb-idenden stand tot dra
gelijker levensbestaan geldt, zoo voor
zichtig zijn en zich be3t in een lang
durig uitstel kunnen schikken.
Intusschen zal dit tegenstribbelen
hen weinig baten. Wanneer zij de
antirevolutionairen niet willen hel
pen om in gematigden gee3t de ar
beidersbelangen in do wet te ver
zekeren. dan zullen zij door de
sociaal-democraten wed gedwongen
worden het in veel duurderen vorm
te doen.
jï r e ke 11 il e c ij I e r a
MISDADIGERS.
Uit de jongste stra'frechteflijke statistiek
blijkt dat de bedrijvers van stafbare feiten
over de verschillende kerken in 1890 aldus
waren verdeeld
Ned. Herv. Kerk op 2,/2 millioen, 7835
of 1 op 300'.
R. Cath. Kerk op 1,650,000, 6691 of
1 op 250. 9
Geref. Kerk. op 400.000, 179 of 1 op
2200.
Evang. Luth. Kerk. op 70.000, 163 of
i op 430.
Joden op 100.000, 272 of 1 op 367.
In 1901 werd te Cluistiania, de hoofd
stad van No .inregen een congres voor ge
heelonthouding door F. W. Lonnbeek
meegedeeld, dat van de 310 Pinsche dis
tricten, er 194 waren voor geheel verbod van
productie, verkoop en invoer van alkohol-
houdende dranken 60 vroegen hetzelfde
of plaatselijk verbod, 51 waren alleen voor
plaatselijk verbod, terwijl 3 districten geen
ingrijpende veranderingen wenschten. Daar
is men dus verder met de drankbestrij
ding dan in ons land.
In een 20-tal Russische legerkorpsenis
sedert 20 Oct. 1900 bij wijze van proef
neming de verkoop van alkoholhoudende
dranken in de cantine verboden. Op de
dagen, dat er drank verstrekt wordt, laat
men aan de soldaten de keuze een glas
grog of beter eten. De nieuwe recruten
worden voor de gevaren van bet alkohol-
gebruik gewaarschuwd en tot onthouding
aangespoord.
Te 's Graveuhage zal op 6 en 7 Nov.
van dit jaar het 3e Nationaal Congres voor
geheelonthouding gehouden worden. Wel
is het noodig, dat ook in ons land meer
en meer de aandacht gevestigd wordt op
het gevaar van den alcohol. Daalde het
gebruik in de laatste jaaen, in 1900 "ver
meerde het weer van 8.01 L. in 1899
tot 8,22 Ij, in 1900 per hoofd. Was de
accijnsopbrengst in 1899 per hoofd f 5,07
in 't vorige jaar bedroeg ze f 5,18. Wel
is het dus noodig, dat ieder weldenkende
zich warm begint te maken voor de zaak
der drankbestrijding.
T'fiiii- Lanübouw.
DE VERZAMELING DER VEREENIGING
„Landbouwonderwijs"
TE MIDDELHARNIS.
Over de planten zouden we 't heden hebben.
Lovende exemplaren zijn er bijnn ten allen tijde
aanwezig. Doch zooals van zelf spreekt, kunnen
die niet in zoodonigen toestand bewaard worden.
Nadat zo door den oonsuiont gedetermineerd zjjn
of nadat hjj een of ander ziekteverschjjnsel er
aan heeft bestudeerd, worden zo zoo moge
lijk geprepareerd en hielpen de verzameling com-
pleteeren. Soms op spiritus, dooh meest al ge
droogd kon do bezoeker ze er dan later vinden.
Het herbarium zoo heet een verzameling
van gedroogde planten van de Vereeniging
breidt zich langzaam maar zekor uit. Toch merk-
teu' we op dat de heer Van Bjjlevelt met het
in goeden staat houden nog al eens wat moeite
had. De vochtigheidstoestand van de zaal heeft
tengevolge dat ook tal van lagere planton zioh
'ongevraagd neerzetten op die welke mon wensoht
te bewaren. We hebben hier 't oog op de schim
melsoortendie, hoe belangrijk soms ook, bier
toch moeieljjk gedeeld kunnen worden. Ze heb
ben nog al menig gedroogd plantje totaal ver
nield.
Behalve het door den consulent aangelegde
herbarium vindt men ia de zaal ook nog een
paar verzamelingen, die zjjn aangekooht. Vooral
mooten we hie. melding maken van de verza
meling grassen, die dikwjjls werd geraadpleegd
bjj het „op naam brengen" van de graason, welke
op Flakkee te vinden zju. Eu van deze zijn er
nog al eenige bosjes te zien. Deze verzameling
van grassoorten heeft voor eenige jaren op de
tentoonstelling iu den Haag oen zeer goeden
indruk gemaakt. Later is zjj nog uitgebreid en
bovendien kan thans ieder, die ae zaal een be
zoek brengt, nog enkele bonjes gedroogde vlin
derbloemige gewassen aantreffen. Deze zjjn ook
alle op 'teiland gevouden en juist daarom in
deze „Verzameling" zoo goed op haar plaats.
Verder willen we nog molding maken van
een groot aantal bosjes gedroogde cultuurgewas-
seu. Inzonderheid de granen zjjn rjjk vertegen
woordigd en in goeden staat gebleven. De peul
vruchten bleven ook vrij goed, dooh de peulen
hebben voor een groot deel de zaden verloren.
Van zaden gesproken. Ja, ook daarvan wor
den in de „Brouwerij" ettoljjk bewaard. Wjj
zouden zeker een beele kolom kunnen vullen
met do namen van alle soorten. En alB we al
die zaden en zaadjes daar zoo netjes zien staan,
de flesecben voorzien van etiquetten mot do na
men, dan kan 'tons geen raadsel zjjn, dat de
Consuleut heel wat tjjd aan een en ander heeft
moeten besteden.
De lessen in plantkunde enz. aan de cursus
sen worden, zooals ran zelf spreekt, in den
winter gegeven. Deze omstandigheid in aanmer
king genomen, ligt het voor de hand, dat de
gedroogde planten nog al eens goede diensten
kuunen doen tor aanschouweljjkiug van somini-
go zaken. Niet minder geldt dit van oeriigo
plaatswerlcen met uiterst sehoone vergroole af
beeldingen aan planten. "Wjj herinr eren ons die
vau aardappel, papaverpeer, peen, en tarwe.
En gerust mogen we getuigen, nooit duidel jj kor
„phmtkundeplaton" gezien te hebben. Ze mogen
dan wat duur geweest zjjn, de gelden er voor
uitgegeven behoeft de Vereeniging zich niet to
beklagen.
Later nog iots over andere plaatwerkon.
M.
PROEFVELDEN
IV.
Reeds vroeger wezen we te dezer plaatse op
de proefnemingen van den heer Van der Koogh
te Middelharnis. Inzonderheid de vergeljjkende
proeven met verschillende stikstofhoudonde mest
stoffen oliilisalpeter, zwavelzure ammoniak,
gier en gaswater op kar wjj bespraken we
uitvoerig.
Thans ligt voor ons 't verslag van de voort
zetting dier onderzoekingen. Want men was
bljjkbaar niet tevreden met de opgedane erva
ringen. Do heer Van der Koogh wonsohte te
weten, „of de nawerking der stikstofhoudende
meststoffen invloed had op wikken voov groen-
bemesting bestemd en of het volgende jaar nog
nawerkiug was waar te nemen op de aardappe
len." Verder wilde men ook onderzoeken of
400 RH. rmmomak superphosphaat por H.A.
de opbrengst zou kunnen verhoogen.
Ziedaar het doel van hetBemestingsproef
veld op aardappelen van den heer J. van der
Koogh te Middelharnis."
Nadat in I899 de Karwjj geoogst was, werdon
de negen meten, waaruit hot proefveld bestond,
vier keoren omgeploegd. Deze gedeelteljjke braak
kwam volgens den heer Mansholt de wikken,
die nu gezaaid werden, Diet ten goede. Deze
verlangen over 't algemeen een vasten bodem.
Voorts waren tengevolge van dat herhaald ploe
gen 3 b. 4 weken voor den groei der wikken
verloren. Dit alles had tengevolge dat het gewas
zioh „vrjj slecht" ontwikkeldo. In November
werden do wikken o 'dergeploegd. 12 April I9OO
pootte men dë aardappelen (Groningor jammen.)
Merkwaardig, dat deze veel minder van he
slechte weer leden dan andere velden Jammen
Van ziekte hadden ze evenmin last.
De ojjfers van de in 't Verslag opgenomen
tabel leoren, dat de pereeelen, waar ohilisalpeter
en gaswater op karwjj was aangewend, nog
oen nawerking lieten zien.
„Bit zou dan zoo verklaard kunnen worden,
dat de cliilisalpeter en het gaswater die het
zwaarste gewas karwjj voortbrachten, meer
stoppels aohterlieten, 't geen nu aan de aardap
pels ten goede is gekomen."
Evenals bij een vroeger besproken proefne
ming was ook op 't proefveld van den heer Van
der Koogh niet veel van de uitwerking van
ammoniak-auperphosphaat op aardappelon te
bespeuren.
Cultuurproef met suikerbieten-variëteiten van
den heer J. vau Weel te Den Bommel.
Op het desbetreffende proefveld werden uitge
zaaid aoht variëteiten nameljjk Beekman 3.B.
Schreiber S.N.Schreiber S.SRabbethge
GieseckeKühn E.S. Gebr. Dippe W1 Kampf
A en Kamph B. Aan het Proefstation voor
Zaadoontröle te Wageningen was het zaad onder
zocht op zuiverheid en kiemkracht. Wat betreft
het aantal „kiemen" per KG. stond Beekman S.B.
bovenaan, terwjjl Schreiber S.S in dit opzioht bjj
de andere variëteiten ten achteren was. Hot
proefveldje met deze laatste variëteit was ook
't minst vol, terwjjl Beekman S.B. de meeste
planten gaf.
Evenals bjj elke Cultuurproef waa ook hier
het doel te lee-en kennen, welke variëteit't best
voldoet. Ten einde dit te kunnen beoordeelen,
geeft 't „Verslag" een uitvoerige tabel, waarin
behalve de Bietenopbrengat in KG. per H.A en
't suikergehalte in percenten ook de suikerop-
brengst in KG. per H.A worden uitgebruikt.
Dan wordt in deze tabel ook nog uitgedrukt de
geldswaarden van den oogat, zoowel berekend
naar te'quel-eontract, als naar contract op go-
halte. De conolusieu zjjn eerst gonomen, nadat
de resultaten dezer cultuurproef vergeleken
waren met die van dezelfde proefneming van
den heer H. van dor Giessen te Hendrik Ido
Ambacht, Ze luiden
„Naar bietenopbrengst was de rangorde dor
verschillende variëteiten als gemiddelde van
beide proefvelden dezeno. 1 Gebr. Dippe W.
1 no. 2 Kamph A No. 3 Kiimph B 110. 4
Rabbethge en Giesecke no. 5 Kuhn en Co. E.S
no. 6 Beekman S.B. no. 7 Schreiber S.N.no.
8 Schreiber S.S. Naar geldswaarde van den oogst
bij geholte-oontract was de volgorde aldus
No 1 Gebr. Dippe W. 1 no. 2 Kiimpf B
no. 3 Schreiber S.N.no. 4 Beekman S.B no.
5 Kiimpf A no. 6 Rabbethge en Giesecke no.
7 Kuhn en Co. E.S no. 8 Schreiber S.S.
Hoewel deze mededeelingen te laat komen,
dan dat men er nog dit jaar van zou kunnen
proÊteeren, hopen we tooh, dat onze lezers een
en ander zullen noteeren. M.
Wordt vervolgd.
Volkeren der Aarde.
BUITSCSlIsAWm.
Het Zondag onthulde gedenkteeken, op
het plein voor het Rijksdaggebouw te
Berlijn, bestaat uit een bronzen standbeeld
van Bismarck, rustende op een voetstuk
van graniet. De kanselier is gekleed in
geueraals-uniform, zijn hand rust op een
kaart, zijn oogen zien in de verte naar de
zegenzuil. Het beeld wordt geflankeerd door
vier allegorische figuren. Siegfried, het zwaard
smedend, de Atlas, den wereldbol torsend,
de Sybille, rustend op een sfinx, en een
krachtige vrouwenfiguur, die den voet heeft
geplant op den nek van een tijgerkat. Op
de zijden van het voetstuk zijn allegorische
reliefs aangebracht. Van het 80 bij 100
pas groote grondvlak leiden trappen naar
een platform, dat met waterbekkens met
riviergoden en nereiden is versierd, en van
daar naar het voetstuk van het standbeeld.
Het geheel, hoewel wat erg streng en koud,
moet een machtigen indruk maken door de
souvereine kracht en de machtige rust, die
uit Bega's kunstwerk spreken.
BEECJE.
Het geschil tusschen Kamer en Senaat
in Belgie over de speelwet wordt scherper,
daar de Kamer, haar ontwerp waarbij de
voorrechten voor Ostende en Spa afgeschaft
worden, nadrukkelijk wil handhaven. Op
voorstel van Weeste heeft de Kamer een
commissie van zeven leden benoemd, die
een rapport over de quaestie zal uitbren
gen. Daar de Kamer echter in drie maan,
den de agenda niet zal hebben afgedaan
en een socialistische obstructie wegens het
stemrechtontwerp niet is uitgesloten, is niet
te verwachten dat de zaak nog vóór de
verkiezingen van het volgende jaar in 't reine
gebracht wordt.
EVeEJÜIVÖ.
Eduard VII is er op uit, de uitgaven
van zijn hofhouding zooveel mogelijk in te
krimpendit bewijst de verkoop van een
